Ενα άγνωστο αγαλμάτιο βαρβάρου που όμοιό του δεν υπάρχει στον ελλαδικό χώρο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πρόσφατα - «Παρότι μικρού μεγέθους, επειδή είναι από μαύρο λίθο, ξεχωρίζει μέσα στη θάλασσα των λευκών αττικών έργων», λέει ο αρχαιολόγος Δημήτρης Σούρλας
Η φύλαξή του στην αρχαιολογική αποθήκη της Βιβλιοθήκης του Αδριανού δεν συνέβαλε ιδιαίτερα στην ανάδειξή του και έτσι παρέμενε άγνωστο για δεκαετίες. Και όμως, δεν έχει βρεθεί κάτι ανάλογο στον ελλαδικό χώρο: το μαύρο μάρμαρο στο οποίο λαξεύτηκε, συνδυασμένο με το θέμα που απεικονίζει, το καθιστούν ξεχωριστό.
«Παρότι μικρού μεγέθους, επειδή είναι από μαύρο λίθο, ξεχωρίζει μέσα στη θάλασσα των λευκών αττικών έργων που φυλάσσονται στις αποθήκες», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Σούρλας, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών με έδρα τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού, ο οποίος παρουσίασε χθες για πρώτη φορά το εν λόγω ακέφαλο αγαλμάτιο βαρβάρου, στο Μουσείο Κανελλοπούλου, σε επιστημονική συνάντηση για την ιστορία και την τοπογραφία της βόρειας κλιτύος της Ακρόπολης. Το εύρημα χρονολογείται στον 2ο μ.Χ. αιώνα και προέρχεται από τη Ρωμαϊκή Αγορά Αθηνών.
Χρόνια πριν, ο αρχαιολόγος είχε μάλιστα συγκολλήσει τα δύο σκέλη του, για τα οποία γνωρίζουμε μόνο ότι το ένα ανασκάφηκε το 1986. Πέραν και του αριθμού ευρετηρίου, δεν διαθέτουμε πολλά επιπλέον στοιχεία για το αντικείμενο, όμως ο κ. Σούρλας τεκμηρίωσε ότι απεικονίζει έναν Πέρση ή Δάκα αιχμάλωτο (οι Δάκες, τρομεροί πολεμιστές, ζούσαν πάνω από την οροσειρά του Αίμου), δύο εθνότητες εναντίον των οποίων οι Ρωμαίοι διεξήγαγαν πολλούς πολέμους.
«Γλυπτά σαν αυτό συνδέονται με την προβολή της δύναμης του Ρωμαίου αυτοκράτορα πάνω στους ξένους λαούς», λέει ο κ. Σούρλας. Oπως σημειώνει ωστόσο, τα αγάλματα βαρβάρων που έχουν συνδεθεί με αυτοκρατορικά αναθήματα, είναι υπερφυσικού μεγέθους, λαξευμένα σε πολύχρωμους συνήθως λίθους (όπως φρύγιο μάρμαρο) και συναντώνται κυρίως στη Ρώμη. Το συγκεκριμένο αγαλμάτιο, με σωζόμενο ύψος περίπου μισό μέτρο –καθότι ακέφαλο, αλλά και χωρίς πέλματα– έχει λαξευτεί σε μαύρο μάρμαρο με πολλές λευκές και υποκίτρινες φλεβώσεις. Απεικονίζει μια ενδεδυμένη μορφή, με τη στάση των χεριών της, που δένονται πάνω στην κοιλιά, να ερμηνεύεται ως δήλωση υποταγής και λύπης.
Το έργο είναι πιθανότατα εισηγμένο, κυρίως γιατί διαφοροποιείται από εκείνα του αττικού εργαστηρίου, που διακρίνονταν για την πλαστικότητα και τη λεπτομέρειά τους. Το ερώτημα είναι ποια λειτουργία είχε. Υποβάσταζε άραγε, μαζί με άλλους δύο αιχμάλωτους βαρβάρους, μια ευρύτερη σύνθεση;
Την υπόθεση ενισχύει μια προεξοχή στην πίσω πλευρά, που ίσως στήριζε τρίποδα. Εξάλλου, έτσι περίπου έμοιαζε και ένα μεγάλου μεγέθους ανάθημα του Αδριανού, που τιμούσε τον προκάτοχό του Τραϊανό, και το οποίο είχε δει ο Παυσανίας στον Ναό του Ολυμπίου Διός. Oμως εδώ μάλλον πρόκειται για ανάθημα εύπορου αστού προς τον αυτοκράτορα, που αντιγράφει το έργο που είδε ο Παυσανίας. Iσως πάλι, εξηγούσε ο κ. Σούρλας στη χθεσινή παρουσίαση, να αποτελούσε στήριγμα τραπεζιού, κάτι που συνηθιζόταν έως τον 3ο μ.Χ. αιώνα. «Σε κάθε περίπτωση», κατέληγε ο αρχαιολόγος, «πρόκειται για ένα σπάνιο εύρημα, ένα έργο μεγάλου κόστους, που θα κοσμούσε κάποιο κοσμικό ή ιδιωτικό κτίριο των Αθηνών, διατυπώνοντας τον υψηλό αυτοκρατορικό συμβολισμό, τη νίκη και την επιβολή της Ρώμης στους βαρβάρους». Εκ του ://www.kathimerini.gr/
