16ος αιώνας, ένας ζωγράφος από το Λινοτόπι ανιστορεί στον τεράστιο νάρθηκα του Αη-Δημήτρη των Παλατιτσίων/Αιγών μια εκπληκτική εικόνα Δευτέρας Παρουσίας!
Την έσχατη ώρα σημεία και τέρατα και ανάμεσα στα άλλα η Θάλασσα... τα μαλλιά στον άνεμο, στο χέρι η τρίαινα και το καράβι, ταξιδεύει στους καιρούς πάνω στα κύματα.
Έρχεται από τα μωσαϊκά της Σελεύκειας και τα παλάτια της Αντιόχειας έτοιμη να αναδυθεί Γοργόνα που αναζητάει τον βασιλιά στα πέλαγα…
Και ω του θαύματος! Ψηλά στον σκοτεινό ουρανό, ανάμεσα στους βασιλείς της Αποκάλυψης, στο σχήμα βυζαντινού αυτοκράτορα ο Αλέξανδρος!
Τα γράμματα της επιγραφής δίπλα από το κεφάλι του δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία.
Νικητής και τροπαιούχος, ήρωας του πιο διάσημου μυθιστορήματος, ο Μεγαλέξανδρος, ώριμος άντρας πια, όπως τον είδαν οι Πέρσες, οι Άραβες και οι Βυζαντινοί, επιστρέφει επί τέλους στον τόπο, όπου νεαρό παλληκάρι ξεκίνησε το ταξίδι, τον πρώτο μήνα της Άνοιξης, δύο χιλιάδες πενήντα τρία χρόνια πριν….Angeliki Kottaridi
 |
| Άγιος Δημήτριος Παλατιτσίων. Άποψη του εσωτερικού του ναού (φωτ.: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας). |
Τα θυρανοίξια του ναού του Αγίου Δημητρίου Παλατιτσίων θα τελεστούν το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019, και ώρα 08:00, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, κ.κ. Παντελεήμονος, όπως ανακοίνωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας.
Χτισμένος τον 16ο αιώνα με αρχιτεκτονικά μέλη που προέρχονται από το Ανάκτορο του Φιλίππου B’, στην ανατολική εσχατιά της νεκρόπολης των Αιγών, στον τόπο ενός βυζαντινού κοιμητηρίου, ο Άη Δημήτρης των Παλατιτσίων/Αιγών είναι μια απροσδόκητα μεγαλοπρεπής τρίκλιτη βασιλική, με έναν εξαιρετικά βαθύ νάρθηκα. Δύο κιονοστοιχίες μοιράζουν τον κυρίως ναό, αλλά και τον νάρθηκα σε τρία κλίτη, μεγαλοπρέπεια ασυνήθιστη που μαζί με την πολύ φροντισμένη κατασκευή και τις πλούσιες τοιχογραφίες, που κυριολεκτικά κατακλύζουν όλες τις επιφάνειες, μαρτυρούν την οικονομική ευμάρεια, αλλά και την καλλιτεχνική ακμή της περιοχής στα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
O Άη Δημήτρης των Παλατιτσίων, αναπόσπαστο κομμάτι του διαχρονικού αρχαιολογικού χώρου των Αιγών και μνημείο UNESCO, παρέμεινε κλειστός και σε κακή κατάσταση για δεκαετίες. Ωστόσο, αφού εκπονήθηκαν και εγκρίθηκαν οι σχετικές μελέτες, εντάχθηκε στο πρόγραμμα δράσης της ΕΦΑ Ημαθίας και από το 2017 μέχρι και το 2019, με χρηματοδότηση από το ΠΔΕ του ΥΠΠΟΑ, ο ναός στερεώθηκε, συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε πλήρως, διερευνήθηκαν οι θεμελιώσεις και έγιναν ακριβή αντίγραφα των τυμπάνων των κιόνων του ανακτόρου που είναι ενσωματωμένα στις κιονοστοιχίες του ναού, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στην αναστήλωση του μνημείου.
Οι συγκλονιστικές τοιχογραφίες του κατάγραφου ναού φιλοτεχνήθηκαν από το χέρι δύο ζωγράφων: Ο Νικόλαος Ζωγράφος από το Λινοτόπι εξιστόρησε στον κυρίως ναό, το έτος 1570, τον βίο του Χριστού και του Αγίου Δημητρίου, αγίους, προφήτες και μάρτυρες, την Κοίμηση της Θεοτόκου, την Πλατυτέρα των Ουρανών.Ο χρωστήρας του δεύτερου ζωγράφου μας παρέδωσε στον μεγάλο νάρθηκα μία ανεπανάληπτη Δευτέρα Παρουσία, όπου ανάμεσα στους βασιλείς της Αποκάλυψης, στο σχήμα βυζαντινού αυτοκράτορα, επιφαίνεται ο Αλέξανδρος! Τα γράμματα της επιγραφής δίπλα από το κεφάλι του δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία.
- Νικητής και τροπαιούχος, ήρωας του πιο διάσημου μυθιστορήματος, ο Μεγαλέξανδρος, ώριμος άντρας πια, όπως τον είδαν οι Πέρσες, οι Άραβες και οι Βυζαντινοί, επιστρέφει επιτέλους στον τόπο όπου νεαρό παλληκάρι ξεκίνησε το ταξίδι, τον πρώτο μήνα της Άνοιξης, δύο χιλιάδες πενήντα τρία χρόνια πριν…
Τα θυρανοίξια και την απόδοση του Αγίου Δημητρίου στο κοινό θα ακολουθήσει επιμνημόσυνη δέηση για τον αείμνηστο Μανόλη Ανδρόνικο, τον σπουδαίο αρχαιολόγο, δάσκαλο και διανοούμενο, που αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή του.
Είναι συγκινητική η συγκυρία ότι η πρώτη δημοσίευση του νεαρού τότε αποφοίτου αρχαιολόγου, λίγο πριν από τον τελευταίο Μεγάλο Πόλεμο (1940), αναφερόταν στην κτητορική επιγραφή του ναού.
Θα ακολουθήσει ξενάγηση στο μνημείο από την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Αγγελική Κοτταρίδη.
www.archaiologia.gr
