 |
| Πομπή των δώδεκα θεών - Οι μορφές από αριστερά προς τα δεξιά είναι: Η Εστία(θεά της εστίας), με σκήπτρο. Ερμής (αγγελιοφόρος των θεών), με καπέλο και κυρικείο. Αφροδίτη (θεά αγάπης και ομορφιάς), με πέπλο, Άρης (θεός του πολέμου), με κράνος και δόρυ. Δήμητρα (θεά της γεωργίας), με σκήπτρο- θύρσο και σιτάρια. Ο Ήφαιστος (θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας), με το μπαστούνι του .Η Ήρα (βασίλισσα των θεών), με σκήπτρο. Ο Ποσειδώνας (θεός της θάλασσας), με τρίαινα. Αθηνά (θεά της σοφίας και των τεχνών), με κουκουβάγια και κράνος. Ο Δίας (βασιλιάς των θεών), με κεραυνό και κεραυνούς. Άρτεμις (θεά του κυνηγιού και του φεγγαριού), με τόξο και φαρέτρα. και ο Απόλλωνας (θεός του ήλιου), με την 'κιθάρα'. -1ος αιώνας π.Χ. - 1ος αιώνας μ.Χ. (Ελληνιστική περίοδος (323 π.Χ.-146 π.Χ.)) από πεντελικό μάρμαρο - Ύψος: 38,εκ - . Πλάτος: 119,7 εκ. -Walters Art Museum by Henry Walters |
Για τα ονόματα των Ολύμπιων θεών
Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόλογο και γλωσσολόγο George Curtius (1820-1885),..[Ήταν επίσης εκδότης της σειράς Leipziger Studien zur classischen Philologie. Δημοσίευσε Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας το 1852, η οποία επανεκδόθηκε πάνω από από είκοσι φορές και μεταφράστηκε στα Αγγλικά]... η λέξη Όλυμπος προέρχεται από τη ρίζα -λαμπ- και ερμηνεύεται σαν ο ολολαμπής, ο ολόλαμπρος ή ο ολόλευκος. Έτσι, οι Ολύμπιοι θεοί είναι οι Λαμπεροί ή Λάμποντες θεοί
ΔΊΑΣ Ή ΖΕΎΣ
Το όνομα του Δία [ή με μια μικρή παραλλαγή του πρώτου γράμματος (Δίας – Βίας)], είναι ένα από τα κατ’ εξοχήν ονόματα δύναμης, δηλαδή παραπέμπει στη δύναμη (βία) και την εξουσία του μεγάλου θεού.
Μερικοί ετυμολογούν το όνομά του σε σχέση με τη ζωή (~Ζευς), δηλαδή «ζωοδότης», λόγω του ότι είναι ο γεννήτορας των θεών και των ανθρώπων ή από το αρχαιοελληνικό ρήμα «ζεύγνυμι» (= βάζω κάτω από τον ζυγό, υποτάσσω, συνδέω, ενώνω), επειδή ο Δίας, μετά την κατατρόπωση του πατέρα του, του Κρόνου, ανέλαβε να ενώσει ξανά τον κόσμο και να τον υποτάξει στη δική του κοσμική εξουσία.ΕΠΙΣΗΣ
Ο πατέρας των Θεών και ο σπουδαιότερος από αυτούς. Θεός των καιρικών φαινομένων, προστάτης των ξένων, της οικογένειας και της γονιμότητας.
Ακόμη ήταν θεός του κεραυνού και του ουρανού.
Λατρευόταν ως ο σοφός θεός που καθόριζε τις τύχες των ανθρώπων και ρύθμιζε την ηθική τάξη του κόσμου.
Το μικρότερο παιδί του Κρόνου και της Ρέας και σύζυγος αλλά και αδερφός της θεάς Ήρας.
Ακόμα ήταν αδερφός της θεάς Εστίας (θεάς της οικογενειακής ενότητας, πίστης και ευτυχίας), της θεάς Δήμητρας (θεά των γεωργών, της γεωργίας, των χωραφιών και της γονιμότητας), του θεού Ποσειδώνα (θεού της θάλασσας), και του θεού Πλούτωνα (θεού των νεκρών και του Κάτω Κόσμου).
ΉΡΑ
Μερικοί θεωρούν πως το όνομα της Ήρας προέρχεται από αναγραμματισμό της λέξης «ἀήρ» = αέρας, ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως προέρχεται ετυμολογικά από τη λέξη «έρα» που σημαίνει γη, με αναγραμματισμό της λέξης «Ρέα», που είναι μια θεότητα, η οποία ταυτίζεται με το στοιχείο της γης.
Η Ήρα, γενικά είναι μια ισχυρή θεά, που εξουσιάζει κι αυτή, τη γη και τον αέρα, ως σύζυγος του κοσμοκράτορα Δία. Βρίσκεται στο μεταίχμιο ανάμεσα στον ουράνιο κόσμο και στα γήινα πράγματα. Μυστικιστικά, αντιπροσωπεύει τη δύναμη της ψυχής και την εκδήλωση της ζωής πάνω στη γη.Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, το όνομά της σχετίζεται με την «ὤρα» = εποχή, κατάλληλη στιγμή, εξ ου και ωραίος = αυτός που βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή του, ο ώριμος, ο όμορφος ή με τη λέξη «ἤρως» = ήρωας, επειδή η Ήρα μπορούσε να καταστήσει κάποιον ένδοξο, όπως συνέβη με τον Ηρακλή (< Ήρα + κλέος = αυτός που δοξάστηκε χάρη στο μίσος της Ήρας).
ΕΠΙΣΗΣ
Αδερφή και σύζυγος του θεού Δία. Ήταν προστάτιδα του γάμου και της συζυγικής πίστης.
Βασίλισσα θεών και ανθρώπων. Ήταν το τριτότοκο παιδί του Κρόνου και της Ρέας όπως και η τελευταία κόρη τους.
