ΜΑΡΜΑΡΙΝΟΣ ΣΙΛΗΝΟΣ
Ενας υπέροχος, μαρμάρινος Σιληνός σε φυσικό μέγεθος, που χρονολογείται στην ελληνιστική εποχή, εύρημα μοναδικό για την Αγορά της Αρχαίας Πέλλας, έφερε στο φως πριν από δύο μέρες η αρχαιολογική σκαπάνη του καθηγητή του Α.Π.Θ., Ιωάννη Ακαμάτη. Το άγαλμα βρέθηκε στη βόρεια στοά της Αγοράς, σε χώρο που, όπως όλα δείχνουν, είχε λατρευτικό χαρακτήρα.
«…εν τούτοισι και ο Σιληνός τοίσι κήποισι ήλω, ως λέγεται υπό Μακεδόνων υπέρ δέ των κήπων όρος κείται Βέρμιον ούνομα, άβατον υπό χειμώνος ενθεύτεν δέ ορμώμενοι, ως ταύτην έσχον, κατεστρέφοντο και την άλλην Μακεδονίην»
Το απόσπασμα από το 8ο βιβλίο των Ιστοριών του Ηροδότου, περιγράφει το αδιάβατο, τον χειμώνα, Βέρμιο, πάνω από τους κήπους του Φρύγα βασιλιά Μίδα, όπου πιάστηκε με παγίδα ο Σειληνός, θεότητα του κρασιού, που θεωρείται μάλιστα ότι ανέθρεψε τον Διόνυσο.
«Η συγκεκριμένη θέση συνεχώς μας εκπλήσσει ευχάριστα και έχει πολλά ακόμη μυστικά να μας αποκαλύψει», λέει ο διευθυντής της πανεπιστημιακή ανασκαφής στην Αγορά Πέλλας, Ι. Ακαμάτης, και προσθέτει: «η σκαπάνη έφερε στο φως ένα εύρημα μοναδικό για την περιοχή. Απεικονίζεται όρθια ανδρική γενειοφόρος μορφή. Φορά δορά (δέρμα ζώου) και φέρει ενδρομίδες (αρχαία υποδήματα σαν μπότες), ενώ διατηρούνται σποραδικά υπολείμματα χρωμάτων».
Ο Διόνυσος
Με βάση τα χαρακτηριστικά του προσώπου που είναι ευδιάκριτα, οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι η μορφή ανήκει στον κόσμο του Διόνυσου και πρόκειται πιθανόν για Σιληνό. Οι Σιληνοί, μαζί με τους Σάτυρους και τις Μαινάδες ακολουθούσαν ως πολύβουο πλήθος τον θεό της χαράς και του κεφιού, τον Διόνυσο. Οι Μαινάδες ήταν γυναίκες που χόρευαν έξαλλα γύρω από τον θεό, ενώ Σάτυροι και Σιληνοί ήταν παράξενα όντα, άνθρωποι και ζώα μαζί, πιστοί ακόλουθοί του, που τον συνόδευαν στα μεγάλα ταξίδια. Οι Σάτυροι ήταν νεαροί και οι Σιληνοί μεσήλικες. Το άγαλμα
βρέθηκε κατά την ανασκαφή της βόρειας στοάς, στο στρώμα καταστροφής του χώρου 10 και έχει ήδη μεταφερθεί στα εργαστήρια συντήρησης του αρχαιολογικού χώρου Πέλλας, όπου πολλά τμήματά του, που ήταν διάσπαρτα, συγκολλούνται.
βρέθηκε κατά την ανασκαφή της βόρειας στοάς, στο στρώμα καταστροφής του χώρου 10 και έχει ήδη μεταφερθεί στα εργαστήρια συντήρησης του αρχαιολογικού χώρου Πέλλας, όπου πολλά τμήματά του, που ήταν διάσπαρτα, συγκολλούνται.
 |
| «Η συγκεκριμένη θέση έχει πολλά ακόμη μυστικά να μας αποκαλύψει», λέει ο διευθυντής της ανασκαφής, Ι. Ακαμάτης |
Το σημείο όπου ανακαλύφθηκε το σπάνιο εύρημα, αλλά και γενικότερα η βόρεια στοά της Αγοράς δεν είχε εμπορικό χαρακτήρα, όπως οι υπόλοιπες. Σύμφωνα με τον κ. Ακαμάτη, στο στρώμα της καταστροφής των χώρων της δεν βρέθηκαν σχετικά προϊόντα, ούτε ανάλογες αποθέσεις, αντίθετα μια σειρά από υποθεμελιώσεις μνημείων δημιουργούν υποψίες για έναν διαφορετικό προορισμό της, περισσότερο επίσημο και πιθανόν λατρευτικό, σίγουρα πάντως δημόσιου χαρακτήρα.
Σε κοντινή απόσταση από το σημείο όπου βρέθηκε το άγαλμα του Σιληνού, έχει εντοπιστεί ημικυκλική κατασκευή με μικρούς μολύβδινους σωλήνες παροχής νερού από μια μικρή δεξαμενή, επίσης λατρευτικού χαρακτήρα, όπως υποδηλώνεται και από αποσπασματικό τμήμα ενδύματος υπερφυσικού χάλκινου αγάλματος. Το νερό έτρεχε με πολύ μικρή ροή από μικρά βρυσάκια - κάτι σαν το σημερινό αγίασμα σε μοναστήρια και εκκλησίες.
Η Αγορά τοποθετείται στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας, στον οποίο έχουν επίσης εντοπιστεί και οριοθετηθεί το ανάκτορο -ένα τεράστιο σύμπλεγμα έκτασης 60 στρ. που αποτελούσε την έδρα της βασιλικής εξουσίας- τα ιερά, η οχύρωση, οικίες και η νεκρόπολη με τα πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα.
ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΥ
Η ελληνιστική Αγορά έχει διαστάσεις 260Χ238 μέτρα και είναι πλήρως ενταγμένη στο πολεοδομικό σχέδιο της πόλης, καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 10 οικοδομικών τετραγώνων, ενώ ήταν το εμπορικό και διοικητικό κέντρο της Πέλλας. Γύρω από μια τεράστια πλατεία αναπτύσσονται τέσσερις στοές με κιονοστοιχίες προς την πλατεία, οι οποίες σχηματίζουν ένα κανονικό ορθογώνιο σχήμα με περιορισμένες προσβάσεις προς αυτό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ορθογώνια αγορά της ελληνικής αρχαιότητας Η κύρια πρόσβαση προς την Αγορά γίνεται μέσω μιας λεωφόρου που τη διασχίζει στον άξονα Ανατολής-Δύσης και έχει το εντυπωσιακό πλάτος των 15 μ.
Κέντρο
Η Αγορά πρέπει να χτίστηκε κατά τα χρόνια της βασιλείας του Κασσάνδρου (τέλη 4ου αιώνα π.Χ.) πάνω στη θέση του κλασικού νεκροταφείου της πόλης και αποτέλεσε το εμπορικό, διοικητικό και κοινωνικό κέντρο της ελληνιστικής Πέλλας μέχρι την καταστροφή της, 200 χρόνια αργότερα, πιθανότατα από σεισμό. Η βίαιη καταστροφή της άφησε σχεδόν άθικτο το περιεχόμενο των χώρων που αναπτύσσονταν πίσω από τις στοές της, με αποτέλεσμα να διασωθούν πολύτιμα στοιχεία για την ταύτιση της χρήσης αυτών των χώρων. ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ -«ΕΘΝΟΣ»
