Νέοι αρχαιολογικοί χώροι ανακαλύφθηκαν στην Ελλάδα κατά την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ



Περισσότεροι νέοι αρχαιολογικοί χώροι αποκαλύφθηκαν στη Θράκη και τη Μακεδονία καθώς η κατασκευαστική φάση του αγωγού Trans Adriatic (TAP) συνεχίζει να διασχίζει την Ελλάδα.

Περισσότερες από 400 αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν ολοκληρωθεί κατά μήκος της διαδρομής του ΤΑΡ
Νέοι αρχαιολογικοί χώροι ανακαλύφθηκαν στην Ελλάδα κατά την κατασκευή του αγωγού Trans Adriatic

 Θράκη 
- Τα αρχαιολογικά υπολείμματα της ανθρώπινης δραστηριότητας στη Θράκη από τη Νεολιθική (4η χιλιετία π.Χ.) έως τη μεταβυζαντινή περίοδο έχουν αναδειχθεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια των έργων κατασκευής του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP) AG . Αυτό υποστηρίζεται από τα ευρήματα των αρχαιολόγων που απασχολούνται στην περιοχή από το έργο και παρακολουθούνται από τις τοπικές Εφορείες Αρχαιοτήτων (του Έβρου, της Ροδόπης και της Ξάνθης), καθώς και από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

      ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ  ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ    






- Περιφέρεια Έβρου -
Ξεκινώντας από τα ανατολικά, κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής του ΤΑΠ στον Έβρο εντοπίστηκαν συνολικά 30 θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, από τους Κήπους στα ελληνοτουρκικά σύνορα έως την περιοχή Συκορράχη στα δυτικά. Αυτές περιλαμβάνουν νεκροταφεία, αρχιτεκτονικά λείψανα, βιοτεχνικά και άλλα ευρήματα, που χρονολογούνται από την αρχαιότητα έως την μεταγενέστερη βυζαντινή περίοδο.

Ποταμός: πρώιμη βυζαντινή βασιλική 

Ποταμός: Τάφος ρωμαϊκής περιόδου .


Ποταμός: Γυάλινο unguentarium από τον τάφο ρωμαϊκής περιόδου 

"Τα ευρήματα συνδέονται με ήδη γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής, καθώς και με νέες και μέχρι τώρα άγνωστες αρχαιολογικές τοποθεσίες. Όλα τα ευρήματα φυλάσσονται στις εγκαταστάσεις αποθήκευσης της τοπικής Εφορείας Αρχαιοτήτων και πολλά από αυτά  ήδη διατηρούνται και μελετώνται από αρχαιολόγους του προσωπικού μας », δήλωσε η επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης και πρώην επικεφαλής της αντίστοιχης Εφορείας Έβρου, Χρύσα Καραδήμα. Επίσης συμμετείχαν στην έρευνα αρχαιολόγος και υπεύθυνος έργου, η Ζωή Μιλτσακάκη και η αρχαιολόγος Φιλοξένη Αιτάτογλου, η οποία ήταν υπεύθυνη για το συντονισμό των έργων.
Η αρχαιολογική έρευνα στον Έβρο εστιάστηκε κυρίως σε τέσσερις ανασκαφές, όλες στο Δήμο Αλεξανδρούπολης. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι τοποθεσίες αυτές καταγράφουν την ιστορική σημασία της περιοχής λόγω του αριθμού και του είδους των ευρημάτων: 

- νεκροταφείο ύστερης  αρχαιότητας στη Γεμιστή
- ύστερο βυζαντινό νεκροταφείο στην Παλαγιά
- αρχιτεκτονικά υπολείμματα πρώιμης βυζαντινής τριώροφης βασιλικής στον Ποταμό
- Ρωμαϊκής εποχής τάφος με πλούσια κτερίσματα , επίσης στην Περιφερειακή Μονάδα Ποταμού


