Ανακάλυψη: Ο «πάπυρος της Βασιλείας» πιθανώς γράφτηκε από τον διάσημο Έλληνα γιατρό Γαληνό


Από τον 16ο αιώνα, η Βασιλεία στην Ελβετία φιλοξενεί έναν μυστηριώδη πάπυρο. Με γραφή καθρέφτη και στις δύο πλευρές, έχει προβληματίσει γενιές ερευνητών. 


Μια ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Βασιλείας ανακάλυψε τώρα ότι  ένα άγνωστο ιατρικό έγγραφο, από την ύστερη αρχαιότητα, το κείμενο του ήταν πιθανόν γραμμένο από τον ίδιο διάσημο Έλληνα γιατρό Γαληνό

Η συλλογή των παπύρων της Βασιλείας περιλαμβάνει 65 έγγραφα σε πέντε γλώσσες, τα οποία αγοράστηκαν από το πανεπιστήμιο το 1900 για να διδάξουν κλασικές σπουδές - με εξαίρεση δύο παπύρους. Αυτά έφθασαν στη Βασιλεία τον 16ο αιώνα και πιθανόν αποτελούσαν μέρος της συλλογής τέχνης του Basilius Amerbach.



Ένας από αυτούς τους παμπύρους Amerbach θεωρήθηκε μέχρι σήμερα ως μοναδικός στον κόσμο της παπυρολογίας. Με γραφή «καθρέφτη» και στις δύο πλευρές, έχει προβληματίσει γενιές ερευνητών. Μόνο μέσω εικόνων υπεριώδους και υπέρυθρης ακτινοβολίας που παρήγαγε το εργαστήριο ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών  της Βασιλείας ήταν δυνατόν να διαπιστωθεί ότι αυτό το έγγραφο ηλικίας 2.000 ετών δεν ήταν καθόλου πάπυρος, αλλά πολλά στρώματα παπύρου κολλημένα μεταξύ τους. Ένας ειδικός επισκευαστής παπύρου ήρθε στη Βασιλεία για να διαχωρίσει τα φύλλα, επιτρέποντας στο ελληνικό έγγραφο να αποκωδικοποιηθεί για πρώτη φορά.


Στο εργαστήρι παπύρου: η διατήρηση του παπύρου απαιτεί πάνω από όλα τη δεξιοτεχνία, την τεχνογνωσία και χρόνο. [Φωτ: Πανεπιστήμιο της Βασιλείας]


Ένας « λογοπαθής» 
πάπυρος

"Αυτή είναι μια εντυπωσιακή ανακάλυψη", λέει η Sabine Huebner, Καθηγήτρια Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας. "Η πλειοψηφία των παπύρων είναι έγγραφα όπως επιστολές, συμβόλαια και αποδείξεις, αλλά αυτό είναι ένα λογοτεχνικό κείμενο και είναι πολύ πιο πολύτιμο".
Επιπλέον, περιέχει ένα προηγουμένως άγνωστο κείμενο από την αρχαιότητα. "Μπορούμε τώρα να πούμε ότι είναι ένα ιατρικό κείμενο από την ύστερη αρχαιότητα που περιγράφει το φαινόμενο της     « υστερικής άπνοιας », λέει η Huebner. "Υποθέτουμε λοιπόν ότι είναι είτε ένα κείμενο από τον Έλληνα  ιατρό Γαληνό , είτε ένα άγνωστο σχόλιο για το έργο του". Μετά τον Ιπποκράτη, ο Γαληνός θεωρείται ως ο σημαντικότερος γιατρός της αρχαιότητας.

Η αποφασιστική απόδειξη προέρχεται από την Ιταλία - ένας ειδικός το είδε παράλληλα με τους διάσημους παπύρους της Ραβένα από το γραφείο της Αρχιεπισκοπής της Ραβένα. Αυτά περιλαμβάνουν πολλά αρχαία χειρόγραφα από τον Γαληνό , τα οποία αργότερα χρησιμοποιήθηκαν ως παλίμψηστα  (palimpsests, γραμμένα από πάνω). Ο πάπυρος της Βασιλείας θα μπορούσε να είναι μια παρόμοια περίπτωση μεσαιωνικής ανακύκλωσης, καθώς αποτελείται από πολλαπλά φύλλα κολλημένα μεταξύ τους και πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε ως δεσμευτικό βιβλίο. Ο άλλος πάπυρος της Βασιλείας Amerbach με λατινική γραφή θεωρείται επίσης ότι προέρχεται από την Αρχιεπισκοπή της Ραβένα. Στα τέλη του 15ου αιώνα, εκλάπη  από το αρχείο και μεταφέρθηκε τελικά από τους συλλέκτες τέχνης ξανά εδώ..

