Ρεπορτάζ: Xρήστος Μαζάνης
Αναμφισβήτητα η ανασκαφή στο ταφικό μνημείο της Αμφίπολης αποτελεί ίσως τον πιο δύσκολο γρίφο που θα κληθεί να λύσει με επιστημονικό διάλογο η ομάδα της Αικατερίνης Περιστέρη αλλά και η επιστημονική κοινότητα στο μέλλον. Όπως έχει αναφέρει άλλωστε σε συνέντευξή της στο zougla.gr η γενική γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, οι αρχικές εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας δεν είναι απίθανο να αναθεωρηθούν, ενώ για τέτοια μεγαλειώδη μνημεία ο επιστημονικός διάλογος μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια.
Τα τελευταία ευρήματα στον λόφο Καστά ενισχύουν την άποψη ότι το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης είναι μακεδονικόΗ ανασκαφική ομάδα της υπεύθυνης αρχαιολόγουΑικατερίνης Περιστέρη, συνεχίζει να εξερευνά τα άδυτα του λόφου Καστά αλλά και να εξετάζει τα ευρήματα τα οποία δίνουν τις απαραίτητες πληροφορίες. Μετά και τις τελευταίες επίσημες ανακοινώσεις, ενισχύεται η άποψη ότι πρόκειται για έναν μακεδονικό τύμβο, καθώς βρέθηκαν κομμάτια μιας σπασμένης δίφυλλης μαρμάρινης πόρτας η οποία υπήρχε στο θύρωμα του τρίτου διαφραγματικού τοίχου που οδηγεί στον τρίτο θάλαμο του τάφου.
Όπως έγινε γνωστό, βρέθηκαν σπασμένα κομμάτια της μαρμάρινης πόρτας, που στηριζόταν σε στροφείς (μεντεσέδες). Κατά την ανασκαφή, επίσης, βρέθηκαν, μπροστά από τη θύρα, πίσω από τις Καρυάτιδες, χάλκινα και σιδερένια καρφιά. Το ταφικό μνημείο συνεχίζει στα ενδότερα του λόφου Καστά, αφού, την Πέμπτη, έγινε γνωστό πώς η ανασκαφική ομάδα πιστεύει ότι υπάρχει σκάλα ή ράμπα, η οποία ξεκινά πιθανώς μετά το θύρωμα του τρίτου διαφράγματος.
Η γεωμετρική απόδοση της σεισμικής τομογραφίας του λόφου Καστά
Το 1998-99 διενεργήθηκε έρευνα στον τύμβο Καστά από τρεις γεωφυσικούς. Στην έρευνα συμμετείχε και πρώην αρχαιολόγος, συνεργάτης του Δ. ΛαζαρίδηΤο 1998-99 διενεργήθηκε έρευνα στον τύμβο Καστα από τρεις γεωφυσικούς: τον Λάζαρο Πολυμενάκο, τον Σταύρο Παπαμαρινόπουλο και τον Αθανάσιο Λιόση. Στην έρευνα συμμετείχε και η συνεργάτις του αείμνηστου αρχαιολόγου Δημήτρη Λαζαρίδη, Χάιδω Κουκούλη-Χρυσανθάκη. Οι επιστήμονες με τη μέθοδο της τρισδιάστατης σεισμικής τομογραφίας προσπάθησαν να ανιχνεύσουν το εσωτερικό του τεχνητού λόφου. Η μελέτη τους δημοσιεύτηκε το 2004 σε περιοδικό Αρχαιολογίας. Σύμφωνα με την κα Κουκούλη-Χρυσανθάκη, η οποία μίλησε στο zougla.gr, η έρευνα μαρτυρά την ύπαρξη λίθινων κατασκευών, ωστόσο θεωρεί τις ενδείξεις σημαντικές.
Η Κατερίνα Περιστέρη δεν αναγνωρίζει τη συγκεκριμένη μελέτη
Η υπεύθυνη αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη επέλεξε αρχικά να αγνοήσει τη συγκεκριμένη μελέτη και στη συνέχεια να την διαψεύσει δημόσια, αμφισβητώντας ακόμη και την ύπαρξή της. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει και το γεγονός ότι η ίδια έχει δηλώσει πως «αυτά που λέει ο κ. Πολυμενάκος δεν ευσταθούν. Είχε έρθει το 1992 και έκανε έρευνα στον "Τάφο της Αλεπούς" και στους γύρω μακεδονικούς τάφους».
