Το επίθετο σύνδρομος προέρχεται από τις λέξεις συν και δρόμος (το τρέξιμο), δηλαδή αυτός που τρέχει μαζί. Κατ’ επέκταση, το σύνδρομο το κάναμε να σημαίνει και το σύνολο των συμπτωμάτων που συνοδεύουν μια νόσο.
Γράφει ο φιλόλογος Θωμάς Ηλιόπουλος
Η λέξη δρόμος -ως δεύτερο συνθετικό- έδωσε πάρα πολλές σύνθετες λέξεις: αεροδρόμιο, πεζοδρόμιο, ιπποδρόμιο και πολλές άλλες. Το ίδιο και στα Αγγλικά: aerodrome, hippodrome, velodrome και άλλα.
Σήμερα ζούμε στην εποχή των συνδρόμων: σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, σύνδρομο γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης, σύνδρομο του Σαββατοκύριακου, σύνδρομο μερικής γνωστικής ανεπάρκειας και πάμπολλα άλλα. Η επιστήμη αποκαλύπτει νέου τύπου παθήσεις, που δεν ανήκουν στην κατηγορία των γνωστών νοσημάτων και όλα πλέον ονομάζονται σύνδρομα. Στην ιατρική επιστήμη υπάρχουν πλέον εκατοντάδες τέτοια σύνδρομα.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝ
Το συν είναι μία καταπληκτική μας λέξη, πολύ χρήσιμη και την έχουμε στη γλώσσα μας από τα πανάρχαια χρόνια. Δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτήν. Την ονομάζουμε και πρόθεση, γιατί, όπως βλέπετε, στις σύνθετες λέξεις έχει την πρώτη θέση. Το τελικό «ν» αλλάζει, και αυτό εξαρτάται από την επόμενη λέξη. Ας τα πούμε όλα εδώ, απλώς για όλους που μας διαβάζουν και όντως ενδιαφέρονται.
1) Η μορφή Συν παραμένει πριν από τις λέξεις που αρχίζουν με φωνήεν. Λέμε: συνάγω, συνέρχομαι, συνιδρύω, συνοδεύω, συνυπάρχω, συνωστισμός, συναισθάνομαι, συνειρμός, συνοικία.
2) Το συν παραμένει αυτούσιο και με τις λέξεις που αρχίζουν από οδοντικά σύμφωνα: δ, θ, ν, τ. Έτσι γράφουμε: συνδέω, συνθέτω, σύντομος, σύνταξη.
3) Το συν γίνεται συγ πριν από τα ουρανικά σύμφωνα κ,γ,χ. Έτσι: συγγνώμη, συγκίνηση, συγχαίρω.
4) Το συν γίνεται συμ πριν από τα χειλικά σύμφωνα β, π, φ, ψ. Έτσι έγιναν τα: συμβαίνω, συμπονώ, σύμφυτος, συμψηφώ.
5) Στο συν αποβάλλει το ν πριν από τα σύμφωνα ζ, ξ, σ. Έτσι γράφουμε: σύζυγος, σύξυλος, συσσωρεύω
6) Στο συν το ν αφομοιώνεται με το επόμενο σύμφωνο μ, λ, ρ. Έτσι γράφουμε: συμμετρία, συλλογή, συρράπτω.
Θα πρέπει να τονίσουμε εδώ, ότι με πρώτο συνθετικό το συν, στην ελληνική γλώσσα έχουμε ΧΙΛΙΑΔΕΣ ελληνικές λέξεις. Μια καλή άσκηση είναι να βρείτε μόνοι σας τις πρώτες χίλιες. Αυτό είναι για τους… προχωρημένους μαθητές!
ΤΟ ΣΥΝ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚA
Το σύνδρομο στα Αγγλικά έγινε syndrome και είναι ένας αριθμός συμπτωμάτων που συμβαίνουν μαζί: «From Greek syndrome, that is concurrence of symptoms, from «σύνδρομος» = place where several roads meet,» literally «a running together», from Greek Συν= «with» + Δρόμος= «a running, course». Ήτοι, ό,τι ειπώθηκε παραπάνω στα Ελληνικά.
Θα πρέπει, όμως, εδώ να πούμε και μερικά άλλα σπουδαία πράγματα για το συν στην αγγλική γλώσσα. Το συν μπήκε στα Αγγλικά αυτούσιο ως syn και ακολούθησε όλους τους ελληνικούς κανόνες προφοράς και ορθογραφίας που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αυτό το συν μπήκε στα Αγγλικά μετά την Αναγέννηση, δηλ. το 14ο αιώνα. Νωρίτερα, η λατινική γλώσσα το έγραψε το συν ως com = together. Το έγραψαν έτσι, γιατί στην αρχή η λατινική γλώσσα δεν είχε το ύψιλον (Υ) και το έβαλε στο αλφάβητο πολύ αργότερα και γι’ αυτό βρίσκονται τα ελληνικά γράμματα XYZ στο τέλος του.
Όμως, οι παραπάνω ελληνικοί κανόνες μετέτρεψαν στα Αγγλικά το com σε όλα τα παρακάτω: Co = coordinate, col = collect, con = con-nect, cor = cor-rode, cou = council, cu = custom, cur = cur-ry. Με αυτές τις αλλαγές του ελληνικού συν έχουμε ΧΙΛΙΑΔΕΣ λέξεις και στην αγγλική γλώσσα. Εδώ η άσκηση για τους καλούς μαθητές είναι να βρείτε μόνο… εκατό!
ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΑΝΤΙΡΡΗΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ!
Μία εξονυχιστική έρευνα μπορεί να αποδείξει ότι οι δύο γλώσσες, Ελληνική και Λατινική, μοιάζουν καταπληκτικά. Ας ακούσουμε παρακάτω και μερικά ρηξικέλευθα συμπεράσματα για το θέμα τούτο:
Η Ελληνική και η Λατινική ΔΕΝ ήταν δύο διαφορετικές γλώσσες. Ήταν μόνο διαφορετικές εξελίξεις και διαμορφώσεις της ίδιας γλώσσας που μιλούσαν ΟΛΟΙ όσοι πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο και ήταν της ίδιας εθνότητας. Αυτός ο πόλεμος, χώρισε αυτή τη γενιά στα δύο. Μετά από αυτόν, οι νικητές εξουσίασαν την Ανατολική Μεσόγειο και οι νικημένοι βρήκαν νέα πλατιά χώρα στη σημερινή Ιταλία στο Λάτιο, στη Δυτική Μεσόγειο.
Στο επίθετο πλατύς αποβλήθηκε το αρχικό π και έτσι έγινε το Latium και από το νέο Λάτιο ονομάστηκε η γλώσσα Λατινική. Με αυτή τη ματιά όλη η Ιστορία μας μπαίνει στη σωστή τροχιά!
Η ελληνική γλώσσα είναι και προ-ομηρική, αλλά και προκατακλυσμιαία!
Να λοιπόν και ένα άλλο νέο ΣΥΝΔΡΟΜΟ! (Running together)! Τρέχουν μαζί Ελληνική και Λατινική σε όλη την Ευρώπη. Έτσι επιβεβαιώνεται η καθημερινή μας φράση: «Ούνα φάτσα, ούνα ράτσα»! (That is «one face, one race», to describe the deep historical, cultural and ethnic closeness of the two peoples)!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– Στρατή Βούλγαρη, «Η Ελληνική Ιστορία Κατηγορεί τους Ξένους Ιστορικούς», Θεσσαλονίκη 1958.
– Francis Valpy, Etymology of Latin Language, London 1838.
~~~~~
Πηγή: Ο γλωσσικός ελληνισμός της Αγγλικής / Το σύνδρομο / ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