Ζήλευε υπερβολικά όταν ο Δίας την απατούσε και γι'αυτό καταδίωκε τις αντίζηλές της και τα παιδιά που έκαναν με τον άντρα της. Κανείς θεός δεν τολμούσε να της φέρει αντίρρηση ή να της αντιμιλήσει.
Ήταν ακόμα αδερφή της θεάς Εστίας, της θεάς Δήμητρας, του θεού Ποσειδώνα και του θεού Πλούτωνα.
ΕΡΜΉΣ
Το όνομα του Ερμή προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα: εἴρω, το οποίο έχει δύο σημασίες: α) συνδέω, ενώνω (εξού και «ειρήνη» = ο συνδετικός κρίκος, που ενώνει τους ανθρώπους) και β) λέγω, ομιλώ, αναγγέλλω.
Είναι προφανές πως το όνομα «Ερμής» προσιδιάζει στη δεύτερη σημασία του ρήματος, καθώς, ως γνωστόν, ήταν ο αγγελιοφόρος των θεών, αλλά και γενικότερα ο θεός του λόγου, της επικοινωνίας, της νόησης, της ομιλίας, της ευφράδειας.
Πιθανόν η λέξη αυτή σχετίζεται με τον Ερμή Τρισμέγιστο (τρεις + magister = μάγιστρος, μάγος), τον σεληνιακό θεό των Αιγυπτίων, Θωθ, προστάτη και εμπνευστή της αστρολογίας και της αλχημείας, ο οποίος ταυτίστηκε με τον Ερμή της ελληνικής μυθολογίας.
Εξάλλου, ο Ερμής ήταν ένας πολυμήχανος θεός, που κατά κάποιον τρόπο σχετιζόταν με το μυστήριο και τον αποκρυφισμό, διότι ένα από τα καθήκοντά του ήταν να μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών, ως τον ποταμό Αχέροντα και να τις παραδίδει στον Χάροντα (ψυχοπομπός).
ΕΠΙΣΗΣ
Ήταν ο αγγελιαφόρος των θεών, κήρυκας και ψυχοπομπός, προστάτης του εμπορίου, των ταξιδιωτών αλλά και των ληστών. Ήταν γιος του θεού Δία και της Μαίας. Από γεννησιμιού του ήταν πονηρός, αφού λίγα λεπτά μετά την γέννησή του, και ενώ η μητέρα του κοιμόταν, αυτός έκλεψε τα βόδια του θεού Απόλλωνα και μερικά από αυτά τα έσφαξε, και τα υπόλοιπα τα πήρε μαζί του, στην σπηλιά του. Ο Απόλλων εξοργισμένος, όταν κατάλαβε ποιος τα έκλεψε (αφού ήταν θεός της μαντικής) πήγε και βρήκε την Μαία και παραπονέθηκε. Εντωμεταξύ, ο Ερμής καμωνόταν πως κοιμόταν στην κούνια του, αλλά ο Απόλλωνας τον πήρε μαζί του στον Όλυμπο, και παραπονέθηκαν και οι δυο (ο Απόλλωνας κατηγορούσε τον Ερμή ότι του έκλεψε τα βόδια, ενώ ο Ερμής έλεγε ψέματα ότι δεν ήξερε τίποτα) στον πατέρα τους, τον Δία. Ο Δίας, όπως ήταν φυσικό, δεν ξεγελάστηκε με τα ψέματα του Ερμή, έτσι απαίτησε από τον γιο του να δείξει στον Απόλλωνα πού είχε κρύψει τα βόδια, και από τον Απόλλωνα να σταματήσει να κρατάει κακία στον Ερμή. Ο Ερμής αφού έδωσε πίσω τα βόδια στον θεό, θέλοντας να κατευνάσει τον αδερφό του, του χάρισε την λύρα. Ο Απόλλων μαγεμένος με την μελωδία της, χάρισε στον Ερμή το κηρύκειο (όπου πάντα κουβαλούσε πάνω του ο Ερμής) και του ορκίστηκε ότι δεν θα αγαπήσει κανένα άλλο γιο του Δία όσο τον Ερμή. Του Ερμή πάντα του άρεσαν οι φάρσες, όπως όταν έκλεβε τα ρούχα της μητέρας του και άλλων Νυμφών ενώ λούζονταν σε κάποια πηγή. Την πονηριά του την κράταγε και για τις ερωτικές του κατακτήσεις, και με αποτέλεσμα να είχε και πολλά παιδιά. Ήταν ο αγγελιοφόρος των θεών και ο Δίας πάντα τον εμπιστευόταν για δύσκολες και σημαντικές αποστολές.ΑΠΌΛΛΩΝΑΣ
Ο Απόλλωνας υπήρξε ο θεός του φωτός (γι’ αυτό αποκαλείται και Φοίβος (<ρ. φάω = φωτίζω, ουσ. φάος = φως) = φωτεινός), της μουσικής και της μαντικής τέχνης. Το όνομά του προέρχεται από το στερητικό «α» και τη λέξη «πολλών», δηλαδή αυτός που δεν προορίζεται για τους πολλούς.
Ίσως, να θεωρήθηκε πως λόγω των μαντικών του ικανοτήτων, τις οποίες σε λίγους ανθρώπους μετέδιδε, ήταν ο θεός «των λίγων και εκλεκτών». Άλλες εκδοχές είναι οι εξής: το όνομα Απόλλων ίσως σχετίζεται με τη φράση «ἀπέλλαι σηκοί» = ιεροί λίθοι, κατά τον λεξικογράφο Ησύχιο, οι οποίοι ήταν σημαντικοί στη λατρεία του θεού ή με το ρήμα «πέλομαι ή πολέω-ῶ» = περιφέρομαι, κινούμαι πέριξ ή με τη λέξη «ἀπελος» = ισχύς, δύναμη.
