Η Απολλωνία, μία Ελληνική πόλη στην Ιλλυρική

Οι αρχαίοι Έλληνες άφησαν μια διαρκή κληρονομιά και επηρέασαν τον σύγχρονο κόσμο μέχρι σήμερα. Είτε πρόκειται για αστρολογία , μαθηματικά, βιολογία , μηχανική, ιατρική ή γλωσσολογία, σχεδόν όλες οι πληροφορίες που θεωρούμε δεδομένες σήμερα ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά από τους αρχαίους Έλληνες. 

Φυσικά έχουμε και πολλά από τα κτίσματά τους και μια από τις πιο εντυπωσιακές είναι η αρχαία και εγκαταλελειμμένη πόλη της Απολλωνίας στη νότια Ευρώπη. Τώρα ένα εκτεταμένο αρχαιολογικό πάρκο , περιέχει πολλά ελληνικά, καθώς και ρωμαϊκά και χριστιανικά λείψανα.

Η ιστορία της Απολλωνίας
Απολλωνία ήταν μια πόλη που ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους από την Κέρκυρα και την Κόρινθο κάποια στιγμή στο 6 ο αιώνα π.Χ.. Αρχικά πήρε το όνομά της από τον θρυλικό ιδρυτή της, τον Γύλακα( Gylax), αλλά μετονομάστηκε αργότερα προς τιμήν του θεού Απόλλωνος και ευρέως γνωστή ως Απολλωνία της Ιλλυρίας, καθώς η περιοχή αυτή κυριαρχείτε εκείνη την εποχή από τους πολεμοχαρείς Ιλλυριούς. Γενικά, οι Έλληνες και οι Ιλλυριοι ζούσαν σε ειρηνική συνύπαρξη. Η πόλη διατήρησε τον ελληνικό χαρακτήρα και τον πολιτισμό της σε όλη την ιστορία της και είχε επίσης πολλά χαρακτηριστικά της του τόπου που τότε ονομάζεται Ιλλυρία.

Αγγείο από την Απολλωνία 

Η Απολλωνία ήταν μια αυτοδιοικούμενη και ανεξάρτητη πόλη για πολλούς αιώνες μέχρι να ενσωματωθεί στο Βασίλειο της Ηπείρου και αργότερα στο Βασίλειο της Μακεδονίας.

Μακεδονική ασπίδα με την αποτροπαϊκή Μέδουσα που βρέθηκε σε τάφο  πολεμιστή 

Ήταν μια πολύ καλά κυβερνούμενη πόλη και άκμασε λόγω της πλούσιας γεωργικής ενδοχώρας της και του ρόλου της στο δουλεμπόριο της εποχής

Ο αρχαιολογικός χώρος με τον ναό του Απόλλωνος και στο βάθος η Μονή της Παναγίας της Απολλωνίας 

Η Απολλωνία έγινε γνωστό κέντρο εκμάθησης με εκπαιδευτήρια και ο νέος Αύγουστος σπούδασε φιλοσοφία στην πόλη. Υπήρξε εύρωστη μέχρι τον 3ο αιώνα και έγινε μια σημαντική χριστιανική επισκοπή μέχρι να πολιορκηθεί και να λιθοβοληθεί το λιμάνι με καταπέλτες , γεγονός που οδήγησε σε μια καταστροφική μείωση  του εμπορίου της πόλεως. Ένας σεισμός κατέστρεψε επίσης την Απολλωνία και ο πληθυσμός της μειώθηκε. Η περιοχή εκφυλίστηκε σε ένα ανθυγιεινό έλος και αργότερα εγκαταλείφθηκε τελείως.

Στατήρας της Απολλωνίας, 340-280 π.Χ.

Η πόλη ανακαλύφθηκε αρχαιολογικά στην αρχή του 18 ου αιώνα και ανασκάφηκε στο 19 ου αιώνα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής κυριαρχίας και της μετακομμουνιστικής περιόδου στην Αλβανία , ο χώρος λεηλατήθηκε από πολλά ιστορικά στοιχεία όπως τα υπέροχα αγάλματα τα οποία 

ήταν ξένα για τον ντόπιο νέο έποικο που ζούνε στην περιοχή 

Τοπογραφικό διάγραμμα της πόλεως 

Νόμισμα της Απολλωνίας (Δραχμές ήμίδραχμα )

Τα  αξιοθέατα της Απολλωνίας
Η πόλη χτίστηκε σε δύο λόφους και το εκτεταμένο αρχαιολογικό πάρκο της Απολλωνίας επεκτείνεται σε μια λοφώδη περιοχή με περίπου 80 εκτάρια που περικλείονται από περίπου τρία χιλιόμετρα τοίχους που χρονολογείται από τη ρωμαϊκή εποχή .

Από τα τείχη της πόλεως

Η ιερή περιοχή της πόλης, γνωστή ως η περιοχή του τεμένους , περιέχει τον ναό του Απόλλωνα , ο οποίος είναι ένας καλά διατηρημένος ναός δωρικού ρυθμού από το 300 π.Χ. περίπου. Οι κορινθιακού τύπου κολώνες του ναού έχουν αποκατασταθεί όμορφα.

Άποψη του Ωδείου 

Το Ωδείον

Υπάρχουν επίσης δύο μικρά πέτρινα ιερά σε αυτή την περιοχή. Τα ερείπια ενός ελληνικού θεάτρου και ενός νυμφαίου (ένα ιερό προς τιμήν των νυμφών) και βρίσκονται επίσης εδώ.