Ο κ. Πολυμενάκος όμως
απαντώντας στις δηλώσεις της κας Περιστέρη διευκρίνισε ότι ο χώρος που έγινε η σεισμική έρευνα, το έτος 1998, αναφέρεται σε επίσημα τοπογραφικά ως «Τούμπα Καστά Μεσολακκιάς» και όχι σαν «Τάφος της Αλεπούς». Ο μελετητής υποστηρίζει παράλληλα πως οι συνεργάτες του δεν πήγαν μόνοι τους στον χώρο που ερεύνησαν, αλλά με υπόδειξη και ευθύνη της τότε προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας, κ. Χάιδως Κουκούλη-Χρυσανθάκη.
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΟΠΩΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΕ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ)
Μετά από εργασία πολλών ωρών, η αρχιτέκτονας Βιργινία Καβράκη χρησιμοποιώντας τις γνώσεις της αλλά και τη 3D τεχνολογία, βασιζόμενη στη σεισμική τομογραφία που δημοσιεύθηκε το 2004 έκανε μια πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης της δομής του τύμβου. Τα σχέδια αυτά τα οποία παρουσιάζει το zougla.gr, βασίζονται στα τεχνικά δεδομένα που έχουν ήδη δημοσιευθεί. Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η αρχιτέκτονας βασίστηκε και σε ένα σχέδιο του καθηγητή Κωνσταντίνου Παπαθεωδόρου, ο οποίος έχει κάνει έρευνα στον τύμβο Καστά με γεωραντάρ. Φωτογραφία από αυτή την έρευνα κυκλοφόρησε στον Τύπο. Σημειώνεται πως τα πρώτα σχέδια της κας Καβράκη, πριν τροποποιηθούν, δημοσίευσε ο ιστότοπος empedotimos.
Η σχεδίαση της Βιργινίας Καβράκη όπως η ίδια γράφει:
Θέλω να τονίσω ότι δεν πρόκειται για «υπόθεση συνωμοσίας» αλλά για μια γεωμετρική απόδοση στα σχεδιαγράμματα των απεικονίσεων που βγήκαν στην δημοσιότητα των κυρίων Πολυμενάκου και Παπαθεοδώρου. Βεβαίως για το δεύτερο δεν είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι αυτά που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο ισχύουν.
Πάτησα λοιπόν πάνω στις σκιές.
Πήρα αρχικά τη φωτογραφία Α0:
Και τη φωτογραφία από τη μελέτη Πολυμενάκου Α1:
Τη φωτογραφία που κυκλοφόρησε στον Τύπο ως κομμάτι της μελέτης Παππαθεοδώρου Α2:
Κατόπιν έβαλα την Α1 πάνω στην Α0 και προέκυψε η Α3:
Κατόπιν έβαλα πάνω στην Α2 την Α3 και προέκυψε η Α4:
Εδώ παρατήρησα κάτι κοινό. Ότι οι περιοχές από την μελέτη Πολυμενάκου Η5 και Η2 συμπίπτουν με τα δύο φωτεινά τετράγωνα που διακρίνονται μέσα στη μεγάλη σκιά που υποτίθεται ότι οριοθετεί στο περίπου την περιοχή των ενδεχόμενων κτισμάτων,στη «μελέτη Παππαθεοδώρου».
Στο σχεδιαστικό μου πρόγραμμα έβαλα όλες τις πληροφορίες που έχουμε μέχρι σήμερα από διαστάσεις.
Αρχικά σχεδίασα λοιπόν τον περίβολο του τύμβου και το υπάρχον εύρημα της ανασκαφής.Στο σχέδιό μου πρόσθεσα από πάνω την Α4. Άρχισα να αποδίδω γεωμετρικά, τα ακαθόριστα σχήματα.Το σχήμα στο L1 είναι σχεδόν ακριβώς,ενώ το σχήμα των Η1-Η5-Η2 είναι κατ’ εκτίμηση όπως και οι διάδρομοι που συνδέονται. Τα ένωσα με το αρχικό μου σχέδιο, οπότε και προέκυψαν τα παρακάτω κατά σειρά: Α5-Α6-Α7:
(Α5)
(Α6)
(Α7)
Τι παρατήρησα σχεδιάζοντας:
1)Το ισοσκελές τρίγωνο που σχηματίζεται στην κορυφή του σχεδίου από τα Η1-Η2-Η5, σε συνδυασμό με το γεωμετρικό σχήμα που προέκυψε από την αποτύπωση του L1, διαπίστωσα το παρακάτω Α8:
(Α8)
2) Ο σχεδιασμός του μνημείου δίνει την αίσθηση επηρεασμού της μεγάλης πυραμίδας στην Γκίζα.
