Πέλλα, η αρχαία ελληνική πόλη της Δεκαπόλεως στην Κοίλη Συρία

Η Ελληνική πόλη ΠΕΛΛΑ βρίσκεται στην κοιλάδα του Ιορδάνη ποταμού, περίπου 130 χλμ. βόρεια της Φιλαδέλφειας και η πόλη έχει ευρήματα από την Νεολιθική εποχή. Αναφέρθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα π.Χ. στην αιγυπτιακή γραφή σε επιγραφές, ως Pihilum ή Pehel. Ως εμπορικό κέντρο είχε διασυνδέσεις με Κύπρο και Συρία. Κατά τον Στέφανο τον Βυζάντιο, η πόλη λεγόταν αρχικά Βούτις.

Τοπογραφικό σχέδιο της αρχαίας Πέλλας στην σημερινή Ιορδανία

A: ResthouseΒ: Πηγές
C: Οικία

Ι: Δυτική Εκκλησία
V: Ανατολική Εκκλησία
IX: Οικ. Συγκρότημα

Αργότερα, όταν τα μέρη της Παλαιστίνης περιήλθαν στην Μακεδονική κατοχή, η πόλη μετονομάστηκε από τον Μεγάλο Αλέξανδρο σε Πέλλα, για να τιμήσει την ομώνυμη γενέτειρά του στην Μακεδονία.

Ένα μέρος από την πόλη μέσα στο γενικό πεδίο .Διάφορες μικρές ενδείξεις με άλλες κατασκευές που πρέπει να απλωνόταν σε αρκετά μεγαλύτερη έκταση περιμετρικά, δείχνουν πως η πόλη της Πέλλας ήταν χτισμένη επί του Μ.Αλεξάνδρου

Μακεδόνες άποικοι εγκαταστάθηκαν στην πόλη και παρέμειναν είτε ως τις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. είτε και αργότερα ως την καταστροφή των Ιεροσολύμων από τον Τίτο, το 70 μ.Χ.

Ερείπια βυζαντινής βασιλικής στην Πέλλα της Ιορδανίας, μια από τις πόλεις της Δεκάπολης.

Κατά την ελληνιστική περίοδο η πόλη ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό το εμπόριο, τόσο κατά μήκος της κοιλάδας του Ιορδάνου, όσο και στην κοιλάδα του Ιεζραέλ. Εμπορικές επαφές επίσης κρατούσε με ολόκληρη την λεκάνη της Μεσογείου, ίσαμε τα Γέρασα.

Αποτύπωση νομίσματος των Πελλάιων την ρωμαϊκή εποχή.

Αυτό αποδεικνύεται από λυχνίες που βρέθηκαν στην ελληνιστική πόλη από την Αθήνα, όμορφα διαμορφωμένα κύπελλα, νομίσματα και θραύσματα αγαλμάτων που συνδέονται με την εσωτερική αρχιτεκτονική.

Οι κλίμακες που οδηγούν στον ναό που κατόπιν έγινε βυζαντινή βασιλική

Η στρατηγική της σημασία διαπιστώνεται όταν κατά την περίοδο κυριαρχίας των Πτολεμαίων στην Αίγυπτο και των Σελευκιδών στη Συρία, κτίστηκε μια αλυσίδα οχυρών επί των κορυφογραμμών του λόφου στα ανατολικά της πόλης, με σκοπό την προστασία της καθώς και της κοιλάδας του Ιορδάνη. Ένα καλοδιατηρημένο ελληνιστικό φρούριο σώζεται στην κορυφή του λόφου Jabal Sartaba.

Κάτοψη του ελληνικού οχυρού στην Πέλλα της «ελληνιστικής» περιόδου στην Κοίλη Συρία

Μετά τον θάνατο του Μέγα Μακεδόνα στρατηλάτη, η Πέλλα, όπως και η Παλαιστίνη, περιήλθαν στην εξουσία των Πτολεμαίων της Αιγύπτου. Την εποχή εκείνη η πόλη, πήρε την επιπλέον ονομασία Βερενίκη. Από τον Πολύβιο μαθαίνουμε πως όταν ο Αντίοχος κατανίκησε τις πτολεμαϊκές δυνάμεις επί του όρους Αταβυρίου (Θαβώρ), πέρασε στην απέναντι όχθη του Ιορδάνη και υπέταξε τις πόλεις Πέλλα, Καμούν και Γεφρούν (218 π.Χ.). Η σελευκιδική κυριαρχία ήταν προσωρινή και οριστικοποιήθηκε μετά την μάχη στο Πάνειον όρος (198 π.Χ.).

Η Ανατολική Εκκλησία στον αρχαιολογικό χώρο της Πέλλας που ανάγεται στον 5ο αι .

Εκατό χρόνια μετά κατά το 83/2 π.Χ. ο βασιλιάς της Ιουδαίας Αλέξανδρος Ιανναίος (103 -73 π.Χ.) κατέστρεψε την Πέλλα, επειδή οι Μακεδόνες της κάτοικοι αρνήθηκαν να ασπασθούν τον Ιουδαϊσμό. Την μαρτυρία αυτήν του Φλάβιου Ιωσήπου, πιστοποιούν και οι αρχαιολόγοι που ανακάλυψαν στην αρχαία πόλη παχύ στρώμα στάχτης, χρονολογούμενο την περίοδο εκείνη. Τελικά οι Πελλαίοι εκτοπίστηκαν στις γύρω πόλεις. Το 64 π.Χ. με την ρωμαϊκή κατάκτηση, ο Πομπήιος ξαναέκτισε την πόλη, επιτρέποντας στους Μακεδόνες να την ξανακατοικήσουν. Είναι γεγονός ότι η νέα αυτή πόλη επισκίασε την προγενέστερη ελληνιστική.

Το κεντρικό σημείο στην Πέλλα και δεξιά οι πηγές, που ρέουν δίπλα από το κεντρικό μνημείο ,έναν ρωμαϊκό ναό και κατόπιν βυζαντινή εκκλησία, είναι εδώ στην εικόνα μας, όπως είναι το μικρό θέατρο και ένα Ωδείο χτισμένο στη νότια πλευρά της βασιλικής. Στο βάθος, το Tell el-Husn με ένα στρατιωτικό οχυρό της βυζαντινής εποχής.

Να σημειωθεί ότι η Πέλλα ήταν μια από τις πρώτες πόλεις του κόσμου που δέχθηκαν τον Χριστιανισμό και κατά συνέπεια διέθετε μια από τις αρχαιότερες εκκλησίες του πλανήτη. Το 70 μ.Χ. μετά την πτώση των Ιεροσολύμων στους Ρωμαίους, η πόλη δέχθηκε κύμα Χριστιανών προσφύγων από την ιουδαϊκή μητρόπολη. Από την πόλη καταγόταν ο σπουδαίος απολογητής του Χριστιανισμού Αρίστων, που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ.

Το θέατρο και άλλα κτίσματα πλάι στην βασιλική

Στα βυζαντινά χρόνια η Πέλλα (κατά τον Συνέκδημο του Ιεροκλέους), ανήκε στην επαρχία Παλαιστίνης Β΄ με έδρα την Σκυθόπολη.
Τον Ιανουάριο του 635, τα αραβικά στρατεύματα πέτυχαν νίκη εις βάρος των Βυζαντινών στην μάχη της Πέλλας, λίγο πιο έξω από την πόλη. Η Πέλλα καταστράφηκε από σεισμό που σημειώθηκε το 749 με επίκεντρο το όρος Ερμών (Γκολάν).

Στην θέση της αρχαίας ελληνικής πόλης βρίσκεται το ιορδανικό χωριό Tabaqat Fahl (طبقة فحل). Το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και της Ιορδανίας (από το Τμήμα Αρχαιοτήτων) έχουν διεξάγει ανασκαφές στην Πέλλα από το 1979.
Τα τελευταία χρόνια, με επικεφαλής τον Stephen Bourke, η έρευνα εστίασε στα ευρήματα της εποχής του Χαλκού, στους ναούς της εποχής του Σιδήρου και στα διοικητικά κτίρια. Ένας Χαναανιτικός ναός αποκαλύφθηκε την περίοδο 1994-2003.

Το Ωδείον

Τον Μάιο του 2010 ο Stephen Bourke ανακοίνωσε την ανακάλυψη του τείχους και άλλες δομές, που χρονολογείται από το 3400 π.Χ., δείχνοντας ότι Πέλλα ήταν μια τεράστια πόλη-κράτος, την ίδια στιγμή οι πόλεις της Σουμερίας έπαιρναν σχήμα.
Ακριβώς πιο κάτω από τον αρχαιολογικό χώρο υπάρχει ένα τζαμί που τιμά το θάνατο ενός από τους συντρόφους του προφήτη Μωάμεθ, ο οποίος έπεσε μαχόμενος ακριβώς εκεί, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Πέλλας (Μάχη της Fahl) τον Ιανουάριο του 635 μ.Χ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΉΓΗΣΗΣ

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΣΤΟ ΑΝΩ ΠΛΑΤΩΜΑ

ΣΤΙΣ ΑΝΩΘΕΝ ΦΩΤ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΤΟΥ ΠΑΝ. ΤΟΥ ΣΙΝΔΕΫ ΒΡΈΘΗΚΑΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 4η ΧΙΛΙΕΤΊΑ ΕΩΣ ΤΟ 200 π.Χ . ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ ΤΟ 1600 μ.Χ. .

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΟΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΌΤΕΡΩΝ ΕΠΟΧΩΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΛΛΑ

ΕΝΑ ΘΥΣΙΑΣΤΉΡΙΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟ 850 π. Χ. ΕΥΡΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΛΛΑ ΔΕΚΑΠΟΛΕΩΣ

ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΧΕΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑ ΤΗΝ ΑΙΓΑΙΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΑΡΑ
ΜΕ ΤΗΣ ΥΠΟΛΟΙΠΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