Μπορεί ήδη να εκπλαγείτε όταν ακούτε ότι υπάρχουν σιδερένια αντικείμενα που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού, αλλά η προέλευση τους εκ των μετεωριτών είναι ακόμα πιο εκπληκτική.
Αν και οι μετεωρίτες είχαν ήδη αναγνωριστεί ως μία πηγή αυτού του μετάλλου, η επιστημονική κοινότητα δεν μπορούσε να προσδιορίσει αν αντιπροσωπεύουν τα περισσότερα ή απλώς μερικά αντικείμενα σιδήρου της Εποχής του Χαλκού.
Ο Albert Jambon, στο πλαίσιο του έργου του στο Institut de Minéralogie, de physique des matérix et de cosmochemie (CNRS / UPMC / IRD / Εθνικό Μουσείο Εθνικής Ιστορίας), απέδειξε ότι ο σίδηρος που χρησιμοποιείται κατά την Εποχή του Χαλκού είναι πάντα μετεωρικός και εξήγησε πως η πρακτική αυτή εγκαταλείφθηκε κατά την Εποχή του Σιδήρου.
"Ο σίδηρος θεωρείται ότι κοστίζει τουλάχιστον δέκα φορές την τιμή του χρυσού κατά την εποχή του Χαλκού" λέει ο Albert Jambon, ειδικός του μετεωρίτη.
Το σιδηρομετάλλευμα αφθονεί στην επιφάνεια της Γης. Έτσι τι έκανε αυτά τα αντικείμενα τόσο πολύτιμα; Αρχικές έρευνες έδειξαν ότι μερικές από αυτές έγιναν με σίδηρο από μετεωρίτες, γεγονός που οδήγησε τους επιστήμονες να αναρωτιούνται πόσοι άλλοι ήταν. Ο Albert Jambon συγκέντρωσε τα διαθέσιμα δεδομένα και διεξήγαγε τις δικές του μη καταστρεπτικές χημικές αναλύσεις των δειγμάτων χρησιμοποιώντας ένα φορητό φασματόμετρο φθορισμού ακτίνων Χ.
Το μαχαιρίδιο της περιοχής Alaca Höyük είναι ηλικίας άνω των 4500 ετών. |
Τσεκούρι με σιδερένια λεπίδα. Υλικά :χαλκός, χρυσός, σίδερο, Μέση Συριακή περίοδος, από την περιοχή Ugarit (Ras Shamra) Μήκος 19,7 εκ. Εθνικό Μουσείο, Χαλέπι, Συρία |
Ο σίδηρος μετεωρίτη είναι πλούσιος σε νικέλιο.
Οι αναλύσεις του αποκάλυψαν ότι κάθε ένα από αυτά τα αντικείμενα της Εποχής του Χαλκού έγινε με μετεωρικό σίδηρο. Όταν σχηματίζονται μεγάλα ουράνια σώματα όπως ο πλανήτης μας, σχεδόν όλα τα νικέλια μετακινούνται προς τον πυρήνα του τετηγμένου σιδήρου. Έτσι, είναι εξαιρετικά σπάνιο να βρούμε νικέλιο στην επιφάνεια. Ωστόσο, μερικοί μετεωρίτες δημιουργούνται όταν θρυμματιστούν τα ουράνια σώματα. Αν αυτοί οι μετεωρίτες αποτελούνται από υλικό πυρήνα, περιέχουν κυρίως σίδηρο με υψηλά επίπεδα νικελίου και κοβαλτίου.
Αυτό το χαρακτηριστικό καθιστά δυνατή την αναγνώριση της πηγής σιδήρου. Ο μετεωρικός σίδηρος βρίσκεται ήδη σε μεταλλική κατάσταση, έτοιμος για χρήση, γεγονός που εξηγεί γιατί πήγε σε όλα τα τεχνητά σίδερα της εποχής του Χαλκού.
Αντιθέτως, οι ενώσεις σιδήρου στα χερσαία μεταλλεύματα πρέπει πρώτα να υποστούν τη διαδικασία αναγωγής, η οποία απομακρύνει δεσμευμένο οξυγόνο για να δώσει το επιθυμητό μέταλλο. Αυτή είναι η βάση της τήξης σε φούρνους, μια σημαντική ανακάλυψη που σηματοδότησε την αρχή της Εποχής του Σιδήρου.
Η ανάπτυξη τεχνικών για την εξόρυξη σιδήρου από μεταλλεύματα με θέρμανση (και το κτύπημα) σταδιακά καθιστά την χρήση μετεωριτών παρωχημένη. Όλα τα σιδερένια αντικείμενα που βρέθηκαν λίγο μετά το τέλος της εποχής του Χαλκού δεν έχουν πλέον αυτή τη του μετεωρίτη υπογραφή. Αυτή είναι η αρχή της Εποχής του Σιδήρου.
Με τη χύτευση, οι πολιτισμοί της Εποχής του Σιδήρου μπορούσαν να ξεχάσουν σπάνια εξωγήινα μέταλλα και να χτυπήσουν φλέβες στα χερσαία σιδηρούχα μεταλλεύματα, τα οποία ήταν πολύ πιο άφθονα και ευκολότερα προμηθεύσιμα. Τα ευρήματα του Albert Jambon αντικρούουν ορισμένες θεωρίες που προτείνουν ότι κράματα σιδήρου που περιέχουν νικέλιο προέρχονται από χερσαία μεταλλεύματα. Εκ του Institut de Minéralogie, de physique des matérix et de cosmochemie -CNRS