Είναι μια από τις τρεις σημαντικές αποικίες που ίδρυσαν οι Κορίνθιοι στο Ακαρνανικό έδαφος
Το Ανακτόριο βρίσκεται στα βόρια παράλια της Ακαρνανίας και συγκεκριμένα στο νοτιοανατολικό μυχό του προκόλπου του Αμβρακικού, στον όρμο του Αγ. Πέτρου, ο οποίος περικλείεται δυτικά από το ακρωτήριο Άκρα (Πούντα) και ανατολικά από το ακρωτήριο Παναγιά. Τα ερείπια της πόλης είναι ορατά στο λόφο Καστρί και στη θέση Άγιος Πέτρος κοντά στο σημερινό οικισμό Νέας Καμαρίνας Βονίτσης (εικ. 2).
Είναι μια από τις τρεις σημαντικές αποικίες που ίδρυσαν οι Κορίνθιοι στο Ακαρνανικό έδαφος.²
Σύμφωνα με το Θουκυδίδη το Ανακτόριο ιδρύθηκε από το νόθο γιο του τυράννου Κυψέλου της Κορίνθου Εχιάδη γύρο στα 630 π.Χ. Τα ονόματα των άλλων δύο νόθων γιων του Κυψέλου συνδέονται με δύο ακόμα αποικίες της Κορίνθου, με τη Λευκάδα ο Πυλάδης και με την Αμβρακία ο Γόργος. Στην αρχή της ίδρυσής της είχαν μεταφερθεί και κάτοικοι της Κέρκυρας, δηλαδή ήταν κοινή αποικία Κορινθίων και Κερκυραίων.
Πρώτος ο Ηρόδοτος μνημονεύει τους Ανακτοριείς για τη συμμετοχή τους στη μάχη των Πλαταιών. Το όνομά τους FANAKTOPIEΣ αναγράφεται στο χάλκινο κίονα πάνω στον οποίο στήθηκε ο χρυσός τρίποδας στους Δελφούς προς τιμήν του Απόλλωνα και στο βάθρο του αγάλματος του Διός στην Ολυμπία. Το 432 π.Χ. στην είσοδο του Αμβρακικού, προ του Ανακτορίου, έλαβε χώρα ναυμαχία μεταξύ Κορινθίων και Κερκυραίων, κατά την οποία οι Κορίνθιοι νικήθηκαν. Το 425 π.Χ. αφού οι Κορίνθιοι εκδιώχθηκαν από την πόλη, παραδόθηκε στους Αθηναίους και στους Ακαρνάνες, συνοικίστηκε απ΄ αυτούς και έκτοτε ο πλυθυσμός της αναφέρεται ως καθαρά ακαρνανικός. Στον κατάλογο των θεωροδόκων της Νεμέας καθώς επίσης και σ΄ εκείνο του Άργους ² αναφέρεται το Ανακτόριο μαζί με άλλες σημαντικές πόλεις της Ακαρνανίας.
Με την ίδρυση της Νικόπολης οι περισσότεροι κάτοικοί της αναγκάζονται να μετοικίσουν και να εγκατασταθούν στη νέα πόλη και παρόλο που ο πληθυσμός της ελαττώθηκε, άνθισε ως μεγάλο εμπορικό λιμάνι. Ο Στράβων αναφέρει χαρακτηριστικά <<… Άνακτόριόν τε ?π? χερρονήσου ?δρυμένον ?Ακτίου πλησίον, ?μπόριον τ?ς ν?ν ?κτισμένης ?φ??μ?ν Νικοπόλεως….>>.³ Το Ανακτόριο είχε ευνοϊκή θέση για το εμπόριο, δεν είχε όμως μεγάλες εκτάσεις εύφορης γης για καλλιέργεια. Οι κάτοικοι θα πρέπει ευθύς εξαρχής, εκτός από το εμπόριο και τη ναυτιλία, να ασχολούνταν με την αλιεία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Εξάλλου η περιοχή μέχρι τις αρχές του 19° αιώνα είχε πολλά δάση, τα οποία οι κάτοικοι εκμεταλλεύονταν. Η ξυλεία ήταν κατάλληλη ακόμα και για την επισκευή και κατασκευή πλοίων.
