Λίνος , αυτός που εφηύρε την γραφή και την λύρα

Το μάθημα του Λϊνου -Ερυθρόμορφος αττικός σκύφος από τον ζωγράφο Πιστόξενο 475 π.Χ. 

Κατά τον Απολλόδωρο ήταν αδελφός του Ορφέα, τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλής, όταν τον τιμώρησε την ώρα της διδασκαλίας της λύρας. Ο Λίνος αναφέρεται ως εφευρέτης της τρίχορδης λύρας, μιας νέας χορδής ( λιχανός), ως επίσης  του  άσματος, του  ρυθμού  και γενικά της μουσικής, ακόμη δε της ποίησης και τέλος « παντοίας σοφίας».   

Ο Λίνος (αρχ. Λῖνος) είναι πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας, γνωστός για τις μουσικές του ικανότητες και φερόμενος ως εφευρέτης της μελωδίας και του ρυθμού. Αναφέρεται ως τέκνο του Οίαγρου ή του θεού Απόλλωνα και της Μούσας Καλλιόπης (εναλλακτικά αναφέρεται και η Τερψιχόρη), ενώ αδελφός του υπήρξε ο Ορφέας, στον οποίο δίδαξε μουσική και λύρα. Ο Λίνος δίδαξε και τον Ηρακλή, ο οποίος τον σκότωσε, οργισμένος για τις επικρίσεις του δασκάλου του.

Σε άλλες πηγές ο Λίνος αναφέρεται ως υιός του Απόλλωνα και της Ψαμάθης, η οποία ήταν κόρη του Βασιλέα του Άργους Κροτώπου. Φοβούμενη τον πατέρα της, η Ψαμάθη εγκατέλειψε το παιδί της, το οποίο βρέθηκε και κατασπαράχθηκε από τσοπανόσκυλα. Ο Απόλλωνας για να εκδικηθεί
τον άδικο χαμό του υιού του έστειλε στους Αργείτες την Ποινή, η οποία άρπαζε τα παιδιά από τις μανάδες τους. Ο Κόροιβος ο Φρύγας αντιμετώπισε την Ποινή, προκαλώντας την οργή του θεού, ο οποίος έσπειρε την πανώλη, κάτι που οδήγησε την πόλη του Άργους στην καταστροφή της.
Ο Λίνος μπορεί επίσης να αναφέρεται στο είδος θρηνωδίας της αρχαιοελληνικής μουσικής, πιθανότατα με αναφορά στο μυθολογικό πρόσωπο.

Ο Λίνος 

Ο Λίνος ήταν ένας πολύ όμορφος νέος που πέθανε πρόωρα και καθημερινά τον θρηνούσαν οι Μούσες. Οι εκδοχές για την γενεαλογία του είναι διάφορες. Κατά τον Απολλόδωρο ήταν γιος της Μούσας Ουρανίας ή της Τερψιχόρης ή της Ευτέρπης και του Οιάγρου. Ο Παυσανίας (Θ 29.6) θεωρεί ως πατέρα του τον γιό του Ποσειδώνα, Αμφίμαρο.

Η άλλη εκδοχή δέχεται ότι πως ήταν γιος της Νύμφης Ψαμάθης και του Απόλλωνα. Η μητέρα του, επειδή φοβήθηκε την οργή του πατέρα της Κρότωπα, τον εγκατέλειψε και τον κατασπάραξαν τα άγρια σκυλιά.
Όταν ο Κρότωπας – βασιλιάς του Άργους – έμαθε το αμάρτημα της κόρης του, την έθαψε ζωντανή. Ο Απόλλων, για εκδίκηση, έστειλε αρχικά κατά του Άργους ένα τέρας, την Ποινή, το οποίο άρπαζε τα παιδιά από την αγκαλιά των Αργειτισσών. Αργότερα, όταν η Ποινή σκοτώθηκε από κάποιο Αργείο ήρωα, έστειλε λιμό απ’ τον οποίο πέθαιναν οι Αργείοι αδιακρίτως ηλικίας.

Σύμφωνα με το χρησμό που τους δόθηκε, ο Απόλλωνας σταμάτησε το λιμό, αλλά οι Αργείοι τελούσαν κάθε χρόνο το μήνα Αρνείο, γιορτή στην οποία θυσίαζαν αρνιά, σκότωναν τα σκυλιά που τυχόν συναντούσαν στο δρόμο και οι γυναίκες θρηνούσαν την τύχη του Λίνου με το θλιβερό τραγούδι, το Αίλινον, που ονομάστηκε έτσι από την θρηνώδη προσφώνηση « Αϊ Λίνε» με την οποία άρχιζε και τελείωνε η επωδός του. Η γιορτή αυτή λεγόταν Αρνηίς ή Κυνοφόντις.

