Είναι πιθανότατα αυτό που ο περιγράφει ο Ηρόδοτος αποδίδοντάς το στον Θαλή, και μέσω του οποίου ο βασιλιάς Κροίσος πέρασε για να επιτεθεί στον πέρση γείτονά του, τον Κύρο Β”, το 550 π.Χ. », λέει ο γάλλος σπηλαιολόγος Ερίκ Ζιλί.
Ο Ζιλί θεωρεί πως βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη ανακάλυψη. Είχε
εντοπίσει για πρώτη φορά το 1984 δύο ανοίγματα σε ένα χαμηλό βουνό της Καππαδοκίας και συνέχισε την έρευνα διαβάζοντας Ηρόδοτο αλλά και τώρα, με τις νέες τεχνολογίες, αξιοποιώντας και τις δορυφορικές εικόνες που προσφέρει το Google Earth. Το όρος Αργαίος βρίσκεται δίπλα σε έναν μεγάλο ποταμό, τον μεγαλύτερο της Μικράς Ασίας. Είναι ο Αλυς κατά τους αρχαίους, ο Κιζιλιρμάκ (Κόκκινο Ποτάμι) κατά τους Τούρκους. Οι διαστάσεις της στοάς είναι εντυπωσιακές: 9 μέτρα φάρδος και 177 μήκος. Κατά τις εκτιμήσεις του σπηλαιολόγου πρέπει να χρειάστηκε να μετακινηθούν 12.800 τόνοι μπάζα. Η υπόγεια σήραγγα αποτελεί ένα σχεδόν τέλειο ημικύκλιο. Ο ποταμός έμπαινε στο ένα άνοιγμα και έβγαινε από το άλλο.
Όπως λέει μάλιστα ο Ζιλί στην εφημερίδα «Le Figaro», διακρίνονται ακόμη σε μερικά σημεία τα σημάδια σε κόγχες όπου ήταν τοποθετημένα τα λαδοφάναρα.
Στο ερώτημα γιατί ο Κροίσος δεν έφτιαξε γέφυρες αντί να σκάψει στοά, η απάντηση κατά τον γάλλο σπηλαιολόγο είναι ότι τα εδάφη της Καππαδοκίας καλύπτονται από εύθραυστη ηφαιστειακή τέφρα που δεν είναι καλό οικοδομικό υλικό – είναι γνωστό άλλωστε ότι πολλά σπίτια είναι φτιαγμένα σε σκαμμένο βράχο. Ταυτόχρονα, το ποτάμι αυτό πλημμυρίζει και φουσκώνει πολύ συχνά με τρόπο που καταστρέφει τις γέφυρες.
Πάντως ο Ζιλί θεωρεί πιθανόν το τούνελ να ήταν ήδη ανοιγμένο και απλώς ο Θαλής να είχε την ιδέα της αξιοποίησής του για την εκτροπή του ποταμού. Ο σπηλαιολόγος βρίσκεται τώρα σε αναζήτηση χρηματοδότησης προκειμένου να φτιάξει ένα γαλλοτουρκικό ολοκληρωμένο σχέδιο περαιτέρω ερευνών. Μέχρι τότε κρατάει την ακριβή τοποθεσία μυστική.
Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό ότι ούτε ο δήμαρχος της γειτονικής πόλης δεν τα γνώριζε όλα αυτά. Κανείς δεν τολμούσε να εισέλθει στη σήραγγα, λόγω των νυχτερίδων και της έντονης δυσοσμίας.
Η αφήγηση του Ηροδότου
Ο Ηρόδοτος αφηγήθηκε τα της εκτροπής του ποταμού Αλυος στις «Ιστορίες» του. Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε στη διάρκεια του πολέμου ανάμεσα στον Κροίσο, βασιλιά της Λυδίας, και στον Κύρο, αυτοκράτορα της Περσίας. Εκείνη την εποχή ο Κροίσος είχε κοντά του, ως στρατιωτικό σύμβουλο, τον φημισμένο έλληνα μαθηματικό Θαλή τον Μιλήσιο.
Αυτός ήταν που πρότεινε στον Κροίσο να εκτραπεί ο Αλυς ποταμός προκειμένου να περάσουν τα λυδικά στρατεύματα. Το τούνελ που ανακάλυψε ο Ερίκ Ζιλί θα μπορούσε να είναι αυτό που περιγράφει ο Ηρόδοτος λέγοντας: «Οταν ο Κροίσος έφτασε στις όχθες του Αλυος, κατά τη γνώμη μου πέρασε από τις γέφυρες που βλέπουμε εκεί σήμερα. Αλλά, αν πρέπει να πιστέψουμε τους περισσότερους Έλληνες, ο Θαλής ο Μιλήσιος ήταν αυτός που του άνοιξε τον δρόμο.
Ο Κροίσος, λένε, ήταν σε αμηχανία γιατί οι γέφυρες που υπάρχουν σήμερα δεν υπήρχαν τότε.
Ο Θαλής, που βρισκόταν στο στρατόπεδο, εξέτρεψε τον ποταμό που κυλούσε στα αριστερά του στρατοπέδου, έτσι ώστε να περάσει από τα δεξιά.
Αρχισε να σκάβει πάνω από το στρατόπεδο ένα κανάλι σε σχήμα καμπύλης προκειμένου ο ποταμός να βρεθεί πίσω από το στρατόπεδο, ενώ ήταν μπροστά».
Πηγές:
http://diadrastiko.blogspot.gr/
http://www.tanea.gr/news/culture/article/5003710/otan-o-thalhs-estripse-to-potami/
http://www.tanea.gr/news/culture/article/5003711/h-afhghsh-toy-hrodotoy