- Περιφέρεια Ροδόπης -
Δώδεκα άγνωστα αρχαιολογικά ευρήματα αποκαλύφθηκαν και καταγράφηκαν κατά τις εργασίες κατασκευής στη Ροδόπη. Από αυτά, σύμφωνα με την επικεφαλή της τοπικής Εφορείας, Χρύσα Καραδήμα και την υπεύθυνη αρχαιολόγο, Μαρίνα Τασακλάκη, δύο εξελίχθηκαν σε μεγάλης κλίμακας ανασκαφές διάσωσης και τώρα αναγνωρίζονται ως τόποι αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Αρσάκειο: κτίρια και τάφοι (4ος-5ος αιώνας μ.Χ.) 
Γαλήνη: τάφοι δυτική συστάδα ,ρωμαϊκής περιόδου

Αμαξάδες: Σωστικά έργα αρχ. χώρος  Αναστασιούπολης 

Τα ευρήματα περιλαμβάνουν:

- την περιοχή Αρσάκειο του δήμου Μαρώνειας-Σαπών, όπου εντοπίστηκαν δύο φάσεις χρήσης,
- ένα που ανήκει στη ρωμαϊκή / ύστερη ρωμαϊκή περίοδο (4ος-5ος αιώνας μ.Χ.) και σχετίζεται με ευρήματα όπως: κλίβανος, υπολείμματα ορθογώνιου και κυκλικού κτιρίου, πηγάδι και μεγάλες γλάστρες. Από αυτά, ο κλίβανος έχει ήδη μεταφερθεί στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής, με σκοπό να το χρησιμοποιήσει στα εκπαιδευτικά προγράμματα της τοπικής Εφορείας.
- και ένα δεύτερο, που ανήκε στη βυζαντινή περίοδο και αφορούσε 55 τάφους, κατά κύριο λόγο κοιμητήρια και είναι άθικτα.
- την περιοχή Γαλήνη του δήμου Ίασμος , όπου ανασκάφηκε τμήμα νεκροταφείου ρωμαϊκής εποχής  

Τέλος, πρόσθεσε η κ. Καραδήμα και η κ. Τασακλάκη "στην περιοχή Αμαξάδες του Ίασμου, ο ΤΑΡ διασχίζει το βυζαντινό τείχος της Αναστασιούπολης, που χρονολογείται στην Ιουστινιάνεια  περίοδο και παρουσιάζει μοναδικό επιστημονικό ενδιαφέρον - τόσο για την κατασκευή όσο και για τη λειτουργία του. συνδυάζοντας τον διπλό ρόλο του υδραγωγείου και της οχύρωσης.Για την προστασία του μνημείου, η κατασκευή του αγωγού στην περιοχή πραγματοποιήθηκε χωρίς την εκσκαφή, αλλά με τη χρήση της μεθόδου διάτρησης αντί - μετά την εκτέλεση έργων συντήρησης και συντήρησης αποκατάστασης, σταθερότητα." 
 

 Περιφέρεια Ξάνθης 
Η πιο εντυπωσιακή πλευρά των εκσκαφών διάσωσης που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της κατασκευής του ΤΑΠ στην Ξάνθη είναι ότι κανένας από τους αρχαιολογικούς χώρους που εντοπίστηκαν  δεν ήταν γνωστός εκ των προτέρων. Σύμφωνα με την προϊστάμενο της Εφορείας Κωνσταντίνα Καλλίντζη και τοις αρχαιολόγους, Μαρία Χρυσαφή, Κυριάκη Χατζηπροκοπίου και Δέσποινα Σκουλαρίκη, αυτό είναι πολύ σημαντικό, καθώς εμπλουτίζει τόσο την αρχαιολογική τοπογραφία όσο και την επιστημονική γνώση. 

Σούνιο Ξάνθης : πέτρινα εργαλεία από τον πρώιμο οικισμό της Εποχής του Χαλκού (3.200-2.000 π.Χ.) 

Πολύσιτος: Φρούριο του 4ου αιώνα π.Χ. (επί βασιλέως του Φιλίππου Β)


Γρήγορο : κοσμήματα από μέταλλο από βυζαντινό νεκροταφείο (10ος-12ος αιώνας μ.Χ.) 


