Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην εξήγηση των συμβόλων που κοσμούν τον Δίσκο της Φαιστού; Ελληνες ερευνητές με τη βοήθεια της πληροφορικής προσπαθούν να ρίξουν φως στον γρίφο.
Ένα CD ζητεί ... player Το πόσες άγνωστες πτυχές έχει ακόμη για εμάς ο πολιτισμός των Μινωιτών το είχαμε εξετάσει σε εκτεταμένο αφιέρωμα του «ΒΗΜΑscience» στις 12 Αυγούστου 2007. Το πιο καλά φυλαγμένο μυστικό του, όμως, είναι και αυτό που παραμένει ο γόρδιος δεσμός της Αρχαιολογίας: Ο Δίσκος της Φαιστού.
Για τους περισσότερους από εμάς είναι απλώς ένας πήλινος δίσκος διαμέτρου 16 εκατοστών που βρίσκεται στο Μουσείο Ηρακλείου. Ανασύρθηκε το 1908 από τα ερείπια του παλαιού μινωικού ανακτόρου της Φαιστού.
Στον ψημένο πηλό του, πάχους 2,1 εκατοστών, βρίσκεται τυπωμένη μια μυστηριώδης σπειροειδής επιγραφή με 122 σύμβολα στη μία πλευρά και 119 στην άλλη. «Τυπωμένη» διότι, πολύ απλά, το υλικό αυτό είναι το πρώτο παγκοσμίως που γράφτηκε από τυπογραφικά στοιχεία (σφραγίδες).
Όπως επίσης και το πρώτο... CD: Ο Δίσκος της Φαιστού φτιάχτηκε με σκοπό την απομνημόνευση πληροφοριών - και αντεπεξήλθε εξαίρετα στο καθήκον του, καθώς τις διατηρεί εδώ και 3.700 χρόνια! Το κακό είναι ότι τις διατηρεί κρυπτογραφημένες, με έναν κώδικα που κάνει τους ερευνητές του να «σαλέψουν» εδώ και έναν αιώνα.
Το ότι τους έχει «σαλέψει» είναι προφανώς χαρακτηρισμός καθ΄ υπερβολήν, που πηγάζει από το ότι έχουμε καταγράψει ως σήμερα τουλάχιστον 24 εντελώς διαφορετικές γλωσσολογικές ερμηνείες του και μία που το θεωρεί... επιτραπέζιο παιχνίδι. Αλλά ο χαρακτηρισμός δεν ακούγεται πλέον υπερβολικός όταν αναλογιστούμε ότι εφέτος, στην επέτειο 100 ετών από την εύρεσή του, τέθηκε το ζήτημα αν ο δίσκος είναι αυθεντικός ή πλαστός!
Ο εν λόγω κύριος είναι ο ίδιος έμπορος έργων τέχνης και προκαλεί... αλλεργία στους ελληνικούς αρχαιολογικούς κύκλους, καθώς φέρεται εμπλεκόμενος στην υπόθεση κλοπής εκθεμάτων από το Μουσείο της Κορίνθου το 1990.
Το FΒΙ βρήκε 250 από τα κλεμμένα σε μια αποθήκη αλιευμάτων της Φλώριδας, αλλά και τρεις αμφορείς στα χέρια του κ. Αϊζενμπεργκ που προσπαθούσε να πουλήσει μολονότι το περιοδικό του είχε δημοσιεύσει φωτογραφίες των κλαπέντων! (Είναι ίσως άσχετο,αλλά ακόμη αγνοείται η τύχη τριών μαρμάρινων προτομών,του Έρωτα, του Σεράπιδος και του Ιουλίου Καίσαρα.)
Παρά την «ατυχή» αυτή σύμπτωση, το άρθρο του κ. Αϊζενμπεργκ περί του Δίσκου της Φαιστού είχε αρκετά επιχειρήματα και προξένησε πολλές συζητήσεις- ιδιαίτερα μετά την αναδημοσίευση του σκεπτικού του από τους «Νew Υork Τimes » στις 30.7.2008.Η «προσβολή» Το σενάριο που προβάλλει ως πιθανό ο Ζερόμ Αϊζενμπεργκ συνιστά μια μεταθανάτια προσβολή ολκής στον αρχαιολόγο ο οποίος βρήκε τον δίσκο, τον Ιταλό Λουίτζι Περνιέρ (Luigi Ρernier). Ο Αϊζενμπεργκ εικάζει ότι ο Περνιέρ έπλασε ο ίδιος τον δίσκο από αντιζηλία προς τον ανασκαφέα της Κνωσού Αρθουρ Εβανς και ότι εμπνεύστηκε τη σπειροειδή επιγραφή από τον παραπλήσιο σε μορφή ετρουσκικό Δίσκο του Μagliano.
