Βρετανοί επιστήμονες έλυσαν ένα από τα μυστήρια του Στόουνχεντζ, καθορίζοντας την προέλευση πολλών από τους μεγάλιθους που συγκροτούν το διάσημο νεολιθικό μνημείο στο Γουίλτσαϊρ της Αγγλίας, χάρη σε ένα δείγμα που είχε φυλαχθεί επί δεκαετίες στις ΗΠΑ.
Από τη γεωχημική μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι 50 από τους 52 γκρίζους ψαμμιτικούς ογκόλιθους του Στόουνχεντζ προέρχονται από το ίδιο σημείο: μια τοποθεσία που αποκαλείται Γουέστ Γουντς και απέχει περίπου 25 χιλιόμετρα.
Οι ψαμμιτικοί ογκόλιθοι τοποθετήθηκαν στο μνημείο γύρω στο 2500 π.Χ. Ο μεγαλύτερος έχει ύψος 9,1 μέτρα και ο βαρύτερος ζυγίζει περίπου 30 τόνους. «Οι ψαμμιτικοί ογκόλιθοι αποτελούν τον εξωτερικό κύκλο και το κεντρικό τρίλιθο (δύο κάθετοι μεγάλιθοι που στηρίζουν έναν οριζόντιο). Είναι πελώριοι», είπε ο γεωμορφολόγος Ντέιβιντ Νας, του Πανεπιστημίου του Μπράιτον, που ήταν επικεφαλής της έρευνας η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Science Advances.
«Το πώς μεταφέρθηκαν στο σημείο είναι αντικείμενο εικασιών. Δεδομένου του μεγέθους τους, είτε τους έσυραν, είτε τους μετακίνησαν με κυλινδρικές ράβδους μέχρι το Στόουνχεντζ. Δεν γνωρίζουμε την ακριβή διαδρομή, όμως τουλάχιστον τώρα έχουμε μια αφετηρία και έναν τερματισμό», πρόσθεσε ο Νας.
- Οι επιστήμονες είχαν διαπιστώσει στο παρελθόν ότι οι μικρότεροι μονόλιθοι προέρχονταν από το Πέμπροκσιρ της Ουαλίας, μια περιοχή που απέχει 250 χιλιόμετρα από το Στόουνχεντζ.
Καθοριστικό ρόλο στην έρευνα έπαιξε ένα δείγμα ψαμμιτικού ογκόλιθου, το οποίο είχε αφαιρεθεί από το μνημείο στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν είχαν τοποθετηθεί μεταλλικές ράβδοι για να σταθεροποιήσουν έναν ραγισμένο μεγάλιθο. Το δείγμα αυτό δόθηκε ως αναμνηστικό στον Ρόμπερτ Φίλιπς, έναν άνδρα που εργαζόταν στην εταιρεία που είχε αναλάβει τα έργα συντήρησης. Ο Φίλιπς το πήρε μαζί του (έλαβε και τη σχετική άδεια εξαγωγής) όταν μετανάστευσε στις ΗΠΑ, το 1977. Έζησε στη Νέα Υόρκη, το Ιλινόι, την Καλιφόρνια και τέλος στη Φλόριντα. Αποφάσισε να το επιστρέψει στη Βρετανία το 2018 και την ίδια χρονιά πέθανε.
Οι ερευνητές ανέλυσαν αυτό το δείγμα –είναι μια διαδικασία που καταστρέφει την πέτρα και επομένως δεν ήταν δυνατόν να εφαρμοστεί στους μεγάλιθους– και καθόρισαν το γεωχημικό αποτύπωμα του ψαμμιτικού ογκόλιθου από τον οποίο προήλθε. Αυτό το αποτύπωμα ταίριαζε με τους ψαμμόλιθους του Γουέστ Γουντς και με όλους τους μεγάλιθους του Στόουνχεντζ, εκτός από δύο.
«Ελπίζω, αυτό που ανακαλύψαμε να βοηθήσει τον κόσμο να καταλάβει περισσότερα για την τεράστια προσπάθεια που καταβλήθηκε για την κατασκευή του Στόουνχεντζ», κατέληξε ο Νας.