Οι αρχαιότητες ανασκάφτηκαν σε πολλά επίπεδα σε σύγκριση με τη σημερινή επιφάνεια του εδάφους, που χρονολογείται από τη Νεολιθική έως τη μεταβυζαντινή περίοδο. Η τοπική Εφορεία προσδιορίζει τα ακόλουθα ως τα σημαντικότερα ευρήματα:

- Απομεινάρια πρώιμου οικισμού της Εποχής του Χαλκού (3.200-2.000 π.Χ.), στο Σούνιο, [Δήμος Άβδηρα.] 
- Κεραμικά αγγεία από την εποχή του σιδήρου και Θρακικούς τάφους (8ος αι. π.Χ.), στο Γρήγορο  , [Δήμος Άβδηρα]. 
- Οχυρό του 4ου αιώνα π.Χ. που σχετίζεται με τις δραστηριότητες του Φιλίππου Β στην παράκτια Θράκη, τον Πολύσιτο, στον Δήμο Άβδήρων. 
- Ερείπια απο τους ρωμαϊκούς χρόνους  μεταλλοτεχνικών δραστηριοτήτων, στον Κοσσό, Δήμο Τοπείρου
- οικισμός 3ου-4ου αι. μ.Χ., συμπεριλαμβανομένων εργαστηρίων χειροτεχνίας, κεραμικού κλιβάνου και χώρος αποθήκευσης κερμάτων και / ή μεταλλικών αντικειμένων, στο Σούνιο, Δήμος Άβδηρα. Η επιλογή της τοποθεσίας συνδέεται με την εγγύτητα της ρωμαϊκής εποχής Εγνατίας Οδού. 
- Μεσοβυζαντινό νεκροταφείο (10ος-12ος αιώνας μ.Χ.), στο Γρήγορο, δήμος Άβδηρα: ανασκάφτηκαν τάφοι και κοιμητήρια, με κτερίσματα σε πολλά από αυτά αντικείμενα διακοσμημένα με γυαλί αλλά και χάλκινα κοσμήματα.
- Μεταβυζαντινά υδραγωγεία, στο Κοσσό, τον Δήμο Τοπερού, καθώς και στον Τέκτων, στην Φελώνη και τα (Βαφέϊκα) Βαφαίϊκα στον Δήμο Αβδήρων.


Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας
Τα αρχαιολογικά κατάλοιπα της ανθρώπινης δραστηριότητας στην Κεντρική Μακεδονία από την προϊστορική έως τη βυζαντινή περίοδο έχουν αναδειχθεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο των έργων κατασκευής του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP) AG.

Καρτερές : εργαστήρια χειροτεχνίας για την επεξεργασία δέρματος ή μαλλιού

Άσσυρος: Πρώιμης χριστιανικής περιόδου  νεκροταφείο 

Πεντάλοφος: κοιλώματα και εστία σε προϊστορικό οικισμό 

Το έργο έχουν αναλάβει αρχαιολόγοι, οι οποίοι απασχολούνται στην περιοχή από το έργο ΤΑΠ και παρακολουθούνται από τις τοπικές Εφορείες Αρχαιοτήτων (Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Σερρών), καθώς και από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.


Περιφέρεια Θεσσαλονίκης 
Ξεκινώντας από τη μεγαλύτερη Περιφερειακή Μονάδα και συγκεκριμένα από τους Δήμους Λαγκαδά και Ωραιόκαστρο, αρχαιολογικά έργα επικεντρώθηκαν σε μια περιοχή που εκτείνεται από την περιοχή Ευαγγελίστρια στην Πεντάλοφο και τον ποταμό Γαλλικό. Χάρη σε αυτές τις ανασκαφές, ανακαλύφθηκαν πολλοί αρχαιολογικοί χώροι -ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές- που μέχρι σήμερα δεν έχουν εξερευνηθεί. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων, υπό την εποτεία της Μαρία Τσιαπαλή, και η υπεύθυνη αρχαιολόγος, Άννα Πάντι, ξεχώρισαν τα σημαντικότερα ευρήματα:                                             
- Δύο τάφους με κεραμίδια στην Ευαγγελίστρια (σε κακή κατάσταση). 
- Ερείπια  κτιρίου ρωμαϊκής εποχής , μεταξύ Λάχας και Ευαγγελίστριας 
- Δύο άθικτοι τάφοι στην περιοχή Καρτερές
- Ερείπια  βιοτεχνικών εργαστηρίων ρωμαϊκής εποχής για την κατεργασία δερμάτων ή μαλλιού, βορειοδυτικά των Καρτερείων 