 |
| Ο ετρουσκικός Δίσκος του Μagliano |
Το θέμα όμως συνιστά πρόκληση και για το δικό μας υπουργείο Πολιτισμού, διότι ο κ. Αϊζενμπεργκ δημοσίευσε τόσο την αίτησή του στο Μουσείο Ηρακλείου να διακριβωθεί η ηλικία του δίσκου μέσω θερμοφωταύγειας (που απαιτεί μόνο τη διάνοιξη μια μικρής οπής σε αυτόν) όσο και την απάντηση της εφόρου του μουσείου κυρίας Νότας Δημοπούλου-Ρεθεμιωτάκη: «Αγαπητέ δρα Αϊζενμπεργκ,σε απάντηση του ηλεκτρονικού σας μηνύματος της 25ης Ιουλίου 2007 θα θέλαμε να σας πληροφορήσουμε ότι δυστυχώς αδυνατούμε να ικανοποιήσουμε το αίτημά σας να εξετάσετε τον Δίσκο της Φαιστού και τον εγχάρακτο Πέλεκυ του Αρκαλοχωρίου. Συγκεκριμένα,ο πέλεκυς βρίσκεται εγκιβωτισμένος και αποθηκευμένος, ενώ ο Δίσκος της Φαιστού, λόγω της μοναδικότητάς του, κρίνεται μη μετακινήσιμος».(Σημ Ε.Δ. θα θέλαμε να γνωρίζουμε πόσα από τα «αρχαία» που «βρέθηκαν » στο σημερινό Ισραήλ έγινε τέτοια ταυτοποίηση από ανεξάρτητα εργαστήρια ...! ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑΤΙ ΜΟΝΟ Ο ΕΝ ΛΟΓΩ ΕΒΡΑΙΟΣ ΖΗΤΑΕΙ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ; )
 |
| Τελευτής Πέλεκυς πουβρέθηκε στο Αρκαλοχώρι Κρήτης |
Οι «δυστυχείς κουτόφραγκοι» αγνοούσαν το νεοελληνικό δράμα που εκτυλισσόταν από καιρό στους διαδρόμους του μουσείου. Την κατάληξή του μάθαμε και εμείς οι αυτόχθονες από δημοσίευμα της κρητικής εφημερίδας «Πατρίς» της 13ης Οκτωβρίου 2008 με τίτλο «Ο Λιάπης κλείνει το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου».
Ο λόγος περί χρημάτων, βέβαια, καθώς η ανάδοχος των έργων παραμένει απλήρωτη και δεν πρόκειται να παραδώσει το μουσείο στους επισκέπτες του ούτε το καλοκαίρι του 2009!
Πού καρδιά για αλισβερίσια με αμφισβητίες του δίσκου... Έτσι, το συνέδριο της αμφισβήτησης έλαβε χώρα ερήμην των προσβαλλόμενων στη Society of Αntiquaries του Λονδίνου μεταξύ 31ης Οκτωβρίου και 1ης Νοεμβρίου 2008. Διαβάζοντας τα πρακτικά του (συνόψεις των εισηγήσεων θα βρείτε στην ιστοσελίδα http: //minervamagazine. com/phaistos. asp), αντιλαμβανόμαστε ότι το σενάριο πλαστογραφίας του Εβραίου Αϊζενμπεργκ δεν πήρε ψήφο εμπιστοσύνης.
Αν και η πρόκληση προς την Ελλάδα αιωρείται αναμένοντας ουσιαστική απάντηση, εμείς θα εστιάσουμε στη συνέχεια στην αναζήτηση του πραγματικού νοήματος του δίσκου.(Σημ Ε.Δ. δηλαδή επειδή δεν μπορεί να μεταφραστεί αμφισβητείται από τον περίφημο εβραϊκό παράγοντα ...)
Η κρυπτογραφία του Δαιδάλου
Η Γραμμική Β αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από τον Μάικλ Βέντρις (Μichael Ventris) και διεύρυνε την ιστορία της ελληνικής γλώσσας κατά περίπου επτά αιώνες.
Αλλά η Γραμμική Α και η γραφή του Δίσκου της Φαιστού συνεχίζουν ως σήμερα να θεωρούνται επισήμως μη αποκρυπτογραφημένες γραφές. «Επίσημο αδιέξοδο» δεν σημαίνει βέβαια ότι έπαψαν να αναδύονται πιθανές ερμηνείες.
Από το 1911 ο Τζορτζ Χεμπλ είχε υποστηρίξει ότι τα σύμβολα έκρυβαν ιωνική γλώσσα, ότι το κείμενο ήταν ιερατικό και περιέγραφε θυσία.
Την ίδια χρονιά η Φλόρενς Στάγουελ είπε ότι ήταν ομηρικά ελληνικά.
Το 1914 o Αλμπέρ Κουνί πρότεινε ότι είναι ένα είδος αιγυπτιακών ιερογλυφικών.
Το 1931 ο Φ. Γκόρντον τα ερμήνευσε ως βασκικά.
