Συνεχίζεται ο εντοπισμός πινακίδων της Γραμμικής Β Γραφής στον Αγιο Βασίλειο κοντά στην Σπάρτη
Στους βράχους των Κυκλάδων σχεδίαζαν την εικόνα των πλοίων τους προφανέστατα γεμάτοι υπερηφάνεια για τα επιτεύγματά τους, έτσι ώστε να τα βρούμε εμείς σήμερα.Στον Αγιο Βασίλειο κοντά στην Σπάρτη ο εντοπισμός πινακίδων της Γραμμικής Β Γραφής συνεχίζεται κι ένα κτίριο μόλις αποκαλύπτεται.
Στην Ζώμινθο του Ψηλορείτη το μινωικό οικοδόμημα που έρχεται στο φως κρύβει
πολύτιμους θησαυρούς. Και στην αρχαία Αγορά της Μεσσήνης μία λίθινη τράπεζα μέτρησης στερεών και υγρών εντυπωσιάζει με την αρτιότητά της.
Παρά την κρίση που μαστίζει και τον τομέα των αρχαιολογικών ερευνών, το έργο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, όπως το παρουσίασε ο γενικός γραμματέας της, ακαδημαϊκός κ.Βασίλειος Πετράκος είχε εξαιρετικά σημαντική και ποικιλόμορφη απόδοση κατά τη χρονιά που πέρασε.
Αίσθηση άλλωστε προκάλεσαν και οι παρατηρήσεις του ακαδημαϊκού για την κατάσταση της χώρας:
«Σήμερα λέγεται ότι αγωνιζόμαστε και υποφέρουμε για να ζήσουν καλύτερα οι επίγονοί μας, σε 20, 30 ή 40 χρόνια. Είναι παραπάνω από όσα έζησαν οι γονείς των μεγαλυτέρων εδώ μέσα και περιλαμβάνω και τον εαυτό μου. Βρισκόμαστε και ζούμε, εκτός από το οικονομικό, και σε ένα ηθικό και πολιτικό αδιέξοδο, όπως τις παραμονές του 1922. Όπως τότε μωροί οδήγησαν σε ανεπανόρθωτη καταστροφή, έτσι και σήμερα εκείνο που χωρίς σκέψη άρχισε το 1980 οδηγεί σε μία άλλη καταστροφή εξίσου μεγάλη, της οποίας ζούμε την προετοιμασία και συμβάλλουμε στην πραγματοποίησή της χωρίς συναίσθησή της», ανέφερε ο κ. Πετράκος
Πέραν αυτού:
Βραχογραφίες, μήκους 70 εκατοστών που απεικονίζουν πλοία αλλά και κατακόρυφα εγχειρίδια και σπείρες αποκάλυψε ο αρχαιολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κ. Ανδρέας Βλαχόπουλος στο Βαθύ της Αστυπάλαιας. Βρίσκονται σε τρεις διαμορφωμένες ατραπούς που κατέληγαν σε πυλίδες εισόδου προς την πρωτοκυκλαδική ακρόπολη του νησιού και χρονολογούνται στην 3η π.Χ. χιλιετία. Τα πλοία είναι κωπήλατα και τρία από αυτά έχουν στην πλώρη τους ψάρια και άλλα διάφορα θέματα ενώ το σημαντικό είναι, ότι βρίσκονται σε απόλυτη αντιστοιχία με αυτά που απεικονίζονται στα τηγανόσχημα σκεύη της προϊστορικής ακρόπολης της Χαλανδριανής Σύρου και σε βραχογραφίες της Νάξου. Της ίδιας τυπολογίας ήταν και οι βραχογραφίες που εντοπίσθηκαν σε άλλα σημεία της Αστυπάλαιας και όπως είπε ο κ. Πετράκος πρόκειται για ευρήματα που «επεκτείνουν τη γεωγραφική έκταση του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού».
Παλαιότερες, της Νεολιθικής εποχής δηλαδή, είναι οι βραχογραφίες που εντοπίζει σε πυκνή διάταξη στον Στρόφιλα της Άνδρου η αρχαιολόγος κυρία Χριστίνα Τελεβάντου.
