Σε επίσημη τελετή, παρουσιάζονταν στην εκκλησία του δήμου στην Πνύκα, αναγράφονταν στους
καταλόγους των πολιτών (ληξιαρχικόν γραμματείον) και τους χορηγούνταν ένα δόρυ και μια ασπίδα. Η τελετή αυτή συχνά συνδυάζονταν με θεατρικές εκδηλώσεις.
Κατόπιν, ένοπλοι ανέβαιναν στην Ακρόπολη και κρατώντας ασπίδα έδιναν στο ιερό της Αγραύλου τον όρκο των Αθηναίων εφήβων. Ο όρκος διασώζεται από τον ρήτορα Λυκούργο [Λυκούργος (ρήτορας), Κατά Λεωκράτους 1.77] και αναφέρεται από τον Δημοσθένη [Δημοσθένης περί παραπρεσβείας] και τον Αριστοτέλη [Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 42 ]. Λέγεται μάλιστα πως ο όρκος γράφτηκε από τον ίδιο το Σόλωνα, νομοθέτη των Αθηναίων.
Στον όρκο διακρίνουμε πρωτίστως την προσήλωση στον παραστάτη, κρίσιμο σημείο στον τρόπο διεξαγωγής της μάχης εκείνων των εποχών, τον σεβασμό στα ιερά, στην πατρίδα και τους νόμους. Εν κατακλείδι αναφέρονται ως μάρτυρες θεοί, που προσδίδουν επισημότητα και κύρος στις ένορκες διαβεβαιώσεις των εφήβων.
Κρατώντας τα όπλα που του εμπιστευόταν η Πατρίδα, ο Αθηναίος έφηβος μπροστά στο ναό της Αγραύλου έδινε τον όρκο :
«Οὐ καταισχυνῶ τά ὄπλα,
Οὐ καταισχυνῶ τά ὅπλα τά ἱερά,
οὐδ' ἐγκαταλείψω τόν παραστάτην
[«Ο παρά ιστάμενος, ο σύντροφος στη μάχη.
Οι αρχαίοι οπλίτες πολεμούσαν κατά ζεύγη»]
ὄτῳ άν στοιχήσω· ἀμυνῶ δέ καί υπέρ ἰερῶν
καί ὁσίων καί μόνος καί μετά πολλῶν.
τήν πατρίδα οὐκ ἐλάσσω παραδώσω,
πλείω δέ καί άρείω ὅσης άν παραδέξωμαι.
καί εὐηκοήσω τῶν ἀεί κρινόντων, καί τοῖς θεσμοίς
τοῖς ἰδρυμένοις πείσομαι καί κρινόντων, καί τοῖς
θεσμοίς τοῖς ἰδρυμένοις πείσομαι καί ούστινας
άν άλλους τό πλῆθος ἰδρύσηται ὁμοφρόνως·καί ἀν
τις ἀναιρῇ τούς θεσμούς ή μή πείθηται οὐκ
επιτρέψω, ἀμυνῶ δέ καί μόνος καί μετά πολλῶν.
καί ἰερά τά πάτρια τιμήσω.
ἰστορες τούτων
Άγλαυρος, Ενυάλιος, Άρης, Ζεύς,
Θαλλώ, Αυξώ, Ηγεμόνη. »
«Δε θα ντροπιάσω τα όπλα τα ιερά,
ούτε θα εγκαταλείψω το συμμαχητή μου, με οποιονδήποτε κι αν ταχθώ στη γραμμή. θα αμυνθώ και για τα ιερά και τα όσια και μόνος και μαζί με πολλούς και την πατρίδα δε θα παραδώσω μικρότερη αλλά μεγαλύτερη και ισχυρότερη απ' όση την παρέλαβα. και θα υπακούσω πρόθυμα σ΄αυτούς που δικάζουν κάθε φορά και Θα πολιτεύομαι σύμφωνα με τους καθιερωμένους θεσμούς και σύμφωνα με όσους άλλους ο λαός με κοινή απόφαση θα καθιερώσει. Και σε περίπτωση που κάποιος θα αποπειραθεί να καταλύσει τους θεσμούς ή να μην πειθαρχεί σ΄ αυτούς, δεν θα επιτρέψω, θα αμυνθώ και μόνος και μαζί με πολλούς. Και θα τιμήσω τα πατροπαράδοτα ιερά. Μάρτυρες μου γι αυτά ας είναι η Άγλαυρος, Ενυάλιος, Άρης, Ζευς, Θαλλώ, Αυξώ, Ηγεμόνη.»
Λυκούργος Αθηνών, Κατά Λεωκράτους
Ποιητικό δρώμενο του 21ου αιώνα , από τον Σταύρο Σιταρά
ΑΘΑΝΑΤΟΙ ΗΡΩΕΣ ΕΛΛΗΝΕΣ!
Σπίθα και ρίζα του Ομήρου
είναι όλες οι δόξες,
τα μεγαλεία των Ελλήνων!
Ποιητές και στρατηγοί,
επιστήμονες μεγάλοι,
τον Όμηρο κρατούσαν
πάντα μέσα στην ψύχη
και μέσα στο κεφάλι!!!
Ο μεγαλύτερος
Ήρωας των Ηρώων,
Ο Βασιλιάς των βασιλιάδων,
Ο Θεός των θεών
Μέγας Αλέξανδρος,
τον Όμηρο
τον είχε προσευχή
και προσκεφάλι!!!
Εάν γνώριζαν εξαρχής
όλα τα Ελληνόπουλα
τον Ιερότατον
‘Όρκο τής Αγραύλου,
όπως γνωρίζουνε
το πάτερ ημών
και τή ζωή έν τάφω!
Ποτέ δέν θά βυθιζότανε,
ζωντανοί οι Έλληνες,
μέσα στον σκοτεινό τόν τάφο!...
«Δεν θα ντροπιάσω τα όπλα τα Ιερά
και δεν θα εγκαταλείψω τον διπλανό μου,
μ’οποιονδήποτε κί αν βρεθώ στην μάχη.
θ΄αμυνθώ για τα Ιερά και τα Όσια
και μόνος μού και με τούς άλλους μαζί,
την πατρίδα μού δεν θα την παραδώσω
μικρότερη,
‘Αλλά Μεγαλύτερη και Ισχυρότερη,
Άπ΄ό,τι την έχω παραλάβει»! Κ.τ λ..
Ο Μέγας Αλέξανδρος
την Π α ρ ά δ ω σ ε πολύ
Μεγαλύτερη και Ισχυρότερη
από ό, τι την παράλαβε!!!
Όλοι είμαστε προδότες
τον προπατόρων μας,
γιατί τα αξιώματα
πρέπει να δίνονται
στους ενάρετους
και Όχι στους κακούς.
Σταύρος Σιταράς (Ομηρίδης)
