Νέες υποβρύχιες έρευνες στο αρχαίο λιμάνι του Λεχαίου

In situ καθαρισμός και συντήρηση των ξύλινων δοκών του μόλου (Φωτ Β. Τσιαΐρης, 2016)

Για τέταρτη χρονιά συνεχίστηκαν οι υποβρύχιες έρευνες στο αρχαίο λιμάνι του Λεχαίου από το Lechaion Harbour Project. Το Lechaion Harbour Project αποτελεί μια συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων και του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα υπό τη διεύθυνση της Εφορείας και με σκοπό τη μελέτη και ανάδειξη του αρχαίου λιμένα της Κορίνθου στο Λέχαιο. 

Το λιμάνι διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στη μακρά ιστορική εξέλιξη της πόλης της αρχαίας Κορίνθου.
Ευρισκόμενο σε απόσταση περίπου 3 χιλιομέτρων από την αρχαία πόλη αλλά και στραμμένο προς τη δύση, αποτέλεσε αναμφισβήτητα το σημαντικότερο όχημα ανάπτυξης κατά τις διαφορετικές περιόδους ακμής της Κορίνθου. Οι έρευνες διεξάγονται υπό τη διεύθυνση του δρος Δ. Κουρκουμέλη (Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων) και του δρος B. Lovén (SΑΧΟ-Institute, University of Copenhagen) και χρηματοδοτούνται από το Augustinus Foundation και το Ίδρυμα Carlsberg.

Κατά την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου 2016 το Lechaion Harbour Project διεξήγαγε ανασκαφές και ψηφιακές αποτυπώσεις στην περιοχή του διαύλου εισόδου (Entrance Channel) του εξωτερικού λιμένα. Διεξήχθησαν επίσης για πρώτη φορά λεπτομερείς ψηφιακές τοπογραφικές αποτυπώσεις στα λιμενικά κατάλοιπα του εσωτερικού λιμένα. Τα παρακάτω συνοψίζουν τα σημαντικότερα αποτελέσματα της φετινής ερευνητικής περιόδου:

Αποτυπώθηκε ψηφιακά και σχεδιαστικά τμήμα αποβάθρας μήκους 117 μέτρων και πλάτους 5,4 μέτρων στον εσωτερικό λιμένα, νότια του διαύλου εισόδου. Η αποβάθρα διατηρείται σε ύψος δύο δόμων και δεν έχει προς το παρόν αποκαλυφθεί πλήρως. Η τεκμηρίωση και η συσχέτισή της με τις λιμενικές κατασκευές του εξωτερικού λιμένα που ανασκάφηκαν τα προηγούμενα χρόνια θα προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τη χρονολόγησή του. Παράλληλα, αποτυπώθηκαν ψηφιακά και άλλα ορατά κατάλοιπα λιμενικών έργων της περιοχής του εσωτερικού λιμένα κατά μήκος των καναλιών και διεξήχθη λεπτομερής τοπογραφική τεκμηρίωση της έκτασης και του μεγέθους των εσωτερικών λιμενολεκάνων.

Τμήμα κίονα που εντοπίστηκε στην περιοχή βόρεια του διαύλου εισόδου

Αποτυπώθηκαν ψηφιακά και σχεδιαστικά τα κατάλοιπα μνημειακής κατασκευής στο μέσον της κεντρικής λιμενολεκάνης. Η κατασκευή έχει διαστάσεις περίπου 9×9 μέτρα και σώζεται σε ύψος 3 δόμων. Αποτελείται από ορθογώνιους δόμους που φέρουν ίχνη λαξευτών τόρμων. Η χρήση της παραμένει προς το παρόν αδιευκρίνιστη.

Δυτικά του διαύλου εισόδου, είχαν εντοπιστεί και αποτυπωθεί κατά τις προηγούμενες ανασκαφικές περιόδους τα κατάλοιπα κάθετων ξύλινων δοκών που πιθανώς αποτελούσαν τμήμα του ανατολικού μόλου. Κατά τη φετινή περίοδο, διερευνήθηκε ανασκαφικά τμήμα της δυτικής πλευράς του μόλου, σε τομή μήκους 6,3 μέτρων, και αποκαλύφθηκαν 40 δοκοί in situ (μέγιστο σωζόμενο ύψος 1,30 μ. και με διάμετρο περίπου 0,18 μ. έκαστη) παράλληλα με το δυτικό μέτωπο του μόλου. Η κατασκευή φαίνεται να οριοθετεί τμήμα λιθοδομής, τα κατάλοιπα της οποίας σώζονται επίσης. Η μελέτη των σωζόμενων ξύλινων δομικών στοιχείων καθώς και η πιθανή παρουσία και άλλων οργανικών καταλοίπων στην περιοχή θα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τις μεθόδους κατασκευής λιμενικών έργων κατά την Ύστερη αρχαιότητα. Η συντήρηση και προστασία των ξύλινων ευρημάτων έγινε επί τόπου με τη χρήση υλικών με τις απαραίτητες περιβαλλοντολογικές προδιαγραφές.

Αρχαιολόγος σχεδιάζει μετατοπισμένο δόμο στην περιοχή του διαύλου εισόδου. Ο δόμος φέρει ακέραιους τους μεταλλικούς συνδέσμους

Στο βορειοανατολικό τμήμα του διαύλου εισόδου και σε απόσταση 46,6 μέτρων από την ακτογραμμή διεξήχθη υποβρύχια ανασκαφή και αποτύπωση στα κατάλοιπα κατασκευής μήκους 23,4 μέτρων με κατεύθυνση ανατολικά προς δυτικά. Η κατασκευή αυτή φαίνεται να οριοθετεί το ανατολικότερο και το βορειότερο άκρο του μετώπου του αρχαίου λιμένα. Αποτελείται από ευμεγέθεις δόμους που φέρουν ίχνη από ορθογώνιους και σχήματος-Τ τόρμους. Σε πολλούς δόμους οι μολυβδοχοημένοι μεταλλικοί σύνδεσμοι σώζονται ακέραιοι.

Παράλληλα, συνεχίστηκαν οι γεωφυσικές έρευνες και οι δειγματοληψίες πυρήνων ιζημάτων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο εστιάζοντας κυρίως στις λιμενολεκάνες και τα κανάλια του εσωτερικού λιμένα. Σκοπός των ερευνών ήταν να μελετηθεί η στρωματογραφία και η γεωμορφολογία των λιμενολεκάνων και των καναλιών που τις συνέδεαν ώστε να ανασυντεθεί η παλαιογεωγραφία της περιοχής και να εντοπιστούν κατάλοιπα λιμενικών κατασκευών και άλλων ευρημάτων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του νερού ή κάτω από τις αποθέσεις ιλύος.

Η έρευνα δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την υποστήριξη και τη βοήθεια της Προϊσταμένης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, δρος Α. Σίμωσι.-EK TOY www.archaiologia.gr