Ο Βούλγαρος Βλαντιμίρ Γκεοργκίεφ το 1976 τα ερμήνευσε ως χιτιτικά, που διηγούνταν μια εμφύλια διαμάχη Τρώων.
Τέλος, το 1992 ο Κιέλ Ααρτούν είπε ότι ήταν η συλλαβική γραφή μιας σημιτικής γλώσσας.
Το ίδιο είπαν αργότερα και άλλοι δύο ερευνητές, ο Κύρος Χερτσλ Γκόρντον και ο Ζαν Μπεστ.
Όλα αυτά, όμως, ήταν γλωσσολογικές θεωρήσεις χωρίς αποδείξεις, καθώς το κείμενο του δίσκου είναι «ανάδελφο», χωρίς ούτε ένα στον κόσμο που να περιέχει τα ίδια σύμβολα.
Τη νιρβάνα του αναπόδεικτου των επιγραφολόγων τάραξε το 1975 η εισβολή των Μαθηματικών και της Πληροφορικής στη γλωσσολογική έρευνα. Εκείνη τη χρονιά ένας μαθηματικός από το Λουξεμβούργο, ο Ζαν Φοκουνό (Jean Faucounau), ισχυρίστηκε ότι είχε λύσει μέσω στατιστικής αντιπαραβολής τον γρίφο και ότι το κείμενο του δίσκου δεν ήταν παρά πρωτοϊωνικά, μια γλώσσα που μιλούσαν και οι απόγονοι των Πελασγών στον αιγαιακό χώρο. Ως αρχή, μάλιστα, του κειμένου έδινε τη φράση: «Ο Αρίων,ο γιος του Αργου,είναι απαράμιλλος.Μοίρασε τα λάφυρα της μάχης».
Η ερμηνεία του Φοκουνό αντιμετωπίστηκε από τους περισσότερους μινωιτολόγους ως ερασιτεχνική φαντασίωση, αλλά τουλάχιστον ο Πολ Φορ (Ρaul Faure) βρήκε στην πρωτοϊωνική θεωρία πολλά θετικά σημεία.
Ο Φοκουνό πείσμωσε και αποδύθηκε σε εκτεταμένη ιστορικοαρχαιολογική έρευνα για πειστήρια η οποία τον οδήγησε στην έκδοση δύο βιβλίων.
Σε αυτά ισχυρίζεται ότι Πρωτοΐωνες δεν ήταν μόνο οι Πελασγοί και οι Μινωίτες, αλλά και οι Τρώες, οι Λούβιοι, οι Κάρες, οι Φιλισταίοι... ακόμη και οι υπερδουνάβιοι Θράκες.
Αρχαίο κτηματολόγιο;
Το σοκ διπλασιάστηκε όταν το 1998 ο Μηνάς Τσικριτσής ανακοίνωσε ότι η δική του έρευνα μέσω υπολογιστή τον οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι η Γραμμική Α ήταν η γραφή μια αιολικής διαλέκτου, όπως αυτή που μιλούσαν οι Λούβιοι, απέναντι από τη Λέσβο.
Είχε τροφοδοτήσει με όλα τα σύμβολα της Γραμμικής Α ένα πρόγραμμα υπολογιστή και είχε κωδικοποιήσει τη γραφή με ένα σύστημα παρόμοιο με εκείνο που χρησιμοποιήθηκε για τον «Θησαυρό της Ελληνικής Γλώσσας». Για να μην επεκταθούμε, με τη μέθοδο αυτή κατόρθωσε να αντιπαραβάλει τις δύο γραφές μεταξύ τους και να βρει τις φωνητικές αντιστοιχήσεις τους.
Έτσι, οι λέξεις άρχισαν να παίρνουν νόημα, χωρίς ωστόσο να ερμηνεύονται όλες.
Πάντως λέξεις όπως οι pa-i-to, su-ki-ri-ta και a-karu βρέθηκαν να αντιστοιχούν σε κρητικά τοπωνύμια, όπως Φαιστός, Σύβρητα και Αρκαλο. Τοπωνύμια; Μα αν ο Δίσκος της Φαιστού περιέχει τοπωνύμια, μήπως είναι... αρχαίο κτηματολόγιο; Η υποψία ενισχύθηκε το 2004, όταν μια ομάδα ερευνητών υπό τον Αχτενμπεργκ (Αchtenberg) ερμήνευσε το κείμενο του δίσκου ως τίτλο ιδιοκτησίας της νήσου, γραμμένο στα Λουβιανά. Κατ΄ αυτούς, το κείμενο αρχίζει με την πρόταση: «Στη Μεσαρά είναι η Φαιστός. (Αυτή ανήκει) στον Νέστορα,τον μέγα άνδρα των Αχαιών». Δηλαδή... ενδέχεται ο Δίσκος της Φαιστού να είναι ο καταστατικός χάρτης κατάληψης της Κρήτης από τους Μυκηναίους!
Κείμενο ή χάρτης;
Επειτα και από το πρόσφατα δημοσιευμένο κείμενό του στο ημερολόγιο, ζήτησα από τον Μηνά Τσικριτσή να μου εξηγήσει το πώς έφθασε στο να θεωρεί ότι ο Δίσκος της Φαιστού είναι ο «πρώτος χάρτης». Παραθέτω τη σύνοψη όσων μου είπε: «Κάποια στιγμή από την πολύχρονη ενασχόλησή μου με τον δίσκο κόλλησα στην ιδιαιτερότητα της περιοχής Β9,στη δεύτερη πλευρά του δίσκου,όπου το μινωικό πλοίο συνυπάρχει με ένα μοναδικά εμφανιζόμενο στον δίσκο σύμβολο το οποίο ο επιγραφολόγος L.Godart- στο βιβλίο του “Ο Δίσκος της Φαιστού”, σελ.116- αποκαλεί “τρίφτη”,από την εντύπωση που δημιουργεί λόγω των κουκκίδων που εμφανίζει στην επιφάνειά του.
Παρατηρώντας το σύμβολο αυτό, θυμήθηκα απεικονίσεις παλαιών χαρτών που είχα δει στην έκδοση “Κρήτης νήσου θέσις” του Χρ.Ζαχαράκη (Μικρός Ναυτίλος- Ηράκλειο,2004, σελ.62-63).Η Κρήτη, όντας σημαντικότατος κόμβος εμπορικού δικτύου της Ανατολικής Μεσογείου, κατέστη κύριο θέμα της ναυτικής χαρτογραφίας από την αρχή του 15ου αιώνα. Αλλά κυρίως οι χαρτογραφήσεις της,που ακολούθησαν το πρότυπο των πρώιμων πτολεμαϊκών χαρτών, την απεικόνιζαν με μορφή ιδιαίτερα συμβατή με την εικόνα του “τρίφτη” στον Δίσκο της Φαιστού.
 |
| Επάνω, το επίμαχο τμήμα του Δίσκου της Φαιστού, όπου εμφανίζεται μινωικό πλοίο και ένας... τρίφτης που πιθανώς είναι ο χάρτης της Κρήτης. Στο μέσον, ο «τρίφτης» σε μεγέθυνση και, κάτω, ένας χάρτης της Αναγέννησης προς σύγκριση |
Πού καταλήγουμε; Στο ότι η συνύπαρξη του πλοίου και του νησιού είναι ένα πιθανό κλειδί στην αποκρυπτογράφηση του δίσκου. Η γειτνιάζουσα λέξη f W είναι πιθανόν να δηλώνει την άφιξη ή αναχώρηση πλοίων από το νησί. Κάπως έτσι θα γίνουμε και εμείς τώρα “αναχωρητές” για την οριστική αποκρυπτογράφηση αυτού του μέγιστου γρίφου!».
Με τη φαντασία ελεύθερη να...καλπάζει...!!!
Το πλεονέκτημα που έχουν οι τρίτοι παρατηρητές όπως εσείς και εγώ- απέναντι στους προσηλωμένους ερευνητές είναι ότι έχουν την ελευθεριότητα να μαγειρεύουν στη σκέψη τους στοιχεία φαινομενικά ασύνδετα, με απόσταση ασφαλείας από την επιστημονική απόρριψη.
Έτσι, και ενώ θα περιμένω με αγωνία το τι θα βγάλει η επιστημονική έρευνα, δεν δίστασα να συνδυάσω πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα με τα όσα ειπώθηκαν παραπάνω. Αφετηρία μου ήταν η παραδοχή ότι έχουμε να κάνουμε με γραφή ενός λαού που κυριαρχούσε στο Αιγαίο ακόμη και πριν από τον Μίνωα.
Έπειτα, πρόσεξα τη σύμπτωση μεταξύ των γλωσσών που κατά καιρούς είχαν διεκδικήσει τη γραφή του δίσκου και θυμήθηκα την έκταση της θαλασσοκρατορίας των Μινωιτών. Είναι απίθανο η αρχαία εκείνη γλώσσα να είχε επηρεάσει δραστικά τη διαμόρφωση των γλωσσών σε εκείνους τους τόπους;
Έχουμε και ανέκδοτα
Την εικασία μου δυνάμωσε στη συνέχεια η ανάγνωση της εισήγησης που έκανε στο πρόσφατο συνέδριο του Αϊζενμπεργκ, ο Γεωργιανός Γκία Κβασιλάβα (Gia Κvashilava): Εκκινώντας από την προ δεκαετίας έρευνα του γερμανού καθηγητή Χέρμαν Τσέμπις (Ηermann Ζebisch) για τις «πελασγικές γλώσσες» και τη σχέση αυτών με τα σύγχρονα γεωργιανά, χρησιμοποίησε τον υπολογιστή του για μια συγκριτική ανάλυση της Γραμμικής Α με τα αρχαία Κολχικά. Κατέληξε ότι όχι μόνο το κείμενο είναι Κολχικό,..!!!!! αλλά και ότι το έφεραν στην Κρήτη οι ιερείς τους- οι Cyrbis ή... Κορύβαντες- που σχετίζονταν με τους Καβείρους της Λήμνου και της Σαμοθράκης....!!! Τη γλώσσα αυτή μιλούσαν και η σύζυγος του Μίνωα Πασιφάη από την Κολχίδα, όπως βέβαια και ο βασιλιάς Αιήτης της Κολχίδας και η κόρη του Μήδεια, αλλά και η μάγισσα Κίρκη της Οδύσσειας...!!!(Σημ Ε.Δ. Για να καταλάβει κάποιος πόσο ζηλεύουν την ελληνική Ιστορία....)
