Η αρχαιολόγος Dr. Emma Pomeroy του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο ανασκάπτει τα σκελετικά υπολείμματα ενός ενήλικου Νεάντερταλ που οι ερευνητές ονόμασαν Shanidar Z. Η ανακάλυψη του σπηλαίου περιγράφηκε σε μια μελέτη του Φεβρουαρίου 2020.
Φωτό: Christopher Owen Hunt
Με τα χρόνια, οι επιστήμονες βρήκαν περαιτέρω στοιχεία για την ευφυΐα και την πολυπλοκότητα των Νεάντερταλ.
Ένας τάφος που ανακαλύφθηκε το 1960 οδήγησε τους ερευνητές να υποθέσουν ότι οι Νεάντερταλ έθαβαν τους νεκρούς τους με λουλούδια - αμφισβητώντας την επικρατούσα άποψη ότι οι αρχαίοι άνθρωποι ήταν χαζοί και βάναυσοι. Τώρα οι επιστήμονες λένε ότι ένα βασικό στοιχείο, το οποίο βοήθησε στη διαμόρφωση της μελέτης των Νεάντερταλ, μπορεί να είχε παρερμηνευθεί.
Ένα κοντινό πλάνο του κορμού του δείγματος Shanidar Z εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ανασκαφής. Φωτό /Christopher Owen Hunt.
Ο αρχαιολόγος Ralph Solecki ανακάλυψε την «ταφή λουλουδιών», όπως έγινε γνωστή, ενώ εξερευνούσε το σπήλαιο Shanidar στην περιοχή του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ. Βρήκε πολλά δείγματα Νεάντερταλ τη δεκαετία του 1950 και του 1960, αναγνώρισε έναν ανδρικό σκελετό που έγινε γνωστός ως Shanidar 4. Τα 65.000 ετών λείψανα περιβάλλονταν από συστάδες γύρης.
Η Arlette Leroi-Gourhan, αρχαιολόγος και ειδικός στη γύρη, υπέθεσε εκείνη την εποχή ότι αυτές οι συστάδες ήταν ανθήρες, οι δομές που περιέχουν γύρη στα λουλούδια. Αυτή και ο Solecki πρότειναν ότι οι Νεάντερταλ είχαν βάλει λουλούδια στον τάφο, με τον ίδιο περίπου τρόπο που κάνουν πολλοί άνθρωποι σήμερα.
Εικόνα ηλεκτρονικού μικροσκοπίου σάρωσης που δείχνει καμένα υπολείμματα φυτικών τροφών (όσπρια - μπιζέλια ή φακές) από το σπήλαιο Shanidar που χρονολογείται πριν από περίπου 70.000 χρόνια. Εικόνα από την Ceren Kabukcu
«Θα βρείτε αυτή την ιστορία σε πολλά εγχειρίδια αρχαιολογίας μέχρι σήμερα», είπε ο Chris Hunt, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ στο Ηνωμένο Βασίλειο και επικεφαλής συγγραφέας μιας νέας μελέτης στην τοποθεσία Shanidar. «Ήταν ένα από τα πράγματα που έπεισαν τον Solecki ότι οι Νεάντερταλ δεν ήταν απλώς άσχημοι και βάναυσοι, κάτι που βασικά είχαν σκεφτεί οι άνθρωποι μέχρι εκείνο το σημείο. Αλλά στην πραγματικότητα, ήταν άτομα που νοιάζονταν και φρόντιζαν ο ένας τον άλλον».
Με τα χρόνια, οι επιστήμονες βρήκαν περαιτέρω στοιχεία για την ευφυΐα και την πολυπλοκότητα των Νεάντερταλ, συμπεριλαμβανομένων τέχνης, χορδών και εργαλείων. Ωστόσο, στοιχεία της θεωρίας της ταφής των λουλουδιών δεν φαινόταν να αθροίζονται.
Ο Hunt και οι συνεργάτες του εργάζονταν στο σπήλαιο Shanidar το 2014 όταν βρήκαν ίχνη αρχαίας γύρης στην επιφάνεια του δαπέδου του σπηλαίου.
Ενώ η εργασία του Hunt και των συναδέλφων του υποδηλώνει ότι η υπόθεση της ταφής λουλουδιών είναι εσφαλμένη, η πρόσφατη εργασία για τους Νεάντερταλ στο σπήλαιο Shanidar υποστηρίζει το υποκείμενο μήνυμα της παλιάς θεωρίας: ότι οι Νεάντερταλ περιποιούνταν τους νεκρούς τους με προσοχή.
Οι σκελετοί στο σπήλαιο μοιράζονται κοινούς προσανατολισμούς και κοινές τοποθεσίες, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να υπήρχε κάποιο νόημα που σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο τέθηκαν σε ανάπαυση. Ο Shanidar 4 και η Shanidar Z, μια πιο πρόσφατη ανακάλυψη σκελετού που δημοσιεύθηκε το 2020, βρέθηκαν κοντά σε θραύσματα ξύλου. Ο Hunt είπε ότι αναρωτιέται αν αυτά μπορεί να ήταν από κλαδιά που είχαν τοποθετηθεί πάνω από τα σώματα για να τα προστατεύσουν.
Συγκεκριμένα, ο Hunt είπε ότι η Shanidar Z ήταν τοποθετημένη σαν να κοιμόταν.
A ‘flower burial’ unearthed in 1960 reshaped the study of Neanderthals. A new discovery calls it into question