Η δύναμη του θεού Απόλλωνα ήταν πολυεπίπεδη και μυστηριακή. Δύναμη πνευματική και ψυχική (ο διαφωτιστής των ψυχών και των πνευμάτων, μέσω των μυστηριακών θεσφάτων και των μαντειών), αλλά και δύναμη σωματική (γοητεία, ικανότητα τόξευσης και πρόκλησης βλάβης από απόσταση: ἐκηβόλος Ἀπόλλων).
ΕΠΙΣΗΣ
Θεός της μαντικής τέχνης, της μουσικής και του χορού, της ηθικής τάξης και της λογικής. Ήταν ακόμα θεραπευτής θεός. Γιος του θεού Δία και της θεάς Λητώς, δίδυμος αδερφός της θεάς Άρτεμις. Γεννήθηκε στην Δήλο κάτω από έναν φοίνικα λίγα λεπτά μετά την δίδυμη αδερφή του. Ως θεός της μαντικής, ήταν ο ιδρυτής και αρχηγός του περίφημου Μαντείου των Δελφών και φανέρωνε στους ανθρώπους την βούληση του πατέρα του. Ακόμα, ως θεός της μουσικής ήταν ο επικεφαλής των εννέα Μουσών και αυτός ήταν που τραγουδούσε στα συμπόσια του Ολύμπου, μαζί με τις Μούσες. Όπως η θεά Αφροδίτη ήταν η ομορφότερη γυναίκα, αυτός ήταν ο ομορφότερος θεός. Με ψηλή κορμοστασιά, ξανθές μέχρι τον ώμο μπούκλες, γαλάζια μάτια και άτριχο και καλογυμνασμένο σώμα. Παρ'όλη την ομορφιά του, οι γυναίκες που ποθούσε έμεναν αδιάφορες και ψυχρές μαζί του. Κι όμως, τα παιδιά που έκανε ήταν διάσημα για τις αρετές τους. Το καλύτερο παράδειγμα είναι, ο θεός Ασκληπιός που τον απέκτησε μαζί με την θνητή Κορωνίδα. Μία ακόμα αναφορά στο όνομα του Απόλλωνα είναι «Λοξίας» για την παράλογη πολλές φορές δραστηριότητά του
ΆΡΗΣ
Η ετυμολογία του ονόματος του θεού Άρη, είναι η εξής: το όνομα «Άρης» προέρχεται από το αρχαιοελληνικό συνηρημένο ρήμα «αἱρέω-ῶ»,που σημαίνει «συλλαμβάνω, κυριεύω» ή από το «ἀναιρέω-ῶ», που σημαίνει «φονεύω, σκοτώνω», υποδηλώνοντας και επιβεβαιώνοντας την πολεμική και επιζήμια για τους ανθρώπους, δράση του θεού Άρη. [Άρης = πλήγμα, βλάβη, ἀρά (= κατάρα) για τους θνητούς].
ΕΠΙΣΗΣ
Θεός της μάχης και του πολέμου. Ήταν γιος του θεού Δία και της θεάς Ήρας και επομένως αδερφός του θεού Ηφαίστου, της θεάς Ήβης και της θεάς Ειλείθυιας. Είχε παράνομες σχέσεις με την θεά Αφροδίτη, η οποία ήταν παντρεμένη με τον ίδιο τον αδερφό του, τον θεό Ήφαιστο. Όταν ο θεός Ήφαιστος τους παγίδευσε με αόρατα σκοινιά, ο θεός Άρης από τρομερός και αιμοβόρος πολεμιστής, βρέθηκε να τον κοροϊδεύουν όλοι οι θεοί του Ολύμπου, και να γελάνε μαζί του. Εξοργισμένος, ταπεινωμένος και ντροπιασμένος όταν αφέθηκε ελεύθερος, έφυγε για την Θράκη. Δεν ήταν καθόλου αγαπητός στους υπόλοιπους θεούς (ακόμα και στον ίδιο τον πατέρα του) που τον απεχθανόντουσαν. Συγκεκριμένα, ο θεός Άρης με την θεά Αθηνά μισιόντουσαν θανάσιμα. Παρ'όλο που και οι δύο ήταν θεοί του πολέμου, υπάρχει μια τεράστια διαφορά σε αυτό που εκπροσωπούν. Ο θεός Άρης εκπροσωπούσε την αιματοχυσία, την βία, και την παρορμητικότητα του πολέμου, ενώ η θεά Αθηνά εκπροσωπούσε την στρατηγική στον πόλεμο. Δηλαδή ένας πόλεμος να νικηθεί με την στρατηγική του μυαλού, και όχι με την βία (ακριβώς αυτό που έγινε στον Τρωϊκό πόλεμο). Ο θεός Άρης ντροπιάστηκε μπροστά σε όλους τους θεούς, για άλλη μία φορά, κατά τον Τρωϊκό πόλεμο, όπου τον έριξε φαρδύς-πλατύς στο χώμα η θεά Αθηνά. Η θεά είχε σκάσει στα γέλια, όπως και οι υπόλοιποι θεοί. Για ακόμη μία φορά, ο θεός τρέχοντας, πήγε και έδειξε τις πληγές του, παραπονέθηκε στον πατέρα του (τον θεό Δία), και τον κατηγόρησε ότι αυτός αγαπάει πιο πολύ την θεά Αθηνά από ότι τον ίδιο (που εξάλλου είναι και νόμιμο παιδί του), αφού ποτέ δεν την έχει τιμωρήσει για κάτι. Ο πατέρας του έξαλλος του εξέφρασε την απέχθεια που νιώθει για εκείνον αλλά επειδή τον λυπήθηκε, διέταξε τον γιατρό των θεών (τον Παιήονα) να τον θεραπεύσει.ΠΟΣΕΙΔΏΝΑΣ
Ο ενοσείχθων ή σεισίχθων (= κοσμοσείστης) Ποσειδώνας, προέρχεται ετυμολογικά από: α) πότος ή πόντος (= θάλασσα) + δάω (= μαθαίνω, κατέχω κάτι, είμαι ειδήμων, γνωρίζω καλά), δηλαδή αυτός που γνωρίζει καλά, συνεπώς εξουσιάζει τη θάλασσα και γενικά το υγρό στοιχείο,β) πόσις (<ρ. πίω = πίνω) + δοῦναι (< ρ. δίδωμι = δίνω), δηλαδή αυτός που παρέχει το πόσιμο ύδωρ, γ) εἴδη + ποιῶν, αυτός που δημιουργεί τα παράξενα πλάσματα (είδη) της θάλασσας, που δεν υπάρχουν στη στεριά.