Το Ανακτόριο έκοψε νομίσματα από τις αρχές του 5° αι. π.Χ. και συγκεκριμένα κορινθιακούς στατήρες που φέρουν στον εμπροσθότυπο Πήγασο και στον οπισθότυπο κεφαλή Αθηνάς με κορινθιακό κράνος, βάσει του κορινθιακού σταθμητικού κανόνα. Τα αργυρά νομίσματά της, ως αποικίας, ξεχωρίζουν απ’ αυτά της Κορίνθου ως προς την αντικατάσταση του αρχικού (Koppa) από το αρχικό του εθνικού του ονόματος της αποικίας, π.χ. Λευκάς (Λ), Αμβρακία (Α), Ανακτόριον (F). Στον 4° αι. π.Χ. (350-300) συνεχίζει να κόβει στατήρες και μικρότερες υποδιαιρέσεις με τους ίδιους τύπους (Πήγασος / Αθηνά) που στον εμπροσθότυπο κάτω από τον Πήγασο φέρουν τα μονογράμματα ή Α, ΑΝ ή ΑΝΑ. Σε χάλκινη κοπή του αι. π.Χ. απαντά στην εμπρόσθια όψη η κεφαλή του Απόλλωνος δαφνοστεφανωμένη και στην οπίσθια εικονίζεται λύρα και η επιγραφή ΑΝΑΚΤΟΡΙΕΩΝ.
Τα ερείπια της πόλης αυτής περιέγραψαν οι Ε. Oberhummer και W.M. Leake, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή το 1809 και μας παραδίδει το πρώτο σχεδιάγραμμα της οχύρωσης. Μετά από αυτόν, οι L. Heuzey,²? F. Noack, ο οποίος μελέτησε και αποτύπωσε τις οχυρωμένες πόλεις της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας ,²? καθώς και ο N.G.L. Hammond.²² Σύντομη αλλά ουσιαστική αναφορά είναι και αυτή του Ανδρέα Ν. Σκιά.²³ Μια βραχώδης προεξοχή, μεταξύ δύο μικρών κολπίσκων, του κόλπου του Αγ. Δημητρίου στα βόρεια και του ευλίμενου ορμίσκου του Αγ. Πέτρου στα νότια, αποτελεί την αρχαία ακρόπολη, που σήμερα ονομάζεται <<Καστρί>>. Στην προεξοχή αυτή ο W.M. Leake είδε κυκλικό περίβολο (περίβολος ακρόπολης).
Στα νότια είδε ένα ακόμα περίβολο, μεγαλύτερο του προηγούμενου, που ακολουθεί το φρύδι μικρών υψωμάτων, τα οποία περιβάλλουν χαμηλή λεκάνη στη παραλία του νοτιότερου κολπίσκου, όπου υπάρχει και το εκκλησάκι του Αγ. Πέτρου. Προφανώς είδε τον περίβολο της πόλης, που κατ’ αυτόν είχε έκταση λιγότερη από 2 μίλια. Ο ίδιος σημειώνει ότι το τείχος στα περισσότερα σημεία ανιχνεύεται μόνον στα θεμέλιά του. Στο νότιο τμήμα του εντόπισε την παρουσία πύργων. Μεταξύ της ακρόπολης και της χαμηλής πεδινής έκτασης στα νότια, όπου παρεμβάλλεται και έλος, είδε θεμέλια από τον περίβολο ενός ναού.
Ο L. Heuzey, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή το 1856, τονίζει τη σπουδαιότητα της πόλης και σημειώνει ότι ορισμένα από τα ερείπια που είδε ο W.M. Leake έχουν εξαφανισθεί, γιατί το υλικό χρησιμοποιήθηκε από τον Αλή Πασσά, για την κατασκευή των οχυρώσεων της περιοχής. ²
Με βάση όσα αναφέρουν οι περιηγητές και το μικρό σχεδιάγραμμα, που παραθέτει ο W.M. Leake, πραγματοποιήσαμε επανειλημμένες επισκέψεις στο χώρο. Επισημάναμε τα ήδη γνωστά αλλά εντοπίσαμε και νέα στοιχεία κυρίως στην ευρύτερη περιοχή της πόλης. Τα δεδομένα αυτά μαζί με εκείνα των λίγων σωστικών ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν παλιότερα, κυρίως από τους Κ. Ρωμαίο και Σ. Δάκαρη, σημειώνονται στο χάρτη που παραθέτουμε (εικ. 2).
ΔΕΙΤΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
