Ο Δάμων υπήρξε αρχαίος Αθηναίος μουσικοθεωρητικός. Διέπρεψε στην Αθήνα τον 5ο αιώνα π.Χ. και αναφέρεται ως διδάσκαλος του Περικλή και του Σωκράτη. Η διδασκαλία του βασιζόταν στην ηθική δύναμη της μουσικής. Εξεφώνησε λόγο μπροστά στον Άρειο Πάγο, κατά τον οποίο ανέλυσε το ήθος όλων των μουσικών στοιχείων.
Ο Δάμων, ο οποίος καταγόταν από τον αττικό δήμο της Όας (Πανδιονίδα φυλή), συνδέθηκε στενά με τον Περικλή, από τη μια ως δάσκαλός του στη μουσική και από την άλλη ως σύμβουλός του στις πολιτικές υποθέσεις
Στην αρχαία Ελλάδα η σπουδαιότητα της διαφαίνεται ήδη από τις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ., όταν ο Σόλωνας εισήγαγε τη διδασκαλία της μουσικής στην παιδεία των Αθηναίων. Καθώς η εκπαίδευση αποτελούσε ιδιωτική υπόθεση, τα παιδιά ήταν υποχρεωμένα να παρακολουθούν μαθήματα γραμματικής, γυμναστικής και μουσικής. Στη Σπάρτη, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας στην στρατιωτική εκπαίδευση, παρεχόταν στα παιδιά και μουσική μόρφωση αφού είχε άμεση επίδραση στις κινήσεις τους σε περίοδο πολέμου.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τη γνώση της μουσικής απαραίτητη και όποιος δεν ήξερε να τραγουδά ήταν υπόλογος για ύποπτη άγνοια. Από πολύ μικρή ηλικία τα παιδιά διδάσκονταν επομένως ότι μορφωμένος είναι ο «μουσικός ανήρ». Ο Δάμωνας, ο δάσκαλος του Σωκράτη και του Περικλή, υποστήριζε ότι η μουσική μπορεί να αντικατοπτρίζει τις κινήσεις της ψυχής μας. Ο διττός της ρόλος έγκειται στο γεγονός ότι μπορεί να επηρεάσει το ήθος των ανθρώπων κατευνάζοντας τα πάθη και τις αδυναμίες τους και παράλληλα επιδρώντας στο άλογο μέρος της ψυχής διαθέτοντας θεραπευτική δράση (Παπαδοπούλου 2003, Μπρας 2003).
Η απώλεια της αρχαίας μουσικής είναι ιδιαίτερα οδυνηρή όσον αφορά τους Κλασικούς Χρόνους, αφενός διότι δεν είμαστε σε θέση να συλλάβουμε στο σύνολό της την τραγωδία ως καλλιτέχνημα και αφετέρου διότι σχεδόν ποτέ άλλοτε η παιδευτική δύναμη της μουσικής δεν έπαιξε τόσο σημαντικό ρόλο όσο τότε.
Ο Πλάτων, αναφερόμενος στον Δάμωνα, τον παιδαγωγό του Περικλή, λέει στην Πολιτεία (Δ, 424C) με τη φωνή του Σωκράτη: «Ουδαμού γαρ κινούνται μουσικής τρόποι άνευ πολιτικών νόμων των μεγίστων, ως φησί τε Δάμων και εγώ πείθομαι» («διότι πουθενά δεν αλλάζουν οι τρόποι της μουσικής, χωρίς να αλλάζουν παράλληλα και οι θεμελιώδεις νόμοι της πολιτείας, όπως λέει ο Δάμων και το πιστεύω και εγώ»).
Στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. ήταν πλέον σαφές ότι όλα τα δημιουργικά ρεύματα κατευθύνονταν προς την Αθήνα.
Ενδεικτικό αυτής της τάσης είναι το γεγονός ότι ο Λάσος από την Ερμιόνη, ο μεγάλος μεταρρυθμιστής του διθυράμβου μετά τον Αρίωνα* , έδρασε στην Αθήνα, στην αυλή του τυράννου Ιππάρχου, ο οποίος —σύμφωνα με το λεξικό της Σούδας— θέσπισε διαγωνισμό με εκτέλεση διθυράμβων, που τον υιοθέτησε ακολούθως η δημοκρατία ως σταθερό στοιχείο των διονυσιακών γιορτών.