Βραχογραφίες σε πυκνή διάταξη φανερώθηκαν και στην ανασκαφή που διενεργεί στον Στρόφιλα της Άνδρου Χριστίνα Τελεβάντου. Πρόκειται για καλλιτεχνήματα της νεολιθικής εποχής, είναι δηλαδή αρχαιότερα από εκείνα της Αστυπάλαιας. «Η πληθώρα των απεικονίσεων πλοίων στον Στρόφιλα, οι οποίες είναι πλέον των εκατό, καταδεικνύει ότι αποτελεί το κυρίαρχο σύμβολο ενός οικισμού με ναυτικό χαρακτήρα, μιας θαλάσσιας δύναμης στην περιοχή» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πετράκος.
Πέρα από το Αιγαίο, στον Αγιο Βασίλειο Λακωνίας η αρχαιολόγος κυρία Αδαμαντία Βασιλογάμβρου συνεχίζοντας την έρευνά της ανέσκαψε ένα ακόμη δωμάτιο στο κτήριο της Μινωικής εποχής που έχει έρθει στο φως και κατά την ίδια πρόκειται για δύο στοές με μία κεντρική αυλή ανάμεσά τους. Μαζί εξάλλου αποκαλύφθηκε και θραύσμα πινακίδας Γραμμικής Β _το έκτο κατά σειρά_ το οποίο φέρει επάνω του, το σύμβολο του διπλού πελέκεως.
Χάλκινο μινωικό ειδώλιο, κύπελλα διαφόρων τύπων, κυρίως κωνικά, ένα χάλκινο κύπελλο που βρέθηκε σε θραύσματα, κύλικες με αστραγάλους και κέρατο αιγοειδούς είναι μερικά μόνον από τα ευρήματα της αρχαιολόγου κυρίας Εφης Σαπουνά - Σακελλαράκη στη Ζώμινθο.
Στα «Αστέρια» της Γλυφάδας η αρχαιολόγος κυρία Κωνσταντίνα Καζά ανέσκαψε πρωτοελλαδικό νεκροταφείο ερευνώντας μερικώς προϊστορικό λιθοσωρό, πιθανώς δημιούργημα απορριμμάτων εργαστηρίου λιθοτεχνίας ενώ ερεύνησε επίσης θαλαμωτό τάφο.
Και στην Θήβα ο αρχαιολόγος κ. Βασίλειος Αραβαντινός ανασκάπτει την συνέχεια του κεντρικού μυκηναϊκού, ανακτορικού συγκροτήματος, που αποτελούσε ανέκαθεν τον αντικειμενικό στόχο των ερευνών.
Μια επιγραφή του 1ου μ.Χ. αιώνα, που έφερε στο φως ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης κατά την αποχωμάτωση της βόρειας στοάς της αγοράς αναφέρει τις επισκευές που είχαν γίνει στο σημείο εκείνο με χρηματοδότηση ενός εύπορου μεσσήνιου πολίτη. Ανάμεσα στα ευρήματα εξάλλου υπήρξαν μέλη του δεύτερου ορόφου της στοάς, που είχε καταπέσει αλλά και μία λίθινη τράπεζα αγορανόμου _ η τρίτη που εντοπίζεται _ για τη μέτρηση στερών και υγρών.
Στη Θουρία εξάλλου δίπλα στη Μεσσήνη ολοκληρώθηκε κατά τον περασμένο χρόνο από την αρχαιολόγο κυρία Ξένη Αραπογιάννη η αποκάλυψη του δωρικού ναού που ήταν αφιερωμένος στον Ασκληπιό και την Υγεία.
Εντοπίσθηκε όμως και ο ορθογώνιος βωμός του από πωρόλιθο, ένα τμήμα του οποίου βρίσκεται κάτω από τα θεμέλια της εκκλησίας της Παναγίτσας, μαζί με έναν άλλο μικρότερο και λίθινο, κυλινδρικό βωμό.
ΕΠΙΣΗΣ.
Οι τελευταίες εξελίξεις (06-07-2012) γύρω από τις ανασκαφικές έρευνες στον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Βασιλείου Ξηροκαμπίου παρουσιάστηκαν το απόγευμα της Τετάρτης, 4 Ιουλίου, μπροστά σε ένα ευρύ ακροατήριο από τη διευθύντρια των ανασκαφών, αρχαιολόγο κα Αδαμαντία Βασιλογάμβρου. Η άρτια οργανωμένη εκδήλωση έλαβε χώρα στον προαύλιο χώρο του Αγίου Βασιλείου, πλησίον των ανασκαφών.