Έπειτα διάβασα τη μοναδική ερμηνεία ότι ο δίσκος περιγράφει την ιστορία του Θησέα και των Αργοναυτών από την Κλερ Γουάτσον (Claire Grace Watson): Έδειχνε το πώς η συνένωση με γραμμές των όμοιων συμβόλων πάνω στον δίσκο έδιναν την απεικόνιση των γνωστότερων αστερισμών.
 |
| Ο δίσκος της Νebra με την επτάσφαιρη αναπαράσταση των Πλειάδων στο άνω δεξιά τμήμα του και, στο άκρο, το εικονόγραμμα της Φαιστού που της μοιάζει. Αριστερά, το «αλφάβητο» της πιο μυστηριώδους γραφής: τα 45 εικονογράμματα που δομούν την επιγραφή του Δίσκου της Φαιστού |
Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι επάνω σε αυτό το αστρικό ημερολόγιο γίνεται η αναπαράσταση των Πλειάδων με επτά κουκκίδες, με τρόπο όμοιο με αυτόν που συναντούμε και σε ένα από τα σύμβολα του Δίσκου της Φαιστού!
Όπως αποφάνθηκαν οι αναλύσεις φωταύγειας με ακτίνες Χ, ο χαλκός προερχόταν από την Αυστρία, ο χρυσός από τα Καρπάθια και η τεχνική κατεργασίας από... τους Μυκηναίους.
Κατόπιν αυτών, αφήστε τη φαντασία σας να καλπάσει. Βάσει ενδείξεων και ελλείψει- ακόμη- επιστημονικών αποδείξεων, οι Κρητικοί δικαιούνται να ονειρεύονται πώς ήταν κάποτε, όταν ήταν... πλανητάρχες!
ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009 στο «ΒΗΜΑ»
Οι καινούργιοι ....
Ο« ινδογερμανός» «αδελφός» μας....καθ. Gareth-Owens..από την Βρετανία ....ο καινούργιος ...ΕΥΡΙΚΑΑΑΑ
Ένα από τα ευρήματα της Μινωικής εποχής που ασκούν μεγάλη γοητεία είναι ο Δίσκος της Φαιστού ο οποίος ανακαλύφτηκε στις 3 Ιουνίου 1908 στην αρχαία πόλη Φαιστός. Η πρόκληση ήταν πάντα το να αρχίσουμε και να τον κατανοούμε. Ένα καλά φυλαγμένο μυστικό των Μινωικών χρόνων, ο δίσκος της Φαιστού που αποτελεί παγκόσμιο αίνιγμα αν και κρατούσε καλά κρυμμένο το περιεχόμενο του εδώ και χιλιετίες, τώρα πλέον με τις επιστημονικές... προσπάθειες των ειδικών έχει αρχίσει να αποκαλύπτεται.
Έχοντας διαγράψει μία μακρόχρονη έρευνα πάνω στη φύση και τη δομή της Μινωικής Γλώσσας, ο Δρ. Γκάρεθ Όουενς μελετά εντατικά το κείμενο του Δίσκου της Φαιστού μέσα από την επιστήμη της Γλωσσολογίας την τελευταία πενταετία, με τη συμβολή του Καθηγητή Φωνητικής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Τζον Κόουλμαν.
Οι «καρποί» αυτής της αυστηρά επιστημονικής προσπάθειας έχουν προσφέρει την ευχέρεια ανάγνωσης του Δίσκου της Φαιστού στο 95% του συνολικού κειμένου του, όπως επίσης και τη βεβαιότητα ότι ο Δίσκος είναι κείμενο θρησκευτικού χαρακτήρα, με τον Δρ. Όουενς μάλιστα να υποστηρίζει ότι πρόκειται για Ύμνο προς τη Μητέρα, υποστηρίζοντας και αποδεικνύοντας γλωσσικά τις θεωρίες παλαιότερων επιστημόνων όπως ο Σερ Άρθουρ Έβανς στις αρχές του 20ου αιώνα και ο Καθηγητής Στυλιανός Αλεξίου κατά τις δεκαετίες 1950-60.
