ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Στους απογόνους της δυναστείας του Φιλίππου ή στον Δία της Δωδώνης παραπέμπει το χρυσό στεφάνι με 20 φύλλα βελανιδιάς, εύρημα σπάνιο και ανεκτίμητης αξίας, που επιχείρησαν να πουλήσουν αρχαιοκάπηλοι -οι οποίοι συνελήφθησαν στα Γιάννενα το Σάββατο- αντί του ποσού των 750.000 ευρώ.
 |
| Το χρυσό στεφάνι με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχνική της συρματερής, ο γνωστός από την αρχαιότητα κόμπος του Ηρακλή |
στην Εφορεία αύριο, για να το μελετήσουν διεξοδικά, υποστηρίζουν ότι ανήκε σε αριστοκράτη ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας και χρονολογείται στους ελληνιστικούς χρόνους, πιο συγκεκριμένα στο τέλος του 4ου ή στον 3ο π.Χ. αιώνα.
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις τους, πρόκειται για ακέραιο, χρυσό στεφάνι, με 20 σφυρήλατα φύλλα βελανιδιάς, που αναπαράγει ένα κλαδί βελανιδιάς. Το κούμπωμά του είναι «ηράκλειον άμμα», με την τεχνική της συρματερής, ο γνωστός από την αρχαιότητα κόμπος του Ηρακλή.
Η αξία του είναι ανεκτίμητη και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι προέρχεται από τη Βόρεια Ελλάδα. Ισως από τυμβωρυχία ή κλοπή, αν και το τελευταίο σενάριο απομακρύνεται, καθώς θα είχε ήδη αποκαλυφθεί.
Το στεφάνι βελανιδιάς συνδέεται με τον βασιλιά της Μακεδονίας, Φίλιππο Β΄, καθώς το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στη λάρνακα στους βασιλικούς τάφους των Αιγών ήταν φτιαγμένο από κλαδιά βελανιδιάς. Ηταν μια ιδιαίτερα πολυδαίδαλη κατασκευή, ένα πραγματικό επίτευγμα της τέχνης ενός σπουδαίου χρυσοχόου, το όνομα του οποίου δεν σώθηκε.
Ανώνυμος τεχνίτης
Είχε 313 φύλλα και 68 βελανίδια, με σωζόμενο βάρος 717 γραμμάρια και αρχικό οπωσδήποτε μεγαλύτερο, είναι το βαρύτερο χρυσό στεφάνι που σώθηκε. Και όπως εύστοχα ανέφερε ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος, «ίσως η λάμψη του χρυσού μας εμποδίζει να εκτιμήσουμε ακριβοδίκαια την έξοχη επεξεργασία του τεχνίτη, που αποδίδει με πολλή σοφία και ευαισθησία, όχι μονάχα την εξωτερική μορφή των φύλλων και των καρπών, αλλά και την ουσιαστική τους υπόσταση».
Το κλαδί βελανιδιάς παραπέμπει όμως και στον Δία της Δωδώνης, καθώς, όπως είναι γνωστό, η βελανιδιά υπήρχε στο κέντρο του ιερού στο μαντείο.
Σύμφωνα με έναν μύθο ο Δίας κατοικούσε στις ρίζες του δέντρου, οι πιστοί έγραφαν το ερώτημά τους σε ελάσματα και οι ιερείς ερμήνευαν τα μηνύματα που έστελνε ο θεός, από το θρόισμα των φύλλων, από το κελάρυσμα των πουλιών και από τους χάλκινους λέβητες που υπήρχαν τριγύρω και έδιναν χρησμό.
Μεγάλο ζητούμενο τώρα για τους αρχαιολόγους είναι το πού βρέθηκε το χρυσό στεφάνι. Αρχικά οι τρεις συλληφθέντες, ένας Αρμένιος από την Κομοτηνή και δύο Θεσσαλονικείς, υποστήριξαν ότι το αντικείμενο είναι «ψεύτικο» και έκαναν? πλάκα, στη συνέχεια όμως σφράγισαν το στόμα τους.
Αν, όπως εκτιμάται, είναι προϊόν λαθρανασκαφής και το στεφάνι ήταν κτέρισμα που συνόδευε τον νεκρό, πρέπει να βρεθεί πού έγινε η λαθρανασκαφή και αυτό θα ανεβάσει ακόμη περισσότερο την αρχαιολογική του αξία.
Δεν αφορούσε πάντως έναν οποιονδήποτε νεκρό, αλλά κάποιο εξέχον μέλος ή γόνο αριστοκρατικής οικογένειας, που στη διάρκεια της ζωής του, το φορούσε κατά τη συμμετοχή του στα συμπόσια.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ//www.ethnos.gr/
Σημαντικές προεκτάσεις έχουν οι δύο υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας που εξιχνιάστηκαν πρόσφατα. Διεθνούς ενδιαφέροντος
Ιδιαίτερα σημαντικές προεκτάσεις διεθνούς ενδιαφέροντος έχουν οι δύο μεγάλες υποθέσεις λαθρανασκαφής και αρχαιοκαπηλίας που εξιχνιάστηκαν από την Ασφάλεια Πάτρας, με τη σύλληψη 26 ατόμων, και από την Ασφάλεια Αττικής με τη σύλληψη τριών ατόμων στα Γιάννενα και την ανεύρεση ενός ολόχρυσου βασιλικού στεφανιού ανεκτίμητης αξίας στα Γιάννενα.