3)Κατά τη σχεδίαση προέκυπτε αβίαστα το μέτρο του Δεινοκράτη σε διάφορες κλίμακες.
4) Ο χώρος L2, που σημειώνεται με ερωτηματικό (?) που χαρακτηρίστηκε από το άρθρο του κ.Πολυμενάκου ως «μια εικόνα ενός ιδιαίτερα διαταραγμένου υλικού» παρουσιάζει ενδιαφέρον και πολύ πιθανόν να αποτελεί μέρος του ευρύτερου συγκροτήματος με το οποίο και να συνδέεται.
Οι τρισδιάστατες απεικονίσεις:
σ.σ. (Εννοείται ότι η κορυφή είναι ο Βορράς)
Ακούστε τι αναφέρει η αρχιτέκτονας στο zougla.gr:
Για 8 θαλάμους στον τύμβο Καστά φέρεται να μιλούσε ο Δ. Λαζαρίδης
Ο αρχαιολόγος Δημήτρης Λαζαρίδης όταν ξεκίνησε το 1964 τις ανασκαφές- σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν η ανασκαφική του ομάδα αλλά και πρώην συνεργάτες του-, πίστευε στην ύπαρξη ενός επιβλητικού ταφικού μνημείου στην περιοχή του λόφου Καστά της Αμφίπολης. Στην είσοδο του Μουσείου της περιοχής άλλωστε έχει τοποθετηθεί προτομή του και ο δρόμος που οδηγεί στο μουσείο έχει πάρει το όνομά του.
Πριν από λίγο καιρό, στενός του συνεργάτης ο οποίο μίλησε σε τοπική εφημερίδα της Καβάλας, ανέφερε ότι ο Δ. Λαζαρίδης πίστευε πως η περιοχή μπορεί να κρύβει όχι μόνο τέσσερις ταφικούς θαλάμους που απασχολούν σήμερα την ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη, αλλά υπήρχαν πιθανότητες να φτάνουν τους οκτώ.
(Αρχική σύγκριση του τάφου του Φιλίππου με το ταφικό μνημείο στον τύμβο Καστά)
Συνεργάτης του Δ. Λαζαρίδη ανέφερε ότι υπήρχε και δεύτερη είσοδος στον τύμβο ΚαστάΣύμφωνα με τον συνεργάτη του, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, ο αείμνηστος αρχαιολόγος ήταν ο πρώτος που μίλησε για πολυεπίπεδο ταφικό μνημείο, παρόλο που πολλά από αυτά τα στοιχεία του δεν πρόλαβε να τα μεταφέρει με τη γραφίδα του στις πολλές σημειώσεις που κρατούσε.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι –πάντα σύμφωνα με τον συνεργάτη του-, ο Λαζαρίδης είκαζε ότι υπήρχε και δεύτερη είσοδος στο μνημείο στην κορυφή του τύμβου και ότι αυτή είχε διανοιχτεί από τον Δεινοκράτη πριν από 2.300 χρόνια. Αυτή η είσοδος πίστευε ότι σφραγίστηκε από το λιοντάρι της Αμφίπολης, το οποίο, όπως έχει επισημανθεί και επιβεβαιώνεται από την αρχαιολογική κοινότητα, βρισκόταν στην κορυφή του τύμβου.
Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγήσει ότι ο Δ. Λαζαρίδης ξεκίνησε το ανασκαφικό του έργο από το πάνω μέρος του λόφου στην περιοχή Καστά, για να βρει την μυστική πύλη, ωστόσο έμεινε μόνο με τα ευρήματα αρχαϊκών τάφων, με τα εκθέματα να είναι σήμερα σε κοινή θέα στο Μουσείο της Αμφιπόλεως.
Αν η πύλη παραβιαζόταν μπορεί να γέμιζε με χώμα το ταφικό μνημείο;
Κάτι ακόμα πολύ σημαντικό που ανέφερε ο συνεργάτης του Δ. Λαζαρίδη για την μαρμάρινη βάση του λέοντα της Αμφίπολης όπου, -σύμφωνα με τον ίδιο-, κρυβόταν μυστική είσοδος, είναι το γεγονός ότι η τεχνοτροπία για τη σφράγιση της δεύτερης εισόδου ήταν τέτοια, κατά την οποία ενδεχόμενη βίαιη προσπάθεια παραβίασής της, θα είχε ως συνέπεια την σφράγισή της, από άμμο, στο εσωτερικό του μνημείου.