Η Δήμαρχος κ. Μαρία Πετρακογιώργη δήλωσε: «105 χρόνια από την ανακάλυψη του Δίσκου της Φαιστού, εντείνεται η προσπάθεια για την πλήρη αποκρυπτογράφησή του. Πίσω από το δίσκο της Φαιστού, κρύβεται η μινωική γλώσσα. Ευχόμαστε στον Δρ. Owens, ότι καλύτερο στην αποκρυπτογράφηση του Δίσκου και να είσαστε σίγουροι ότι ο Δήμος θα είναι αρωγός σε αυτήν την προσπάθεια με όποιο μέσο διαθέτει.» Σημειωτέον ότι όλες οι ερευνητικές δημοσιεύσεις του Δρ. Όουενς δημοσιεύονται δίγλωσσα στην ιστοσελίδα του ΤΕΙ Κρήτης www.teicrete.gr/daidalika, καθιστώντας τες ελεύθερα προσβάσιμες σε όλους .....ΚΑΙ.......Λέμε εμείς , όσους βέβαια πιστεύουν στην «Ινδοευρωπαϊκή» ή «Ινδογερμανική» θεωρία.....Σε αυτή την σελίδα οι «Ινδογερμανοί » τα « αδέλφια» μας θα σας κατατοπίσουν
Μηνάς Τσικριτσής και ο Δίσκος της Φαιστού
Συνέντευξη: Ράνια Ιωάννου (melian)
Ράνια Ιωάννου: Πριν επικεντρωθούμε στην προσωπική σας έρευνα πάνω στον Δίσκο της Φαιστού, θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποιες εισαγωγικές πληροφορίες για όσους ενδεχομένως δεν είναι πλήρως εξοικειωμένοι με την ιστορία του Δίσκου;
Μηνάς Τσικριτσής: Ο λεγόμενος δίσκος της Φαιστού ανακαλύφθηκε από τον L. Pernier στο ομώνυμο ανάκτορο το πρωί της 3ης Ιουλίου 1908. Πρόκειται για πήλινο δίσκο με διάμετρο 17 εκ, που φέρει 45 διαφορετικά εμπίεστα σημεία στην κάθε πλευρά, οργανωμένα σε πέντε σπείρες.
Κάθε σημείο έχει αποτυπωθεί με ένα είδος σφραγίδας. Η επιδεξιότητα του τεχνίτη να αξιοποιήσει όλο το διαθέσιμο χώρο του δίσκου μαρτυρεί μεγάλη εμπειρία σ’ αυτήν την εργασία. Η φορά ανάγνωσης των σημείων είναι από τα αριστερά προς τα δεξιά. Η σπειροειδής διάταξη της γραφής θεωρείται ότι επιτρέπει την καταχώρηση των περισσοτέρων δυνατών πληροφοριών στον ελάχιστο δυνατό χώρο, όπως ακριβώς και οι σημερινοί δίσκοι μεταφοράς δεδομένων (CD-Rom).
Ρ. Ι.: Πώς ξεκινήσατε να μελετάτε το Δίσκο τους Φαιστού; Τι ήταν αυτό που σας παρακίνησε στο να προσπαθήσετε να ξεδιπλώσετε το μυστήριο που τον περιβάλλει; Υπήρξαν κάποιοι άνθρωποι ή μελέτες που σας ενέπνευσαν στην προσπάθειά σας;
Μ. Τ.: Η επαφή μου με το Δίσκο ξεκίνησε μετά την δημοσίευση του πρώτου βιβλίου που έγραψα το 2001 για την μινωική γραφή Γραμμική Α, με τίτλο: «ΓΡΑΜΜΙΚΗ Α- Συμβολή στην κατανόηση μιας αιγαιακής γραφής», Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηράκλειο 2001. Ειδικότερα μετά την πρόσφατη ανακοίνωση μου στο διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο στα Χανιά το 2006 με θέμα: «Στατιστική συσχέτιση των κρητικών Ιερογλυφικών με γραμμική Α και Β γραφή», άρχισα να μελετώ και τον Δίσκο.
Ειδικά όταν κατάλαβα ότι ο κάθε επισκέπτης του μουσείου Ηρακλείου όταν επέστρεφε στη χώρα του έγραφε και έστελνε μια ερμηνεία του Δίσκου, προχώρησα στη συγγραφή μιας μελέτης με τίτλο: «Ο Δίσκος της Φαιστού-Οδηγός στην Αποκρυπτογράφησή του». Το βιβλίο αυτό συνοδεύεται και με ένα (CD-Rom) στο οποίο υπάρχει σε γραμματοσειρά τα σημεία του δίσκου και διάφορα αρχεία που ο επίδοξος αποκρυπτογράφος παίζοντας με αντικαταστάσεις μπορεί να βγάλει μια πιθανή ερμηνεία.