Πηγή: Reuters, ΑΠΕ - ΜΠΕ ΜΕΣΩ https://www.kathimerini.gr/
Τη σχέση του περίφημου Στόουνχεντζ με τον Μινωικό Πολιτισμό υποστηρίζει Κρητικός ερευνητής
Τι σχέση μπορεί να έχει το Στόουνχεντζ με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και συγκεκριμένα με τον Κρητομυκηναϊκό; Σύμφωνα με τον ερευνητή Αιγαιακών Γραφών Μηνά Τσικριτσή στενή.
«Αν τοποθετήσουμε το αποτύπωμα του μηχανισμού του Παλαικάστρου πάνω σε ένα σκίτσο του Στόουνχετζ, έτσι ώστε η ευθεία συμμετρίας που στοχεύει στο θερινό ηλιοστάσιο στο Στόουνχετζ να ταυτιστεί με την εσωτερική γραμμή της διπλής σειράς του σταυρού στο δίσκο του Παλαικάστρου και αν φέρουμε και μία κάθετη γραμμή στον άξονα, τότε παρατηρούμε τα εξής:
α) στο δίσκο του Παλαικάστρου, οι αριθμοί χαράξεων -14 &15 άνω, 16 &14 κάτω- που υπάρχουν στο καθένα από τα 4 τεταρτημόρια όπως χωρίζονται με τους κάθετους άξονες, ταυτίζονται ομοιόμορφα με τους κύκλους Ζ΄ και Υ΄ με τις 29 και 30 λίθους του Στόουνχετζ. β) γενικότερα, το πλήθος των χαράξεων (29 και 30) στον εσωτερικό κύκλο του Παλαικάστρου σχετίζονται με το πλήθος των οπών των δύο κύκλων Ζ΄(29) και Υ΄(30) του Στόουνχετζ. Το πλήθος αυτών των οπών ή χαράξεων αντιστοιχούν σε σεληνιακό μήνα 29,5 ημερών. Επιπρόσθετα, μπορεί το πλήθος των 59 χαράξεων του Παλαικάστρου να ταυτιστεί και με τον κύκλο από τις 59 μικρότερες γαλαζόπετρες, που ονομάζεται Κύκλος από Γαλαζόπετρες, γύρω από τα 5 τρίλιθα του Στόουνχετζ. γ) ο εξωτερικός τελικός κύκλος που περιβάλλει όλο το Στόουνχετζ, με τις 57 οπές με το όνομα κύκλος Όμπρι (Aubrey Holes), μπορεί να ταυτιστεί με τον εξωτερικό κύκλο του δίσκου του Παλαικάστρου που έχει και αυτός 58 οπές. δ) μέσα από τα τρίλιθα στο Στόουνχετζ υπάρχουν 19 πέτρες σε σχήμα πετάλου, με το όνομα Πέταλο από Γαλαζόπετρες, ενώ το ίδιο πλήθος υπάρχει και στο δίσκο του Παλαικάστρου με μορφή μικρών οπών σε δύο περιοχές του εσωτερικού σταυρού», εξηγεί ο κ. Τσικριτσής.
Τελικά, με βάση τα περιγραφόμενα, διαφαίνεται, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ερευνητής, ότι «ο Μινωικός Πολιτισμός θα πρέπει να είχε σχέση και επαφή με τους υπερβόρειους. Όπως αναφέρει και ο Διόδωρος (Β2,47), υπάρχει στο νησί μεγαλοπρεπής ναός, κυκλικός στο σχήμα, αφιερωμένος στον Απόλλωνα, όπου οι ιερείς του, κιθαρίζοντας, έψαλαν ύμνους σε μια διάλεκτο κοντά στην Ελληνική. Η σχέση των Υπερβόρειων με τους Αθηναίους λέγουν ότι είναι εκ παλαιών χρόνων».
Συνεχίζοντας εξηγεί ότι, με βάση την τελευταία χρονολόγηση, η κατασκευή του πετάλου με τις γαλάζιες Πέτρες Stonehenge III τοποθετείται από το 2200 έως, περίπου, το 1600 π Χ. Η έρευνα και διδακτορική διατριβή του Ι. Velsing (2017) έδειξε ότι ο Μινωικός Υπολογιστής χρονολογείται ΜΜΙΙ, δηλαδή την ίδια περίοδο με την κατασκευή του πετάλου με τις «Γαλάζιες πέτρες».