Τους παρευρισκόμενους καλωσόρισε ο αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Γιαξόγλου, εκ των διοργανωτών της εκδήλωσης, ο οποίος ανέφερε ότι ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος εκδηλώσεων του Σωματείου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παν. Σταματάκης», ενώ προέβη και σε σύντομο απολογισμό των εκδηλώσεων του Σωματείου. Τέλος, ο κ. Γιαξόγλου διευκρίνισε ότι ο λόγος που δεν πραγματοποιήθηκε η αναμενόμενη ξενάγηση στο χώρο είναι το γεγονός ότι τα ευρήματα είναι καλυμμένα.
Ακολούθως το λόγο πήρε η υπεύθυνη των ανασκαφών και επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων κα Αδ. Βασιλογάμβρου, η οποία ανέλαβε να ενημερώσει το κοινό για το χρονικό των ερευνών, καθώς και να αναδείξει τη σημασία των ανακαλύψεων για τον τόπο. Στον εναρκτήριο λόγο της, η κα Βασιλογάμβρου αναφέρθηκε στα ευρήματα στον Άγιο Βασίλειο, τα οποία όπως είπε«φύλαξε η λακωνική γη για περισσότερα από 3.500 χρόνια, προσεκτικά, στα σπλάχνα της».
Η αρχαιολόγος αποκάλυψε ότι, παλαιότερες (δεκαετίες 1950-60), αλλά και πιο πρόσφατες (δεκαετία ’90) επιφανειακές, αρχαιολογικές έρευνες, στην περιοχή, έδειξαν ίχνη κατοίκησης που επεκτείνονται σε διάφορες εποχές των ιστορικών χρόνων. Όπως ανέφερε η κα Βασιλογάμβρου από αυτά τα ευρήματα της μυκηναϊκής εποχής, που τοποθετούνται, κυρίως, μεταξύ 16ου και 13ου π.Χ., προκύπτει ότι η μυκηναϊκή εγκατάσταση δεν περιορίζονταν μόνο στο λόφο του Αγ. Βασιλείου, αλλά εκτείνονταν και πέρα από αυτόν, καταλαμβάνοντας όλη τη λοφοσειρά σε έκταση, περίπου, 200 στρεμμάτων. Όπως υπογράμμισε η προϊστάμενη των ερευνών, η επιλογή της θέσης από τους Μυκηναίους υπαγορεύτηκε από τα πλεονεκτήματα που παρείχε: Νερό από τις κοντινές πηγές, οπτική επαφή με άλλες μυκηναϊκές θέσεις στην πεδιάδα της Σπάρτης (σσ χάρτης - φωτό), αλλά και εποπτεία στο νοτιοδυτικό τμήμα της εν λόγω πεδιάδας. Η πεδιάδα βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, όπου διαχρονικά διασταυρώνονται δρόμοι επικοινωνίας από και προς τις γύρω περιοχές.
«Γνωρίζαμε ότι υπήρχε μια μυκηναϊκή εγκατάσταση, ωστόσο την ιδιαίτερη σημασία της ήρθε να δείξει η ανεύρεση πινακίδων Γραμμικής Β Γραφής, γεγονός μοναδικό για τη Λακωνία»τόνισε η κα Βασιλογάμβρου. Η παρουσία τους δηλώνει την ύπαρξη αρχείου στο χώρο αυτό, παραπέμπει σε διοικητικές λειτουργίες και προσδίδει στην μυκηναϊκή εγκατάσταση του Αγίου Βασιλείου χαρακτηριστικά διοικητικού ανακτορικού κέντρου. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, είναι ότι η πρώτη πινακίδα βρέθηκε σε λάκκο απόθεσης οικιακών απορριμμάτων της μυκηναϊκής εποχής.
