Ο Έλληνας της ομάδας που ανακάλυψε το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου φέρνει στο φως τα μυστικά του.

Το αρχαιότερο ναυάγιο του κόσμου είναι στο βυθό της Μαύρης Θάλασσας και θα παραμείνει εκεί κρύβοντας μυστικά που ίσως δεν αποκαλυφθούν ποτέ.

O Δημήτρης Σακελλαρίου, επικεφαλής της ελληνικής ομάδας που συμμετείχε στις έρευνες για το αρχαιοελληνικό ναυάγιο της Μαύρης Θάλασσας

Το αρχαιοελληνικό ναυάγιο της Μαύρης Θάλασσας, το παλαιότερο άθικτο που έχει εντοπιστεί ποτέ έχει προκαλέσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον σε επιστήμονες και μη. Όμως η ανακάλυψη δεν ήταν τυχαία. Αποτελεί μέρος ενός μεγάλου επιστημονικού πρότζεκτ, ένα από τα πιο φιλόδοξα του είδους, για την εξερεύνηση του βυθού της Μαύρης Θάλασσας.
Η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή κρύβει μεγάλα μυστικά και πολλές χρήσιμες πληροφορίες για τον αρχαίο κόσμο. Το πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον πήρε την πρωτοβουλία να δημιουργήσει μια ομάδα με το όνομα Βlack Sea MAP ((Maritime Archaeological Project) η οποία από το 2015 εξερευνά τον βυθό της περιοχής.

Σε αυτήν συμμετέχουν το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, το Βουλγάρικο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, το Βουλγαρικό Κέντρο υποβρύχιας αρχαιολογίας, πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και τη Σουηδία. Επικεφαλής του πρότζεκτ είναι ο καθηγητής Τζόν Άνταμς.

Υπάρχει όμως και ελληνική συμμετοχή....Η ομάδα του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών -περίπου 15 με είκοσι άτομα- ταξίδεψε με το σκάφος της τρεις φορές, από το 2015 έως το 2017 και συμμετείχε στις έρευνες.

O Δημήτρης Σακαλλαρίου, επικεφαλής της ελληνικής ομάδας που συμμετέχει στο Black Sea MAP

O Δημήτρης Σακαλλαρίου, επικεφαλής της ελληνικής ομάδας που συμμετέχει στο Black Sea MAP Το συγκεκριμένο ναυάγιο εντοπίστηκε περίπου 80 χιλιόμετρα μακριά από την παραθαλάσσια πόλη του Μπουργκάς.
«Η Μαύρη Θάλασσα θεωρείται κατεξοχήν το μέρος που μπορούν να εντοπιστούν αρχαία ναυάγια σε άριστη κατάσταση», εξηγεί ο γεωλόγος Δημήτρης Σακελλαρίου, ερευνητής στο ωκεανογραφικό κέντρο του ΕΛΚΕΘΕ, που ήταν επικεφαλής της ελληνικής αποστολής.
«Ο λόγος είναι τα μεγάλα βάθη που δεν υπάρχουν στη Μεσόγειο. Από τα 100 μέτρα βάθος και μετά υπάρχει ελάχιστο ή καθόλου οξυγόνο, επομένως δεν υπάρχουν ζωντανοί οργανισμοί που θα μπορούσαν πλήξουν το σκαρί» λέει ο κ. Σακελλαρίου. «Είναι πραγματικά ένα ταξίδι στο χρόνο, αυτό που βλέπεις είναι η εικόνα του πλοίου όπως ήταν 2400 χρόνια πριν. Ένα μεγάλο τρεχαντήρι μήκους 23-24 μέτρων», εξηγεί.

Αν και στο ναυάγιο δεν βρέθηκε κανένα στοιχείο για το φορτίο ή το πλήρωμα, εκτιμάται πως τέτοιου είδους πλοία είχαν πλήρωμα 15 με 25 άτομα. Ο κ. Σακελλαρίου επισημαίνει πως είναι η πρώτη φορά εντοπίζεται αρχαίο ναυάγιο με το συγκεκριμένο σκαρί. «Έως τώρα τέτοια σκάφη υπήρχαν μόνο σε αναπαραστάσεις αγγείων», τονίζει για την συναρπαστική ανακάλυψη.

