Ημικυκλικό μονολιθικό βάθρο με ανάγλυφη αρχαϊστική παράσταση δέκα ηρώων και θεών και επίστεψη με διακόσμηση ανθέων λωτού και ανθεμίων (29-27 π.Χ.). Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης.
Οι έρευνες που έλαβαν χώρα μετά το 1995 στο Μνημείο του Αυγούστου, το οποίο εντοπίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Αλέξανδρο Φιλαδελφέα κατά τη διάρκεια των ανασκαφών που διενεργούσε στη Νικόπολη, έφεραν στο φως, μεταξύ άλλων, ένα μονολιθικό ημικυλινδρικό βάθρο από πεντελικό μάρμαρο.
Αυτό το βάθρο επέλεξαν να παρουσιάσουν η ΛΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και το Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης ως «Αντικείμενο του Μήνα», στην ενότητα που έχει εγκαινιάσει το Αρχαιολογικό Μουσείο Νικόπολης στη σελίδα του στο facebook. Κάθε μήνα, με αφορμή ένα αντικείμενο από τη μόνιμη έκθεση του Μουσείου, σε ένα βίντεο ξετυλίγονται ιστορίες από τη Νικόπολη και τους πρωταγωνιστές της.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Όπως αναφέρεται στην
περιγραφή του εκθέματος: «Το βάθρο, που τοποθετείται χρονικά στη ρωμαϊκή περίοδο, βρέθηκε πεσμένο μπροστά από το νοτιοανατολικό άκρο της θεμελίωσης του βωμού που υπήρχε στο κέντρο του Μνημείου. Στο πάνω μέρος του είναι διακοσμημένο με ζώνη από ανθέμια που συμπλέκονται με άνθη λωτού και στο κάτω μέρος με ζώνη σύνθετου πλοχμού, η οποία στις άκρες απολήγει σε ανθέμια.
»Στο καμπύλο τμήμα του βάθρου απεικονίζεται πομπή δέκα θεών και ηρώων του ελληνικού πανθέου, που αναπτύσσονται σε δύο ομάδες. Στην πρώτη ομάδα, στην οποία περιλαμβάνονται επτά μορφές σε κατατομή προς τα δεξιά, προηγείται η Απολλώνια Τριάδα, την οποία οδηγεί ο κιθαρωδός Απόλλων κρατώντας τη λύρα στο αριστερό του χέρι. Πίσω του έρχεται η Άρτεμις που κρατά το τόξο στο αριστερό της χέρι και το πόδι ελαφιού στο δεξί, ενώ πίσω από τον αριστερό της ώμο διακρίνεται η φαρέτρα. Ακολουθεί η Λητώ που ανασηκώνει το χιτώνα με το δεξί της χέρι. Στη συνέχεια έρχεται ο Ερμής, που παρουσιάζεται γυμνός, εκτός από τη χλαμύδα, ενώ στα πόδια του φορά τα φτερωτά του σανδάλια. Τον Ερμή, συνοδεύουν, οι τρεις Νύμφες, πιασμένες από το χέρι. Η τρίτη Νύμφη, που αποδίδεται σε όψη τριών τετάρτων, στρέφει το κεφάλι προς τα πίσω ατενίζοντας την επόμενη ομάδα της πομπής.
»Αυτή η δεύτερη ομάδα είναι μικρότερη και αποτελείται από τρεις μορφές. Την ομάδα οδηγεί προς τα αριστερά η θεά Αθηνά. Στο στήθος φορά τη φολιδωτή αιγίδα, με το γοργόνειο στο κέντρο και φίδια περιμετρικά. Με το προτεταμένο χέρι κρατά όρθιο το κράνος, ενώ με το αριστερό το δόρυ. Ακολουθεί ο Ηρακλής, που στρέφει το κεφάλι και κοιτά προς τα πίσω. Το γυμνό του σώμα τυλίγει εν μέρει η λεοντή, η οποία καλύπτει το κεφάλι και δένεται στο λαιμό σε ηράκλειο άμμα, τον κόμπο του Ηρακλή. Στο δεξί του χέρι κρατά το ρόπαλο πάνω στον ώμο και με το αριστερό τόξο και φαρέτρα. Η τελευταία μορφή της ομάδας, που ταυτίζεται πιθανώς με την Ήρα ή την Ήβη, ανασηκώνει το ιμάτιό της με το δεξί της χέρι.
»Όλες σχεδόν οι μορφές του βάθρου με μία μόνον εξαίρεση αποδίδονται σε αρχαϊστική τεχνοτροπία. Η δημοφιλής στους χρόνους του Αυγούστου αρχαϊστική τεχνοτροπία δεν αποτελεί απλώς μία καλλιτεχνική στάση, αλλά εκφράζει το ιδεολογικό πλαίσιο της νέας εποχής που ευαγγελίζεται ο αυτοκράτορας. Κεντρική θέση σε αυτό κατέχει η αρετή της ευσέβειας, την οποία με εξαιρετικό τρόπο υπαινίσσεται, αν δεν υποβάλλει, ο ιερατικός αρχαϊστικός ρυθμός.
»Εκτός από τη Νικόπολη, ανάγλυφες αρχαϊστικές πομπές θεών απαντούν όχι μόνο σε λατρευτικά μνημεία, όπως βωμούς και βάθρα αγαλμάτων, αλλά και σε χρηστικά αντικείμενα, όπως μαρμάρινους διακοσμητικούς κρατήρες, αναθηματικά ανάγλυφα, προστόμια πηγαδιών κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο, η αρχαϊστική τεχνοτροπία χρησιμοποιείται από την κεντρική εξουσία και από εκεί διαχέεται σε κάποιες περιπτώσεις και στον ιδιωτικό βίο, διασφαλίζοντας ότι τα επιθυμητά πολιτικά μηνύματα θα φτάσουν στο ευρύτερο δυνατό κοινωνικό πεδίο.
»Το βάθρο της Νικόπολης, ένα αριστουργηματικό έργο των χρόνων του Αυγούστου, εντάσσεται στο σχεδιασμό της διαμόρφωσης και διακόσμησης του υπαίθριου Ιερού, προβάλλοντας το θρησκευτικό και ιδεολογικό πλαίσιο της ηγεμονίας του Αυγούστου, με υπαινιγμούς στην πολυσημία της Ναυμαχίας του Ακτίου».-archaiologia.gr/
Επιμέλεια: Χριστίνα Μερκούρη (Αρχαιολόγος-Προϊσταμένη ΛΓ΄ ΕΠΚΑ).
Σενάριο-σκηνοθεσία: Σταυρούλα Πούλου (Αρχαιολόγος-σχεδιάστρια ψηφιακών εφαρμογών).