Ο Λάσος* όχι μόνο προώθησε το διονυσιακό χορικό τραγούδι με σημαντικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και αντιμετώπισε σε θεωρητικό επίπεδο διάφορα μουσικά προβλήματα. Ως εκ τούτου, μπορεί να ονομαστεί ιδρυτής της ελληνικής μουσικής επιστήμης.
Ο σοφιστής Πρόδικος, ο μουσικός Αγαθοκλής, δάσκαλος του Πινδάρου, και ενδεχομένως ο Λαμπροκλής, συγγραφέας διθυράμβων και μιας ωδής στην Αθηνά, υπήρξαν δάσκαλοι ενός ανθρώπου που διακρίθηκε ιδιαίτερα όχι ως ποιητής, αλλά ως θεωρητικός της μουσικής.
Μάλιστα, η ενεργός ανάμειξή του στην πολιτική προκάλεσε τη χλεύη των κωμωδοποιών, αλλά και την αποπομπή του από την Αθήνα με εξοστρακισμό.
Ο Δάμων κατάφερε να συλλάβει σε όλο του το βάθος το ζήτημα της επίδρασης της μουσικής στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου.
Σε ένα απόσπασμα έργου του Φιλόδημου, επικούρειου φιλοσόφου και ποιητή με πλούσιο συγγραφικό έργο, διαβάζουμε ότι ο Δάμων, απαντώντας στο ερώτημα αν η μουσική βελτιώνει από ηθικής απόψεως τον άνθρωπο ως μια ολότητα ή μόνο σε ορισμένες πτυχές της προσωπικότητάς του, υποστήριζε εμφατικά το πρώτο.
 |
| Ο Δάμωνας, δάσκαλος μουσικής του Σωκράτη και του Περικλή, έλεγε ότι η δύναμη της μουσικής οφείλεται στο ότι αντιπροσωπεύει κινήσεις της ψυχής |
Εξίσου σημαντική θεωρούσε ο Δάμων την επίδραση της μουσικής στην κοινωνία, ισχυριζόταν δε ότι ενδεχόμενες μεταβολές σε αυτό το πεδίο είχαν αναπόφευκτα αντίκτυπο σε ολόκληρη τη νομική συγκρότηση μιας πόλης.
Tον 5ο π.X. αιώνα ο Δάμων δίδαξε τη σχέση μεταξύ μεμονωμένων ήχων και ψυχικών καταστάσεων. Kαθόρισε συγκεκριμένες μελωδίες για την ατολμία, την οργή, τη ζήλια, κ.λπ. O Δάμων μελέτησε την αισθητική και φιλοσοφική θεώρηση της μουσικής και οι ιδέες του επικροτήθηκαν από τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα. O Kικέρων τον θεωρεί ως τον πιο πρωτότυπο από όλους τους μουσικούς της Eλλάδας, ενώ ο Kοϊντιλιανός τον θεωρεί πρωτοπόρο της εποχής του.
Tον 4ο π.X. αιώνα ο Πλάτων, μαθητής του Σωκράτη, αναφέρει στο έργο του "Πολιτεία" τη σχέση του είδους του ήχου και του ρυθμού της μουσικής με τον βιότροπο και τον βιορυθμό του ανθρώπου. Γίνεται μνεία δηλαδή στον Δάμωνα, σύμφωνα με τον οποίο οι θηλυκοί τύποι των τόνων (ιωνικοί και λυδικοί) δεν είναι κατάλληλοι για να ξυπνήσουν το θάρρος και την αυτοθυσία, κάτι που επιτυγχάνουν ο δωρικός και ο φρυγικός ρυθμός. Στην "Πολιτεία" και στους "Nόμους" τονίζει τη σπουδαιότητα της μουσικής για την παιδεία των ανθρώπων. Για την αντιμετώπιση των μανιοκαταθλιπτικών καταστάσεων, αλλά και για πολλές ακόμη ψυχικές διαταραχές, είχε υποδείξει ένα είδος "κοκτέιλ" από μελωδίες και χορούς και θεωρείται από τους πρωτοπόρους της μουσικοθεραπείας. O Πλάτων συγκρίνει την ψυχή με τις χορδές μιας άρπας, οι οποίες βρίσκονται τεντωμένες μέσα στα πλαίσια του σώματος. Aν αρρωστήσει το σώμα, ασθενούν και οι χορδές της ψυχής. Kαι αν οι χορδές είναι πολύ τεντωμένες, τότε το πλαίσιο σπάζει. Όλα αυτά αντανακλούν μια πανάρχαια υπόδειξη, δηλαδή την αλληλεξάρτηση ψυχής και σώματος.
