Είναι γνωστό ότι ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετώπισε η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν οι βαρβαρικές επιδρομές. Η Ελληνική Ανατολή δέχτηκε τις πρώτες επιθέσεις των βαρβάρων, το δεύτερο μισό του 3ου αιώνα. Ένας απ'τους βαρβαρικούς αυτούς λαούς ήταν οι Γότθοι.
Οι Γότθοι μετανάστευσαν στη σκυθική χώρα στα χρόνια του Καρακάλλα (211-217). Από εκεί, επεκτάθηκαν στην ιλλυρική περιοχή του Δούναβη και τη Βαλκανική χερσόνησο προς τη Θράκη και τη Μακεδονία, τα ελληνικά νησιά και τα παράλια. Το 253 πολιόρκησαν τη Θεσσαλονίκη χωρίς επιτυχία.
Ο αυτοκράτορας Βαλεριανός απηύθυνε έκκληση στις ελληνικές πόλεις να προστατευθούν με πολιτοφυλακή και οχυρώσεις. Μπορεί το ελληνικό έθνος να είχε αλλοιωθεί και με την ειρήνη πολλών αιώνων να είχε χάσει την πολεμική του ικανότητα, όμως διατηρούσε την εθνική του συνείδηση και τη διάθεση να προασπίσει τους θεσμούς του, τα ιερά και τις εστίες του.
Όπως αναφέρει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, οι Γότθοι δεν κατέβηκαν, μετά την αποτυχία τους στη Θεσσαλονίκη προς την κεντρική και νότια Ελλάδα. Ωστόσο, εκείνη την εποχή κοινή στρατιά των ελληνικών πόλεων κατέλαβε τις Θερμοπύλες, οι Πελοποννήσιοι οχύρωσαν τον Ισθμό από το Λέχαιο ως τις Κεγχρεές, ενώ οι Αθηναίοι έφτιαξαν νέο τείχος (Βαλεριανό) στη "γραμμή"του παλιού που είχε καταστραφεί από τον Σύλλα (86 π.Χ.), μαζί με μεγάλο τμήμα της πόλης και του Πειραιά.
ΙΣΤΟΡΙΑ 1
Το 267, Γότθοι και Έρουλοι όρμησαν στον Ελλήσποντο μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο Ρωμαίος ναύαρχος Βενεριανός τους νίκησε ωστόσο αυτοί στράφηκαν στο Βυζάντιο, τη Χρυσόπολη, την Κύζικο, την οποία λεηλάτησαν και μετά κινήθηκαν προς τα ελληνικά νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα.
Ο αυτοκράτορας Γαλλιηνός ήταν λόγιος, μορφωμένος και οι Αθηναίοι του έδωσαν το αξίωμα του επώνυμου άρχοντα και τον κατέταξαν στους αρεοπαγίτες. Στα χρόνια της βασιλείας του, έγινε αυτή η επιδρομή των βαρβάρων προς την Ελλάδα. Είχε πάρει κάποια μέτρα, όπως π.χ. την οχύρωση ελληνικών πόλεων από τον Κλεόδαμο, στον οποίο είχε δώσει και μια μικρή στρατιωτική δύναμη, γιατί το μεγαλύτερο μέρος του στρατού ήταν απασχολημένο με άλλους εχθρούς που περιστοίχιζαν το κράτος.
Για τους Γότθους, γνωρίζουμε ότι ήταν αρχαίος γερμανικός λαός που προερχόταν από τη νότια Σκανδιναβία και συγκεκριμένα την περιοχή Γκότλαντ (= χώρα των Γότθων). Ως τις αρχές του 2ου μ.Χ. αιώνα, ζούσαν στις νότιες ακτές της Βαλτικής και στη συνέχεια, προχώρησαν προς το νότο.
Οι Έρουλοι, σχετικά άγνωστος λαός, φαίνεται ότι αρχικά ήταν κλάδος των Γότθων της νότιας Σκανδιναβίας. Διωγμένοι από τους Δανούς από τον τόπο καταγωγής τους (πιθανότατα τη Γιουτλάνδη και τα νησιά Ζέελαντ) χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η μία απ'αυτές, εγκαταστάθηκε στην περιοχή ανάμεσα στα Καρπάθια και το Δούναβη. Διωγμένοι από τους Οστρογότθους, κινήθηκαν προς την Ελλάδα μαζί με άλλους Γότθους.
Ὁ μεγάλος ἱστορικός τοῦ Βυζαντίου Προκόπιος ἐκ Καισαρείας (500-570) γράφει εἰς τό βιβλίον του DE BELLO GOTTHICO ΓΟΤΘΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ σελίς 199-200.
Οἵτινες δὲ ἀνθρώπων εἰσὶν Ἔρουλοι καὶ ὅθεν Ῥωμαίοις ἐς ξυμμαχίαν κατέστησαν ἐρῶν ἔρχομαι. ὑπὲρ μὲν Ἴστρον ποταμὸν ἐκ παλαιοῦ ᾤκουν πολύν τινα νομίζοντες θεῶν ὅμιλον, οὓς δὴ καὶ ἀνθρώπων 6.14.2 θυσίαις ἱλάσκεσθαι ὅσιον αὐτοῖς ἐδόκει εἶναι. νόμοις δὲ πολλοῖς οὐ κατὰ ταὐτὰ τοῖς ἀνθρώπων ἑτέροις ἐχρῶντο. οὔτε γὰρ γηράσκουσιν οὔτε νοσοῦσιν αὐτοῖς βιοτεύειν ἐξῆν, ἀλλ' ἐπειδάν τις αὐτῶν ἢ γήρᾳ ἢ νόσῳ ἁλῴη, ἐπάναγκές οἱ ἐγίνετο τοὺς ξυγγενεῖς αἰτεῖσθαι 6.14.3 ὅτι τάχιστα ἐξ ἀνθρώπων αὐτὸν ἀφανίζειν. οἱ δὲ ξύλα πολλὰ ἐς μέγα τι ὕψος ξυννήσαντες καθίσαντές τε τὸν ἄνθρωπον ἐν τῇ τῶν ξύλων ὑπερβολῇ, τῶν τινα Ἐρούλων, ἀλλότριον μέντοι, ξὺν ξιφιδίῳ παρ' 6.14.4 αὐτὸν ἔπεμπον. ξυγγενῆ γὰρ αὐτῷ τὸν φονέα εἶναι οὐ θέμις. ἐπειδὰν δὲ αὐτοῖς ὁ τοῦ ξυγγενοῦς φονεὺς ἐπανῄει, ξύμπαντα ἔκαιον αὐτίκα τὰ ξύλα, ἐκ τῶν 6.14.5 ἐσχάτων ἀρξάμενοι. παυσαμένης τε αὐτοῖς τῆς φλογὸς ξυλλέξαντες τὰ ὀστᾶ ἐν τῷ παραυτίκα τῇ γῇ ἔκρυπτον. 6.14.6 Ἐρούλου δὲ ἀνδρὸς τελευτήσαντος ἐπάναγκες τῇ γυναικὶ ἀρετῆς τε μεταποιουμένῃ καὶ κλέος αὑτῇ ἐθελούσῃ λείπεσθαι βρόχον ἀναψαμένῃ παρὰ τὸν τοῦ ἀνδρὸς 6.14.7 τάφον οὐκ εἰς μακρὰν θνήσκειν. οὐ ποιούσῃ τε ταῦτα περιειστήκει τὸ λοιπὸν ἀδόξῳ τε εἶναι καὶ τοῖς τοῦ ἀνδρὸς συγγενέσι προσκεκρουκέναι. τοιούτοις μὲν ἐχρῶντο Ἔρουλοι τὸ παλαιὸν νόμοις.
Πολλοί δέ ἀπό αὐτούς τούς ανθρώπους εἶναι οἱ Ἔρουλοι, καί οἱ ὁποῖοι ἐγκατέστησαν συμμαχίαν μέ τούς Ρωμαίους, ἐρχόμενοι μέ αὐτούς σέ διαπραγματεύσεις. Κατοικοῦσαν ἀπό παλαιόθεν πέραν τοῦ Ἴστρου ποταμοῦ, ἐπίστευον εἰς πολλούς θεούς καί εἰς αὐτούς ἐφαίνετο ὅτι ἦτο εὐσεβές διά νά τούς ἐξευμενίσουν νά κάμουν ἀνθρωποθυσίας. Νόμους δέ πολλούς δ΄αὐτά, δέν ἐχρειάζοντο ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους.
Κατά τήν διάκειαν τῆς ζωῆς των δέν ἐπιτρεπόταν οὔτε νά γεράσουν οὔτε νά ἀσθενήσουν, ἀλλά ἐπειδή ὅταν κάποιος ἐξ αὐτῶν ἤ ἐγήρασκεν ἤ νοσοῦσεν ἀναγκαστικῶς ζητοῦσεν ἀπό τούς συγγενεῖς του ὅτι τάχιστα πρέπει νά τόν ἐξαφανίσουν ἀπό τούς ἀνθρώπους. Αὐτοί δέ ξύλα πολλά συσσώρευαν εἰς μεγάλον ὕψος καί τοποθετοῦσαν τόν ἄνθρωπον ὑπεράνω τῶν ξύλων, κάποιον δέ ἐκ τῶν Ἐρούλων ξένον ὅμως πρός αὐτόν μαζί μέ τό ξῖφος του ἔστελλον. διότι δέν ἦτο ὀρθόν κάποιος ἀπό τούς συγγενεῖς νά τόν φονεύση. Ἐπειδή δέ εἰς αὐτούς ἐπέστρεφεν ὁ φονεύς τοῦ συγγενοῦς, ἀμέσως ἔβαζαν φωτιά σέ ὅλα τά ξύλα ἀρχίζοντας ἀπό χαμηλά. Ὅταν ἡ φωτιά ἔσβηνεν συνέλλεγον τά ὁστᾶ καί τά ἔκρυπτον μέσα στήν Γῆ.
Μετά τόν θάνατον κάποιου Ἐρούλου ἡ σύζυγος του ἀναγκαστικῶς λόγω τῆς γυναικίας ἀρετῆς καί ἐπιθυμόντας νά ἀφίση ἕνα δοξασμένο ὄνομα ὄφειλεν νά φτιάξη βρόχον πλησίον τοῦ τάφου τοῦ ἀνδρός της καί ὄχι εἰς μακρόν χρόνον νά πεθάνη. Ἐάν δέν ἔπραττεν αὐτά ἤταν ἀτιμασμένη καί ἦταν σέ σύγκρουσιν μέ τούς συγενεῖς τοῦ ἀνδρός της. Αὐτοί ἦσαν οἰ νόμοι κατά τῶ πάλαι τῶν Ἐρούλων
Οἱ Ἔρουλοι δέν ἦσαν ξεχωριστή ἐθνική ὁμάδα, ἀλλά μοναχικόν... τάγμα! Παιδιά ἡλικίας 15-21 ἐτῶν ἔμπαιναν εἰς τήν ὑπηρεσίαν τοῦ μεγάλου σομάνου, ὁ ὁποῖος ντυνόταν γυναίκα.
Κάθε χρόνον ἄφηναν τό σπίτι τους, ἀπό τήν πρωτομαγιά ὡς τό τέλος τοῦ Ὀκτωβρίου, διά νά ἐκπαιδευτοῦν εἰς τά ἔλη ὡς <στρατιῶται τοῦ θεοῦ>.