«Μετά την παραπάνω ανακάλυψη, η 5η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, που είναι αρμόδια για την περιοχή, προχώρησε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία και την περαιτέρω διερεύνηση χώρου» αποσαφήνισε η κα Βασιλογάμβρου. Το 2009 πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμαστική έρευνα, νότια του βυζαντινού ναού που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Όπως υποστήριξε η αρχαιολόγος η έρευνα είχε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα και βάσει αυτών καταρτίστηκε το πρώτο πενταετές ερευνητικό αρχαιολογικό πρόγραμμα του Αγίου Βασιλείου.
«Οι αρχαιολογικές έρευνες επικεντρώθηκαν συγκεκριμένα στο λόφο του Αγίου Βασιλείου, επειδή εδώ οι αρχαιότητες παρουσιάζουν μεγαλύτερη πυκνότητα», εξήγησε η κα Βασιλογάμβρου. Ακολούθως, αποκάλυψε ότι πέρα από τη χρονοβόρα και πολυδάπανη διαδικασία της ανασκαφής, η 5η Εφορεία εφήρμοσε μια πρωτοπόρο μέθοδο, αυτή της γεωφυσικής διασκόπησης με ηλεκτρικές μετρήσεις, γεγονός που επιτρέπει τη χαρτογράφηση του εδάφους χωρίς να επέλθει καμία επέμβαση σε αυτό. «Αποτέλεσμα ήταν να χαρτογραφήσουμε 34 στρέμματα» υπογράμμισε η διευθύντρια των ερευνών, προσθέτοντας ότι «διαπιστώσαμε ότι ο λόφος καλύπτεται από οικοδομήματα με σταθερό βορειοδυτικό – νοτιοανατολικό προσανατολισμό».
Εκτός από τα παραπάνω ευρήματα, στην κορυφή του λόφου εντοπίστηκε και ανασκάπτεται νεκροταφείο κτιστών κιβωτιόσχημων τάφων, που χρονολογείται στους χρόνους της μετάβασης από την μεσοελλαδική στην υστεροελλαδική, δηλαδή την μυκηναϊκή εποχή (16ος-15ος αι. π.Χ.). «Φαίνεται ότι το νεκροταφείο σηματοδοτεί και την απαρχή της εγκατάστασης στο χώρο» ανέφερε η κα Βασιλογάμβρου. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, η μέθοδος της γεωφυσικής διασκόπησης συνέβαλε ώστε να έρθουν στο φως ερείπια τριών σημαντικών κτιρίων και πολλά χαρακτηριστικά κινητά ευρήματα.
Αμέσως μετά, η κα Βασιλογάμβρου προέβη σε αναλυτική παρουσίαση (μέσω προτζέκτορα) των κτισμάτων και των αντικειμένων που έχουν ανακαλυφθεί στο λόφο, κάποια εκ των οποίων χαρακτηρίζονται από παροιμιώδη ομορφιά και απαράμιλλη τελειότητα στη δημιουργία τους. Ένα τροχήλατο ειδώλιο ταύρου, ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος, τρεις σφραγιδόλιθοι με παραστάσεις, χάλκινο μαχαίρι, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο, χρυσά ελάσματα, ένα μεγάλο ρυτό αγγείο με μορφή κεφαλής ταύρου, αλλά και κάποια θραύσματα τοιχογραφιών είναι μερικά από τα εντυπωσιακά αντικείμενα που βρέθηκαν στα οικοδομήματα. Ιδιαίτερα ρεαλιστική και η πιστή αναπαράσταση των τοιχογραφιών, επιμελημένη από τη συντηρήτρια και ζωγράφο κα Ρένα Γιάννε.
Στο τέλος της κατατοπιστικής ομιλίας της, η κα Βασιλογάμβρου ανακοίνωσε ότι αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η τρίτη ανασκαφική περίοδος στο χώρο, διαδικασία η οποία θα διαρκέσει για λίγες, ακόμα, εβδομάδες.
Στη συνέχεια και μετά από σύντομο χαιρετισμό και σχολιασμό από τον κ. Βασίλη Γεωργιάδη, προβλήθηκε η ταινία “TO.RA.KE.” του Φίλιππου Κουτσαφτή. Η ταινία – ντοκιμαντέρ παρουσιάζει το χρονικό εύρεσης της χάλκινης μυκηναϊκής πανοπλίας στο νεκροταφείο των Δενδρών Αργολίδας, η οποία φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ναυπλίου.
Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το Σωματείο Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παν. Σταματάκης», η Κινηματογραφική Λέσχη Σπάρτης «Ρόδον» σε συνεργασία με τη Διεθνή Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου «Αγών».
 |
| Βραχογραφία της 3ης π.Χ. χιλιετίας με παράσταση πλοίου στην Αστυπάλαια |
Στην Ζώμινθο του Ψηλορείτη το μινωικό οικοδόμημα που έρχεται στο φως κρύβει
πολύτιμους θησαυρούς. Και στην αρχαία Αγορά της Μεσσήνης μία λίθινη τράπεζα μέτρησης στερεών και υγρών εντυπωσιάζει με την αρτιότητά της.
Παρά την κρίση που μαστίζει και τον τομέα των αρχαιολογικών ερευνών, το έργο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, όπως το παρουσίασε ο γενικός γραμματέας της, ακαδημαϊκός κ.Βασίλειος Πετράκος είχε εξαιρετικά σημαντική και ποικιλόμορφη απόδοση κατά τη χρονιά που πέρασε.
Αίσθηση άλλωστε προκάλεσαν και οι παρατηρήσεις του ακαδημαϊκού για την κατάσταση της χώρας:
«Σήμερα λέγεται ότι αγωνιζόμαστε και υποφέρουμε για να ζήσουν καλύτερα οι επίγονοί μας, σε 20, 30 ή 40 χρόνια. Είναι παραπάνω από όσα έζησαν οι γονείς των μεγαλυτέρων εδώ μέσα και περιλαμβάνω και τον εαυτό μου. Βρισκόμαστε και ζούμε, εκτός από το οικονομικό, και σε ένα ηθικό και πολιτικό αδιέξοδο, όπως τις παραμονές του 1922. Όπως τότε μωροί οδήγησαν σε ανεπανόρθωτη καταστροφή, έτσι και σήμερα εκείνο που χωρίς σκέψη άρχισε το 1980 οδηγεί σε μία άλλη καταστροφή εξίσου μεγάλη, της οποίας ζούμε την προετοιμασία και συμβάλλουμε στην πραγματοποίησή της χωρίς συναίσθησή της», ανέφερε ο κ. Πετράκος
 |
| Διπλή κεφαλή Εκαταίου από την αρχαία Μεσσήνη με πολλές αποκρούσεις στην επιφάνεια του λίθου |
Βραχογραφίες, μήκους 70 εκατοστών που απεικονίζουν πλοία αλλά και κατακόρυφα εγχειρίδια και σπείρες αποκάλυψε ο αρχαιολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κ. Ανδρέας Βλαχόπουλος στο Βαθύ της Αστυπάλαιας. Βρίσκονται σε τρεις διαμορφωμένες ατραπούς που κατέληγαν σε πυλίδες εισόδου προς την πρωτοκυκλαδική ακρόπολη του νησιού και χρονολογούνται στην 3η π.Χ. χιλιετία. Τα πλοία είναι κωπήλατα και τρία από αυτά έχουν στην πλώρη τους ψάρια και άλλα διάφορα θέματα ενώ το σημαντικό είναι, ότι βρίσκονται σε απόλυτη αντιστοιχία με αυτά που απεικονίζονται στα τηγανόσχημα σκεύη της προϊστορικής ακρόπολης της Χαλανδριανής Σύρου και σε βραχογραφίες της Νάξου. Της ίδιας τυπολογίας ήταν και οι βραχογραφίες που εντοπίσθηκαν σε άλλα σημεία της Αστυπάλαιας και όπως είπε ο κ. Πετράκος πρόκειται για ευρήματα που «επεκτείνουν τη γεωγραφική έκταση του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού».
Παλαιότερες, της Νεολιθικής εποχής δηλαδή, είναι οι βραχογραφίες που εντοπίζει σε πυκνή διάταξη στον Στρόφιλα της Άνδρου η αρχαιολόγος κυρία Χριστίνα Τελεβάντου.