Αυτή βέβαια είναι μια εκδοχή που μένει να αποδειχθεί, ενώ δεν είναι απίθανο οι εκτιμήσεις του Λαζαρίδη να ήταν λανθασμένες. Να σημειωθεί επίσης ότι την εποχή που έσκαβε ο αείμνηστος αρχαιολόγος η τεχνολογία δεν υπήρχε προκειμένου να υπάρχει μια καλύτερη εικόνα στο εσωτερικό της γης.
(Αριστερά ο τύμβος Καστά και δεξιά ο τύμβος του Βατερλό)
K.Παπαθεοδώρου:Υπάρχουν περισσότεροι χώροι απ' όσους γνωρίζουμε στον τάφο της Αμφίπολης
Στις 29 Σεπτεμβρίου, ο καθηγητής γεωπληροφορικής Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου -ο οποίος έκανε έρευνα στον τύμβο Καστά με γεωραντάρ πριν από τέσσερα χρόνια- άφησε να εννοηθεί, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή ότι υπάρχουν περισσότεροι χώροι στο μνημείο από αυτούς που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου
Επιπλέον, ο καθηγητής γεωτεχνικής μηχανικής Κυριαζής Πιτιλάκης, μιλώντας στην ίδια εκπομπή, δεν απέκλεισε να βρεθούν περισσότεροι θάλαμοι όσο η ανασκαφή προχωρά προς το κέντρο του τύμβου.
Ο καθηγητής γεωτεχνικής μηχανικής ΑΠΘ δήλωσε: «Έχει δημοσιευθεί μία άλλη ανασκαφή στην Πέλλα η οποία έχει τον κεντρικό διάδρομο με παράλληλους χώρους και οδηγεί σε ένα χώρο με εφτά χώρους τρεις σε κάθε πλευρά και ένας στην κορυφή. Κάνω μία υπόθεση ενδεχομένως μπορεί κανείς να συναντήσει κάποιες τέτοιες καταστάσεις όσο πλησιάζει προς το κέντρο, πράγμα το οποίο περιπλέκει ακόμη την κατάσταση».
Γιατί μελέτη του Χάρβαρντ υποστηρίζει ότι στην Αμφίπολη ετάφη ο Λαομέδων;
Το βιβλίο «The lion monument of Amphipolis» ίσως να κρύβει τον ένοικο του ταφικού μνημείου στον λόφο ΚαστάΜπορεί ένα βιβλίο γραμμένο πριν από 73 χρόνια να κρύβει τη λύση του μυστηρίου της Αμφίπολης;
Το βιβλίο «The lion monument of Amphipolis», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του φημισμένου Πανεπιστημίου Χάρβαρντ τον Νοέμβριο του 1941, ήταν αφιερωμένο στον λέοντα της Αμφίπολης, το εμβληματικό γλυπτό που βρέθηκε στην περιοχή, και περιγράφει τη σημασία του και το ιστορικό υπόβαθρο πίσω από την κατασκευή του.
Η άποψη του αρχαιολόγου της εποχής
Σύμφωνα με τη μελέτη του Χάρβαρντ, η Αμφίπολη ήταν πιθανότατα το σημείο όπου ετάφη ο Λαομέδων, στρατηγός και στενός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δεδομένου ότι η επικρατούσα άποψη αυτήν τη στιγμή είναι ότι στον μεγαλοπρεπή τύμβο της Αμφίπολης είναι θαμμένο κάποιο πρόσωπο που σχετίζεται με τον Μέγα Αλέξανδρο, δηλαδή κάποιος συγγενής ή στρατηγός του, η θεωρία αυτή μοιάζει να έχει βάση.
Ποιος ήταν ο Λαομέδων;
Ο Λαομέδων ο Μυτιληναίος, επειδή γνώριζε την περσική γλώσσα, ήταν διερμηνέας και επιστάτης των αιχμαλώτων κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Σύμφωνα με τον ιστορικό Διογένη τον Λαέρτιο, ο Λαομέδων είχε εξοριστεί από τον Φίλιππο Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά επανέκαμψε όταν ενθρονίστηκε στο Βασίλειο της Μακεδονίας ο Έλληνας στρατηλάτης και τον υπηρέτησε στις εκστρατείες του.
Μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ο Λαομέδων ανέλαβε τη σατραπεία της Συρίας, όμως έναν χρόνο αργότερα εκδιώχθηκε από τον Νικάνορα και κατέφυγε στην Καρία, όπου ο Αλκέτας του Ορόντου, σύμφωνα με τη μαρτυρία του ιστορικού Ιουστίνου, του παραχώρησε την Αμφίπολη -εξού και η σχέση του Λαομέδοντος με την περιοχή, που θα μπορούσε να αποτελέσει ένδειξη για τη λύση του μυστηρίου.
ΠΗΓΗ