Τις σκέψεις του αυτές τις διατύπωσε σε ένα σύγγραμμα, που είχε τη μορφή ενός λόγου προς τον Άρειο Πάγο.
Η επιλογή αυτής της μορφής είναι ευεξήγητη, εάν το έργο πραγματευόταν κυρίως ζητήματα μουσικής αγωγής και, κατά συνέπεια, θέματα που αφορούσαν άμεσα τη σεβάσμια βουλή του λόφου του Άρη.
Το σύγγραμμα του Δάμωνος αναφέρεται πλειστάκις στην Πολιτεία του Πλάτωνος —ο εξέχων φιλόσοφος είχε για μουσικοδιδάσκαλο τον Δράκοντα, μαθητή του Δάμωνος—, απ’ όπου πληροφορούμαστε ότι ο Δάμων διεξήλθε τη ρυθμική και προέβη στην ανάλυση των επιμέρους μέτρων.
[4.1] Διδάσκαλον δ᾽ αὐτοῦ τῶν μουσικῶν οἱ πλεῖστοι Δάμωνα γενέσθαι λέγουσιν, οὗ φασι δεῖν τοὔνομα βραχύνοντας τὴν προτέραν συλλαβὴν ἐκφέρειν, Ἀριστοτέλης δὲ παρὰ Πυθοκλείδῃ μουσικὴν διαπονηθῆναι τὸν ἄνδρα φησίν. [4.2] ὁ δὲ Δάμων ἔοικεν ἄκρος ὢν σοφιστὴς καταδύεσθαι μὲν εἰς τὸ τῆς μουσικῆς ὄνομα πρὸς τοὺς πολλοὺς ἐπικρυπτόμενος τὴν δεινότητα, τῷ δὲ Περικλεῖ συνῆν καθάπερ ἀθλητῇ τῶν πολιτικῶν ἀλείπτης καὶ διδάσκαλος. [4.3] οὐ μὴν ἔλαθεν ὁ Δάμων τῇ λύρᾳ παρακαλύμματι χρώμενος, ἀλλ᾽ ὡς μεγαλοπράγμων καὶ φιλοτύραννος ἐξωστρακίσθη καὶ παρέσχε τοῖς κωμικοῖς διατριβήν. [4.4] ὁ γοῦν Πλάτων καὶ πυνθανόμενον αὐτοῦ τινα πεποίηκεν οὕτω· πρῶτον μὲν οὖν μοι λέξον, ἀντιβολῶ· σὺ γὰρ ὥς φασι [ὦ] Χείρων ἐξέθρεψας Περικλέα.
[4.1] Οι περισσότεροι λένε ότι ο Περικλής είχε δάσκαλο της μουσικής το Δάμωνα (που το όνομά του, ισχυρίζονται, πρέπει να προφέρεται με βραχύχρονη την πρώτη συλλαβή). Ο Αριστοτέλης όμως αναφέρει ότι ασκήθηκε στη μουσική από τον Πυθοκλείδη. [4.2] Όσο για το Δάμωνα, φαίνεται πως αυτός ήταν έξοχος σοφιστής, αλλά ήθελε να κρύβει από το πλήθος την ικανότητά του και γι᾽ αυτό τη σκέπαζε με την ιδιότητα του μουσικού. Και είχε στενές σχέσεις με τον Περικλή, όπως ένας προπονητής και δάσκαλος των αγώνων με έναν αθλητή της πολιτικής. [4.3] Κατάλαβε όμως ο κόσμος ότι ο Δάμων χρησιμοποιούσε τη λύρα ως πρόσχημα και κατηγορήθηκε πως κρύβει μεγάλα σχέδια και πως ευνοεί την τυραννία. Γι᾽ αυτό εξοστρακίστηκε και έδωσε υλικό στα πειράγματα των κωμικών ποιητών. [4.4] Έτσι ο Πλάτων ο κωμικός παρουσιάζει σε μια σκηνή κάποιον που ρωτάει:
«Πρώτα, για πες μου, Χείρωνα, παρακαλώ. Γιατί μας λεν πως είσ᾽ εσύ που ανάθρεψες τον Περικλή».