ΕΠΙΣΗΣ
Θεός της θάλασσας, των ποταμών, των πηγών, των πόσιμων νερών και γενικά του υγρού στοιχείου. Είχε για σύζυγο την Αμφιτρίτη, μια από τις 50 Νηριήδες.
Ήταν το πέμπτο και πρότελευταίο παιδί του Κρόνου και της Ρέας (το τελευταίο παιδί τους ήταν ο Δίας). Αυτός, όπως και ο αδερφός του ο Δίας, είχε πολλές εξωσυζυγικές σχέσεις και επομένως πολλά παιδιά.
Αδέρφια του ήταν: η θεά Εστία, η θεά Δήμητρα, η θεά Ήρα, ο θεός Πλούτωνας και ο θεός Δίας.
ΉΦΑΙΣΤΟΣ
Ο θεός της φωτιάς και των τεχνών. Το όνομά του προέρχεται α) από το ρ. φάω = φωτίζω + ἵστωρ = ο γνώστης, δηλαδή αυτός που είναι ειδήμων στη γνώση του φωτός ή της φωτιάς, β) από το ἅπτω = ανάβω, γ) από το Άφαιστος: προθετικό α + φαιστός (< ρ. φάω) = λαμπερός, φωτεινός.
ΕΠΙΣΗΣ
Θεός της φωτιάς, των ηφαιστείων, της μεταλλουργίας και προστάτης των τεχνιτών. Ήταν ακόμα ο κατασκευαστής των όπλων των θεών. Ήταν γιος του Δία και της Ήρας (ή κατά άλλους η Ήρα τον γέννησε μόνη της) αλλά, παραδόξως, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους θεούς που είχαν θειϊκή ομορφιά, αυτός ήταν ο πιο άσχημος ανάμεσά τους. Όταν η Ήρα τον πρωτοαντίκρισε γεμάτη έκπληξη, ντροπή και θυμό τον πέταξε από τον Όλυμπο. Έτσι ο Ήφαιστος έμεινε κουτσός για την υπόλοιπη ζωή του. Κατά τον Όμηρο όμως, όταν μια μέρα ο Δίας και η Ήρα τσακωνόντουσαν και οι φωνές τους, που αντηχούσαν σε όλον τον Όλυμπο, προκαλούσαν τα σχόλια των υπόλοιπων θεών, ο Ήφαιστος υπερασπίστηκε την μητέρα του.
Γεμάτος οργή ο Δίας τον άρπαξε και τον πέταξε από τον Όλυμπο.
Ο Ήφαιστος ήταν καλόκαρδος και πληγωνόταν όταν οι θεοί τον κορόϊδευαν για την αναπηρία και την ασχημιά του. Είχε για γυναίκα του την Αφροδίτη αλλά αυτή τον απατούσε συχνά. Η πιο δημοφιλής ιστορία είναι αυτή με τον Άρη (βλ. πιο πάνω: Η Θεά Αφροδίτη).
ΑΘΗΝΆ
Η θεά της σοφίας, της φρόνησης, της υγείας και των οικιακών τεχνών. Ακόμη, είναι πολεμική θεά, με γνώμονα το δίκαιο και τη φρόνηση. Η πιο δημοφιλής ετυμολογία του ονόματός της είναι: Α-θεο-νόα ή Η-θεο-νόα, δηλαδή «η νόηση του θεού», κατά τον Πλάτωνα.
Άλλες εκδοχές: α) από το ρ. ἀθρέω-ῶ = βλέπω, παρατηρώ, εξετάζω (εξ ου και «γλαυκώπις Ἀθήνη» (< ρ. γλεύσσω = βλέπω καθαρά) = αυτή που βλέπει καθαρά και ἄθρει και ἄθρησον = σκέψου, γ) από το στερητικό α + θήνη (~θηλή) = η αθήλαστη (διότι γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία και όχι από τη μητέρα της, την Μήτιδα (< Μήτις = σύνεση, φρόνηση), άρα δεν θήλασε).
