Κορυφαίο μνημείο, το οποίο εισάγει νέα
τεχνοτροπία και θεματολογία, στον ελληνικό αρχιτεκτονικό διάκοσμο και στην
ναοδομία υπήρξε ο ΄Aγιος
Πολύευκτος στην Κωνσταντινούπολη.
Ο ναός του Αγίου Πολυεύκτου, σύμφωνα με τις βυζαντινές
πηγές,1 βρισκόταν στη Μέση οδό, την κεντρική οδική αρτηρία της
Κωνσταντινούπολης, κοντά στο ναό των Αγίων
Αποστόλων. Τα πρώτα τμήματα του ναού ήρθαν τυχαία στο φως το 1960, κατά τη
διάρκεια εργασιών στην περιοχή Saraçhane της σύγχρονης Κωνσταντινούπολης, τοποθεσία που
επιβεβαίωνε την μαρτυρία των πηγών.
Η ταύτιση του μνημείου με τον γνωστό από τις πηγές ναό έγινε από τους Cyril Mango και Ihor Ševčenko βάσει των τμημάτων της κτητορικής επιγραφής πάνω στα πρώτα αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν τυχαία. Η επιγραφή ταυτίστηκε με ένα επίγραμμα από την Παλατινή Ανθολογία, του οποίου μεγάλο μέρος (41 από τους 76 στίχους) ήταν γνωστό ότι βρισκόταν σκαλισμένο στο εσωτερικό του συγκεκριμένου ναού.2
Το επίγραμμα
έδινε σημαντικές πληροφορίες τόσο για την κτήτορα του ναού, την αριστοκράτισσα
και πολιτική αντίπαλο του Ιουστινιανού Α' Ανικία Ιουλιανή, όσο και για τη μορφή
του ίδιου του οικοδομήματος.
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