Ὀργανώντουσαν σέ δωδεκαμελεῖς ἀγγέλες, ὑπό τήν ἀρχηγίαν δύο <λύκων> καί μυούνταν εἰς τελετάς πού περιελάμβαναν μυσταγωγίαν ὑπό τήν ἐπήρειαν ναρκωτικῶν, ἀνθρωποθυσίας, καί ὁμοσεξουαλισμόν.
Ἔπιναν ἕνα κοκτέϊλ ναρκωτικῶν ἔβαφαν τό κορμί τους μόβ, χόρευαν πολεμικούς χορούς ντυμένοι μέ ἀρκουδοτόμαρα καί λυκοτόμαρα καί ξεχυνόντουσαν σάν διάβολοι στό σκοτάδι.
Οἱ Ἔρουλοι τό 267 μ.Χ ἔκαμαν ἐπιδρομήν καί εἰς τήν Ἑλλάδαν, ἦλθαν ἀπό πολύ μακριά καί ἐκεῖ ἐπέστρεψαν. Ἡ ἐπιδρομή ἦταν τρομακτική, κατέστρεψαν, λεηλάτησαν, ἔκαψαν ὅλην τήν Ἑλλάδα. Ἔφθασαν καί εἰς τήν Ἀθήναν καί τήν ὁποίαν πυρπόλυσαν. Σώθηκεν εὐτυχῶς ἡ Ἀκρόπολις, ὁ ναός τοῦ Ἡφαίστου, τό ρολόϊ τοῦ Ἀνδρόνικου Κυρρήστου(ἀέρηδες), τό Πάνθεον καί ἐλάχιστα ἄλλα.
Καθῆκον τῶν εὐγενῶν τῆς ἐπιστήμης καί τοῦ πνεύματος Γερμανῶν εἶναι ἤ νά ἐκπολιτίσουν τούς συμπατριῶτας των ἤ νά διαχωρίσουν τήν θέσιν των ἀπό αὐτούς.
Δέν ἄφησαν ποτέ καί πουθενά κατάλοιπα ἐγκαταστάσεως καί πολιτισμοῦ
Μετά τη μακροσκελή αυτή ''παρένθεση'', να συνεχίσουμε με τη δράση των βάρβαρων στην Ελλάδα. Λεηλάτησαν και έκαψαν την Κόρινθο, τη Σπάρτη, το Άργος και την Τεγέα. Έπειτα, έφθασαν στον Πειραιά κι από εκεί στην Αθήνα. Φαίνεται ότι οι περισσότεροι πολίτες, οι σοφιστές και οι μαθητές τους, εγκατέλειψαν γρήγορα την Αθήνα για να γλιτώσουν. Τα κινητά αγαθά της πόλης λεηλατήθηκαν.
Όπως αναφέρει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος, οι Γότθοι δεν κατέβηκαν, μετά την αποτυχία τους στη Θεσσαλονίκη προς την κεντρική και νότια Ελλάδα. Ωστόσο, εκείνη την εποχή κοινή στρατιά των ελληνικών πόλεων κατέλαβε τις Θερμοπύλες, οι Πελοποννήσιοι οχύρωσαν τον Ισθμό από το Λέχαιο ως τις Κεγχρεές, ενώ οι Αθηναίοι έφτιαξαν νέο τείχος (Βαλεριανό) στη "γραμμή"του παλιού που είχε καταστραφεί από τον Σύλλα (86 π.Χ.), μαζί με μεγάλο τμήμα της πόλης και του Πειραιά.
ΙΣΤΟΡΙΑ 1
Η νέα επιδρομή Γότθων και Έρουλων στην Ελλάδα (267 μ.Χ.) - Ποιοι ήταν οι Έρουλοι; - Μύθοι και πραγματικότητα
Το 267, Γότθοι και Έρουλοι όρμησαν στον Ελλήσποντο μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο Ρωμαίος ναύαρχος Βενεριανός τους νίκησε ωστόσο αυτοί στράφηκαν στο Βυζάντιο, τη Χρυσόπολη, την Κύζικο, την οποία λεηλάτησαν και μετά κινήθηκαν προς τα ελληνικά νησιά και την ηπειρωτική Ελλάδα.
 |
Ο Γαλάτης Ducar αποκεφαλίζει τον Ρωμαίο στρατηγό Γάιους Φλαμινίους στη μάχη της λίμνης Τρασιμέν (1882)Joseph-Noël Sylvestre (1847–1926)
|
Για τους Γότθους, γνωρίζουμε ότι ήταν αρχαίος γερμανικός λαός που προερχόταν από τη νότια Σκανδιναβία και συγκεκριμένα την περιοχή Γκότλαντ (= χώρα των Γότθων). Ως τις αρχές του 2ου μ.Χ. αιώνα, ζούσαν στις νότιες ακτές της Βαλτικής και στη συνέχεια, προχώρησαν προς το νότο.
Οι Έρουλοι, σχετικά άγνωστος λαός, φαίνεται ότι αρχικά ήταν κλάδος των Γότθων της νότιας Σκανδιναβίας. Διωγμένοι από τους Δανούς από τον τόπο καταγωγής τους (πιθανότατα τη Γιουτλάνδη και τα νησιά Ζέελαντ) χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες. Η μία απ'αυτές, εγκαταστάθηκε στην περιοχή ανάμεσα στα Καρπάθια και το Δούναβη. Διωγμένοι από τους Οστρογότθους, κινήθηκαν προς την Ελλάδα μαζί με άλλους Γότθους.
Ὁ μεγάλος ἱστορικός τοῦ Βυζαντίου Προκόπιος ἐκ Καισαρείας (500-570) γράφει εἰς τό βιβλίον του DE BELLO GOTTHICO ΓΟΤΘΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ σελίς 199-200.
Οἵτινες δὲ ἀνθρώπων εἰσὶν Ἔρουλοι καὶ ὅθεν Ῥωμαίοις ἐς ξυμμαχίαν κατέστησαν ἐρῶν ἔρχομαι. ὑπὲρ μὲν Ἴστρον ποταμὸν ἐκ παλαιοῦ ᾤκουν πολύν τινα νομίζοντες θεῶν ὅμιλον, οὓς δὴ καὶ ἀνθρώπων 6.14.2 θυσίαις ἱλάσκεσθαι ὅσιον αὐτοῖς ἐδόκει εἶναι. νόμοις δὲ πολλοῖς οὐ κατὰ ταὐτὰ τοῖς ἀνθρώπων ἑτέροις ἐχρῶντο. οὔτε γὰρ γηράσκουσιν οὔτε νοσοῦσιν αὐτοῖς βιοτεύειν ἐξῆν, ἀλλ' ἐπειδάν τις αὐτῶν ἢ γήρᾳ ἢ νόσῳ ἁλῴη, ἐπάναγκές οἱ ἐγίνετο τοὺς ξυγγενεῖς αἰτεῖσθαι 6.14.3 ὅτι τάχιστα ἐξ ἀνθρώπων αὐτὸν ἀφανίζειν. οἱ δὲ ξύλα πολλὰ ἐς μέγα τι ὕψος ξυννήσαντες καθίσαντές τε τὸν ἄνθρωπον ἐν τῇ τῶν ξύλων ὑπερβολῇ, τῶν τινα Ἐρούλων, ἀλλότριον μέντοι, ξὺν ξιφιδίῳ παρ' 6.14.4 αὐτὸν ἔπεμπον. ξυγγενῆ γὰρ αὐτῷ τὸν φονέα εἶναι οὐ θέμις. ἐπειδὰν δὲ αὐτοῖς ὁ τοῦ ξυγγενοῦς φονεὺς ἐπανῄει, ξύμπαντα ἔκαιον αὐτίκα τὰ ξύλα, ἐκ τῶν 6.14.5 ἐσχάτων ἀρξάμενοι. παυσαμένης τε αὐτοῖς τῆς φλογὸς ξυλλέξαντες τὰ ὀστᾶ ἐν τῷ παραυτίκα τῇ γῇ ἔκρυπτον. 6.14.6 Ἐρούλου δὲ ἀνδρὸς τελευτήσαντος ἐπάναγκες τῇ γυναικὶ ἀρετῆς τε μεταποιουμένῃ καὶ κλέος αὑτῇ ἐθελούσῃ λείπεσθαι βρόχον ἀναψαμένῃ παρὰ τὸν τοῦ ἀνδρὸς 6.14.7 τάφον οὐκ εἰς μακρὰν θνήσκειν. οὐ ποιούσῃ τε ταῦτα περιειστήκει τὸ λοιπὸν ἀδόξῳ τε εἶναι καὶ τοῖς τοῦ ἀνδρὸς συγγενέσι προσκεκρουκέναι. τοιούτοις μὲν ἐχρῶντο Ἔρουλοι τὸ παλαιὸν νόμοις.
 |
| Καρφίτσα με την κεφαλή του θεού των Σκανδιναβών Οντίν πίνει νερό από ιερό πηγάδι |
Κατά τήν διάκειαν τῆς ζωῆς των δέν ἐπιτρεπόταν οὔτε νά γεράσουν οὔτε νά ἀσθενήσουν, ἀλλά ἐπειδή ὅταν κάποιος ἐξ αὐτῶν ἤ ἐγήρασκεν ἤ νοσοῦσεν ἀναγκαστικῶς ζητοῦσεν ἀπό τούς συγγενεῖς του ὅτι τάχιστα πρέπει νά τόν ἐξαφανίσουν ἀπό τούς ἀνθρώπους. Αὐτοί δέ ξύλα πολλά συσσώρευαν εἰς μεγάλον ὕψος καί τοποθετοῦσαν τόν ἄνθρωπον ὑπεράνω τῶν ξύλων, κάποιον δέ ἐκ τῶν Ἐρούλων ξένον ὅμως πρός αὐτόν μαζί μέ τό ξῖφος του ἔστελλον. διότι δέν ἦτο ὀρθόν κάποιος ἀπό τούς συγγενεῖς νά τόν φονεύση. Ἐπειδή δέ εἰς αὐτούς ἐπέστρεφεν ὁ φονεύς τοῦ συγγενοῦς, ἀμέσως ἔβαζαν φωτιά σέ ὅλα τά ξύλα ἀρχίζοντας ἀπό χαμηλά. Ὅταν ἡ φωτιά ἔσβηνεν συνέλλεγον τά ὁστᾶ καί τά ἔκρυπτον μέσα στήν Γῆ.