«Σύμφωνα με τον Andrew Fitzpatrick, διευθυντή του ανασκαφικού προγράμματος στο Wessex» λέει ο κ. Τσικριτσής «ο τάφος του Τοξότη, με ράδιο χρονολόγηση C14, χρονολογείται περίπου το 2200 π Χ. Με την πετρογραφική ανάλυση των ογκόλιθων, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι αυτοί οι μονόλιθοι λαξεύτηκαν και μεταφέρθηκαν από λατομεία της Ουαλίας και υπολόγισαν ότι το μνημείο παρέμεινε σε χρήση για περίπου 1500 χρόνια, ως λατρευτικός χώρος και ως αστρονομικό παρατηρητήριο».
Συνεχίζοντας ο κ. Τσικριτσής εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Μια ομάδα ειδικών του Wessex Salisbury το 2003 πραγματοποίησε μια hi-tech έρευνα του μνημείου, χρησιμοποιώντας σάρωση με λέιζερ πάνω σε όλες τις πέτρες του Στόουνχετζ. Με αυτόν τον τρόπο για πρώτη φορά ανακαλύφθηκαν και άλλα γλυπτά αποτυπώματα εκτός από τα δύο γνωστά ξίφη.
Τα πρώτα πετρογλυφικά σύμβολα στο Stonehenge, βρέθηκαν από τον Richard Atkinson το 1953 και αναγνωρίσθηκαν ως μαχαίρια ή ξίφη με διαστάσεις από 8 έως 36 εκατοστά. Στην εσωτερική όψη της πέτρας με αριθμό Sarsen 53 βρέθηκαν κάποια σύμβολα, τα οποία εάν τοποθετηθούν κάτω από τα γλυφικά σύμβολα της γραμμικής Α’ γραφής, τότε αυτά διαβάζονται ως to-na. Με βάση τους κανόνες ανάγνωσης διαβάζουμε την λέξη Στόνα ή Στόνη που ερμηνεύεται ως πέτρα, από τα αρχαία ελληνικά στίον: ψηφὶς, λίθος. Ο Ησύχιος αναφέρει: “ψήφους·οἱ δὲ στίας. δηλοῖ δὲ καὶ στενοχωρίαν, στιάζει·λίθοις βάλλει”».
Παρόμοια σύμβολα, λέει ότι, βρέθηκαν στην εξωτερική όψη της πέτρας Sarsen 4, και στην εξωτερική επιφάνεια της πέτρας 3. Ειδικά στην πέτρα 3 υπάρχουν κοιλότητες, ένα ρηχό ορθογώνιο. Η σημασία αυτών των γλυπτών συζητείται από τους αρχαιολόγους και μαρτυρούν πιθανόν ότι οι εγχάρακτοι πέλεκεις και τα ξίφη που μοιάζουν με τα Μυκηναϊκά ξίφη μπορεί να έχουν χαραχθεί από αυτούς που θα κατασκεύαζαν το Στόουνχεντς, τους Κρήτες, όπως συμπληρώνει ο ερευνητής.
«Σε πολλά ορθόλιθα εμφανίζεται το σύμβολο το οποίο μορφολογικά ομοιάζει με τον κίονα του ναού, δηλαδή μια στήλη και πάνω μια πλαγιαστή πέτρα.
Το σύμβολο αυτό είναι μία συλλαβή της γραμμικής Α’ με φωνητική αξία na και είναι ακροφωνία της λέξης ναFός που μαρτυρείται έμμεσα στο επίθετο na-Fi-jo νάFιος στην γραμμική Β’ γραφή», υποστηρίζει ο ερευνητής και προσθέτει ότι «συμπερασματικά, το ότι εμφανίζεται η λέξη to-na, Στόνα=πέτρα τρεις φορές και πάρα πολλές φορές η ακροφωνία na, μάς παραπέμπει στη λογική των χαραγμάτων που έχουμε στα Μινωικά ανάκτορα, όπου σε πέτρες βρίσκονται χαράγματα συλλαβογραμμάτων της γραμμικής Α’, τα οποία έβαζαν οι λιθοξόοι κατασκευαστές -διεθνώς λέγονται Tekton marks- και πιθανόν δήλωναν ότι η επεξεργασία της πέτρας είχε ολοκληρωθεί και ήταν έτοιμη για να μεταφερθεί από το ορυχείο στον χώρο που θα έπρεπε να τοποθετηθεί».