Βραχογραφίες σε πυκνή διάταξη φανερώθηκαν και στην ανασκαφή που διενεργεί στον Στρόφιλα της Άνδρου Χριστίνα Τελεβάντου. Πρόκειται για καλλιτεχνήματα της νεολιθικής εποχής, είναι δηλαδή αρχαιότερα από εκείνα της Αστυπάλαιας. «Η πληθώρα των απεικονίσεων πλοίων στον Στρόφιλα, οι οποίες είναι πλέον των εκατό, καταδεικνύει ότι αποτελεί το κυρίαρχο σύμβολο ενός οικισμού με ναυτικό χαρακτήρα, μιας θαλάσσιας δύναμης στην περιοχή» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πετράκος.
 |
| Από το ανασκαφικό έργο Αγ. Βασιλείου Ξηροκαμπίου. |
Πέρα από το Αιγαίο, στον Αγιο Βασίλειο Λακωνίας η αρχαιολόγος κυρία Αδαμαντία Βασιλογάμβρου συνεχίζοντας την έρευνά της ανέσκαψε ένα ακόμη δωμάτιο στο κτήριο της Μινωικής εποχής που έχει έρθει στο φως και κατά την ίδια πρόκειται για δύο στοές με μία κεντρική αυλή ανάμεσά τους. Μαζί εξάλλου αποκαλύφθηκε και θραύσμα πινακίδας Γραμμικής Β _το έκτο κατά σειρά_ το οποίο φέρει επάνω του, το σύμβολο του διπλού πελέκεως.
 |
| ανασκαφή Σακελλαράκη στη Ζώμινθο, σε υψόμετρο 1.187 στον Ψηλορείτη |
Χάλκινο μινωικό ειδώλιο, κύπελλα διαφόρων τύπων, κυρίως κωνικά, ένα χάλκινο κύπελλο που βρέθηκε σε θραύσματα, κύλικες με αστραγάλους και κέρατο αιγοειδούς είναι μερικά μόνον από τα ευρήματα της αρχαιολόγου κυρίας Εφης Σαπουνά - Σακελλαράκη στη Ζώμινθο.
Στα «Αστέρια» της Γλυφάδας η αρχαιολόγος κυρία Κωνσταντίνα Καζά ανέσκαψε πρωτοελλαδικό νεκροταφείο ερευνώντας μερικώς προϊστορικό λιθοσωρό, πιθανώς δημιούργημα απορριμμάτων εργαστηρίου λιθοτεχνίας ενώ ερεύνησε επίσης θαλαμωτό τάφο.
Και στην Θήβα ο αρχαιολόγος κ. Βασίλειος Αραβαντινός ανασκάπτει την συνέχεια του κεντρικού μυκηναϊκού, ανακτορικού συγκροτήματος, που αποτελούσε ανέκαθεν τον αντικειμενικό στόχο των ερευνών.
 |
| Λίθινη πλάκα ορθοστάτη με ανάγλυφο λέοντα από την αρχαία Μεσσήνη |
 |
| Εντυπωσιακή λίθινη τράπεζα για την μέτρηση εμπορευμάτων από την Αγορά της αρχαίας Μεσσήνης |
 |
| Το αρχαίο Θέατρο στην Μεσσήνη. |
ΕΠΙΣΗΣ.
Ίχνη μυκηναϊκού πολιτισμού στον Άγιο Βασίλειο Ξηροκαμπίου
Οι τελευταίες εξελίξεις (06-07-2012) γύρω από τις ανασκαφικές έρευνες στον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Βασιλείου Ξηροκαμπίου παρουσιάστηκαν το απόγευμα της Τετάρτης, 4 Ιουλίου, μπροστά σε ένα ευρύ ακροατήριο από τη διευθύντρια των ανασκαφών, αρχαιολόγο κα Αδαμαντία Βασιλογάμβρου. Η άρτια οργανωμένη εκδήλωση έλαβε χώρα στον προαύλιο χώρο του Αγίου Βασιλείου, πλησίον των ανασκαφών.
Τους παρευρισκόμενους καλωσόρισε ο αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Γιαξόγλου, εκ των διοργανωτών της εκδήλωσης, ο οποίος ανέφερε ότι ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος εκδηλώσεων του Σωματείου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παν. Σταματάκης», ενώ προέβη και σε σύντομο απολογισμό των εκδηλώσεων του Σωματείου. Τέλος, ο κ. Γιαξόγλου διευκρίνισε ότι ο λόγος που δεν πραγματοποιήθηκε η αναμενόμενη ξενάγηση στο χώρο είναι το γεγονός ότι τα ευρήματα είναι καλυμμένα.