Μετά τόν θάνατον κάποιου Ἐρούλου ἡ σύζυγος του ἀναγκαστικῶς λόγω τῆς γυναικίας ἀρετῆς καί ἐπιθυμόντας νά ἀφίση ἕνα δοξασμένο ὄνομα ὄφειλεν νά φτιάξη βρόχον πλησίον τοῦ τάφου τοῦ ἀνδρός της καί ὄχι εἰς μακρόν χρόνον νά πεθάνη. Ἐάν δέν ἔπραττεν αὐτά ἤταν ἀτιμασμένη καί ἦταν σέ σύγκρουσιν μέ τούς συγενεῖς τοῦ ἀνδρός της. Αὐτοί ἦσαν οἰ νόμοι κατά τῶ πάλαι τῶν Ἐρούλων
- Στο διαδίκτυο, μπορείτε να διαβάσετε πολλά και διάφορα για τους Έρουλους, που ανήκουν, μάλλον στον χώρο της μυθολογίας, παρά της ιστορίας. Εκείνο που φαίνεται εξακριβωμένο, καθώς αναφέρεται στον έγκριτο ιστορικό Προκόπιο, είναι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις που είχαν μεταξύ τους (δείτε «Homosexuality Amongst the Ancient Heruli» ,Connell O' Donovan ). Ελπίζουμε με αυτή την αναφορά να μην κατηγορηθούμε ως ομοφοβικοί ή για ετεροσεξισμό (<αμερικ. heterosexism, 1972, Merriam – Webster).
Οἱ Ἔρουλοι δέν ἦσαν ξεχωριστή ἐθνική ὁμάδα, ἀλλά μοναχικόν... τάγμα! Παιδιά ἡλικίας 15-21 ἐτῶν ἔμπαιναν εἰς τήν ὑπηρεσίαν τοῦ μεγάλου σομάνου, ὁ ὁποῖος ντυνόταν γυναίκα.
Κάθε χρόνον ἄφηναν τό σπίτι τους, ἀπό τήν πρωτομαγιά ὡς τό τέλος τοῦ Ὀκτωβρίου, διά νά ἐκπαιδευτοῦν εἰς τά ἔλη ὡς <στρατιῶται τοῦ θεοῦ>.
Ὀργανώντουσαν σέ δωδεκαμελεῖς ἀγγέλες, ὑπό τήν ἀρχηγίαν δύο <λύκων> καί μυούνταν εἰς τελετάς πού περιελάμβαναν μυσταγωγίαν ὑπό τήν ἐπήρειαν ναρκωτικῶν, ἀνθρωποθυσίας, καί ὁμοσεξουαλισμόν.
Ἔπιναν ἕνα κοκτέϊλ ναρκωτικῶν ἔβαφαν τό κορμί τους μόβ, χόρευαν πολεμικούς χορούς ντυμένοι μέ ἀρκουδοτόμαρα καί λυκοτόμαρα καί ξεχυνόντουσαν σάν διάβολοι στό σκοτάδι.
 |
| Το 267 μ.Χ., και ενώ η Αθήνα βρίσκεται ήδη υπό ρωμαϊκή κατοχή, εμφανίζονται οι βάρβαροι επιδρομείς Έρουλοι. Κατά τη διάρκεια επιδρομής τους στην Αθήνα έβαλαν φωτιά στον Παρθενώνα καίγοντας ολοσχερώς κάποια σημεία του ναού και αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια στα μάρμαρα του, μέχρι και σήμερα. |
Καθῆκον τῶν εὐγενῶν τῆς ἐπιστήμης καί τοῦ πνεύματος Γερμανῶν εἶναι ἤ νά ἐκπολιτίσουν τούς συμπατριῶτας των ἤ νά διαχωρίσουν τήν θέσιν των ἀπό αὐτούς.
Δέν ἄφησαν ποτέ καί πουθενά κατάλοιπα ἐγκαταστάσεως καί πολιτισμοῦ
 |
| Οι Έρουλοι μεταξύ των άλλων καταστροφών που προξένησαν στη Αρχαία Αγορά, προκάλεσαν επίσης σημαντικές πληγές στη βιβλιοθήκη του Πανταίνου και στη βιβλιοθήκη του Αδριανού. |
- Για τα μνημεία της Αθήνας, οι αναφορές είναι αντικρουόμενες. Ο Σύγγελος, αναφέρει ότι η πόλη πυρπολήθηκε. Νεότεροι ιστορικοί το αμφισβητούν. Άλλοι, όπως ο Hertzberg, δέχονται ότι καταστράφηκε από φωτιά η στέγη του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού.
Πολύ πρόσφατα, η δρ Μαρία Λίστον, παρουσίασε συγκλονιστικά στοιχεία από αυτή την επιδρομή. 17 σκελετοί ενηλίκων, που σχετίζονται με τους Έρουλους, βρέθηκαν σε πηγάδια της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας, εκτός από άλλες αιτίες πριν και μετά τους Έρουλους, θνησιμότητα νεογνών ,αρρώστιες και άλλα .
Ένας απ'αυτούς, ανήκει σε επιδρομέα, ενώ οι υπόλοιποι 16, ανάμεσά τους και οι σκελετοί δύο γυναικών, δείχνουν ότι οι Έρουλοι είχαν κόψει το λαιμό των θυμάτων τους, τους είχαν σπάσει τα κεφάλια ή τους είχαν ξυλοκοπήσει μέχρι θανάτου…
Ένα χαρακτηριστικό γεγονός από εκείνη την εισβολή, αναφέρει ο Ιωάννης Ζωναράς: Οι βάρβαροι, ετοιμάζονταν να παραδώσουν στις φλόγες μια βιβλιοθήκη στην Αθήνα.
Ένας ηλικιωμένος αξιωματικός, τους φώναξε ότι ''έπρεπε ν'αφήσουν στους Αθηναίους τέτοια άχρηστα πράγματα, γιατί η απασχόληση με τα βιβλία τους κάνει απόλεμους και ακίνδυνους για τους Γότθους''.
Ο γνωστός ανθέλληνας Βρετανός ιστορικός Γκίμπον (εξελ. Γίββων), θεωρεί τη διήγηση αυτή επινόηση κάποιου μεταγενέστερου σοφιστή.
 |
| Η απεικόνιση της Αδριάνιου Βιβλιοθήκης στην Αθήνα την ρωμαϊκή περίοδο έγινε από το AncientAthens3d.com |
Ο γνωστός ανθέλληνας Βρετανός ιστορικός Γκίμπον (εξελ. Γίββων), θεωρεί τη διήγηση αυτή επινόηση κάποιου μεταγενέστερου σοφιστή.
Ο Δέξιππος
Εκείνη την εποχή, βασιλιάς ή επώνυμος άρχοντας της Αθήνας, ήταν ο Δέξιππος από την Ερμιονίδα φυλή, γιος του Πτολεμαίου, φημισμένος ρήτορας και λόγιος. Ενώ λοιπόν οι βάρβαροι λεηλατούσαν την Αθήνα, εκείνος συγκέντρωσε 2.000 περίπου πολίτες στα περίχωρά της και εκφώνησε προς αυτούς ένα πύρινο, πατριωτικό λόγο:
- ''Η πτώση της πόλης, δεν πρέπει να σας συγκλονίζει, γιατί συχνά πόλεις κυριεύτηκαν. Ο αυτοκρατορικός στόλος πλησιάζει, πρέπει να δείξετε ότι το πνεύμα των Αθηναίων είναι πιο ισχυρό από τη δυστυχία τους''
Ίσως, όπως γράφει ο Κ.Παπαρρηγόπουλος, κάποιοι από τους άντρες αυτούς να μπήκαν στην Αθήνα ενώ οι Γότθοι και οι Έρουλοι αμέριμνοι γλεντούσαν και τους σκότωσαν. Ο Κλεόδαμος που έφτασε με τον ελληνικό στόλο στον Πειραιά, τους έδωσε το τελειωτικό χτύπημα.
Ο Κ.Παπαρρηγόπουλος γράφει ότι κάποιοι απ'αυτούς, έφυγαν μέσω ξηράς, καταδιωκόμενοι από τους Έλληνες που είχαν ξεσηκωθεί, σε όλη τη χώρα.
- Ο Δέξιππος, άφησε αξιόλογο συγγραφικό έργο: ''Χρονική Ιστορία'' (12 βιβλία), ''Τα μετ'Αλέξανδρον'' (4 βιβλία) και τα ''Σκυθικά''. Ελάχιστο μέρος από αυτά έχει σωθεί.
Ένα εκτενέστερο τμήμα από τον λόγο του προς τους Αθηναίους, αναφέρει ο Κ. Παπαρρηγόπουλος στην "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους", καθώς χρησιμοποιεί αποσπάσματα από το έργο του Φώτιου ο οποίος είχε διαβάσει τα "Σκυθικά".
- Προς τιμήν του Δέξιππου, τα παιδιά του με απόφαση του Άρειου Πάγου, της Βουλής και της Εκκλησίας του Δήμου έστησαν ανδριάντα του. Σε 6 ελεγειακά δίστιχα, επαινείται ο Δέξιππος μόνο ως ιστορικός και επιστήμονας, ενώ δεν γίνεται λόγος για τη στρατιωτική του δράση.
Η επιγραφή στην οποία υπάρχουν τα δίστιχα αυτά, βρισκόταν στο βάθρο του ανδριάντα, το οποίο ανακάλυψε σ'ένα πηγάδι ο Ζακόμπ Σπον, το 1676 και θεώρησε σωστό, να την πάρει στο σπίτι του στη Γαλλία!
- Και επειδή το όνομά του, μάλλον δεν λέει σε κανέναν τίποτα, να σημειώσουμε ότι απ'το 1675, ταξίδεψε στη Δαλματία, την Ελλάδα, την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, μαζί με τον Άγγλο βοτανολόγο Τζορτζ Γουέλερ. Επέστρεψε στη Γαλλία, με 2.000 ανέκδοτες επιγραφές, 150 χειρόγραφα και πάνω από 600 αρχαία νομίσματα!!!
 |
| Ο Αλάριχος στην Αθήνα σε έργο του Ludwig Thiersch, 1894 |
- Υπάρχει και μία νεώτερη άποψη. Ο Βησιγότθος Αλάριχος φανατικός χριστιανός οπαδός του Αρείου ακολουθείτο από καλόγερους ,αυτοί κατέστρεψαν λοιπόν τον Παρθενώνα έβαλαν και φωτιά με ανεπανόρθωτες ζημιές .
 |
| Καρφίτσα Σκανδιναβών με την κεφαλή του θεού Οντίν που βρέθηκε στην Γιάλτα |
Η άγνωστη μάχη των Θερμοπυλών - Πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις
Σχετική με τις γοτθικές επιδρομές στην Ελλάδα, είναι και η, άγνωστη ως τώρα, μάχη των Θερμοπυλών που έγινε τον 3ο αιώνα. Από ''θραύσματα''ενός εγγράφου που βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας, δημιουργήθηκε τον 11 αιώνα και το οποίο αποτελεί αντίγραφο ενός κειμένου του Δέξιππου, φαίνεται ότι οι Γότθοι, μετά την αποτυχία τους να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη, αποφάσισαν να κατέβουν προς το νότο, σε αντίθεση με τα όσα νομίζαμε ως σήμερα.
Στις Θερμοπύλες, τους περίμενε στρατός από πολλές ελληνικές πόλεις, επικεφαλής του οποίου ήταν ο στρατηγός Μαριανός.
Ο Μαριανός, φέρεται να είπε προς τους στρατιώτες του (να αγωνιστείτε) ''για τους προγόνους σας που πολέμησαν σ'αυτά τα χώματα και δεν απογοήτευσαν την Ελλάδα, δεν της στέρησαν της ελευθερία της''.
Φαίνεται λοιπόν, ότι η μάχη αυτή, έγινε το 253 μ.Χ.