Ευρήματα στην περιοχή της Άσσυρου : 
- λάκκο αποβλήτων από την ύστερη εποχή του Χαλκού (περίπου 1.600-1.125) 
- λάκκο από την Ελληνιστική περίοδο (4ος-1ος αιώνας π.Χ.) 
- μέρος της ύστερης ρωμαϊκής περιόδου κτίριο 
- παλαιοχριστιανικής  εποχής νεκροταφείο (4ος-7ος αιώνας μ.Χ.) 
- μέρος  ύστερης ρωμαϊκής εποχής  νεκροταφείο στην περιοχή Δρυμός 
- Προϊστορικός οικισμός με δύο φάσεις κατοίκησης στον  Πεντάλοφο 


Περιφέρεια Κιλκίς :διερεύνηση 100 ταφικών κατασκευών και θέσεων
Ο Αναστάσιος Κεραμάρης, αρχαιολόγος στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, υπεύθυνος για τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στο Κιλκίς, χαρακτήρισε την απογραφή των τόπων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος κατά την προκαταρκτική κατασκευή του ΤΑΡ ως "απροσδόκητη". Οι ανασκαφές στην περιοχή επικεντρώθηκαν στις τοποθεσίες "Θεοδοσία" και "Ίσωμα", όπου βρέθηκαν τμήματα δύο οργανωμένων ν τάφων ρωμαϊκής εποχής , καθώς και ίχνη κτιρίων - πιθανόν από την ίδια χρονολογική περίοδο. 

Ίσωμα : νεκροταφείο ρωμαϊκής περιόδου

Ίσωμα  Σημαντικά ευρήματα 


Σημαντικά ΤΑΦΙΚΆ ευρήματα από ανασκαφές στην Περιφερειακή Ε. Κιλκίς 
Θεοδόσια: χάλκινα νομίσματα σε  τάφο

Συνολικά, στην περιοχή "Θεοδόσια" διερευνήθηκαν 48 ταφικοί χώροι και άλλοι 43 στο "Ίσωμα ". Στο πλαίσιο αυτών των ανασκαφών έρχονται στο φως και πολλά σημαντικά  αγαθά, τα οποία συνοδεύουν τον αποθανόντα στο τελευταίο ταξίδι τους. Αυτά περιλαμβάνουν κεραμικά και γυάλινα δοχεία, λάμπες από πηλό, χάλκινα νομίσματα και μερικά κοσμήματα. Όλα τα ευρήματα αναμένεται να συντηρηθούν και να παρουσιαστούν, έτσι ώστε να αναφερθεί η μακρά ιστορία του τόπου στον οποίο βρέθηκαν.


Περιφέρεια Σερρών :ευρήματα από την προϊστορική έως τη βυζαντινή περίοδο
Στην περιοχή των Σερρών ανασκάφτηκαν αρκετές τοποθεσίες και αρχαιότητες, που χρονολογούνται από την Προϊστορική έως τη Βυζαντινή περίοδο. Οι ανασκαφές παρακολουθήθηκαν από τους αρχαιολόγους Πηνελόπη Μάλαμα, πρώην επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων, και τη Νικολέτα Πυλαρινού.

Συμβολή : -Ύστερης  ρωμαϊκής περιόδου  νεκροταφείο 

Σύμφωνα με την έρευνά τους "τα ευρήματα έχουν εμπλουτίσει τον αρχαιολογικό χάρτη της περιοχής με νέα δεδομένα και επιβεβαίωσαν τις γνώσεις μας για ήδη σημειωμένες περιοχές". Μερικά από αυτά είναι:

- Ένα νεκροταφείο ρωμαϊκής -ύστερης ρωμαϊκής περιόδουυ (2ος-5ος αιώνας μ.Χ.) στη Συμβολή δυτικά του ποταμού Αγκίτη , με 74 τάφους .
- Προϊστορικοί οικισμοί στο Μανδήλι και στο Μεσοράχη. Στον γνωστό αρχαιολογικό χώρο του Μανδηλίου, που λειτουργούσε μέχρι τη βυζαντινή περίοδο, βρέθηκαν υπολείμματα κτιρίων και κοιλώματα διάθεσης αποβλήτων. 