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
Περικλῆς
Το εν λόγω συγγραφικό έργο του Δάμωνος δεν είναι πάντως ένα εγχειρίδιο μετρικής, καθώς ο συγγραφέας δίνει προτεραιότητα στην επίδραση που ασκεί η μουσική στο ήθος, καθώς και στο πρόβλημα της μουσικής μόρφωσης.
Η πυθαγορική διδασκαλία επηρέασε κατά τα φαινόμενα τις θεωρίες του Δάμωνος —ο μουσικός Πυθοκλείδης, δάσκαλος του Αγαθοκλή και του Λαμπροκλή, πνευματικός πρόγονος του Δάμωνος, ονομάζεται Πυθαγόρειος—, δυστυχώς όμως δεν έχουμε πλέον τη δυνατότητα να ορίσουμε με ακρίβεια το βαθμό επίδρασής της.
- ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ :Βαγγέλης Στεργιόπουλος https://www.in.gr
- Χούγκο Ρίμαν (1849-1919) (1959). Riemann Musik Lexikon. Μάιντς: B. Schott's Söhne. σελίδες 363. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2011.
- Johannes Kirchner: «Prosopographia Attica». (λατινική γλώσσα) Prosopographia Attica. Βερολίνο. 1901.
- Θ.K. Tαμπάκης «H συμβουλή του Πυθαγόρα, των Θρακών αοιδών και άλλων, στη μουσική ιατρική της αρχαίας Eλλάδας»
- http://www.greek-language.gr/
- https://www.hea.edu.gr/
- https://www.giannena-e.gr/
- ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΟΝ ΔΑΜΩΝΑ
Testimonia DK 37 A
A 1 = Stefanos Grammatikos Byz., Ethnika (epitomé), p. 482 Meineke῎Οα. ὁ μέντοι δημότης ῎Οαθεν λέγεται ᾿Δάμων Δαμωνίδου ῎Οαθεν᾿.
A 2 /1 = Platón, Laches 180d
καὶ γὰρ αὐτῶι μοι ἔναγχος ἄνδρα προυξένησε τῶι ὑεῖ διδάσκαλον μουσικῆς,
᾿Αγαθοκλέους μαθητὴν Δάμωνα, ἀνδρῶν χαριέστατον οὐ μόνον τὴν μουσικήν,
ἀλλὰ καὶ τἆλλα ὁπόσου βούλει ἄξιον συνδιατρίβειν τηλικούτοις νεανίσκοις.
A 2 /2 = Schol. Alcib. 118c
Πυθοκλείδης μουσικὸς ἦν τῆς σεμνῆς μουσικῆς διδάσκαλος καὶ Πυθαγόρειος, οὗ
μαθητὴς ᾿Αγαθοκλῆς, οὗ Λαμπροκλῆς, οὗ Δάμων.
A 3 = Isokratés, Antidosis XV, 235 Mathieu
Περικλῆς δὲ δυοῖν ἐγένετο μαθητής, ᾿Αναξαγόρου τε τοῦ Κλαζομενίου καὶ Δάμωνος
τοῦ κατ᾿ ἐκεῖνον τὸν χρόνον φρονιμωτάτου δόξαντος εἶναι τῶν πολιτῶν.
A 4 = Plútarchos, Pericles 4
διδάσκαλον δ᾿ αὐτοῦ τῶν μουσικῶν οἱ πλεῖστοι Δάμωνα γενέσθαι λέγουσιν, οὗ φασι
δεῖν τοὔνομα βραχύνοντας τὴν προτέραν συλλαβὴν ἐκφέρειν. ᾿Αριστοτέλης (fr. 401
R.) δὲ παρὰ Πυθοκλείδηι μουσικὴν διαπονηθῆναι τὸν ἄνδρα φησίν. ὁ δὲ Δάμων
ἔοικεν ἄκρος ὢν σοφιστὴς καταδύεσθαι μὲν εἰς τὸ τῆς μουσικῆς ὄνομα πρὸς τοὺς
πολλοὺς ἐπικρυπτόμενος τὴν δεινότητα, τῶι δὲ Περικλεῖ συνῆν καθάπερ ἀθλητῆι
τῶν πολιτικῶν ἀλείπτης καὶ διδάσκαλος. οὐ μὴν ἔλαθεν ὁ Δάμων τῆι λύραι
παρακαλύμματι χρώμενος, ἀλλ᾿ ὡς μεγαλοπράγμων καὶ φιλοτύραννος
ἐξωστρακίσθη καὶ παρέσχε τοῖς κωμικοῖς διατριβήν. ὁ γοῦν Πλάτων (fr. 191; I, 655
Kock) καὶ πυνθανόμενον αὐτοῦ τινα πεποίηκεν οὕτω·
πρῶτον μὲν οὖν μοι λέξον, ἀντιβολῶ· σὺ γάρ,
ὥς φασιν, [ὦ] Χίρων ἐξέθρεψας Περικλέα.
A 5 = Platón, Alcibiades I; 118c
2
λέγεταί γέ τοι, ὦ Σώκρατες, οὐκ ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου σοφὸς γεγονέναι, ἀλλὰ
πολλοῖς καὶ σοφοῖς συγγεγονέναι καὶ Πυθοκλείδηι καὶ ᾿Αναξαγόραι· καὶ νῦν ἔτι
τηλικοῦτος ὢν Δάμωνι σύνεστιν αὐτοῦ τούτου ἕνεκα.
A 6 /1 = Aristotelés, Athen. r. 27, 4
πρὸς δὴ ταύτην τὴν χορηγίαν ἐπιλειπόμενος ὁ Περικλῆς τῆι οὐσίαι
συμβουλεύσαντος αὐτῶι Δαμωνίδου τοῦ Οἴηθεν (ὃς ἐδόκει τῶν πολλῶν εἰσηγητὴς
εἶναι τῶι Περικλεῖ· διὸ καὶ ὠστράκισαν αὐτὸν ὕστερον), ἐπεὶ τοῖς ἰδίοις ἡττᾶτο
διδόναι τοῖς πολλοῖς τὰ αὑτῶν, κατεσκεύασε μισθοφορὰν τοῖς δικασταῖς.
A 6 /2 = Plútarchos, Pericles 9
τρέπεται πρὸς τὴν τῶν δημοσίων διανομήν, συμβουλεύσαντος αὐτῶι Δημωνίδου τοῦ
Οἴηθεν, ὡς ᾿Αριστοτέλης ἱστόρηκε.
A 7 = Diogenés Laertios, Vitae philosophorum II, 19
ἀκούσας δὲ ᾿Αναξαγόρου κατά τινας, ἀλλὰ καὶ Δάμωνος, ὡς ᾿Αλέξανδρος ἐν
Διαδοχαῖς ... (fr. 141; FHG III,243)
A 8 = Galénos, De Hippocr. et Plat. V, 453 Müll.
Δάμων ὁ μουσικὸς αὐλητρίδι παραγενόμενος αὐλούσηι τὸ Φρύγιον νεανίσκοις τισὶν
οἰνωμένοις καὶ μανικὰ ἄττα διαπραττομένοις ἐκέλευσεν αὐλῆσαι τὸ Δώριον· οἱ δὲ
εὐθὺς ἐπαύσαντο τῆς ἐμπλήκτου φορᾶς.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
*
Ο Λάσος ο Ερμιονεύς ήταν λυρικός ποιητής και μουσικός (6ος αιώνας π.Χ.). Γεννήθηκε στην Ερμιόνη. Έζησε και έδρασε στην Αθήνα, στην αυλή του Ιππάρχου γιου του τυράννου των Αθηνών Πεισιστράτου. Από κάποιους κατατάσσεται στους επτά σοφούς της αρχαιότητας, αντί του Περιάνδρου. Γιος του Χαρβίνου ή Χαβρίνου, ήταν μαθητής του Αργείου Σακάδα. Όταν εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ίδρυσε Μουσική Σχολή και ασχολήθηκε με τη λυρική ποίηση.
Θεωρείται ο μεγάλος μεταρρυθμιστής του διθυράμβου, ύστερα από τον Αρίωνα. Τελειοποίησε τον διθύραμβο, τους εγκυκλίους χορούς και ήταν ο πρώτος που έγραψε θεωρία της μουσικής. Λέγεται ότι δίδαξε τον Πίνδαρο. Σε αγώνα διθυραμβοποιών που οργανώθηκε στην Αθήνα το 508 π.Χ., κατόπιν εισήγησής του, διαγωνίσθηκε με τον Σιμωνίδη τον Κείο, βάση αναφορών του Αριστοφάνη.