ΕΠΙΣΗΣ
Θεά της Σοφίας, των τεχνών και του σώφρονος πολέμου. Ήταν κόρη του Δία και της Μήτιδος της θεάς της σοφίας, κάτι που κληρονόμησε και η κόρη της. Ήταν η αγαπημένη κόρη του Δία, της έκανε όλα τα χατίρια και ποτέ δεν την τιμώρησε για κάτι. Την άφηνε ακόμη και να χρησιμοποιεί την αστραπή του (κάτι που σε κανέναν άλλον δεν εμπιστευόταν). Ήταν ορκισμένη παρθένα μαζί με την ετεροθαλή αδερφή της, την Άρτεμη και την θεία της, την Εστία. Γι'αυτό το λόγο ποτέ δεν είχε εραστή ούτε παντρεύτηκε, και απέφευγε αυτές τις ιδέες. Αν και αρκετοί την ήθελαν για γυναίκα τους αυτή δεν υπέκυψε ποτέ. Ο θεός Ήφαιστος μια φορά πήγε να την βιάσει αλλά η δυναμική κόρη του Δία, τον χτύπησε με τον δόρυ της και έφυγε τρέχοντας. Παρ'όλα αυτά, έμεινε το σπέρμα του Ηφαίστου στον μηρό της. Η θεά γεμάτη αηδία το σκούπισε με ένα κομμάτι μαλλί και το πέταξε στο έδαφος. Η Γαία το γονιμοποίησε και έτσι γεννήθηκε ο Εριχθόνιος, που η Αθηνά τον μεγάλωσε σαν πραγματικό της παιδί (πρέπει όμως να τονιστεί ότι δεν ήταν, αφού ο Εριχθόνιος, στην πραγματικότητα, ήταν παιδί του Ηφαίστου και της Γαίας). Η Αθηνά έπαιξε έναν πολύ μεγάλο ρόλο και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια. Στην Ιλιάδα ήταν ακράδαντα με το μέρος των Αχαιών, θυμωμένη που ο Πάρις δεν την επέλεξε ως την ομορφότερη θεά, και είχε φτάσει μέχρι το σημείο να αψηφήσει τις εντολές του Δία και να μπει κρυφά στη μάχη. Κάποια στιγμή η Αθηνά χτύπησε με την γροθιά της το στήθος της Αφροδίτης, κόβοντας της την ανάσα και τραυματίζοντάς την βαριά. Αλλά και τον Άρη (με τον οποίο μάλωνε συνεχώς) τον έριξε με μια τεράστια πέτρα φαρδύς-πλατύς στο χώμα. Η Αθηνά μαζί με τους υπόλοιπους θεούς είχαν σκάσει στα γέλια με το πάθημά του. Στην Οδύσσεια έκανε ότι περνούσε από το χέρι της να βοηθήσει τον Οδυσσέα να γυρίσει στην πατρίδα του. Αλλά και όταν έφτασε, τον βοήθησε να ξεφορτωθεί τους μνηστήρες από το σπίτι του.ΆΡΤΕΜΗΣ
Η θεά της σελήνης, του κυνηγιού, των αγριμιών και των δασών. Της αρέσει το κυνήγι, οι φόρμιγγες, οι χοροί, οι εκκωφαντικοί αλαλαγμοί, τα σκιερά δάση και οι δίκαιες πόλεις.
Η ετυμολογία του ονόματός της προέρχεται από το ουσ. ἀήρ + τέμνω, δηλαδή αυτή που σκίζει τον αέρα, μάλλον λόγω της ιδιότητάς της να εξακοντίζει τα βέλη της στον αέρα εναντίον των θηραμάτων. Το δε επίθετο «ἀρτεμής» σημαίνει άρτιος, σώος, αβλαβής.
ΕΠΙΣΗΣ
Θεά της άγριας φύσης, του κυνηγιού, των ζώων και της γονιμότητας. Κόρη του Δία και της θεάς Λητώς, δίδυμη αδερφή του θεού Απόλλωνα. Γεννήθηκε πρώτη και μάλιστα βοήθησε την μητέρα της να ξεγεννήσει και τον αδερφό της. Και γι'αυτό, από εκεί και έπειτα ήταν και θεά των τοκετών. Ήταν ορκισμένη παρθένα και ήταν το πρώτο πράγμα που ζήτησε από τον πατέρα της (ως χάρη). Ήταν περήφανη και απαιτητική, κυρίως λίγο απομακρυσμένη από τους υπόλοιπους θεούς, αφού πάντα τριγύρναγε στα βουνά και τα δάση, με μόνη συντροφιά τις Υπερβόρειες παρθένες. Ήταν ακόμη ακατάδεκτη προς τους άντρες, ως παρθένα που ήταν. Ένα χαρακτηρικό παράδειγμα, είναι ο Ακταίων, που την είδε γυμνή ενώ η θεά λουζόταν σε ένα ποτάμι. Πήρε μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο αλλά εξευτελίστηκε και την έδειρε η θεά Ήρα που τόλμησε να την προκαλέσει, δείχνοντας έτσι ο Όμηρος την δύναμη και την υπεροχή της Ήρας σε σύγκριση με την Άρτεμη. Η Ήρα με το δεξί της χέρι άρπαξε και τα δυο χέρια της Άρτεμης, ενώ με το αριστερό της πέταξε το τόξο και τα βέλη της μακριά. Η Άρτεμις ρεζιλεύτηκε και ντροπιάστηκε σε όλους τους θεούς του Ολύμπου, ακόμα και στον ίδιο της τον αδερφό! Κλαίγοντας η Άρτεμις πήγε στον πατέρα της και του τα είπε όλα, και ο Δίας την παρηγόρησε.ΑΦΡΟΔΊΤΗ
Η θεά του έρωτα, του αισθησιασμού, της καλαισθησίας και της ομορφιάς. Είναι γνωστή η ιστορία της γέννησής της· αναδύθηκε μέσα από τον αφρό, που σηκώθηκε γύρω από την αθάνατη σάρκα του ουρανού, δηλαδή γύρω από τα γεννητικά όργανα του ουρανού, που έκοψε ο γιος του, ο Κρόνος και τα πέταξε στη θάλασσα (βλ. «Θεογονία» Ησιόδου στ. 188-193).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ετυμολόγηση του ονόματος της θεάς από τον παράλληλο τύπο «Αβροδίτη» = αβροδίαιτη, αυτή που διάγει βίο τρυφηλό.