«Τελικά, θεωρούμε ότι τα σύμβολα που έχουν χαρακτηριστεί ως ξίφη είναι συλλαβές της Μινωικής γραφής που δηλώνουν τη λέξη πέτρα και ναός», υποστηρίζει ο ερευνητής Αιγαιακών Γραφών και συμπληρώνει: «Επιπλέον, με βάση την ανωτέρω συσχέτιση του Stonehenge με τον δίσκο του Παλαικάστρου θεωρούμε ότι το Stonehenge είναι μια μεγέθυνση του μινωικού αστρονομικού “μηχανισμού του Παλαικάστρου”, που αποδεδειγμένα πλέον αποτελεί τον πρώτο υπολογιστή που μετράει χρόνο και προβλέπει σεληνιακές εκλείψεις. Μπορούμε, επομένως, να ισχυρισθούμε ότι οι πιο πιθανοί κατασκευαστές του είχαν σχέση με τον Μινωικό Πολιτισμό».
Για τον κ. Τσικριτσή ακόμα και το όνομα, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς, ότι προέρχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα.
«Αν λάβουμε την ετυμολόγηση που βρίσκουμε στο λεξικό του George W. Lemon 1783, όπου ερμηνεύει την λέξη Stone ως Πέτρα με βάση την λέξη Στίον. Το δε Henge, που στα Νορβηγικά σημαίνει κρεμώ και στα αγγλικά η λέξη Hang σημαίνει κρέμασμα, πιθανόν συνδέεται ετυμολογικά με την αρχαία ελληνική λέξη ῎Αγχω <Γ 371> πνίγω, παρὰ τὸ ἄγω οὐδὲν γάρ ἐστιν ἄλλο τὸ ἄγχω ἀλλ’ ἢ τὸ ἄγω καὶ συνάγω τὸν φάρυγγα. Δηλαδή κρεμώ και πνίγω όπου κλείνει ο φάρυγγας και δεν μπορώ να αναπνεύσω».
«Οι πέτρες, λοιπόν, πιθανόν να λειτουργούσαν και θεραπευτικά σε ανθρώπους που είχαν δυσκολία αναπνοής (άγχος) οι οποίοι, ερχόμενοι σε επαφή με τις πέτρες στα τρίλιθα, θεραπευόταν», ισχυρίζεται κλείνοντας ο ερευνητής.
Το Στόουνχετζ
Το Στόουνχετζ είναι μία ανερμήνευτη, μέχρι σήμερα, κατασκευή που βρίσκεται στην Αγγλία. Ο σκοπός της κατασκευής του συνδέθηκε από τους περισσότερους ερευνητές με αστρονομικές παρατηρήσεις με βάση τα ζεύγη των μεγάλων κατακόρυφων ογκολίθων, τεσσάρων μέτρων ο καθένας, που συνδέονται στην κορυφή με ένα ογκώδες υπέρθυρο και σχηματίζουν τα γνωστά πέντε Τρίλιθα στο κέντρο της παρατηρούμενης εικόνας. Μέσα από τα τρίλιθα υπάρχουν 19 πέτρες σε σχήμα πετάλου, που ονομάζονται «Πέταλο από Γαλαζόπετρες», ενώ κοντά στο κέντρο του πετάλου ευρίσκεται ένας λαξευμένος ογκόλιθος 4,8 μέτρων από γκριζογάλανο ψαμμίτη, που ονομάζεται Πέτρα του Βωμού. Γύρω από τα πέντε τρίλιθα υπάρχει ένα κύκλος από 59 μικρότερες γαλαζόπετρες, που ονομάζεται «Κύκλος από Γαλαζόπετρες». Έξω από τον Κύκλο των Γαλαζοπετρών, υπάρχει ο Κύκλος Sarcen, αποτελούμενος από 30 ορθόλιθους, που ενώνονταν με κυρτά υπέρθυρα, εκ των οποίων έχουν διασωθεί τα 19. Στους λίθους αυτούς έχουν χαραχθεί συλλαβές της Γραμμικής Α’ γραφής. Γύρω από τον κύκλο Sarcen υπάρχει ο Κύκλος Ζ’ από 29 οπές και γύρω από αυτόν ένας άλλος, ο Κύκλος Υ’ με 30 οπές. O εξωτερικός τελικός κύκλος με διάμετρο 110 μέτρα που περιβάλλει όλο το Στόουνζετζ, αποτελείται από 57 οπές και ονομάζεται κύκλος Όμπρι (Aubrey Holes).