Ακολούθως το λόγο πήρε η υπεύθυνη των ανασκαφών και επίτιμος έφορος Αρχαιοτήτων κα Αδ. Βασιλογάμβρου, η οποία ανέλαβε να ενημερώσει το κοινό για το χρονικό των ερευνών, καθώς και να αναδείξει τη σημασία των ανακαλύψεων για τον τόπο. Στον εναρκτήριο λόγο της, η κα Βασιλογάμβρου αναφέρθηκε στα ευρήματα στον Άγιο Βασίλειο, τα οποία όπως είπε«φύλαξε η λακωνική γη για περισσότερα από 3.500 χρόνια, προσεκτικά, στα σπλάχνα της».
Η αρχαιολόγος αποκάλυψε ότι, παλαιότερες (δεκαετίες 1950-60), αλλά και πιο πρόσφατες (δεκαετία ’90) επιφανειακές, αρχαιολογικές έρευνες, στην περιοχή, έδειξαν ίχνη κατοίκησης που επεκτείνονται σε διάφορες εποχές των ιστορικών χρόνων. Όπως ανέφερε η κα Βασιλογάμβρου από αυτά τα ευρήματα της μυκηναϊκής εποχής, που τοποθετούνται, κυρίως, μεταξύ 16ου και 13ου π.Χ., προκύπτει ότι η μυκηναϊκή εγκατάσταση δεν περιορίζονταν μόνο στο λόφο του Αγ. Βασιλείου, αλλά εκτείνονταν και πέρα από αυτόν, καταλαμβάνοντας όλη τη λοφοσειρά σε έκταση, περίπου, 200 στρεμμάτων. Όπως υπογράμμισε η προϊστάμενη των ερευνών, η επιλογή της θέσης από τους Μυκηναίους υπαγορεύτηκε από τα πλεονεκτήματα που παρείχε: Νερό από τις κοντινές πηγές, οπτική επαφή με άλλες μυκηναϊκές θέσεις στην πεδιάδα της Σπάρτης (σσ χάρτης - φωτό), αλλά και εποπτεία στο νοτιοδυτικό τμήμα της εν λόγω πεδιάδας. Η πεδιάδα βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνίας, όπου διαχρονικά διασταυρώνονται δρόμοι επικοινωνίας από και προς τις γύρω περιοχές.
«Γνωρίζαμε ότι υπήρχε μια μυκηναϊκή εγκατάσταση, ωστόσο την ιδιαίτερη σημασία της ήρθε να δείξει η ανεύρεση πινακίδων Γραμμικής Β Γραφής, γεγονός μοναδικό για τη Λακωνία»τόνισε η κα Βασιλογάμβρου. Η παρουσία τους δηλώνει την ύπαρξη αρχείου στο χώρο αυτό, παραπέμπει σε διοικητικές λειτουργίες και προσδίδει στην μυκηναϊκή εγκατάσταση του Αγίου Βασιλείου χαρακτηριστικά διοικητικού ανακτορικού κέντρου. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, είναι ότι η πρώτη πινακίδα βρέθηκε σε λάκκο απόθεσης οικιακών απορριμμάτων της μυκηναϊκής εποχής.
«Μετά την παραπάνω ανακάλυψη, η 5η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, που είναι αρμόδια για την περιοχή, προχώρησε σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία και την περαιτέρω διερεύνηση χώρου» αποσαφήνισε η κα Βασιλογάμβρου. Το 2009 πραγματοποιήθηκε η πρώτη δοκιμαστική έρευνα, νότια του βυζαντινού ναού που έχει φέρει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη. Όπως υποστήριξε η αρχαιολόγος η έρευνα είχε ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα και βάσει αυτών καταρτίστηκε το πρώτο πενταετές ερευνητικό αρχαιολογικό πρόγραμμα του Αγίου Βασιλείου.