Υπάρχει αναφορά του Ηροδότου ότι συνέλαβε τον εταίρο χρησμοδότη ποιητή της αυλής του Ίππαρχου, τον Ονομάκριτο, να κατασκευάζει ψεύτικους χρησμούς στα ποιήματα του Μουσαίου, τον κατήγγειλε για κατάχρηση εμπιστοσύνης του τυράννου και πέτυχε την εξορία του.
Λέγεται ότι ο Λάσος έγραψε δύο ποιήματα, τους «Κενταύρους» και τον ύμνο στη θεά Δήμητρα, ως λειπογράμματα δίχως το γράμμα σίγμα. Αυτό το έκανε γιατί είχε δυσκολία στην προφορά του συμφώνου.
*
ΔΕΛΦΙΝΙ, Αρίονα
(δελφίνι)
Ο Αρίων, σημαντικός μουσικός που έζησε στο διάστημα μεταξύ 7ου και 6ου αι. π.Χ., είναι μορφή που κινείται ανάμεσα στην ιστορία και τον μύθο.
Γεννήθηκε στη Μήθυμνα της Λέσβου αλλά πέρασε αρκετά χρόνια στην αυλή του Περίανδρου, τυράννου της Κορίνθου, όπου δίδαξε και τον κύκλιο χορό. Έλαβε μέρος σε μουσικούς αγώνες στη Σπάρτη και νίκησε και ταξίδεψε στις αποικίες της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας, όπου γνώρισε μεγάλες τιμές και απέκτησε πολλά πλούτη. Κατά την επιστροφή του από την Ιταλία, συνέβη το εξής περιστατικό που ανάγει τον Αρίωνα στον χώρο του μύθου.
 |
| Ο Αρίων και το δελφίνι.-Δίδραχμο από τον Τάραντα, περίπου 500-473 π.Χ. |
Ναύλωσε πλοίο από τον Τάραντα με Κορίνθιους ναύτες, οι οποίοι όμως συνωμότησαν για να τον πετάξουν στη θάλασσα και να του κλέψουν τα χρήματα που είχε κερδίσει. Τότε ο Απόλλωνας, ντυμένος κιθαρωδός, φανερώθηκε σε όνειρο στον Αρίωνα και του είπε να φυλαχθεί από τους εχθρούς του και ότι ο ίδιος θα τον βοηθούσε. Όταν οι ναύτες επιτέθηκαν στον Αρίωνα, εκείνος τους ζήτησε να παίξει τη λύρα του για μια τελευταία φορά. Στο άκουσμα της μελωδίας μαζεύτηκαν δελφίνια, τα αγαπημένα θαλάσσια πλάσματα του Απόλλωνα. Τότε ο Αρίωνας, με πίστη στον θεό που του είχε φανερωθεί, πήδησε στη θάλασσα και ένα δελφίνι τον πήρε στη ράχη του ως το ακρωτήριο Ταίναρο. Εκεί αφιέρωσε ανάθημα στον Απόλλωνα, ύστερα πήγε στην Κόρινθο και διηγήθηκε την περιπέτειά του στον Περίανδρο. Όταν το πλοίο που θα τον έφερνε αγκυροβόλησε στην Κόρινθο και ο τύραννος τους ρώτησε πού ήταν ο Αρίων, εκείνοι του απάντησαν ότι είχε πεθάνει στο ταξίδι. Ο Αρίωνας φανερώθηκε τότε μπροστά τους και ο τύραννος διέταξε να σταυρώσουν ή να ανασκολοπίσουν τους δολοφόνους. (Εικ. 863, 864, 865, 866, 867, 868, 869, 870) Σε ανάμνηση του γεγονότος ο Απόλλωνας μεταμόρφωσε σε αστερισμούς τη λύρα του Αρίωνα (Εικ. 871, 872, 873, 874) και το δελφίνι που τον έσωσε. (Εικ. 875, 876, 877, 878).
Ο αστερισμός του Δελφίνος θεωρείται από άλλους ότι είναι το δελφίνι που βρήκε την Αμφιτρίτη και την πήγε στον Ποσειδώνα και το οποίο τιμήθηκε με καταστερισμό ή οι πειρατές που θέλησαν να αιχμαλωτίσουν τον Διόνυσο και μεταμορφώθηκαν σε δελφίνια.