Ο Παπαρρηγόπουλος, μην γνωρίζοντας, φυσικά, τα στοιχεία αυτά, αναφέρει όπως είδαμε, ότι οι Γότθοι μετά την ήττα τους στη Θεσσαλονίκη, δεν κατέβηκαν στην Κεντρική και Νότια Ελλάδα.
Γράφει όμως ότι οχυρώθηκαν οι Θερμοπύλες. Προφανώς, οι Γότθοι κατέβηκαν προς το νότο, ηττήθηκαν στις Θερμοπύλες και έφυγαν, για να επιστρέψουν μετά από 14 χρόνια από τη θάλασσα. Ίσως ιστορικοί που ασχολούνται με την εποχή εκείνη, μπορούν να βγάλουν ασφαλέστερα συμπεράσματα, τα δικά μας, προκύπτουν μέσα από όσα γνωρίζουμε και τη… μαθηματική λογική!
ΙΣΤΟΡΙΑ 2
Δέξιππος ο Αθηναίος : Ο άγνωστος στρατηγός που κατατρόπωσε τους Ερούλους το 267 μ.Χ.
Η μελέτη «θραυσμάτων» από ένα έγγραφο του Μεσαίωνα γραμμένο στα ελληνικά αποκαλύπτει μια άγνωστη μάχη που δόθηκε στις Θερμοπύλες λίγους αιώνες μετά την θρυλική μάχη των Ελλήνων με επικεφαλής τους Σπαρτιάτες απέναντι στους Πέρσες. Πρόκειται για μια αναμέτρηση ανάμεσα σε Αθηναίους και Γότθους που δόθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ.
Το ντοκουμέντο
Τα θραύσματα βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας και η χρονολόγηση έχει δείξει ότι το έγγραφο στο οποίο ανήκουν δημιουργήθηκε τον 11ο αιώνα μ.Χ . Τα θραύσματα είναι όλα δυσανάγνωστα άλλα περισσότερο άλλα λιγότερο και μόλις πριν από δύο έτη κατόρθωσαν κάποιοι ειδικοί να αποκαλύψουν το περιεχόμενο ορισμένων εξ αυτών.
- Όπως αποκαλύφθηκε το έγγραφο αποτελεί αντίγραφο ενός μεγάλου κειμένου που είχε γράψει ο Αθηναίος ιστορικός Δέξιππος που έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ.
- Ο Δέξιππος εκτός από ιστορικός ήταν πολιτευτής, στρατηγός και κληρονομικός ιερέας της Ελευσίνιας οικογένειας των Κηρύκων. Ο Δέξιππος έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και χαρακτηριστικό είναι ότι ο Πατριάρχης Φώτιος μιλούσε με τα καλύτερα λόγια για αυτόν, χαρακτηρίζοντάς τον «δεύτερο Θουκυδίδη».
Τα πρώτα θραύσματα «αποκρυπτογραφήθηκαν» πριν από δύο χρόνια και σε αυτά γινόταν αναφορά στην προσπάθεια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δέκιου να αποκρούσει τις συνεχείς επιθέσεις των Γότθων.
 |
| Ο αυτοκράτορας Δέκιος (249-251) υπέστη συντριπτικές ήττες από τους Γότθους στο σύνορο του Δούναβη |
- Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τεχνικές φασματικής απεικόνισης για να διαβάσουν το κείμενο γραμμένο στα ελληνικά στο παραπάνω θραύσμα, το οποίο περιγράφει τον λόγο του Μαριανού στην μάχη των Θερμοπυλών του 3ου αι. μΧ.
- Οι Γότθοι διαπιστώνοντας ότι δεν μπορούν να καταλάβουν την Θεσσαλονίκη άλλαξαν πλάνο και αποφάσισαν να επιτεθούν την Αθήνα πιστεύοντας ότι είναι μια ακμάζουσα πόλη γεμάτη θησαυρούς.
Αυτά που γνωρίζουμε σήμερα...
ΠΕΡΙ ΔΕΞΙΠΠΟΥ
O Πούμπλιος Ερρένιος Δέξιππος (περ. 210-273) ή απλά Δέξιππος ήταν Έλληνας ιστορικός, πολιτευτής, στρατηγός και κληρονομκός ιερέας της Ελευσίνιας οικογένειας των Κήρυκων. Κατείχε τους τίτλους «Άρχων Βασιλεύς» και «Επώνυμος» στην Αθήνα.
Όταν οι Έρουλοι εισέβαλαν την Ελλάδα και κατέλαβαν την Αθήνα το 269 μ.Χ.(;)…..Ο Δέξιππος έδειξε μεγάλο σθένος και κατάφερε να ζωντανεύσει το πνεύμα του πατριωτισμού στους συμπολίτες του. Προς τιμήν του ανεγέρθη άγαλμα το οποίο υπάρχει ως σήμερα[ Inscriptiones Graecae, II.2 3669.] με επιγραφή που περιγράφει τις υπηρεσίες που προσέφερε, αλλά παραδόξως, όχι τα στρατιωτικά του κατορθώματα.
1 κατὰ τὸ ἐπερώτημα τῆς ἐξ Ἀρίου πάγου βουλῆς καὶ
τῆς βουλῆς τῶν · ψν · καὶ τοῦ δήμου τοῦ Ἀθηναίων τὸν
ἄρξαντα τὴν τοῦ βασιλέως ἐν θεσμοθέταις ἀρχὴν καὶ
ἄρξαντα τὴν ἐπώνυμον ἀρχὴν καὶ πανηγυριαρχήσαντα
5 καὶ ἀγωνοθετήσαντα τῶν μεγάλων Παναθηναίων οἴκο-
θεν ἱερέα παναγῆ · Πό · Ἑρέν · Δέξιππον Πτολεμαίου
Ἕρμειον τὸν ῥήτορα καὶ συνγραφέα ἀρετῆς ἕνεκα οἱ παῖδ[ες].
{²vac 0.032}²
8 ἀλκῇ καὶ μύθοισι καὶ ἐν βουλαῖσι κρατίστους
ἄνδρας ἀγακλείτους γείνατο Κεκροπίη,
10 ὧν ἕνα καὶ Δέξιππον, ὃς ἱστορίην ἐσαθρήσας
αἰῶνος δολιχὴν ἀτρεκέως ἔφρασεν·
καὶ τὰ μὲν αὐτὸς ἐσεῖδε, τὰ δ’ ἐκ βύβλων ἀναλέξας
εὕρατο παντοίην ἱστορίης ἀτραπόν.
ἦ μέγα κλεινὸς ἀνήρ, ὃς νοῦ ἄπο μυρίον ὄμμα
15 ἐκτείνας χρονίους πρήξιας ἐξέμαθεν.
φήμη μὲν περίβωτος ἀν’ Ἑλλάδα, τὴν ὁ νεανθής
αἶνος Δεξίππῳ δῶκεν ἐφ’ ἱστορίῃ.
τοὔνεκα δὲ καὶ παῖδες ἀγάκλειτον γενετῆρα
μορφάεντα λίθου θῆκαν ἀμειβόμενοι.
Ο Πατριάρχης Φώτιος αναφέρει τρία ιστορικά έργα του Δέξιππου, εκ των οποίων σημαντικά κομμάτια σώζονται ακόμα:
- «Τα Γεγονότα μετά τον Αλέξανδρο», πιθανώς επιτομή του έργου του Αρριανού
- «Τα Σκυθικά», μια ιστορία των Ρωμαίων κατά των Γότθων του 3ου αιώνα
- «Η Χρονική Ιστορία», δώδεκα βιβλία με την ιστορία χιλίων χρόνων ως τον Κλαύδιο Γοτθικό (270)
Ο Φώτιος μιλά με τα καλύτερα λόγια για τον Δέξιππο, χαρακτηρίζοντάς τον «δεύτερο Θουκυδίδη».
ΙΣΤΟΡΙΑ 3
 |
| Σκάλισμα θεωρείται ο΄τι παριστά Έρουλους |
Στην Κηφισιά κατατρόπωσε τους Έρουλους
Η Αθήνα τον 3ο μ.Χ. αιώνα ήταν μια σκιά του παλιού ένδοξου εαυτού της. Τα τείχη που την προστάτευαν, καθώς και τα περίλαμπρα οικοδομήματα που κοσμούσαν την πόλη της Παλλάδας Αθηνάς ήταν σε οικτρή κατάσταση ή κείτονταν σε ερείπια. Οι άνδρες με τους μπρούτζινους θώρακες με τις μεγάλες αργολικές ασπίδες που την προστάτεψαν από τους Πέρσες και την έκαναν ηγέτιδα δύναμη του Ελληνικού κόσμου είχαν χαθεί προ πολλού. Οι περισσότεροι Έλληνες της περιόδου της ύστερης ρωμαιοκρατίας είχαν απολέσει την ικανότητα του μάχεσθαι.
Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες τους είχαν καταστήσει απόλεμους για να μην εξεγείρονται και μόνο ο ρωμαϊκός στρατός έφερε όπλα για την προστασία των πόλεων της αυτοκρατορίας. Διάφορα γερμανικά φύλλα κατέκλεισαν την Ευρώπη σε όλο το μήκος και το πλάτος της στην διάρκεια του 3ου και του 4ου μ.Χ. αιώνα, όπως Γότθοι (Βησιγότθοι και Οστρογότθοι), Βάνδαλοι, Ερούλοι και Αλαμανοί που λεηλατούσαν, έκαιγαν και κατέστρεφαν τα πάντα στο πέρασμά τους.
- Οι Ερούλοι ερχόμενοι από τον βορρά δήωσαν όλη την ύπαιθρο χώρα της Ελλάδας. Το 267 μ.Χ. έφτασε η στιγμή που οι Ερούλοι αποβιβάστηκαν στον Πειραιά και κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα, η οποία ήταν μια ανοχύρωτη πόλη έρμαιο στα χέρια των βαρβάρων.
Οι Ερούλοι, αφού λεηλάτησαν την πόλη προχώρησαν πιο βόρεια για να συνεχίσουν ανενόχλητοι το καταστρεπτικό τους έργο. Ο Δέξιππος όμως, δεν θα τους άφηνε να φύγουν ανενόχλητοι. Έτσι συνάθροισε τους μαχητές που είχαν σωθεί και περίμενε να φανούν οι Ερούλοι.
- Στην Κηφισιά, όπου τους περίμεναν σε ένα άλσος, έβγαλε λόγο στους στρατιώτες και τούς θύμισε ποιων ενδόξων προγόνων ήταν απόγονοι. Οι μέχρι τότε έντρομοι Αθηναίοι πολίτες μπροστά στην θέα των βαρβάρων, μετατράπηκαν σε λιοντάρια γεμάτοι θάρρος και αντοχή, έτοιμοι να προστατέψουν ό,τι είχε μείνει όρθιο.
Οι Ερούλοι αρχικά ξαφνιάστηκαν, μιας και δεν περίμεναν καμιά αντίσταση. Ξίφη, πελέκεις, δόρατα, ακόντια και βέλη γίνονταν ένα, το μίσος των Αθηναίων για τους εισβολείς έδινε μεγάλη δύναμη στα χέρια τους.
Ο Δέξιππος καθοδηγούσε τους πολεμιστές στην μάχη. Ασπίδες και κράνη θρυματίζονταν από τα απανωτά χτυπήματα, δόρατα και ξίφη καρφώνονταν στα σώματα των βαρβάρων, οι οποίοι οπισθοχώρησαν.