Συγκεκριμένα, το σκαρί του είναι παρόμοιο με αυτό που απεικονίζεται στο «αγγείο των Σειρήνων» που φυλάσσεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Το αγγείο, το οποίο χρονολογείται από περίπου το 480 π.Χ., απεικονίζει τον Οδυσσέα δεμένο στο κατάρτι καθώς το πλοίο του περνά δίπλα από τρεις μυθικές θαλάσσιες νύμφες, το τραγούδι των οποίων υποτίθεται ότι οδηγούσε τους ναυτικούς στον θάνατό τους. Υπάρχει ποτέ περίπτωση να δούμε το σκάφος αυτό να ανελκύεται και να γίνεται επισκέψιμο ως αξιοθέατο;

Η ανέλκυσή του είναι ένα πρότζεκτ μάλλον ακατόρθωτο. «Αυτό που έχει αποδειχθεί από τις προηγούμενες ανελκύσεις είναι πως η συντήρηση του ξύλου είναι μια φοβερά δύσκολη υπόθεση, πολλές φορές αδύνατη.
Επομένως για την ώρα η απόφαση της ερευνητικής ομάδας είναι το ναυάγιο να μείνει εκεί», εξηγεί ο κ. Σακελλαρίου. «Ενώ το σκαρί του τρεχαντηριού είναι σε άριστη κατάσταση, είναι το μόνο στοιχείο που βρέθηκε. Κανένα δείγμα από το φορτίο ή κάποιο στοιχείο για το πλήρωμα δεν έχει διασωθεί. Ίσως το σκάφος να βυθίστηκε από κάποια πολύ δυνατή καταιγίδα.

Η Μαύρη Θάλασσα θεωρούνταν από τις πιο επικίνδυνες θάλασσες στην αρχαιότητα. Δεν έχει εντοπιστεί καμία τρύπα ή κάποια βλάβη στο σκαρί του», λέει ο κ. Σακελλαρίου. Εύχεται «να συνεχίσει η θαλάσσια έρευνα στη Μαύρη Θάλασσα, καθώς είναι σίγουρο πως μας περιμένουν και άλλες σπουδαίες ανακαλύψεις».

Η ερευνητική ομάδα που ανακάλυψε το αρχαιοελληνικό ναυάγιο την τελευταία τριετία έχει ανακαλύψει συνολικά 60 ναυάγια, ανάμεσα τους ρωμαϊκά σκάφη και ένα μεγάλο ρωσικό εμπορικό πλοίου του 17ου αιώνα.

Όταν εντόπισε το συγκεκριμένο ναυάγιο, μέσω τηλεκατευθυνόμενων υποθαλάσσιων ρομποτικών ανιχνευτών, κατάφερε δημιουργήσει τρισδιάστατες εικόνες του.
Επίσης, οι επιστήμονες έλαβαν δείγμα άνθρακα για να μπορέσουν να χρονολογήσουν το σκάφος. Η περίοδος που χρονολογήθηκε, γύρω στο 400 π Χ., θεωρείται περίοδος ακμής για τον αρχαιοελληνικό κόσμο και ειδικά για τις ελληνικές πόλεις της Μαύρης Θάλασσας,

Πόντιση του υποβρύχιου οχήματος από το σκάφος Stril Explorer τον Σεπτέμβριο του 2016

Επιθυμία της ερευνητικής ομάδας είναι να επιστρέψει στο σημείο και να συνεχίσει τις έρευνες, όμως σύμφωνα με όσα δήλωσε η Έλεν Φαρ, μέλος της ομάδας, στο BBC, «αυτή τη στιγμή λείπει η χρηματοδότηση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες βρίσκουμε αμφορείς και μπορούμε να διαπιστώσουμε ποια είναι η προέλευσή τους.
Στην περίπτωση αυτού του ναυαγίου, όλα παραμένουν κλεισμένα στο αμπάρι» δήλωσε η κ. Φαρ. «Ως αρχαιολόγοι ενδιαφερόμαστε για το τι μπορεί το ναυάγιο να μαρτυρήσει για την τεχνολογία, το εμπόριο και τις κινήσεις στην περιοχή», συμπληρώνει.
Ίσως το ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο Βρετανικό Μουσείο και το ενδιαφέρον που δημιουργήθηκε να βοηθήσουν στο να βρεθούν οι απαραίτητοι πόροι. -www.lifo.gr/ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