Η ευθεία που περνά από τις πέτρες 15 και 16 του κύκλου Sarcen και από το κέντρο της πέτρας του Βωμού συνδέεται με ένα ογκόλιθο που ευρίσκεται στην είσοδο και αποκαλείται Πέτρα της Φτέρνας (Heel Stone). Η ευθεία αυτή στοχεύει στην ανατολή του ηλίου κατά το θερινό ηλιοστάσιο και αποτελεί τον άξονα όλου του συγκροτήματος. Η ακριβής ευθυγράμμιση αυτού του άξονα, όπως απέδειξε ο αστρονόμος Λόκιερ, στο βιβλίο του Stonehenge and Other British Monuments (1906), συνέβαινε την χρονική περίοδο γύρω στο 1650 πΧ.
«Η κατασκευή του Στόουνχετζ, τον Μεσαίωνα είχε αποδοθεί στους αρχαίους Κέλτες και στους διδασκάλους τους Δρυίδες, ωστόσο τα ανασκαφικά ευρήματα στην περιοχή δεν οδηγούν σε αυτή τη θεωρία, καθότι η κατασκευή αυτή χρονολογείται τη 2η χιλιετία πΧ. Την εποχή του Χαλκού οι γνωστοί πολιτισμοί που θα μπορούσαν να συσχετισθούν με την κατασκευή του Στόουνχετζ θα ήταν ο πολιτισμός της Μεσοποταμίας, ο Αιγυπτιακός και ο Κρητομυκηναϊκός», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Τσικριστής και συνεχίζει: «Ωστόσο, οι ναοί στη Μεσοποταμία ήταν παραλληλόγραμμοι και τα ζιγκουράτ είχαν πάντα τετράγωνη βάση. Οι Σουμέριοι δεν οικοδομούσαν με πέτρα ούτε κατασκεύαζαν κυκλικά οικοδομήματα, έτσι αυτοί που σχεδίασαν και ανέγειραν το Στόουνχεντζ δεν μπορεί να ήταν Σουμέριοι ούτε Βαβυλώνιοι».
Την ίδια εποχή, λέει ο ερευνητής «οι Αιγυπτιακοί ναοί ήταν τετράγωνοι, οι διάφορες πυραμίδες και τα υπόβαθρα των οβελίσκων είχαν τετράγωνη βάση και δεν είχαν κυκλικό σχήμα. Ωστόσο, κυκλικά κατασκευάσματα εμφανίζονται στον Κρητομυκηναϊκό πολιτισμό. Χαρακτηριστικά, ο ταφικός κύκλος των Μυκηνών είναι ένα δείγμα κατασκευής του 16ου αι. πΧ. Τα ταφικά λακκώματα, περιβαλλόμενα από ένα κύκλο από πέτρες, εξελίχθηκαν σε κυκλικούς τάφους, θαμμένους κάτω από ένα κωνικό, χωμάτινο τύμβο. Οι κατασκευές αυτές δεν μπορούν να σχετιστούν με το Στόουνχετζ, το οποίο δεν είναι ταφικό μνημείο, αλλά πιθανόν αστρονομικό παρατηρητήριο».
Ο κ. Τσικριτσής λέει ακόμα ότι «κυκλοτερή κτίσματα που δεν είναι ταφικές κατασκευές εμφανίζονται μόνο στο αποκαλούμενο δακτυλίδι του Μίνωα. Στο δακτυλίδι αυτό διακρίνουμε ένα κυκλοτερές κτίσμα στην κορυφή ενός λόφου, που περιβάλλεται από ορθόλιθους. Παρόμοια εικόνα με κυκλοτερές ιερό κτίσμα αποτυπώνεται και στο μυκηναϊκό δακτυλίδι από τον θαλαμοειδή τάφο 91 του 15ου αι. πΧ». ΕΚ ΤΟΥ /www.candiadoc.gr/ ΙΑΝ 2020