Ο Δέξιππος με το ξίφος του άνοιγε δρόμο ανάμεσά τους και οι Αθηναίοι μιμούμενοι τους προγόνους τους στα μηδικά έγραφαν νέες σελίδες δόξας, αποδεικνύοντας έτσι πως είχαν γραμμένη στα γονίδιά τους την γενναιότητα και την ανδρεία.
- Οι Ερούλοι κατατροπώθηκαν κατά κράτος σε εκείνη την μάχη και οι Αθηναίοι τίμησαν με ανδριάντα με πεζή και έμμετρη επιγραφή τον Δέξιππο διασώζοντας με αυτόν τον τρόπο την πολεμική αρετή και το ήθος του ανδρός στην αιωνιότητα.
Μικρά μόνο σπαράγματα διασώθηκαν από τα έργα του Δεξίππου. Στην συγγραφή των ιστορικών του έργων είχε σαν πρότυπο τον Θουκυδίδη. Διετέλεσε επίσης και αγωνοθέτης των Μεγάλων Παναθηναίων. Δεν γνωρίζουμε πότε γεννήθηκε ή πότε πέθανε, ούτε άλλα γεγονότα από την πολυκύμαντη ζωή του.
ΙΣΤΟΡΙΑ 4
Έρουλοι, οι καταστροφείς της Αθήνας
Ποιοι ήταν οι πολεμιστές που έγραψαν την πιο αιματηρή σελίδα στην ιστορία της λαμπρότερης πόλης της αρχαίας Ελλάδας: Οι «άρειοι θηρευτές», οι «πρόγονοι των Βίκινγκς», οι «απόγονοι των Μυρμιδόνων» ή τα «παιδιά των Αμαζόνων»;
Επανερχόμενοι ως Βάραγγοι, μέσα από τις λίμνες της Φινλανδίας και τα ποτάμια της Ρωσίας, οι Ερουλοι ξεκίνησαν το 860 μ.Χ. για την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης
 |
| Ο Οντίν ακολουθούμενος από έναν berserker |
Πέρασαν από τον ελλαδικό χώρο, όπως πολλοί άλλοι βάρβαροι επιδρομείς. Κατέστρεψαν, λεηλάτησαν, έκαψαν. Έρχονταν από πολύ μακριά και εκεί γύρισαν. Αφού εν τω μεταξύ όμως είχαν υποστεί και μια πρώτη κατά κράτος ήττα από τους Ρωμαίους ψηλά στον Νέστο και τη δεύτερη και αποφασιστική στη σημερινή Ναϊσσό της Σερβίας.
Πρόκειται για τους Έρουλους, το «πέρασμα» των οποίων από την Αθήνα το 267 μ.Χ. έχει αφήσει τα σημάδια του στα μνημεία της, τα οποία σήμερα εντοπίζουν οι αρχαιολόγοι.
- Τα βρήκε ο μεγάλος Αμερικανός αρχαιολόγος Ομηρος Τόμσον, ο οποίος ανέσκαψε την Αρχαία Αγορά, την οποία οι Ερουλοι κυριολεκτικά ισοπέδωσαν.
- Τα βρήκε ο Έλληνας αρχαιολόγος Πιττάκης στην ανασκαφή του Ηρωδείου, η ξύλινη (και κεραμοσκεπής) στέγη του οποίου καταστράφηκε από πυρκαϊά που έβαλαν οι Ερουλοι.
- Τα επισημαίνει ο αρχιτέκτων και μέγας ιστορικός της εξέλιξης της Αθήνας ανά τους αιώνες Γιάννης Τραυλός, υποδεικνύοντας και το νέο τείχος που χτίστηκε βορείως της Ακρόπολης για την αντιμετώπιση των επιδρομέων.
- Και βεβαίως ο Μπένγκστον στο μνημειώδες έργο του «Ελληνική και Ρωμαϊκή Ιστορία».
Όλα αυτά όμως δεν κράτησαν για πολύ. Το 268 μ.Χ. ο ρωμαϊκός στρατός αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει στη Θράκη κοντά στον ποταμό Νέστο και στη μάχη που διεξήχθη οι Ερουλοι όχι απλώς ηττήθηκαν αλλά ο αρχηγός τους Ναουλομπάτους παραδόθηκε στους Ρωμαίους. Έναν χρόνο αργότερα, εξάλλου, η οριστική απώθησή τους έλαβε χώρα επί Κλαύδιου Β’ του Γοτθικού μετά τη μάχη της Ναϊσσού.
- Αλλά ποιοι ήταν αυτοί οι Ερουλοι; Τα όσα ακολουθούν είναι συμπιλήματα ιστορικών αναφορών, αρχαιολογικών ευρημάτων και μυθολογικών παραδόσεων. Ένα σενάριο ακόμη αναπόδεικτο στα περισσότερα μέρη του, ένα ιστορικό παραμύθι… Αλλά τόσο συγκλονιστικό παραμύθι!..
Σε αυτή την τότε ανεκμετάλλευτη περιοχή είχαν διεισδύσει μετά τα Τρωικά χρόνια οι Ελληνες. Ακολουθώντας τους θαλάσσιους δρόμους που άνοιξε η Αργοναυτική εκστρατεία, ίδρυσαν από τον 8ο αιώνα π.Χ. αποικίες σε θέσεις-κλειδιά και προμήθευαν τη Μεσόγειο με τους πλούσιους καρπούς της νυν ουκρανικής και ρωσικής ενδοχώρας.
Οι πρώην ανεξάρτητες αυτές πόλεις-κράτη σχημάτισαν μετά τους Περσικούς Πολέμους το βασίλειο του Κιμμέριου Βοσπόρου. Μια διαδοχή βασιλιάδων που περηφανεύονταν για την καταγωγή τους από τον Μιθριδάτη κράτησαν τα ηνία ως το 341 μ.Χ., οπότε και υπέκυψαν οριστικά στους Ούννους. Στο μεταξύ, όμως, είχαν γνωρίσει τους Ερουλους.
Οι ρωμαϊκές και βυζαντινές πηγές
Για πρώτη φορά τους συναντάμε στα κείμενα του Πλίνιου (78 μ.Χ.) και του Τάκιτου (98 μ.Χ.). Περιγράφοντας τα γερμανικά φύλα – που τότε μετακινούνταν από τις όχθες του ποταμού Βιστούλα προς την Ουκρανία και την Κριμαία – οι ρωμαίοι ιστορικοί διέκριναν τους Harii. Ηταν – είπαν – ατρόμητοι πολεμιστές, που ορμούσαν στη μάχη χωρίς προφυλάξεις.
Αυτοί οι Harii έφτασαν μαζί με τους υπόλοιπους Γότθους στις όχθες του Βορυσθένη (νυν Δνείπερος). Προτίμησαν όμως να ζήσουν απομονωμένοι στα έλη της Μαιώτιδας λίμνης (Αζοφική θάλασσα), πέρα από το Παντικάπαιο και τη Φαναγόρεια και ως την έσχατη ελληνική αποικία Ταναΐδα.
Η διαμονή τους στα έλη χάραξε τη μετέπειτα ιστορία τους, και οι Ελληνες τους φώναζαν Ελουρους (από τα έλη). Οι ίδιοι προτιμούσαν το αρχέγονο όνομά τους «Harji» ..
 |
| Ο Οντίν |
Οι Ερουλοι δεν ήταν ξεχωριστή εθνική ομάδα, αλλά… μοναχικό τάγμα! Παιδιά ηλικίας 15-21 ετών έμπαιναν στην υπηρεσία του μεγάλου σαμάνου, ο οποίος ντυνόταν… γυναίκα. Κάθε χρόνο άφηναν το σπίτι τους, από την Πρωτομαγιά ως το τέλος του Οκτωβρίου, για να εκπαιδευτούν στα έλη ως «στρατιώτες του θεού».
Οργανώνονταν σε δωδεκαμελείς αγέλες, υπό την αρχηγία δύο «λύκων», και μυούνταν σε τελετές που περιελάμβαναν μυσταγωγία υπό την επήρεια ναρκωτικών, ανθρωποθυσίες και ομοσεξουαλισμό. Χαρακτηριστικά, ο βυζαντινός Προκόπιος έγραψε για αυτούς – στην ιστορία των γερμανικών πολέμων «De Bello Gothico» – ότι «και μίξεις ουχ’ οσίας τελούσιν, άλλας τε και ανδρών».
Η πολύπλευρη και πολύχρονη εκπαίδευση των μικρών λύκων ολοκληρωνόταν με τον φόνο ενός εχθρού, ενός αγριόχοιρου ή μιας αρκούδας. Μετά την «τελετή αποφοίτησης», οι νέοι στρατιώτες του Wodan (του αιμοδιψούς θεού του πολέμου, με μορφή λύκου) ζούσαν πλέον στο στρατόπεδο και περίμεναν να γεμίσει το φεγγάρι για να ξεκινήσουν μια επίθεση.
Έπιναν ένα κοκτέιλ ναρκωτικών, έβαφαν το κορμί τους μοβ – με τους χυμούς του ίδιου αναισθητικού βοτάνου που χρησιμοποιούσαν και οι Κέλτες -, χόρευαν πολεμικό χορό ντυμένοι με αρκουδοτόμαρα και λυκοτόμαρα και ξεχύνονταν σαν διάβολοι στο σκοτάδι.
Όπως περιγράφει ο Τάκιτος «κανείς εχθρός δεν μπορεί να αντέξει ένα τόσο απρόσμενο και κολασμένο θέαμα (…) γιατί σε όλες τις μάχες πρώτα τα μάτια νικιούνται».
Gungnir , είναι το δόρυ του θεού Odin .
Οι Ερουλοι ήταν ολόγυμνοι, με μόνο ένα δέρμα να σκεπάζει τα γεννητικά τους όργανα. Ασπίδα αποκτούσαν μόνο αφού αποδείκνυαν με συνέπεια την ανδρεία τους. Αθέατοι, ορμούσαν στον όποιο καταυλισμό και έσφαζαν αδιάκριτα, νέους και γέρους. Η επιδρομική αυτή τακτική άλλαζε όταν είχαν να αντιμετωπίσουν στρατό σε παράταξη.
Έχοντας αδελφοποιηθεί με τους γείτονες Αλανούς, έμπαιναν στη μάχη πλάι πλάι – κάθε πεζός Έρουλος με έναν έφιππο Αλανό. Ορμούσαν τρέχοντας στον εχθρό, κρατούμενος ο Έρουλος από το τομάρι-σέλα του αλόγου (ναι, ήταν τόσο γρήγοροι στο τρέξιμο ώστε πολλοί Έλληνες τους έλεγαν Αίλουρους).
 |
| Μαγιάρος ή Χάζαρος ή Αλανός ή Βούλγαρος ιππέας με αιχμάλωτους |
Κατά τα λοιπά, οι Ερουλοι πλήθαιναν και αναπαράγονταν ως κομμάτι της φυλής, συνουσιαζόμενοι με όποια ήθελαν. Αλλά οι γυναίκες και τα παιδιά μεγάλωναν και ζούσαν στο περιθώριο του μοναχικού στρατοπέδου τους, σαν σε καθρέφτη της κοινωνίας των Αμαζόνων… Όσο για τη μοίρα των ανήμπορων γέρων και των ασθενικών παιδιών, τους σκότωναν.