Ρ. Ι.: Εδώ και πολλά χρόνια μελετάτε τις αιγαιακές γραφές μέσα από την Πληροφορική και τη Στατιστική Ανάλυση. Το 1998 μάλιστα ανακοινώσατε ότι καταφέρατε μέσω της Πληροφορικής να κωδικοποιήσετε τη Γραμμική Α’, η οποία μαζί με τη γραφή του Δίσκου της Φαιστού αποτελούν τις δύο γραφές που βρέθηκαν στον αρχαίο ελλαδικό χώρο και δεν έχουν ακόμα αποκρυπτογραφηθεί επίσημα. Υπάρχει άραγε σχέση μεταξύ αυτών των γραφών και ποια είναι η προέλευσή τους;
Μ. Τ.: Για την γραμμική Α σας προανέφερα ότι το 2001 έχει εκδοθεί πλήρης μελέτη που ερμηνεύει το 70% των λέξεων της με σχέση σημαίνοντος-σημαινομένου.
Το υπόλοιπο 30% που έχει προέλευση την Ανατολική Κρήτη δεν σχετίζεται με την πρώιμη Αιολική γραφή που κατανοούμε στο 70%. Φαίνεται η Κρήτη την εποχή αυτή να είναι δίγλωσση κάτω από ένα Μινωικό Πολιτισμό.
Επειδή το κείμενο του Δίσκου είναι μικρό 61 λέξεις, όπως αντιλαμβάνεσθε δεν είναι εύκολο να συσχετισθεί στατιστικά με τις άλλες γραφές. Αλλά μέσα από παρατηρήσεις στις ίδιες τις λέξεις του δίσκου μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για να κατανοήσουμε την χρήση και το περιεχόμενό του.
Ρ. Ι.: Τι ήταν ο Δίσκος της Φαιστού: ύμνος στη Μητέρα Γη, ένα είδος αιγυπτιακών ιερογλυφικών, τίτλος ιδιοκτησίας ή κάτι άλλο; Η δική σας η έρευνα σε τι συμπεράσματα σας οδήγησε;
Μ. Τ.: Δημιουργώντας το λεξικό των συμβόλων του Δίσκου μέσο Η/Υ, μπόρεσα να κατανοήσω, ότι η Α-πλευρά είναι ένας ύμνος σε ολο-σπονδείο μέτρο.
Ρ. Ι.: Υπάρχουν κάποιες έρευνες από Έλληνες ή ξένους ερευνητές, οι οποίες να συμπληρώνουν ή να στηρίζουν με κάποιο τρόπο τη δική σας μεθοδολογία και/ή τα συμπεράσματα στα οποία σας οδήγησε η έρευνά σας και τις οποίες να θεωρείται άξιες αναφοράς;
Μ. Τ.: Οι σοβαρές μελέτες του δίσκου μέχρι τώρα είναι των:
− Pernier L., Il disco di Phaistos con caratteri pittografici, Ausonia 3, 1908 σελ. 255-302.
− Evans A., Scripta Minoa I, Oxford 1909, σελ. 272-193.
− Della Seta A., Il disco di Phaistos, Rendiconti del’ Accademia Lincei 18, 1909, σελ. 297-367.
− Grumach E., Die Korrekturen des Diskus von Phaistos, Kadmos 1, 1962, σελ.16-26.
− Olivier J.-P., Le disque de Phaistos – Édition Photographique, École Française ď Athènes, 1975.
− Godart L., Ο Δίσκος της Φαιστού – Το αίνιγμα μιας γραφής του Αιγαίου, εκδ. ΙΤΑΝΟΣ 1995.
Οι ανωτέρω μελέτες ασχολούνται με επιγραφολογικές παρατηρήσεις και δεν εισέρχονται σε ερμηνείες. Η έκδοση του βιβλίου μου για το δίσκο προχωρά ένα βήμα πιο πέρα με παρατηρήσεις κλιτών λέξεων του δίσκου, την επισήμανση ορισμένων καταλήξεων και τον προσδιορισμό 15 πιθανών συλλαβικών αξιών από τα 46 σύμβολα που εμφανίζονται στις 2 πλευρές του Δίσκου.
Αναλυτικά τα συμπεράσματα τους συνοψίζονται στα εξής:
− Στο σύνολο των σημείων της γραφής του Δίσκου εκτός των 45 συλλαβογραμμάτων υπάρχουν και άλλα 10 τα οποία έχουν μικρή συχνότητα και δεν εμφανίζονται στο κείμενο.