Μεσοράχη: Νεολιθικά δοχεία
Σχετικά ευρήματα ανακαλύφθηκαν επίσης στην Μεσοράχη, καθώς και διακοσμημένα  δοχεία που χρονολογούνται στη Νεολιθική περίοδο (περίπου 5.300-3.200 π.Χ.). Επίσης ανασκάφτηκαν ειδώλια, κοσμήματα οστών και εργαλεία πελεκημένης πέτρας.
- Περισσότερες από 40 τεχνητές τάφρους (κοιτάσματα διάθεσης απορριμμάτων) στη Νέα Ζίχνη, που περιέχουν κεραμικά από την Αρχαϊκή και την Κλασική περίοδο (8ος-4ος αιώνας π.Χ.). Είναι ενδιαφέρον ότι τα αγγεία που εισάγονται από την Ιωνία, την Αττική και την Κόρινθο βρέθηκαν κατά μήκος της περιοχής μαζί με τα   προϊόντα τοπικών εργαστηρίων. 
-Παιδικός κιβωτιόσχημος τάφος αρχαϊκών χρόνων (τέλους 6ου αι. π.Χ.) στο Νέο Σκοπό με σημαντικά κτερίσματα, όπως κορινθιακό εξάλειπτρο (μικρό αγγείο για αρωματικά έλαια) με φυτική διακόσμηση και χρυσά στοιχεία.
- Υστερορωμαϊκής εποχής  τάφος (3ος-4ος αι. μ.Χ.)στη θέση Περιστεριά Πεντάπολης , όπου ανασκάφηκαν αγγεία, χάλκινα κοσμήματα και νομίσματα.

Κεφαλοχώρι: οικισμός και νεκροταφείο από την εποχή του Χαλκού και την Ελληνιστική περίοδο
-Τρεις ταφικές θέσεις στην περιοχή του Κεφαλοχωρίου. Η πρώτη αποτελεί εγκατάσταση προϊστορικών χρόνων, η δεύτερη οικισμό και νεκροταφείο που χρονολογείται από την εποχή του σιδήρου (11ος-8ος αι. π.Χ.) ως τους ελληνιστικούς χρόνους, και η τρίτη νεκροταφείο με ταφικούς περιβόλους. Η έκταση και πυκνότητα των ευρημάτων στη δεύτερη θέση, οδήγησε τον ΤΑΡ σε αλλαγή όδευσης του αγωγού στο σημείο αυτό.

Τα παραπάνω ευρήματα, και άλλα που είτε έχουν ήδη δημοσιοποιηθεί ή πρόκειται να ανακοινωθούν στο μέλλον από τις υπόλοιπες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας που διατρέχει ο αγωγός, προέκυψαν στο πλαίσιο των 400 και πλέον αρχαιολογικών ανασκαφών και τομών οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί στη Ζώνη Εργασίας του αγωγού, βάσει

των σχετικών Μνημονίων Συναντίληψης και Συνεργασίας που έχει υπογράψει ο ΤΑΡ – αφενός με το αρμόδιο Υπουργείο και αφετέρου με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων όλων των περιφερειακών ενοτήτων από τις οποίες διέρχεται.
των σχεδίων διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς που έχει αναπτύξει και εφαρμόζει ο ΤΑΡ για να εξασφαλίσει τη διατήρηση τυχόν αρχαιολογικών ευρημάτων και χώρων κατά μήκος της όδευσης του αγωγού.
Ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (ΕΚΕ-PCI) της ΕΕ, και κατόπιν της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων στο δεύτερο Μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility – CEF) για την Ενέργεια τον Φεβρουάριο του 2017, στον ΤΑΡ χορηγήθηκε κονδύλι ύψους €14.018.347. Το ποσό αυτό χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση επιπλέον αρχαιολογικών δοκιμαστικών τομών και σωστικών ανασκαφών κατά μήκος του 2ου και 3ου τμήματος του αγωγού στην Ελλάδα (από την Καβάλα έως την Καστοριά), συνολικού μήκους 360χλμ.



ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