Το χρονικό των «καταραμένων»...Τα παραμύθια
Δεν γνωρίζουμε αν και κατά πόσο επηρεάστηκαν οι Ερουλοι από τις ντόπιες παραδόσεις περί Αμαζόνων. Εκείνο που δείχνει σίγουρο ότι συνέβη είναι το μπόλιασμά τους με τους θρύλους του Τρωικού Πολέμου.
Άλλωστε, στο έμπα της Μαιώτιδας λίμνης βρισκόταν το νησάκι του Αχιλλέα με το ιερό του Απόλλωνα και εκεί κοντά ήταν το αρχαίο Μυρμίκειο, που οι τοπικές παραδόσεις επέμεναν ότι ήταν η πραγματική πατρίδα των Μυρμιδόνων!
Είτε τότε είτε αργότερα, οι ιερείς-αρχηγοί των Ερουλων αρχίζουν να λένε ότι οι πρόγονοί τους ήταν οι… Μυρμιδόνες και ο φτεροπόδαρος Αχιλλέας, και να συνθέτουν τις μυθοπλασίες των γερμανικών λαών που γνωρίζουμε σήμερα ως «σάγκα του Odin».(...Ότι κάνουν σήμερα οι Σλάβοι κάτοικοι των Σκοπίων ..!)
Ως την τελευταία εκδοχή τους, στις ακτές της Ισλανδίας, τα έπη αυτά διανθίστηκαν με παραλλαγές των ομηρικών επών και ηρωοποιήσεις των πολεμιστών Ερουλων που έδρεψαν δάφνες με το έργο τους.
 |
| Βαράγκοι στην αυτοκρατορική φρουρά της ρωμέϊκης αυτοκρατορίας |
Ωστόσο, σε αυτούς τους πρώτους δύο αιώνες της άνδρωσης των Έρουλων στους βαλτότοπους του Αζόφ, μια δραστική αλλαγή συμβαίνει γύρω τους. Οι πρώην πανταχού παρόντες Σαρμάτες έχουν, σε μεγάλο βαθμό, μεταναστεύσει προς τις πεδιάδες του Δούναβη, πολεμώντας συνεχώς με τους Ρωμαίους και αφήνοντας την περιοχή της Κριμαίας έκθετη στους συνεχώς καταφθάνοντες Γότθους.
Αλλά και εκείνοι χωρίζονται, στους Βησιγότθους που πηγαίνουν στη Ρουμανία και τους Οστρογότθους που μένουν από το Δέλτα του Δούναβη ως τον ποταμό Ντον.
Όντας πολυαριθμότεροι, τους νικούν έπειτα από σφοδρές μάχες και οι Ερουλοι διασκορπίζονται, άλλοι προς τη Σουηδία, άλλοι προς τη Γαλατία και άλλοι προς τη Μαιώτιδα λίμνη.
Στο πρώτο της χτύπημα, το 375 μ.Χ., η ορδή των Ούννων κατατροπώνει τους Οστρογότθους του Ερμανάρικ και διαλύει το βασίλειό τους. Το «μπιλιάρδο των λαών» αρχίζει, με επόμενους στη σειρά τους Βησιγότθους, οι οποίοι καταφεύγουν έντρομοι στη σημερινή Βουλγαρία.
Εκεί, ζουν άθλια με τα σαπιοκρέατα που τους πουλάει ο ρωμαϊκός στρατός, ώσπου εξεγείρονται. Το 378 μ.Χ. αντιμετωπίζουν τον αυτοκράτορα Βαλέντιο (Valens) έξω από την Αδριανούπολη και… λιανίζουν τις τελευταίες ελπίδες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας για παλινόρθωση.
Το μόνο που προλαβαίνουν να κάνουν τώρα οι ανατολικο-Ρωμαίοι είναι να «λαδώσουν» τους ασυγκράτητους Ούννους, προκειμένου να μην κατεβούν και αυτοί προς τη Βασιλεύουσα. Το καταφέρνουν, περιέργως πως.
Περνάει ένας αιώνας τρόμου και σφαγών για όλη την Ευρώπη, από τη Μαύρη Θάλασσα ως τη Γαλατία. Οι Ούννοι βρίσκονται καλπάζοντας παντού, ακολουθούμενοι από τους Έρουλους, τους Ρούγιους, τους Σκίριους και άλλες υποταγμένες φυλές.
Μετά όμως τον θάνατο του Αττίλα, οι Έρουλοι βρίσκουν την ευκαιρία για αλλαγή της μοίρας τους. Το 454 μ.Χ., συνεργαζόμενοι με τους άλλους υπόδουλους, καταλύουν την κυριαρχία των Ούννων και στήνουν το δικό τους βασίλειο στη σημερινή Σλοβακία. Για πρώτη φορά εγκαταλείπουν την «ιερομοναχική» δομή και πασχίζουν να ζήσουν ως λαός, με οικογένειες, βιός και βασιλιά.
Το 476 π.Χ. φτάνουν στο αποκορύφωμα της θρασύτητάς τους: Ο Ερουλος Οδόακρος, με στρατεύματα Ερουλων και Σκίριων εκθρονίζει τον τελευταίο Ρωμαίο αυτοκράτορα και καταλαμβάνει τη Ρώμη. Από το 487 ως το 488 μ.Χ. ο Οδόακρος καταστρέφει τους ενοχλητικούς Ρούγιους και την πρωτεύουσά τους Νόρικουμ. Η τρίτη χρονιά (489) όμως ανήκει στην εκδίκηση των Ρούγιων: Με τις ευλογίες και τη βοήθεια του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδόσιου, ο Θεοδώριχος συστρατεύει τους Οστρογότθους και τους εναπομείναντες Ρούγιους, σκοτώνει τον Οδόακρο (το 493) και ιδρύει το δικό του βασίλειο στη Ραβέννα.
Οι επιπτώσεις για το βασίλειο των Ερουλων είναι μοιραίες: Το 508 μ. Χ. οι υποτακτικοί τους Λογγοβάρδοι εξεγείρονται και νικούν σαρωτικά τους Ερουλους. Η κόρη του νεκρού πια βασιλιά των Ερουλων Rhodulphm, Silinga, παντρεύεται τον βασιλιά των Λογγοβάρδων Wacho και βαφτίζει τον γιο της Walt-Hari (Walter στα νυν Αγγλικά, αλλά «αρχηγό των Επιδρομέων» στα Ερουλιανά). Φρούδα όμως η ελπίδα της: Οι ακέφαλοι πλέον Έρουλοι χωρίζονται στα τρία. Κάποιοι ενώνονται με τους Λομβαρδούς και μεταναστεύουν μαζί στην Ιταλία, κάποιοι άλλοι ζητούν άσυλο στη βυζαντινή αυτοκρατορία και εγκαθίστανται (528 μ.Χ.) στα περίχωρα του Singidunum (Βελιγράδι), και κάποιοι άλλοι καταφεύγουν στη Δακία (Ρουμανία) όπου συγχωνεύονται, τελικά, με τους Γότθους (545 μ.Χ).
Σε όλη αυτή την πολυδιάσπαση ρόλο έπαιξε όχι μόνον η διπλωματία του αυτοκράτορα Θεοδόσιου αλλά και… οι παπάδες! Συγκεκριμένα, ιεραπόστολοι διείσδυσαν στους ταραγμένους Ερουλους και εκχριστιάνισαν πολλούς. Ωστόσο δεν ήταν όλοι οι ιεραπόστολοι της ίδιας εκκλησίας. Έτσι, οι Ερουλοι που πήγαν στην Ιταλία έγιναν καθολικοί, εκείνοι που πήγαν στο Βελιγράδι έγιναν ορθόδοξοι, ενώ εκείνοι που πήγαν στους Βησιγότθους έγιναν Αριανοί!
Θα αναρωτηθείτε ίσως «αλλαξοπίστησαν όλοι;» Ναι… σχεδόν: Οι σκληροπυρηνικοί παγανιστές, με τα περισσότερα μέλη της βασιλικής οικογένειας, ήταν ο τέταρτος κλάδος των νικημένων Ερουλων που έφυγε προς τον Βορρά, προς τη Θούλη (Σκανδιναβία) των αρχαιοελληνικών μύθων.
Γιατί εκεί; Διότι γνώριζαν την πηγή του «πλούτου των Υπερβορείων» που ανέκαθεν εμπορεύονταν οι βάρβαροι με τους Έλληνες και τους Ρωμαίους: Ηλεκτρο από τη Βαλτική και γούνες από την Ουψάλα! Στον δρόμο τους, όμως, έπεσαν πάνω στις ορδές των Σλάβων που μετανάστευαν νότια. Έστριψαν αριστερά, έφθασαν στη Γιουτλάνδη (Δανία) και από εκεί, έπειτα από μια επίθεση στους Βαρινούς, πήραν πλοία και έφθασαν στη Σουηδία (512 μ.Χ).
Στην υπηρεσία των Βυζαντινών οι Ερουλοι διέπρεψαν πολλαπλά. Ηταν με τον γότθο στρατηγό Βελισάριο στη Μεσοποταμία κατά των Περσών (530 μ.Χ.) και ήταν οι ίδιοι που «καθάρισαν» με τους χιλιάδες εξεγερμένους στη Στάση του Νίκα (532 μ.Χ.) . Το 534 και το 535 μ.Χ. ήταν πλάι στον Βελισάριο, όταν διέλυσε το ενωμένο βασίλειο των Βανδάλων και Αλανών στην Καρχηδόνα.
Το 539 μ.Χ. τους βρίσκουμε στον πόλεμο κατά των Αρμενίων και το 542 μ.Χ. ξανά με τον Βελισάριο κατά των Περσών. Το 543 μ.Χ. είναι στο πλευρό του στρατηγού Ναρσή κατά των Περσών, όπως και το 552 μ.Χ., όταν πέταξε τους Οστρογότθους έξω από την Ιταλία. Τέλος, στα χρόνια 550-552 μ.Χ. βρίσκουμε Ερουλους να πολεμούν με τον αρχηγό τους Uligang στον Καύκασο και την Κολχίδα, εναντίον Αμπχαζίων και Περσών.
Αλλά κάπου τότε χάνεται το όνομα Ερουλοι από την Ιστορία. Γιατί; Το πιθανότερο είναι ότι στη μεν κύρια Ευρώπη έμειναν ελάχιστοι, από τη μισθοφορική και πειρατική ζωή, στη δε Σκανδιναβία… άλλαξαν ταυτότητα: Κουβαλώντας την αίγλη των ιερο-πολεμιστών και την ιδεο-μυθολογία του Odin – συν την εισαγωγή του ρωμαιοτραφούς ρουνικού αλφαβήτου – έγιναν η άρχουσα τάξη των ντόπιων φυλών, Σουηδών (Svea) και Γότθων (Gauti).
Είχαν φροντίσει να σβήσουν από τη μνήμη το φρικτό παρελθόν τους, αποδεχόμενοι το φυλετικό όνομα των νέων υπηκόων τους. Στις περιοχές της Σουηδίας όπου εγκαταστάθηκαν (Blechingia και Vdrend) υπάρχουν ακόμη και σήμερα αριστοκρατικές οικογένειες που υπερηφανεύονται ότι κατάγονται από αυτούς.