− Η στατιστική συσχέτιση οδήγησε στην κατάρτιση μιας κλείδας των πιθανών συλλαβικών αξιών. Οι φωνητικές αυτές αξίες στηρίζονται στη συσχέτιση των συχνοτήτων των συμβόλων του Δίσκου, με αυτά του αρχείου της Γραμμικής Α και κυρίως της Γραμμικής Β γραφής. Με τον τρόπο αυτό, παρά το μικρό δείγμα λέξεων του Δίσκου μπορούν να προσδιοριστούν περίπου 15 φωνητικές αξίες.
− Η α-πλευρά του Δίσκου παρατηρούμε να έχει μετρική και να είναι πιθανόν γραμμένη σε σπονδείο εξάμετρο.
 |
| Το μέτρο φαίνεται στις γραμμές 4 και 6 του παρατιθέμενου πίνακα. |
Ρ. Ι.: Υπήρξε ενδιαφέρον από την πλευρά της ελληνικής Πολιτείας, των ελληνικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ή των αρμόδιων αρχαιολογικών φορέων για τα αποτελέσματα της έρευνάς σας;
Μ. Τ.: Η ελληνική πολιτεία είναι απούσα αφού οι αρχαιολόγοι δεν γνωρίζουν να διαβάζουν ούτε την Γραμμική Β. Η αλήθεια είναι ότι έχω δώσει πολλές διαλέξεις σε διαφόρους πολιτιστικούς φορείς. Η πιο ενδιαφέρουσα για μένα ήταν τον Αύγουστο του 2008 σε χώρο κάτω από το ανάκτορο της Φαιστού που διοργάνωσε ο Δήμος Τυμπακίου με θέμα την αυθεντικότητα του Δίσκου, τότε είχε δημιουργηθεί το θέμα της πλαστότητας από τον γνωστό αρχαιοπώλη Άιζενρμπεκ.
Ρ. Ι.: Συνεχίζετε ακόμα να ερευνάτε το μυστήριο του Δίσκου της Φαιστού, και αν ναι υπάρχουν ενδεχομένως κάποιες σκέψεις ή ακόμα και μελλοντικά σχέδια τα οποία θα θέλατε να μοιραστείτε με τους αναγνώστες μας;
Μ. Τ.: Το όλο μυστικό βρίσκεται στις κλιτές λέξεις και σε μία πολυσύχναστη 2-σύλλαβη λέξη που θα έχει τις αξίες την λέξης ΣΠΟΝΔΗ με πιθανή γραφή (po-da) στην α και β- πλευρά του δίσκου
Μια εικόνα των συμπερασμάτων των κλιτών λέξεων μπορείτε να παρατηρήσετε στο απόσπασμα από μια σελίδα του βιβλίου μου με θέμα το δίσκο της Φαιστού, όπου εμφανίζονται διάφορες λέξεις στις οποίες αλλάζει η προστίθεται στο τέλος μια συλλαβή.
Ρ. Ι.: Θα μπορέσουμε άραγε ποτέ να πούμε με βεβαιότητα τι ακριβώς ήταν ο Δίσκος της Φαιστού ή θα μείνει και αυτό ένα ακόμα ανεξιχνίαστο, αλλά συνάμα γοητευτικό, μυστήριο;
Μ. Τ.: Η στατιστική συσχέτιση οδήγησε στην κατάρτιση μιας κλείδας των πιθανών συλλαβικών αξιών. Οι φωνητικές αυτές αξίες στηρίζονται στη συσχέτιση των συχνοτήτων των συμβόλων του Δίσκου, με αυτά του αρχείου της Γραμμικής Α και κυρίως της Γραμμικής Β γραφής. Με τον τρόπο αυτό, παρά το μικρό δείγμα λέξεων του Δίσκου μπορούν να προσδιοριστούν περίπου 15 φωνητικές αξίες.
Στην συνέχεια ο αναγνώστης με τη διαίσθησή του μπορεί ενδεχόμενα να αποδώσει στα υπόλοιπα σύμβολα και άλλες φωνητικές αξίες και να οδηγηθεί σε μία ή περισσότερες ερμηνείες, με τύπους που ανιχνεύονται σε μεταγενέστερες γλώσσες. Για το λόγο αυτό η έκδοση του Βιβλίου μου συμπεριέλαβε ένα CD-rom με πίνακες αντικαταστάσεων των σημείων του Δίσκου για πειραματισμούς σε κάθε πιθανή ερμηνεία. Η διαδικασία αυτή συστηματοποιεί τα δεδομένα που παρέχει ο Δίσκος, και μειώνει την άπειρη περιπλάνηση στην ερμηνεία του.
Ρ. Ι.: Τέλος, τι θα συμβουλεύατε τους νέους ερευνητές και τους φίλους του Μεταφυσικού που διαβάζουν αυτή τη στιγμή τη συνέντευξή σας;
Μ. Τ.: Μελέτη και μύηση των αιγαιακών γραφών. Είναι σημαντικό ο καθένας από εμάς να μάθει έστω, να γράφει το όνομα του στη γραμμική Β, την πρώτη γραφή της Ευρώπης.