Αξιοποίηση των ψηφιακών ευκαιριών στην έρευνα


Η Huebner έκανε την ανακάλυψη στο πλαίσιο ενός έργου επεξεργασίας που χρηματοδοτήθηκε από το Ελβετικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών. Για τρία χρόνια συνεργάζεται με μια διεπιστημονική ομάδα σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Βασιλείας για να εξετάσει τη συλλογή παπύρου, η οποία εν τω μεταξύ έχει ψηφιοποιηθεί, μεταγραφεί, σημειωθεί και μεταφραστεί. Η ομάδα του έργου έχει ήδη παρουσιάσει την ιστορία της συλλογής παπύρου μέσω μιας έκθεσης στην πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη το περασμένο έτος. Σχεδιάζουν να δημοσιεύσουν όλα τα ευρήματά τους στις αρχές του 2019.

Ένας εξειδικευμένος συντηρητής παπύρου ήρθε  στη Βασιλεία για να  ξαναγίνει αυτό το έγγραφο ηλικίας 2.000 ετών αναγνώσιμο 
Με το τέλος του έργου επεξεργασίας, η έρευνα για τους παπύρους της Βασιλείας θα τεθεί σε μια νέα φάση. Η Huebner ελπίζει να δώσει πρόσθετη ώθηση στην έρευνα παπύρου, ιδίως μέσω της ανταλλαγής ψηφιοποιημένης συλλογής με διεθνείς βάσεις δεδομένων. Καθώς οι πάπυροι συχνά επιβιώνουν μόνο σε θραύσματα ή κομμάτια, οι ανταλλαγές με άλλες συλλογές παπύρου είναι απαραίτητες. Οι άνθρωποι που αναφέρονται σε ένα κείμενο του πάπυρου της Βασιλείας μπορούν να εμφανιστούν και πάλι σε άλλους πάπυρους στεγασμένα για παράδειγμα στο Στρασβούργο, στο Λονδίνο, στο Βερολίνο ή σε άλλες τοποθεσίες, είναι όμως οι ψηφιακές ευκαιρίες που μας δίνουν τη δυνατότητα να τοποθετήσουμε αυτά τα μωσαϊκά κομμάτια μαζί και πάλι για να σχηματίσουν μια μεγαλύτερη εικόνα.

 " Η Συλλογή Παπύρου της Βασιλείας

Το 1900, το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας ήταν ένα από τα πρώτα γερμανόφωνα πανεπιστήμια και το πρώτο στην γερμανόφωνη Ελβετία που έχει προμηθευτεί μια συλλογή πάπυρου. Εκείνη την εποχή η παπυρολογία ήταν ανεκτίμητη - οι άνθρωποι ήλπιζαν να ανακαλύψουν περισσότερα για την εξέλιξη της πρώιμης Χριστιανοσύνης και να ανακαλύψουν εκ νέου έργα αρχαίων συγγραφέων που πιστεύεται ότι χάθηκαν. Η Ένωση Εθελοντικών Μουσείων της Βασιλείας προέβλεψε 500 CHF για την αγορά του παπύρου, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου 5.000 CHF σήμερα.

Η τρέχουσα αξία μιας τέτοιας συλλογής παπύρου, ωστόσο, θα ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες. Η συλλογή της Βασιλείας περιέχει 65 έγγραφα σε πέντε γλώσσες από τις Πτολεμαϊκές και Ρωμαϊκές περιόδους και την ύστερη αρχαιότητα. Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής αποτελείται από τεκμηριογραφήματα , τα οποία έχουν κυρίως κοινωνικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό ιστορικό ενδιαφέρον καθώς καταγράφουν την καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων πριν από 2.000 χρόνια. Οι περισσότεροι από τούς πάπυρους  της Βασιλείας δεν έχουν δημοσιευθεί και μέχρι στιγμής έχουν αγνοηθεί από την έρευνα.   Πηγή: Πανεπιστήμιο της Βασιλείας [ Ιούλιος 2018]







ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