Όσο για εμάς, τους ήδη λεηλατημένους της Ανατολής, δεν μείναμε για πολύ χωρίς Ερουλους: Οι «Σουηδοί» πλέον πολέμαρχοι δρασκέλισαν τη Βαλτική και έφτιαξαν αποικία στη λίμνη Λαντόγκα (πάνω από τη νυν Αγία Πετρούπολη). Από εκεί, έστησαν μιαν απίστευτη αλυσίδα ποτάμιου εμπορίου και, ως τον 8ο αιώνα, έφτασαν… ξανά στις όχθες του Βορυσθένη. Βλέποντας – το 839 μ.Χ. -, τα παλιά λημέρια ξαναθυμήθηκαν τους ατέλειωτους λογαριασμούς, πέταξαν τα ρούχα του εμπόρου και φόρεσαν εκείνα του πειρατή (Βάραγγος – Varig) και πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη (860 μ.Χ).
Όλοι γνωρίζουμε τη λαχτάρα των Βυζαντινών από τα 10.000 πλοιάρια των Ρως-δρομόνων (όπως τους έλεγαν) και την αγωνία τους να μην αναμετρηθούν στη στεριά με αυτούς τους φτεροπόδαρους διαβόλους. Τελικά, κατά τη ναυμαχία, οι Ερουλοι (τώρα Βάραγγοι) νικήθηκαν από το υγρόν πυρ και οι αιχμάλωτοι υποχρεώθηκαν να χτίσουν τα νέα τριπλά τείχη της Κωνσταντινούπολης. Επειδή όμως «τα καλά παιδιά σπανίζουν», μπήκαν στην υπηρεσία του αυτοκράτορα και έγιναν οι αφοσιωμένοι πραιτωριανοί του.
Κανονικά εδώ βάζουμε τελεία, καθώς όλοι γνωρίζουμε ότι οι Βάραγγοι του Κιέβου βαπτίστηκαν χριστιανοί και δεν ξαναχτύπησαν τους Ρωμιούς. Ωστόσο υπάρχει μια λεπτομέρεια σημαδιακή, που αναβίωσε τα φαντάσματα: Ο τελευταίος Βάραγγος στην υπηρεσία του αυτοκράτορα ήταν ο Harald, o μικρός γιος του εκθρονισμένου βασιλιά Ολαφ της Νορβηγίας.
Ένα δίμετρο παλικάρι που κατατάχθηκε στη φρουρά των Βαράγγων το 1035 και, αφού πολέμησε σε Ανατολή και Δύση, ζήτησε να «βγει στη σύνταξη». Η αυτοκράτειρα Ζωή δεν ήθελε να τον αφήσει να φύγει (έρως γαρ) και διέταξε να κλείσουν τον Κεράτιο κόλπο με την αλυσίδα. Ο Βάραγγος όρμησε με τον μονόξυλο δρόμωνα του προς την αλυσίδα, έγειρε πίσω με όλους τους στρατιώτες τους και αμέσως μετά το καβάλημα της αλυσίδας έριξε όλο το βάρος μπροστά κατορθώνοντας να την υπερπηδήσει!
Πού πήγε; Έφθασε πρώτα στο αρχαίο λημέρι της Μαιώτιδας, την «Ελλιπάλτα», μετά στη λίμνη Λαντόγκα και έπειτα στη Βαλτική, ωσότου έφτασε το 1043 μ.Χ. στα σημερινά σύνορα Νορβηγίας και Σουηδίας. Εκεί, ως βασιλιάς πλέον Harald Sigurdsson ΙΙΙ της Νορβηγίας θάμπωνε τα κορίτσια με τα μεταξωτά και χρυσοποίκιλτα βυζαντινά του ρούχα και τα υπέροχα όπλα του.
Κάποια στιγμή «τα πήρε στο κρανίο» με τη βαρεμάρα που επικρατούσε και έστησε ένα… «μοναχικό τάγμα»: τους Berseks (ή Bersekers αγγλιστί). Άρχισε να τους ποτίζει βαρβιτουρικά -ναρκωτικά και να τους εξαπολύει σε πειρατικά γιουρούσια, από την Εσθονία ως τη Ιρλανδία και από τη Σκωτία ως το Γιβραλτάρ.
Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που όλη η οικουμένη γνωρίζει ως «οι επιδρομές των Βίκινγκς»! Όλοι μιλούσαν για τους λυκανθρώπους που ορμούσαν αφηνιασμένοι εναντίον εχθρών και φίλων, χαμένοι στην έκσταση του λυκοθεού Wodan.
Ο ίδιος ο Χάραλντ πέθανε πολεμώντας στην Αγγλία (το 1066), λίγο πριν από την εισβολή των Νορμανδών, αλλά το «καλογερόπαιδό του», ο Leif Ericsson, έφτασε ως την Αμερική και τους Ερυθρόδερμους. Και εκεί, στη Βίνλαντ… μα τη Βαλχάλα, η Δύση βάφτηκε κόκκινη!
Οι τελευταίοι Ερουλοι-Berseks της Βίνλαντ εξοντώθηκαν από τους Ινδιάνους, αυτοί της Γροιλανδίας από την αλλαγή του κλίματος και τους πάγους, ενώ εκείνοι της Νορβηγίας κυνηγήθηκαν από όλους τους υπόλοιπους, γιατί το παράκαναν στο σκότωμα και των… ομοφύλων. Οι Berseks διαλύθηκαν με νόμο το 1015 μ.Χ. Πάντως φαίνεται ότι το είδος δεν εξέλιπεν απολύτως: Ο διευθυντής των Εθνικών Αρχείων της Ισλανδίας Bartr Guthmundsson ισχυρίζεται στο βιβλίο του «The Origin of the Icelanders» ότι οι περισσότεροι Ισλανδοί είναι Ερουλοι!
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΆ ΣΤΟΙΧΈΙΑ KAI ΠΗΓΕΣ :
Αλλά και εκείνοι χωρίζονται, στους Βησιγότθους που πηγαίνουν στη Ρουμανία και τους Οστρογότθους που μένουν από το Δέλτα του Δούναβη ως τον ποταμό Ντον.
- Οι Έρουλοι αυξάνουν ανάλογα την επιρροή τους, ώσπου έρχονται σε μοιραία σύγκρουση με τον Οστρογότθο βασιλιά, ο οποίος εξοντώνει μπαμπέσικα τα πρωτοπαλίκαρά τους.
- Μετά τη λεηλασία του Βυζαντίου και έναν σταθμό στην Τροία, ξεχύνονται σφάζοντας στα νησιά του Αιγαίου. Αποβιβάζονται στην Αθήνα και την ξεθεμελιώνουν, βάζοντας φωτιά σε σπίτια, δημόσια κτίρια και ιερά. Η Ακρόπολη και τα ιερά της θα γλιτώσουν την καταστροφή, όχι όμως και η Αρχαία Αγορά όπως και το Ωδείο του Ηρώδου του Αττικού.
- Δύο χρόνια μετά, σχεδόν το σύνολο του ρωμαϊκού στρατού τούς περιμένει παρατεταγμένο στη Ναϊσσό (σημερινή Νις, στη Σερβία). Στον στρατό των Έρουλων έχουν τώρα προστεθεί και οι Γότθοι της Δακίας, αλλά τη φοβερή μάχη κερδίζουν οι Ρωμαίοι, με 50.000 Ερουλους και Γότθους νεκρούς. Ο Μάρκος Κλαύδιος αποκτά το επίθετο «Γοτθικός» και οι αιχμάλωτοι Ερουλοι γλιτώνουν τη ζωή τους με την ένταξη στις γραμμές των ρωμαϊκών λεγεώνων.
Όντας πολυαριθμότεροι, τους νικούν έπειτα από σφοδρές μάχες και οι Ερουλοι διασκορπίζονται, άλλοι προς τη Σουηδία, άλλοι προς τη Γαλατία και άλλοι προς τη Μαιώτιδα λίμνη.
- Το 337 μ.Χ. είναι το έτος-κλειδί για τη μετάλλαξη της Ευρώπης: Οι Ούννοι, έχοντας πλέον πάρει την απόφαση ότι η Κίνα είναι απρόσβλητη με το Σινικό Τείχος, ορμούν προς τα δυτικά και φθάνουν στα περίχωρα της Ταναΐδος.
Στο πρώτο της χτύπημα, το 375 μ.Χ., η ορδή των Ούννων κατατροπώνει τους Οστρογότθους του Ερμανάρικ και διαλύει το βασίλειό τους. Το «μπιλιάρδο των λαών» αρχίζει, με επόμενους στη σειρά τους Βησιγότθους, οι οποίοι καταφεύγουν έντρομοι στη σημερινή Βουλγαρία.
Εκεί, ζουν άθλια με τα σαπιοκρέατα που τους πουλάει ο ρωμαϊκός στρατός, ώσπου εξεγείρονται. Το 378 μ.Χ. αντιμετωπίζουν τον αυτοκράτορα Βαλέντιο (Valens) έξω από την Αδριανούπολη και… λιανίζουν τις τελευταίες ελπίδες της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας για παλινόρθωση.
Το μόνο που προλαβαίνουν να κάνουν τώρα οι ανατολικο-Ρωμαίοι είναι να «λαδώσουν» τους ασυγκράτητους Ούννους, προκειμένου να μην κατεβούν και αυτοί προς τη Βασιλεύουσα. Το καταφέρνουν, περιέργως πως.
Περνάει ένας αιώνας τρόμου και σφαγών για όλη την Ευρώπη, από τη Μαύρη Θάλασσα ως τη Γαλατία. Οι Ούννοι βρίσκονται καλπάζοντας παντού, ακολουθούμενοι από τους Έρουλους, τους Ρούγιους, τους Σκίριους και άλλες υποταγμένες φυλές.
Μετά όμως τον θάνατο του Αττίλα, οι Έρουλοι βρίσκουν την ευκαιρία για αλλαγή της μοίρας τους. Το 454 μ.Χ., συνεργαζόμενοι με τους άλλους υπόδουλους, καταλύουν την κυριαρχία των Ούννων και στήνουν το δικό τους βασίλειο στη σημερινή Σλοβακία. Για πρώτη φορά εγκαταλείπουν την «ιερομοναχική» δομή και πασχίζουν να ζήσουν ως λαός, με οικογένειες, βιός και βασιλιά.
 |
| Ο Αυγουστύλος παραδίδεται στον Οδόακρο |
Το 476 π.Χ. φτάνουν στο αποκορύφωμα της θρασύτητάς τους: Ο Ερουλος Οδόακρος, με στρατεύματα Ερουλων και Σκίριων εκθρονίζει τον τελευταίο Ρωμαίο αυτοκράτορα και καταλαμβάνει τη Ρώμη. Από το 487 ως το 488 μ.Χ. ο Οδόακρος καταστρέφει τους ενοχλητικούς Ρούγιους και την πρωτεύουσά τους Νόρικουμ. Η τρίτη χρονιά (489) όμως ανήκει στην εκδίκηση των Ρούγιων: Με τις ευλογίες και τη βοήθεια του βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδόσιου, ο Θεοδώριχος συστρατεύει τους Οστρογότθους και τους εναπομείναντες Ρούγιους, σκοτώνει τον Οδόακρο (το 493) και ιδρύει το δικό του βασίλειο στη Ραβέννα.