Μορφή μουσικού με λύρα /κιθάρα από ελληνικό σπάραγμα αγγείου της πρωτογεωμετρικής περιόδου 

Ο Λίνος ήταν ο μεγαλύτερος μουσικός της εποχής του και σκοτώθηκε από τον πατέρα του Απόλλωνα, γιατί θέλησε να εξισωθεί στο τραγούδι με τον θεό.
Υπάρχει όμως και η γνώμη, ότι ολόκληρος ο μύθος του Λίνου πλέχτηκε γύρω από το Αίλινον, το πανάρχαιο τραγούδι, το οποίο κατά τον Αριστοφάνη τον Βυζάντιο (παρ. Αθην.XIV 619) δεν ήταν μόνο θρήνος αλλά και ύμνος που αναφέρεται και από τον Όμηρο ( Ιλιάδα Σ 570) και τον Ησίοδο ( αποσπασμ. 211,212) ενώ στην πραγματικότητα ο Λίνος ήταν φιλόσοφος και γραμματικός, αν και δεν σώθηκε κανένα από τα έργα του.

Τρίχορδη  ελληνική λύρα σε νόμισμα 

Μεταγενέστεροι συγγραφείς αμφισβητούν την όλη συγγραφική του δραστηριότητα. Μια άλλη παράδοση τον φέρει ως δάσκαλο του Ηρακλή στη μουσική.
Κατά τον Απολλόδωρο ήταν αδελφός του Ορφέα, τον οποίο σκότωσε ο Ηρακλής, όταν τον τιμώρησε την ώρα της διδασκαλίας της λύρας.

Ελληνικό, πρωτογεωμετρικής περιόδου αγαλματίδιο με τρίχορδη κιθάρα/λύρα

Ο Λίνος αναφέρεται ως εφευρέτης της τρίχορδης λύρας, μιας νέας χορδής ( λιχανός), ως επίσης  του  άσματος, του  ρυθμού  και γενικά της μουσικής, ακόμη δε της ποίησης και τέλος « παντοίας σοφίας».

Πρωτομινωϊκής περιόδου σφραγιδόλιθος με λύρα 

Κατά τον Πλούταρχο ήταν σύγχρονος του Αμφίονα και συνθέτης θρήνων, κατά δε τον Πλίνιο αναφέρεται ως εφευρέτης της κιθαρωδίας.
Τον τάφο του Λίνου τον έδειχναν σε διάφορα μέρη όπως στο Άργος, στην Πιερία, στον Ελικώνα, στη Θήβα, στην Εύβοια και στην Χαλκίδα.

Ελληνικό Πωτογεωμετρικης περιόδου μπρούτζινο αγαλματίδιο με τρίχορδη κιθάρα/λύρα

Ο Λίνος, λένε, δίδαξε το αλφάβητο στον Ηρακλή κι ότι είναι ο πρώτος που έφερε το αλφάβητο στην Ελλάδα.

Ο Ερμής κατασκευάζει την τρίχορδη  Λύρα

 Γι’ αυτόν τον Λίνο γνώριζαν όλοι, ότι αυτός, ένας γιος του Απόλλωνα ή της Μούσας Ουρανίας ( Ευριπίδης, Ικέτιδες) πέθανε από βίαιο θάνατο κι ότι όλοι οι τραγουδιστές κι οι λυράρηδες  σε κάθε συμπόσιο και κάθε χορό τον μοιρολογούσαν.

Μια άλλη διήγηση έλεγε ότι τον σκότωσε ο Κάδμος γιατί ήθελε να είναι ο πρώτος που θα έφερνε στους Έλληνες την γραφή.- ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

Πηγές -Αναφορές

 Γεώργιος Βασ. Σιέττος, «Τα Ορφικά Μυστήρια», Εκδόσεις Πύρινος Κόσμος, Αθήνα, 1993.
Αργειακή βιβλιοθήκη
Αρχείο Αρχαιογνώμωνα
classics.mit.edu/Plato/symposium.html
classics.mit.edu/Apollonius/argon.1.i.html
pseudo-Apollodorus, Bibliotheke i. 3, § 2 ; Pausanias i. 43. § 7,787-ii 19. § 7 ; Eustathius on Homer, §1164
Planetary names
"Linus" – mlahanas.de
Apollod. 2.4.9
iodorus Siculus, The Library of History 68
Iliad xviii. 570-72.
Hamilton, Edith (1998). Mythology. Back Bay. p. 497. ISBN 0-316-34151-7.
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝΑