Κύπρος Κερύνεια Βυζαντινό Φρούριο 1888
Αξίζει να αναφερθεί κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό ούτε τονίζεται ιδιαίτερα. Η Κύπρος είχε διαχρονικά, το υψηλότερο ποσοστό ελληνικού πληθυσμού από κάθε άλλη υπόδουλη περιοχή του Ελληνισμού. Στην Μεγαλόνησο ουδέποτε το ποσοστό των Ελλήνων έπεσε κάτω από το 80% κάτι που δεν ίσχυε για άλλες περιοχές, όπως την Κρήτη ή την Μακεδονία.
Η μακροχρόνια φραγκική παρουσία στην Κύπρο (επί Λουζινιάν) και ο φεουδαρχικός χαρακτήρας του καθεστώτος παρέμεινε αμετάβλητος στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας, προκάλεσε την αφομοίωση ορισμένων αριστοκρατικών οικογενειών της Κύπρου από τον δυτικό στοιχείο. Ο αγροτικός πληθυσμός του νησιού ήταν διαρθρωμένος σε δύο κοινωνικές κατηγορίες,τους δουλοπάροικους και τους ελεύθερους χωρικούς, όπου σχεδόν στην ολότητά τους απαρτίζονταν από Έλληνες και αποτελούσαν, στο 1540, το 83% του πληθυσμού.
Στην Κύπρο εμφανίζονται τα πρώτα νομικά κείμενα σε δημώδη πεζό λόγο («Ασσίζες») και τα πρώτα ποιητικά ίχνη της νεοελληνικής λογοτεχνίας με σαφή επίδραση του Πετράρχη (Θέμιδος Σιαπαρά- Πιτσιλίδου, ο Πετραρχισμός στην Κύπρο – Ρίμες Αγάπης, Αθήνα 1971). Επίσης το χρονικό του Λεοντίου Μαχαιρά, με τίτλο «Ἐξήγησις τῆς γλυκείας χώρας Κύπρου, ἡ ποία λέγεται Κρόνακα τουτἔστιν Χρονικ(όν)» ή απλώς «Κρόνακα», (15ος αι. μ.Χ.), και το χρονικό του Γεωργίου Βουστρωνίου με τίτλο «Διήγησις κρόνικας Κύπρου ἀρχεύγοντα ἀπό τήν ἐχρονίαν αυνς' "(1456) Χριστοῦ καί τελειώννοντα τήν ἐχρονίαν αυπα' (1481) Χριστοῦ πού ἐπῆγεν εἰς τήν Ἰταλίαν ἡ ρήγαινα ἡ Kατερίνα Κορνάρα.» είναι τα πρώτα ελληνικά πεζά σε δημώδη λόγο. Το 1662 ο Θωμάς Φλαγγίνης , ο ευπατρίδης που με κληροδότημά του ιδρύθηκε το περίφημο Φλαγγινιανό Φροντιστήριο της Βενετίας , αναφέρει στην διαθήκη του για το "ελληνικόν έθνος" , πάλι πολύ πριν το ευρωπαικό εθνικιστικό κίνημα .
Αμμόχωστος 1901
Η Επανάσταση βλάστησε στο καρποφόρο έδαφος της πνευματικής και οικονομικής αναγέννησης του έθνους κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνος. Οι επαναστατικές ιδέες , στοιχεία και σχήματα των εθνικών αγώνων των Ελλήνων , που αναβλύζουν από το χώμα και το αίμα της ελληνορθόδοξης παράδοσης, επιβεβαιώνουν έναν μοναδικό τρόπο υπάρξεως.
Η γνήσια νεοελληνική ταυτότητα δεν άντεξε την πίστη δυτικιστών και αναλογιστών παρά το γεγονός ότι η ελληνική παιδεία σφυρηλατεί μία συνείδηση διμέτωπης μάχης , και ο Κοσμάς ο Αιτωλός – ενσάρκωση της πιο γνήσιας εκκλησιαστικότητας και του πιο γνήσιου ελληνικού εθνισμού – διακηρύσσει: «Δέν βλέπετε ὄ,τι ἀγρίευσε τὸ Γένος ἀπό τὴν ἀμάθειαν καί ἐγίναμεν ὡσάν θηρία; Διὰ τοῦτο σᾶς συμβουλεύω νὰ κάμετε σχολεῖον, διά νά ἐννοήσετε τὸ Εὐαγγέλιον. Νά σπουδάζετε καί σεῖς, ἀδελφοί μου, νά μανθάνετε γράμματα ὅσον μπορεῖτε.
Καί ἄν δέν ἐμάθατε, οἱ πατέρες, νά σπουδάζετε τά παιδιά σας νά μανθάνουν τά ἑλληνικά, διότι καί ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι εἰς τήν ἑλληνική. Καί ἄν δέν σπουδάσεις τά ἑλληνικά, ἀδελφέ μου, δέν μπορεῖς νά καταλάβεις ἐκεῖνα πού ὁμολογεῖ ἡ Ἐκκλησία μας. Καλύτερον, ἀδελφέ μου, νά ἔχεις ἑλληνικόν σχολεῖον εἰς τήν χώραν σου, παρά νά ἔχεις βρύσες καί ποτάμια, καί ὡσάν μάθει τό παιδί σου γράμματα, τότε λέγεται ἄνθρωπος. Τό σχολεῖον ἀνοίγει τάς ἐκκλησίας»…». (Από τις Διδαχές). Οἱ λόγοι του πέφτουν σάν " δρόσος Ἀερμών ἐπί τά ὄρη Σιών " καί ἀναγαλλιάζουν οἱ κυρτωμένες ψυχές : " Ἔχετε σχολεῖον ἐδῶ εἰς τήν χώραν σας νά διαβάζουν τά παιδιά ; - Δέν ἔχομεν, ἅγιε τοῦ Θεοῦ. - Νά μαζευθῆτε ὅλοι νά κάμετε ἕνα σχολεῖον καλόν, νά βάλετε καί ἐπιτρόπους νά τό κυβερνοῦν, νά βάνουν διδάσκαλον νά μανθάνουν ὅλα τά παιδιά γράμματα, πλούσια καί πτωχά ".
Μαζί του και ο Μοσχοπολίτης Νεκτάριος Τέρπος. Η πιο συγκροτημένη πρόταση για το μέλλον του Γένους των Ελλήνων είναι του ενόπλου λαού και των καπεταναίων. Είναι η αφτιασίδωτη εθνική ψυχή μέσα από την δράση του παπά και του δασκάλου, του κλέφτη και του αρματωλού.
H επανάσταση του ΄21 κηρύχθηκε με το προσφιλέστατο κατά τα χρόνια της σκλαβιάς τραγούδι: «Βόηθ΄ Άγιε Γιώργη και συ, Άγιε Κοσμά, να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά Σοφιά»
Διασωθήκαμε συντηρώντας καθ’ όλο το δούλειον ήμαρ κάτι περισσότερο από την μισή αρετή μας ως ο Όμηρος μελωδεί. Οδηγηθήκαμε έτσι στη θεσμική έκφραση και κατοχύρωση της βούλησης του Κυπριακού Ελληνισμού, όταν αυτός, τον Ιανουάριο του 1950 , αβίαστα και ελεύθερα κατέθεσε τους διαχρονικούς του πόθους : 215.000 επί 226.000 εγγεγραμμένων ψήφισαν υπέρ της Ενώσεως.
Το ενωτικό δημοψήφισμα του Ιανουαρίου του 1950, οργανωμένο από την Εκκλησία , ήταν η κορύφωση ενός και πλέον αγώνος διεργασιών. Ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα και πλέον για 100 χρόνια το ελεύθερο ελλαδικό κράτος σε μεγάλο βαθμό μετάγγιζε αλυτρωτισμό σε όλα τα υπόδουλα και εκτός συνόρων τμήμα του έθνους.
Ο μηχανισμός της μετάγγισης αυτής εξυπηρετούνταν από μία ισχυρή και ποιοτική εκπαιδευτική παράδοση, σύμβολο της οποίας ήταν στην Κύπρο το Παγκύπριο Γυμνάσιο, στελεχωμένο από επιφανείς Ελλαδίτες καθηγητές. Ο Ελληνισμός έσπαγε τiς αλυσίδες. Και η Γη έτρεμε..
Συνέγραψεν: Vasiliki Trocheila Βασιλική Τροχειλα - 25 Απριλίου 2020 ·