Νυμφαίο Απολλωνίας 

Υπέροχες στήλες που κάποτε κτίστηκαν και στήριζαν τη Βασιλική της Απολλωνίας 

Μεταξύ των δύο λόφων βρίσκεται ο κεντρικός δημόσιος χώρος που ήταν ιδιαίτερα μεγάλος κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κυριαρχίας από το 229 π.Χ. Το όμορφο ψηφιδωτό δάπεδο μπορεί να δει κάποιος ακόμα. Αναμφισβήτητα, το πιο σημαντικό κτίριο στο πάρκο, ήταν οι Αγωνοθέτες , όπου συνεδρίαζε το δημοτικό συμβούλιο,  επίσης μπορεί  να έρθει και να το δει κάποιος .

Οβελίσκος του Απόλλωνος 

Χτίστηκε με το δωρικό ύφος του 2 ου αιώνα μ.Χ., πιθανόν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου και διαμορφώθηκε σε ναό ρωμαϊκού τύπου (εξελιγμένου αντίγραφου του ελληνικού). Έδειξε την πολιτισμική επιρροή των Ρωμαίων στην Ελληνική και ελληνόφωνη πόλη.

Η στρατιωτική ακρόπολη της Απολλωνίας 

Σε αυτή την περιοχή του πάρκου βρίσκονται τα ερείπια του Ωδείου. Χρησιμοποιήθηκε για δημόσιες παραστάσεις και επιδεικνύει έναν μοναδικό συνδυασμό ελληνικών και ρωμαϊκών στυλ κτιρίων. Υπάρχουν επίσης τα ερείπια της Αψίδας του Θριάμβου.

Το ελληνικό θέατρο στην Απολλωνία και ο περιβάλλοντας χώρος

Απολλωνία. Σχεδίαση του ελληνικού θεάτρου τησ ελληνιστικής περιόδου ,  (Σχέδιο Fiedler)

Ενώ λίγα απομεινάρια βρέθηκαν στο δεύτερο λόφο, που είναι χτισμένο τείχος και είναι το στρατιωτικό ακρωτήριο . Εκτός από τα τείχη της πόλης, έχουν αποκαλυφθεί ιδιωτικά σπίτια με πιο αξιόλογα ψηφιδωτά . Έχουν ανακαλυφθεί ενδιαφέροντα ταφικά νεκροταφεία δίπλα στην ερειπωμένη πόλη και αυτά πιστεύεται ότι είναι ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης των Ελλήνων κατοίκων με  τα λαϊκά ήθη και έθιμα.

Εσωτερικό της εκκλησίας Μονής καλούμενη «Παναγία της Απολλωνίας» 

Η Μονή και η εκκλησία  «Παναγία της Απολλωνίας»

Ελληνική γραφή από αγιογραφία του Ναού 

Μια σημαντική εκκλησία της Βυζαντινής εποχής , η «Παναγία της Απολλωνίας» , χαρίζει μεγαλείο στο αρχαιολογικό πάρκο και το 2006 ένας αρχαίος ελληνικός ναός βρέθηκε εκεί από μια διεθνή ομάδα αρχαιολόγων.

Συνοπτικά 
Η Απολλωνία Ιλλυρική ή "προς Επίδαμνον ή Ηπειρωτική ήταν αρχαία πόλη της Ιλλυρίας, αποικία των Κορινθίων. Βρισκόταν στα νότια της Ιλλυρίας κοντά στους ποταμούς Αώο και Άψο, όπως αναφέρει ο Στράβων. [Στράβων, Γεωγραφικά, ] Αρχειοθετήθηκε 2012-03-01 στο Wayback Machine. Βιβλίο 7 (Ιλλυρίς)], 316. Έκδοση Αδαμ. Κοραή, Παρίσι, 1817.]

Ιδρύθηκε στις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα ως αποικία Κορινθίων και Κερκυραίων. Ο Στράβων χαρακτηρίζει την πόλη «ευνομωτάτη». Το πολίτευμά της ήταν ολιγαρχικό και επαινείται από τον Αριστοτέλη.
Το 312 π.Χ. οι Απολλωνιάτες απέκρουσαν επιτυχώς την στρατιά του Κάσσανδρου και αργότερα συμμάχησαν με τον βασιλιά της Ηπείρου, Πύρρο Α'.

Το 229 π.Χ. η πόλη υποτάχθηκε στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία. Κατά τη ρωμαϊκή εποχή επικοινωνούσε με τη Μακεδονία με την Εγνατία Οδό. Από το 148 π.Χ. οι Ρωμαίοι περιέλαβαν την πόλη στην επαρχία της Μακεδονίας. Πολλοί επιφανείς Ρωμαίοι έμειναν στην Απολλωνία, μεταξύ αυτών ο Οκταβιανός και ο Μαικήνας χάριν σπουδών.

Νόμισμα της Απολλωνίας στην Ιλλυρική 

Το 48 π.Χ. κατελήφθη από τον Καίσαρα, κατόπιν από το Μάρκο Αντώνιο και μετά από τον Βρούτο. Φαίνεται ότι η πόλη διατηρούσε την ακμή της και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, αφού αναφέρεται από τον Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο. Τότε υπαγόταν στο θέμα του Δυρραχίου.

©ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

Πηγές :

1. Από τον Ed Whelan
2. 2-Βικιπάιδεια

Βιβλιογραφικά στοιχεία

Elsie, R. (2010). Historical dictionary of Albania (Vol. 75). Scarecrow Press.

Kyle, B., Schepartz, L. A., & Larsen, C. S. (2016). Mother city and colony . International Journal of Osteoarchaeology, 26(6), 1067-1077

Lafe, O. (2005). Archaeology in Albania 2000–2004 . Archaeological Reports, 51, 119-137.