«Οι αρχαιολογικές έρευνες επικεντρώθηκαν συγκεκριμένα στο λόφο του Αγίου Βασιλείου, επειδή εδώ οι αρχαιότητες παρουσιάζουν μεγαλύτερη πυκνότητα», εξήγησε η κα Βασιλογάμβρου. Ακολούθως, αποκάλυψε ότι πέρα από τη χρονοβόρα και πολυδάπανη διαδικασία της ανασκαφής, η 5η Εφορεία εφήρμοσε μια πρωτοπόρο μέθοδο, αυτή της γεωφυσικής διασκόπησης με ηλεκτρικές μετρήσεις, γεγονός που επιτρέπει τη χαρτογράφηση του εδάφους χωρίς να επέλθει καμία επέμβαση σε αυτό. «Αποτέλεσμα ήταν να χαρτογραφήσουμε 34 στρέμματα» υπογράμμισε η διευθύντρια των ερευνών, προσθέτοντας ότι «διαπιστώσαμε ότι ο λόφος καλύπτεται από οικοδομήματα με σταθερό βορειοδυτικό – νοτιοανατολικό προσανατολισμό».
Εκτός από τα παραπάνω ευρήματα, στην κορυφή του λόφου εντοπίστηκε και ανασκάπτεται νεκροταφείο κτιστών κιβωτιόσχημων τάφων, που χρονολογείται στους χρόνους της μετάβασης από την μεσοελλαδική στην υστεροελλαδική, δηλαδή την μυκηναϊκή εποχή (16ος-15ος αι. π.Χ.). «Φαίνεται ότι το νεκροταφείο σηματοδοτεί και την απαρχή της εγκατάστασης στο χώρο» ανέφερε η κα Βασιλογάμβρου. Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, η μέθοδος της γεωφυσικής διασκόπησης συνέβαλε ώστε να έρθουν στο φως ερείπια τριών σημαντικών κτιρίων και πολλά χαρακτηριστικά κινητά ευρήματα.
Αμέσως μετά, η κα Βασιλογάμβρου προέβη σε αναλυτική παρουσίαση (μέσω προτζέκτορα) των κτισμάτων και των αντικειμένων που έχουν ανακαλυφθεί στο λόφο, κάποια εκ των οποίων χαρακτηρίζονται από παροιμιώδη ομορφιά και απαράμιλλη τελειότητα στη δημιουργία τους. Ένα τροχήλατο ειδώλιο ταύρου, ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος, τρεις σφραγιδόλιθοι με παραστάσεις, χάλκινο μαχαίρι, αντικείμενα από ελεφαντόδοντο, χρυσά ελάσματα, ένα μεγάλο ρυτό αγγείο με μορφή κεφαλής ταύρου, αλλά και κάποια θραύσματα τοιχογραφιών είναι μερικά από τα εντυπωσιακά αντικείμενα που βρέθηκαν στα οικοδομήματα. Ιδιαίτερα ρεαλιστική και η πιστή αναπαράσταση των τοιχογραφιών, επιμελημένη από τη συντηρήτρια και ζωγράφο κα Ρένα Γιάννε.
Στο τέλος της κατατοπιστικής ομιλίας της, η κα Βασιλογάμβρου ανακοίνωσε ότι αυτή την περίοδο βρίσκεται σε εξέλιξη η τρίτη ανασκαφική περίοδος στο χώρο, διαδικασία η οποία θα διαρκέσει για λίγες, ακόμα, εβδομάδες.
Στη συνέχεια και μετά από σύντομο χαιρετισμό και σχολιασμό από τον κ. Βασίλη Γεωργιάδη, προβλήθηκε η ταινία “TO.RA.KE.” του Φίλιππου Κουτσαφτή. Η ταινία – ντοκιμαντέρ παρουσιάζει το χρονικό εύρεσης της χάλκινης μυκηναϊκής πανοπλίας στο νεκροταφείο των Δενδρών Αργολίδας, η οποία φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ναυπλίου.
Την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν το Σωματείο Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παν. Σταματάκης», η Κινηματογραφική Λέσχη Σπάρτης «Ρόδον» σε συνεργασία με τη Διεθνή Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Χώρου «Αγών».
Ρεπορτάζ: Χρήστος Πετρούλιας,- notospress.gr
ΤΕΛΟΣ