Οι επιπτώσεις για το βασίλειο των Ερουλων είναι μοιραίες: Το 508 μ. Χ. οι υποτακτικοί τους Λογγοβάρδοι εξεγείρονται και νικούν σαρωτικά τους Ερουλους. Η κόρη του νεκρού πια βασιλιά των Ερουλων Rhodulphm, Silinga, παντρεύεται τον βασιλιά των Λογγοβάρδων Wacho και βαφτίζει τον γιο της Walt-Hari (Walter στα νυν Αγγλικά, αλλά «αρχηγό των Επιδρομέων» στα Ερουλιανά). Φρούδα όμως η ελπίδα της: Οι ακέφαλοι πλέον Έρουλοι χωρίζονται στα τρία. Κάποιοι ενώνονται με τους Λομβαρδούς και μεταναστεύουν μαζί στην Ιταλία, κάποιοι άλλοι ζητούν άσυλο στη βυζαντινή αυτοκρατορία και εγκαθίστανται (528 μ.Χ.) στα περίχωρα του Singidunum (Βελιγράδι), και κάποιοι άλλοι καταφεύγουν στη Δακία (Ρουμανία) όπου συγχωνεύονται, τελικά, με τους Γότθους (545 μ.Χ).
Σε όλη αυτή την πολυδιάσπαση ρόλο έπαιξε όχι μόνον η διπλωματία του αυτοκράτορα Θεοδόσιου αλλά και… οι παπάδες! Συγκεκριμένα, ιεραπόστολοι διείσδυσαν στους ταραγμένους Ερουλους και εκχριστιάνισαν πολλούς. Ωστόσο δεν ήταν όλοι οι ιεραπόστολοι της ίδιας εκκλησίας. Έτσι, οι Ερουλοι που πήγαν στην Ιταλία έγιναν καθολικοί, εκείνοι που πήγαν στο Βελιγράδι έγιναν ορθόδοξοι, ενώ εκείνοι που πήγαν στους Βησιγότθους έγιναν Αριανοί!
Θα αναρωτηθείτε ίσως «αλλαξοπίστησαν όλοι;» Ναι… σχεδόν: Οι σκληροπυρηνικοί παγανιστές, με τα περισσότερα μέλη της βασιλικής οικογένειας, ήταν ο τέταρτος κλάδος των νικημένων Ερουλων που έφυγε προς τον Βορρά, προς τη Θούλη (Σκανδιναβία) των αρχαιοελληνικών μύθων.
Γιατί εκεί; Διότι γνώριζαν την πηγή του «πλούτου των Υπερβορείων» που ανέκαθεν εμπορεύονταν οι βάρβαροι με τους Έλληνες και τους Ρωμαίους: Ηλεκτρο από τη Βαλτική και γούνες από την Ουψάλα! Στον δρόμο τους, όμως, έπεσαν πάνω στις ορδές των Σλάβων που μετανάστευαν νότια. Έστριψαν αριστερά, έφθασαν στη Γιουτλάνδη (Δανία) και από εκεί, έπειτα από μια επίθεση στους Βαρινούς, πήραν πλοία και έφθασαν στη Σουηδία (512 μ.Χ).
Στην υπηρεσία των Βυζαντινών οι Ερουλοι διέπρεψαν πολλαπλά. Ηταν με τον γότθο στρατηγό Βελισάριο στη Μεσοποταμία κατά των Περσών (530 μ.Χ.) και ήταν οι ίδιοι που «καθάρισαν» με τους χιλιάδες εξεγερμένους στη Στάση του Νίκα (532 μ.Χ.) . Το 534 και το 535 μ.Χ. ήταν πλάι στον Βελισάριο, όταν διέλυσε το ενωμένο βασίλειο των Βανδάλων και Αλανών στην Καρχηδόνα.
Το 539 μ.Χ. τους βρίσκουμε στον πόλεμο κατά των Αρμενίων και το 542 μ.Χ. ξανά με τον Βελισάριο κατά των Περσών. Το 543 μ.Χ. είναι στο πλευρό του στρατηγού Ναρσή κατά των Περσών, όπως και το 552 μ.Χ., όταν πέταξε τους Οστρογότθους έξω από την Ιταλία. Τέλος, στα χρόνια 550-552 μ.Χ. βρίσκουμε Ερουλους να πολεμούν με τον αρχηγό τους Uligang στον Καύκασο και την Κολχίδα, εναντίον Αμπχαζίων και Περσών.
 |
| Μυθολογικα και άλλα στοιχεία των λαών στην Σκανδιναβική 500-600 μ.Χ. |
- Μπορεί να μην ξανασυναντούμε το όνομά τους ως ξεχωριστή φυλή στα πεδία των μαχών, αλλά σίγουρα τους έχουμε ακούσει στη Δύση ως Eorlas (Ιρλανδία), Eorlingas (Δανία), Jarl (Σκανδιναβία) και… Earl (κόμης στα Αγγλικά)!
Είχαν φροντίσει να σβήσουν από τη μνήμη το φρικτό παρελθόν τους, αποδεχόμενοι το φυλετικό όνομα των νέων υπηκόων τους. Στις περιοχές της Σουηδίας όπου εγκαταστάθηκαν (Blechingia και Vdrend) υπάρχουν ακόμη και σήμερα αριστοκρατικές οικογένειες που υπερηφανεύονται ότι κατάγονται από αυτούς.
Όσο για εμάς, τους ήδη λεηλατημένους της Ανατολής, δεν μείναμε για πολύ χωρίς Ερουλους: Οι «Σουηδοί» πλέον πολέμαρχοι δρασκέλισαν τη Βαλτική και έφτιαξαν αποικία στη λίμνη Λαντόγκα (πάνω από τη νυν Αγία Πετρούπολη). Από εκεί, έστησαν μιαν απίστευτη αλυσίδα ποτάμιου εμπορίου και, ως τον 8ο αιώνα, έφτασαν… ξανά στις όχθες του Βορυσθένη. Βλέποντας – το 839 μ.Χ. -, τα παλιά λημέρια ξαναθυμήθηκαν τους ατέλειωτους λογαριασμούς, πέταξαν τα ρούχα του εμπόρου και φόρεσαν εκείνα του πειρατή (Βάραγγος – Varig) και πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη (860 μ.Χ).
Όλοι γνωρίζουμε τη λαχτάρα των Βυζαντινών από τα 10.000 πλοιάρια των Ρως-δρομόνων (όπως τους έλεγαν) και την αγωνία τους να μην αναμετρηθούν στη στεριά με αυτούς τους φτεροπόδαρους διαβόλους. Τελικά, κατά τη ναυμαχία, οι Ερουλοι (τώρα Βάραγγοι) νικήθηκαν από το υγρόν πυρ και οι αιχμάλωτοι υποχρεώθηκαν να χτίσουν τα νέα τριπλά τείχη της Κωνσταντινούπολης. Επειδή όμως «τα καλά παιδιά σπανίζουν», μπήκαν στην υπηρεσία του αυτοκράτορα και έγιναν οι αφοσιωμένοι πραιτωριανοί του.
Ένα δίμετρο παλικάρι που κατατάχθηκε στη φρουρά των Βαράγγων το 1035 και, αφού πολέμησε σε Ανατολή και Δύση, ζήτησε να «βγει στη σύνταξη». Η αυτοκράτειρα Ζωή δεν ήθελε να τον αφήσει να φύγει (έρως γαρ) και διέταξε να κλείσουν τον Κεράτιο κόλπο με την αλυσίδα. Ο Βάραγγος όρμησε με τον μονόξυλο δρόμωνα του προς την αλυσίδα, έγειρε πίσω με όλους τους στρατιώτες τους και αμέσως μετά το καβάλημα της αλυσίδας έριξε όλο το βάρος μπροστά κατορθώνοντας να την υπερπηδήσει!
Πού πήγε; Έφθασε πρώτα στο αρχαίο λημέρι της Μαιώτιδας, την «Ελλιπάλτα», μετά στη λίμνη Λαντόγκα και έπειτα στη Βαλτική, ωσότου έφτασε το 1043 μ.Χ. στα σημερινά σύνορα Νορβηγίας και Σουηδίας. Εκεί, ως βασιλιάς πλέον Harald Sigurdsson ΙΙΙ της Νορβηγίας θάμπωνε τα κορίτσια με τα μεταξωτά και χρυσοποίκιλτα βυζαντινά του ρούχα και τα υπέροχα όπλα του.
Κάποια στιγμή «τα πήρε στο κρανίο» με τη βαρεμάρα που επικρατούσε και έστησε ένα… «μοναχικό τάγμα»: τους Berseks (ή Bersekers αγγλιστί). Άρχισε να τους ποτίζει βαρβιτουρικά -ναρκωτικά και να τους εξαπολύει σε πειρατικά γιουρούσια, από την Εσθονία ως τη Ιρλανδία και από τη Σκωτία ως το Γιβραλτάρ.
Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που όλη η οικουμένη γνωρίζει ως «οι επιδρομές των Βίκινγκς»! Όλοι μιλούσαν για τους λυκανθρώπους που ορμούσαν αφηνιασμένοι εναντίον εχθρών και φίλων, χαμένοι στην έκσταση του λυκοθεού Wodan.
 |
| Ο λυκοθεός Wodan |
Οι τελευταίοι Ερουλοι-Berseks της Βίνλαντ εξοντώθηκαν από τους Ινδιάνους, αυτοί της Γροιλανδίας από την αλλαγή του κλίματος και τους πάγους, ενώ εκείνοι της Νορβηγίας κυνηγήθηκαν από όλους τους υπόλοιπους, γιατί το παράκαναν στο σκότωμα και των… ομοφύλων. Οι Berseks διαλύθηκαν με νόμο το 1015 μ.Χ. Πάντως φαίνεται ότι το είδος δεν εξέλιπεν απολύτως: Ο διευθυντής των Εθνικών Αρχείων της Ισλανδίας Bartr Guthmundsson ισχυρίζεται στο βιβλίο του «The Origin of the Icelanders» ότι οι περισσότεροι Ισλανδοί είναι Ερουλοι!
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΆ ΣΤΟΙΧΈΙΑ KAI ΠΗΓΕΣ :
- Journal of Roman Studies,
- http://journals.cambridge.org/
- Fergus Millar (1969) «P. Herennius Dexippus: The Greek World and the Third-century Invasions,» Journal of Roman Studies 59: 12–29. (αγγλικά)
- Francois Paschoud (1991) «L’Histoire Auguste et Dexippe,» in G. Bonamente et al., eds., Historiae Augustae Colloquium Parisinum, 217-69. (γαλλικά)
- Dexippus’ Fragments in Dindorf’s 1870 Minor Greek Historians
- Βιβλιογραφία : Ιστορία της πόλεως Αθηνών κατά τους μέσους αιώνας – Τόμος Α
- pneymatiko.wordpress.com
- The Heruls in Scandinavia by Troels Brandt
- Αρχαίων Τόπος -https://theancientwebgreece.wordpress.com
- Procopius History of the wars
- Agathias Histories
- "Τhe hronicle of john malalas"
- ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
){kind=link}