ΕΠΙΣΗΣ
Θεά της ομορφιάς, του έρωτα και της συνουσίας. Ήταν η ομορφότερη γυναίκα θεών και ανθρώπων. Γεννήθηκε από τον αφρό της θάλασσας, όταν ο Κρόνος έκοψε τα γεννητικά όργανα του πατέρα του, του Ουρανού, και τα πέταξε στην θάλασσα. Κατά τον Όμηρο όμως, πατέρας της ήταν ο θεός Δίας και η Διώνη. Όταν οι Ώρες την έντυσαν και την περιποιήθηκαν, εμφανίστηκε στον Όλυμπο. Όλοι οι θεοί την θαύμασαν και την ήθελαν για γυναίκα τους. Παρ'όλο που περιμέναμε να είχε για άντρα έναν όμορφο και γεροδεμένο θεό, η θεά Αφροδίτη παντρεύτηκε τον θεό Ήφαιστο (γιος του θεού Δία και της θεάς Ήρας), που ήταν ο πιο άσχημος από τους θεούς. Βέβαια, δεν τον επέλεξε μόνη της, αλλά ο θεός Δίας και η θεά Ήρα της τον επέβαλαν. Όταν ο θεός Ήφαιστος παγίδευσε την μητέρα του σε έναν θρόνο (που τον είχε φτιάξει ο ίδιος), αλλά είχε βάλει αόρατα δεσμά (για να την εκδικηθεί που τον πέταξε από τον Όλυμπο, ως νεογέννητο, επειδή ήταν άσχημος), η θεά Ήρα στην απόγνωσή της, του υποσχέθηκε ότι θα του πραγματοποιούσε οποιαδήποτε επιθυμία του.
Ο θεός Ήφαιστος μπροστά σε όλους τους Ολύμπιους ανακοίνωσε ότι θέλει για γυναίκα του την θεά Αφροδίτη. Όλοι οι θεοί έμειναν άναυδοι, η ίδια η θεά Αφροδίτη κοκκίνισε από ντροπή.
Τότε η θεά Ήρα και ο θεός Δίας, μη έχοντας άλλη επιλογή συμφώνησαν. Όμως η θεά Αφροδίτη δεν ήταν και η πιο πιστή σύζυγος. Απατούσε τον άντρα της συχνά (χωρίς εκείνος να το καταλάβει), και η πιο διάσημη σχέση της ήταν αυτή με τον θεό Άρη.
Ώσπου μια μέρα ο Ήφαιστος τους παγίδευσε, και όλοι οι θεοί είδαν το πάθημά τους και τους κορόϊδευαν. Η θεά Αφροδίτη ντροπιασμένη, έφυγε τρέχοντας για την Πάφο (οπού βρισκόταν ένα ιερό της).
Είχε συμμετάσχει στον Τρωϊκό πόλεμο, αλλά τραυματίστηκε στην παλάμη της από τον Διομήδη (ο οποίος ήταν εμψυχωμένος από την θεά Αθηνά), κλαίγοντας ανέβηκε στον Όλυμπο και αφού περιποιήθηκε το τραύμα της (η μητέρα της, η θεά Διώνη), η θεά Αθηνά και η θεά Ήρα την περιγελούσαν για το πάθημά της.
ΔΉΜΗΤΡΑ
Η θεά της βλάστησης, της γονιμότητας και της αναπαραγωγής. Μαζί με την κόρη της την Περσεφόνη, συμβολίζει την κυκλική εκδήλωση της ύπαρξης μέσα από τη ζωή (ο κύκλος των εποχών), τον θάνατο και την αναγέννηση. Το όνομά της ετυμολογείται από το δη ή γη + μήτηρ = η Μητέρα-Γη.
Το προσωνύμιο αυτό αποδιδόταν στη Δήμητρα,[θεά Δή-μητρα (Δη = Γη)] που ήταν η υπεύθυνη για την ανθοφορία της γης και τη δημιουργία των ζωοφόρων καρπών, που φυτρώνουν στην παντοτρόφο (ή κουροτρόφο) γη.
ΕΠΙΣΗΣ
Θεά της γης, της γεωργίας , της χλωρίδας, της τροφής, της γονιμότητας και προστάτιδα των γεωργών. Ήταν το δευτερότοκο παιδί του Κρόνου και της Ρέας και η προτελευταία και μεσαία κόρη τους. Μαζί με τον Δία γέννησε την Περσεφόνη, την αγαπημένη της κόρη. Ήταν η αδυναμία της και ήταν εξαιρετικά προστατευτική μαζί της, και όταν ο Πλούτωνας, ο αδερφός της, απήγαγε την κόρη της και άκουσε τις κραυγές της, ανήσυχη έβαλε μια μαύρη μπόλια στο κεφάλι της και μερόνυχτα ολόκληρα την έψαχνε. Δεν έτρωγε, δεν έπινε, δεν κοιμόταν παρά μόνο έψαχνε την κόρη της.
Από την στεναχώρια και κατάθλιψή της όλη η γη έπεσε σε βαρύ χειμώνα, με αποτέλεσμα τα φυτά και τα σπαρτά να μην φύτρωναν και τα ζώα να πέθαιναν. Ακόμα και οι υπόλοιποι θεοί υπέφεραν από αυτή την κατάσταση.
Όταν έμαθε τι έκανε ο αδερφός της, έξαλλη από θυμό απευθύνθηκε στον Δία.
Έτσι ο Δίας αποφάσισε η Περσεφόνη 6 μήνες να τους πέρναγε κοντά στην μητέρα της (με αποτέλεσμα όλα να άνθιζαν) και 6 μήνες κοντά στον άντρα της, στον Κάτω Κόσμο (με αποτέλεσμα η γη να έπεφτε σε βαρύ χειμώνα). Έτσι δημιουργήθηκαν οι Εποχές.
Η θεά Δήμητρα είχε αδέλφια: την θεά Εστία, την θεά Ήρα, τον θεό Πλούτωνα, τον θεό Ποσειδώνα και τον θεό Δία.