Τη σοβαρότητα αυτή ακριβώς των δύο υποθέσεων υπογράμμισε με την παρουσία του στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, την περασμένη Δευτέρα, ο υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς, ο οποίος παρέλαβε προσωπικά κάποια από τα κατασχεθέντα αντικείμενα, από τον αναπληρωτή Προστασίας του Πολίτη, Νίκο Τόσκα, σε ειδική εκδήλωση.
Όπως έγινε γνωστό από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, τα αρχαία αντικείμενα που εμπορεύονταν τα μέλη της εγκληματικής οργάνωσης που εξαρθρώθηκε από την Ασφάλεια Πατρών, ή τουλάχιστον πολλά από αυτά, φαίνεται πως περνούσαν μέσα από τέσσερις μεγάλους οίκους δημοπρασιών στην Ευρώπη.
Όπως δήλωσε, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, ο διευθυντής της Ασφάλειας Πάτρας, αστυνομικός διευθυντής Απόστολος Μπαρτζακλής, ήδη από το καλοκαίρι έχει ζητηθεί από τη χώρα μας, μέσω δικαστικής συνδρομής, να ερευνηθούν οι δραστηριότητες των τεσσάρων οίκων δημοπρασιών και ο βαθμός εμπλοκής τους στην υπόθεση.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ενημέρωσης, πρόκειται για τους εξής οίκους:
1. Οίκος δημοπρασιών ΝΟMOS AG με έδρα στην Ζυρίχη Ελβετίας ZAHRINGERSTRASSE 27, ZURICH.
2. Οίκος δημοπρασιών NUMISMATIK NAUMANN GmbH με έδρα στη Βιέννη Αυστρίας, οδό NIBELUNGENGASSE 1-3.
3. Οίκος δημοπρασιών GORNY & MOSCH GmbH με έδρα στο Μόναχο Γερμανίας, GIESSENER MUNZHANDLUNG MAXIMILIANPLATZ 20 MUNICH.
4. Οίκος δημοπρασιών ROMA NUMISMATICS με έδρα στo Λονδίνο Αγγλίας, 20 Fitzroy Square.
Ο κ. Μπαρτζακλής ανέφερε, επίσης, ότι ο ένας από τους συλληφθέντες ομολόγησε στον ανακριτή ότι έχει νοικιάσει στη Γερμανία αποθήκη μέσα στην οποία φυλάει έναν αρχαιολογικό θησαυρό αμύθητης αξίας, ενώ ανάλογα αντικείμενα έχει και σε τραπεζικές θυρίδες επίσης στη Γερμανία.
Αυτό σημαίνει ότι η υπόθεση έχει πολύ μέλλον μέχρι να αποκαλυφθούν όλες οι πτυχές της. Παράλληλα εξετάζονται όλες οι πιθανές διασυνδέσεις των μελών της εγκληματικής οργάνωσης, καθώς είναι παλιοί στον συγκεκριμένο χώρο.
Ειδικά το όνομα του φερόμενου ως αρχηγού της οργάνωσης, 69 ετών, είχε απασχολήσει και το 1993, για την υπόθεση υπεξαίρεσης αρχαίων από τα μουσεία Σικυώνος και Κορίνθου, στην οποία είχε εμπλακεί και το όνομα του τότε υπαρχηγού της ΕΛΑΣ, Κωνσταντίνου Νηστικάκη, ο οποίος όμως τελικά αθωώθηκε.
Από την άλλη, ο διευθυντής της Ασφάλειας Αττικής, υποστράτηγος Χρήστος Παπαζαφείρης, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ανέφερε ότι οι τρεις συλληφθέντες προχτές στα Γιάννενα και συγκεκριμένα δύο Έλληνες 58 και 56 ετών και ένας Αρμένιος 52 ετών, κατείχαν ένα χρυσό στεφάνι της Ελληνιστικής περιόδου, με στερεωμένα 20 σφυρήλατα χρυσά φύλλα βελανιδιάς, που εκτιμάται ότι είναι μεταξύ αυτών που φορούσαν βασιλείς της περιόδου, γι’ αυτό είναι ανυπολόγιστης αξίας. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι το συγκεκριμένο στεφάνι το είχαν στην κατοχή τους οι αρχαιοκάπηλοι πάνω από τρία χρόνια και δεν έχουν αποκαλύψει πού το βρήκαν, γεγονός που αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπάρχουν και άλλα ανάλογα αρχαία αντικείμενα από παλιές λαθρανασκαφές, ίσως και δεκαετίας. Για τον λόγο αυτό ούτε και αυτή η υπόθεση έχει κλείσει.
Στον υπουργό Πολιτισμού, Αριστείδη Μπαλτά, παραδόθηκαν, συμβολικά, το παραπάνω χρυσό στεφάνι και δύο εικόνες (μία του Χριστού, του 19ου αιώνα, και μία της Παναγίας του 20ού αιώνα), καθώς και μεγάλος αριθμός αρχαιοελληνικών και ρωμαϊκών νομισμάτων. Τα κατασχεθέντα από τις τελευταίες επιχειρήσεις, όπως ανέφερε ο υπουργός, θα πάνε στα μουσεία των πόλεων όπου κατασχέθηκαν.