ΕΣΤΊΑ
Η θεά του σπιτιού και της οικογενειακής συγκέντρωσης. Η πιο σεμνή, αγνή και σεβαστή θεά, η πρεσβυτέρα όλων των θεών. Το όνομά της ετυμολογείται από τον δεύτερο τύπο του απαρεμφάτου του ρήματος ἵστημι = στέκομαι (ἑστηκέναι και ἑστάναι), ή από το ρήμα «ἕζομαι» = κάθομαι, επειδή το «γέρας» (= προνόμιο, έπαθλο) που της έδωσε ο Δίας, μετά τον όρκο της αιώνιας παρθενίας της, ήταν να στέκεται στο κέντρο της οικίας των θνητών, στην εστία, όπως ονομάστηκε.
H εστία συμβολίζει την κυκλική συγκέντρωση και ένωση της οικογένειας, γύρω από το σημείο αφής της φωτιάς. Το «ιερό πυρ» της Εστίας, το οποίο στάθηκε η αφορμή να θεωρηθεί η φωτιά και ως μέσο εξαγνισμού, έπρεπε να διατηρείται άσβηστο στον οίκο, για να προστατεύει τα μέλη του από κάθε κακό.
Μία άλλη εκδοχή λέει πως το όνομα «Εστία» σχετίζεται με την «ἐσσία» = ουσία, διότι τιμής ένεκεν, πάντοτε λάμβανε το «πίαρ» (< λατ. optimus = άριστος), δηλαδή το εκλεκτό κομμάτι, την «ουσία» από τα σφάγια των θυσιών.ΕΠΙΣΗΣ
Η θεά Εστία ήταν η μεγαλύτερη κόρη και το πρώτο παιδί του Κρόνου και της Ρέας, γι' αυτό και τέθηκε επικεφαλής όλων των μεγάλων Θεοτήτων. Προστάτιδα της οικογενειακής ευτυχίας, είχε ως ιερό της το κέντρο του σπιτιού και δεν της προσφερόταν μόνο η πρώτη, αλλά και η τελευταία θυσία σε κάθε γιορταστική σύναξη του ανθρώπου. Δεν είχε συμμετάσχει σε κανέναν πόλεμο (εκτός από την Τιτανομαχία), εξαιτίας της ήρεμης, ειρηνικής και πράας προσωπικότητά της. Ήταν η μόνη θεά που τα πήγαινε καλά με όλους τους θεούς (ανεξάρτητα αν ήταν μεγάλοι ή μικρότεροι θεοί), ακόμα και με τον θεό Άρη (που όλοι τον απεχθανόντουσαν για τον αιμοδιψή χαρακτήρα του) και τον θεό Πλούτωνα . Όλοι οι θεοί την σέβονταν και λέγεται ότι αυτή ήταν ο συνδετικός κρίκος που ένωνε όλους τους θεούς (κυρίως στις αψιμαχίες μεταξύ των θεών). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν πρόθυμα παρέδωσε τον θρόνο της στον Όλυμπο, για να μπει στην θέση της ο θεός Διόνυσος, έτσι ώστε να μην τσακωθούν οι θεοί μεταξύ τους. Τα αδέρφια της ήταν: η θεά Δήμητρα, η θεά Ήρα, ο θεός Πλούτωνας, ο θεός Ποσειδώνας και ο θεός Δίας. Η ίδια ήταν ορκισμένη παρθένα. Η θεά Εστία, η θεά Αθηνά και η θεά Άρτεμη, ήταν οι μόνες Θεές που πάνω τους δεν είχε δύναμη η θεά Αφροδίτη (που είχε υποτάξει το σύνολο Θεών και ανθρώπων).
 |
Το Συμβούλιο (Σύναξη) των Θεών- Ημερομηνία δημιουργίας της τοιχογραφίας μεταξύ 1517 και 1518 Ιταλία Villa Farnesina - Ζωγράφος Raffaello Santi, ή Raffaello de Urbino 6 Απριλίου 1483-6 Απριλίου 1520
|
Άλλες θεότητες της ελληνικής μυθολογίας
- Πλούτωνας ή Άδης, κατά την πρώιμη αρχαιότητα : Θεός του Κάτω και του Αόρατου Κόσμου. Ήταν το τέταρτο κατά σειρά παιδί του Κρόνου και της Ρέας (μετά την Εστία, την Δήμητρα και την Ήρα) και ο πρώτος γιος τους. Σύζυγός του η Περσεφόνη, κόρη του Δία και της Δήμητρας, την οποία και απήγαγε.
ΠΛΟΎΤΩΝΑΣ
Ο θεός του θανάτου και του Κάτω Κόσμου (δεν ανήκει στο Δωδεκάθεο του Ολύμπου). Ήταν γνωστός και με το όνομα Άδης (< στερητικό α + ἰδεῖν = αόρατος, αθέατος κόσμος ή στερητικό α + δέδια = ατρόμητος, «αδάμαστος»). Έτσι μάλιστα ονομαζόταν συνεκδοχικά όλο του το βασίλειο, που βρισκόταν στα σκοτεινά έγκατα της γης.
Πιθανή είναι η συσχέτιση του ονόματός του με το ρ. πλανάωμαι-ῶμαι = περιπλανιέμαι, περιφέρομαι, δεν έχω μόνιμο τόπο διαμονής, διότι ένα βασικό χαρακτηριστικό των ψυχών που φιλοξενούνταν στο βασίλειό του ήταν η συνεχής περιφορά και κίνηση, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο χώρο στάσης.
Η άϋλη φύση των ψυχών, δηλαδή, τους έδινε αιθέριες ιδιότητες· δεν είχαν βάρος, σώμα, υλική υπόσταση για να σταθούν σε ένα σημείο, όπως και ο αέρας που συνεχώς κινείται.
Επίσης, επειδή ο Πλούτωνας έχει το βασίλειό του μέσα στη γη, θεωρείται χθόνιος θεός, ο οποίος δεδομένης και της ένωσής του με την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας, σχετίζεται με την παραγωγή των δημητριακών.
Επειδή, λοιπόν, θεωρείται ανάμεσα στα άλλα και θεός της γονιμότητας και της γεωργικής αφθονίας, ονομάζεται «Πλούτων», δηλαδή ένα παράγωγο της λέξης«πλούτος», εννοώντας φυσικά τον «πλούτο» της γης, την καλή σοδειά.
Ο θεός του θανάτου και του Κάτω Κόσμου (δεν ανήκει στο Δωδεκάθεο του Ολύμπου). Ήταν γνωστός και με το όνομα Άδης (< στερητικό α + ἰδεῖν = αόρατος, αθέατος κόσμος ή στερητικό α + δέδια = ατρόμητος, «αδάμαστος»). Έτσι μάλιστα ονομαζόταν συνεκδοχικά όλο του το βασίλειο, που βρισκόταν στα σκοτεινά έγκατα της γης.
Πιθανή είναι η συσχέτιση του ονόματός του με το ρ. πλανάωμαι-ῶμαι = περιπλανιέμαι, περιφέρομαι, δεν έχω μόνιμο τόπο διαμονής, διότι ένα βασικό χαρακτηριστικό των ψυχών που φιλοξενούνταν στο βασίλειό του ήταν η συνεχής περιφορά και κίνηση, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο χώρο στάσης.
Η άϋλη φύση των ψυχών, δηλαδή, τους έδινε αιθέριες ιδιότητες· δεν είχαν βάρος, σώμα, υλική υπόσταση για να σταθούν σε ένα σημείο, όπως και ο αέρας που συνεχώς κινείται.
Επίσης, επειδή ο Πλούτωνας έχει το βασίλειό του μέσα στη γη, θεωρείται χθόνιος θεός, ο οποίος δεδομένης και της ένωσής του με την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας, σχετίζεται με την παραγωγή των δημητριακών.
Επειδή, λοιπόν, θεωρείται ανάμεσα στα άλλα και θεός της γονιμότητας και της γεωργικής αφθονίας, ονομάζεται «Πλούτων», δηλαδή ένα παράγωγο της λέξης«πλούτος», εννοώντας φυσικά τον «πλούτο» της γης, την καλή σοδειά.
- Διόνυσος: Θεός του δράματος και του παιχνιδιού, θεός του κρασιού. Συνδέεται επίσης με τη γονιμότητα. Ήταν ο νεότερος Ολύμπιος θεός και ο μόνος από τους δώδεκα που ήταν στην πραγματικότητα ημίθεος, αφού γονείς του ήταν ο Δίας και η θνητή πριγκίπισσα Σεμέλη.
- Εκάτη : Θεά της μαγείας. Βοήθησε την Δήμητρα να βρει την κόρη της. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι όταν τα σκυλιά γάβγιζαν ξαφνικά την νύχτα, η Εκάτη περνούσε ανάμεσά τους.
- Έρως : Θεός του έρωτα.
- Ήβη : Θεά της νεότητας. Κόρη του Δία και της Ήρας, παντρεύτηκε τον Ηρακλή όταν αυτός ανέβηκε στον Όλυμπο και έγινε θεός. Ήταν η οινοχόος των θεών αλλά μια μέρα η Ήβη (σε ένα συμπόσιο των θεών) γλίστρησε και έπεσε. Η γύμνια της σοκάρισε τους θεούς και επειδή κάτι τέτοιο ήταν ανάρμοστο για τα ήθη των κατοίκων του Ολύμπου, την θεώρησαν ανάξια να επιτελεί τα καθήκοντά της. Αντικαταστάθηκε πολύ γρήγορα από τον Γανυμήδη.
- Ιασώ : Θεά της ίασης.
- Παν : Θεός της πανίδας και των ποιμένων.
- Περσεφόνη : Θεά των εποχών και κόρη της Δήμητρας. Αφού την απήγαγε και την παντρεύτηκε ο Πλούτωνας, έγινε η Βασίλισσα του Κάτω Κόσμου.
- Αίολος : Θεός των ανέμων.
- Θέμις : Θεά της δικαιοσύνης. Ήταν Τιτανίδα, κόρη της Γαίας και του Ουρανού. Είχε παντρευτεί τον Δία και απέκτησε από αυτόν, τις Μοίρες (Κλωθώ, Λάχεσις και Άτροπος) και τις Ώρες (Δίκη, Ειρήνη και Ευνομία). Πάντα απεικονίζεται με δεμένα τα μάτια, κρατώντας στο αριστερό της χέρι ένα σπαθί και στο δεξί μια ζυγαριά.
- Κυβέλη: Θεά της γονιμότητας.
- Έρις: Θεά της ζήλιας και της διχόνοιας. Αυτή έριξε το χρυσό μήλο στο γάμο της Θέτιδας και του Πηλέα, επειδή δεν την προσκάλεσαν.
- Νέμεσις: Θεά της Δικαιοσύνης, η Θεία Δίκη.
- Νυξ: θεά της νύχτας. Η Νυξ ήταν κυρίαρχη, αρχέγονη και κοσμογονική οντότητα, την οποία σεβόταν και φοβόταν ακόμα και ο ίδιος ο θεός Δίας.
Κατά τόπους το Δωδεκάθεο άλλαζε. Σε κάποιες περιοχές στο Δωδεκάθεο έμπαιναν η Εστία και ο Πλούτωνας αλλά και τοπικές θεότητες, κυρίως ποταμών, επειδή διαδραμάτιζαν ουσιαστικό ρόλο στην επιβίωση των ανθρώπων.
α' Πηγή : egriechen.info, thessalonikiartsandculture.gr --- μέσω: amfipolinews
--- μέσω: http://www.diadrastika.com/2016/11/onomata-olympion-theon-kryfi-etymologia.html --- μέσω :http://dionios.blogspot.gr/2016_11_21_archive.html
β' Πηγή : Ν. Ρούσσος, "Οι δώδεκα Θεοί" στο: επιμ. Ι. Κακριδή, Ελληνική Μυθολογία, τόμ. 2ος, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
