Για να μην ξεχνάμε ....
Ένα μέρος από την συνέντευξη του αρχαιολόγου Θεόδωρου Σπυρόπουλου στην εφημερίδα «Ελλήνων Λόγος»...
Είναι σκεπασμένος με 200 τόνους χαλίκι!
Γιατί;
Γιατί δεν άρεσε σε μερικούς. Τέλος πάντων οι Άγγλοι θεώρησαν ότι η Λακωνία τους ανήκει.
Από πού;
Ρωτήστε τους. Μιλάμε για την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή που είχε δεσμεύσει τη Λακωνία για να κάνει τις έρευνες της.
Την είχαν δεσμεύσει από πού;
Από το ελληνικό κράτος. Δεν είχε αρχαιολόγους το ελληνικό κράτος και παρέδωσε την περιοχή στους Άγγλους;... Η σκέψη ήταν πάντα σωστή. Στην πράξη τα στραβώνουν τα πράγματα. Δηλαδή, μετά την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους οι ξένοι και το φιλελληνικό κίνημα είχε συμβάλει ουσιαστικά στην υπόθεση της ανεξαρτησίας.
Όλοι αυτοί, λοιπόν, οι μεγάλοι σοφοί και φιλέλληνες είπαν «είμαστε στη διάθεση σας να συνεργήσουμε στη μελέτη για την αποκάλυψη των ελληνικών αρχαιοτήτων» Πρέπει, για να είμαστε αντικειμενικοί, να πούμε ότι η επιστήμη της Αρχαιολογίας θεμελιώθηκε από σοβαρούς επιστήμονες, κυρίως του εξωτερικού. Όχι ότι και οι δικοί μας δεν συνέβαλαν. Αλλά μαθητεύσαμε και ήταν φυσικό. Δηλαδή, σε μια Ελλάδα που βγαίνει από μια δουλεία 400 χρόνων, οι άνθρωποι αυτοί ήρθαν και έχουν κάνει πρότυπες ανασκαφές και καταπληκτικές μελέτες. Και οι Γάλλοι, και οι Άγγλοι και οι Γερμανοί. Εν πάση περιπτώσει, στη διανομή -επιτρέψτε μου να χρησιμοποιήσω αυτή τη λέξη, γιατί τη διένειμαν την περιοχή μεταξύ τους και είπαν οι Γερμανοί «εμείς θα πάρουμε την Ολυμπία» και δεν ξέρω κατά πόσο το δικό μας κράτος αντέδρασε αλλά πολύ φοβούμαι ότι ή συμφώνησε ή αναγκάστηκε να συμφωνήσει.
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Οι Γάλλοι τους Δελφούς και τη Δήλο, οι Αμερικανοί την Αγορά των Αθηνών, τη Σαμοθράκη, οι Άγγλοι με τον Έβανς είχαν σκάψει την Κνωσό, οι Ιταλοί τη Φαιστό, ενώ οι Άγγλοι έδειξαν προτίμηση και προς την Λακωνία και μάλιστα ιδιαίτερη επιμονή προκειμένου να εντοπίσουν και να ανακαλύψουν το ανάκτορο του Μενελάου και της Ελένης. Παράλληλα ήθελαν να βρουν ένα σημαντικό δωρικό Ιερό στη Σπάρτη, για να μελετήσουν την δωρική τέχνη, κατά το αντίστοιχο των Γερμανών που ανέσκαψαν το σημαντικό Ιερό της Ολυμπίας. Στο δεύτερο σκέλος της επιδίωξης τους πέτυχαν πράγματι, έσκαψαν το σημαντικότερο και καλύτερα διατηρημένο Ιερό της Σπάρτης, το Ιερό της αρχαίας Αρτέμιδος. Βέβαια η μελέτη ήταν πάρα πολύ προσεκτική και μας έδωσε, παρά τα λιγοστά ευρήματα, σημαντικά στοιχεία για να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της λακωνικής τέχνης και αρχιτεκτονικής. Διότι η Σπάρτη δεν ήταν μόνο στρατιωτική δύναμη. Ήταν ένας μεγάλος χώρος πολιτισμού καιστο χορό και στη μουσική και στην ποίηση και στην επιστήμη και στην αστρονομία, κ.λπ. Αργότερα, βέβαια κάθε πνευματική δημιουργία απαγορεύτηκε. Κάθε αναγραφή ιστορικού γεγονότος απαγορεύτηκε. Η Σπάρτη δεν έβγαλε ποτέ, κανέναν ιστορικό. Αυτή η νέα στροφή στην ιστορία της έγινε από το 550 και μετά. Τότε όμως ήταν μία πολιτική προσωπικότητα που δρούσε στη Σπάρτη. Ένας από τους επτά σοφούς, ο περίφημος Χείλων ο Λακεδαιμόνιος. Αυτός ήταν Αμυκλαίος και θέλω να πιστεύω ότι οι Αμυκλές υπήρξαν πάντα ένα ισχυρό κέντρο Ιώνων και Αχαιών στη Λακωνία. Αυτό. κατά τη γνώμη μου. εξηγεί γιατί και ο Τυρταίος γράφει στην Ιωνική διάλεκτο. Στη Σπάρτη λοιπόν, τη δωρική μητρόπολη, δρούσε πάντοτε μια ισχυρή ομάδα Αχαιών, η οποία και αντιδρούσε στη νομοθεσία και στην πολιτική του Λυκούργου και η οποία σιγά-σιγά εξαχρείωσε και την πολιτεία αυτή.
Η νομοθεσία του Λυκούργου πιστεύετε ότι την εξαθλίωσε την πολιτεία;
Έτσι πιστεύω εγώ.
Δεν ήταν η σωστή νομοθεσία δηλαδή.
Έτσι πιστεύω. Και θεωρώ πως η ρήτρα που έχει μέχρι σήμερα διατηρηθεί μέσω του Πλούταρχου δεν είναι η αρχική ρήτρα του Λυκούργου. Πιστεύω ότι είναι μία αναθεωρημένη νομική ρύθμιση, η οποία μάλιστα έχει καταργήσει και την λεγόμενη τρίτη τάξη, που αποτελούσε βασικό συστατικό της «Λακεδαιμονίων Πολιτείας». Διότι οι Λακεδαιμόνιοι είναι πάντοτε χωρισμένοι στα τρία, σε όλες τις εκφάνσεις τους, θεολογικώς και ιστορικώς, αλλά και φυλετικώς και πολιτειακώς.
Εννοείτε τους «όμοιους»;
Οι όμοιοι είναι ένα μέρος της τριπλής διαίρεσης της πολιτείας και της κοινωνίας της Σπάρτης. Είναι ιστορικώς μαρτυρημένο ότι το 550 π.Χ. υπάρχει μία μεγάλη στροφή στην ιστορία της Σπάρτης. Εγώ θα έλεγα ότι αυτή μοιάζει λίγο με την πολιτιστική επανάσταση που έκανε ο Μάο στην Κίνα, τουλάχιστον ως προς τις εκδηλώσεις της, διότι μετά όλοι οι πολίτες κυκλοφορούν με μία ενιαία στολή, όπως οι Κινέζοι.
Τι έγινε τότε;
Όλοι οι δημιουργοί της Σπάρτης, καλλιτέχνες, λογοτέχνες, κ.λπ., εξεδιώχθησαν από τη Σπάρτη βιαίως και πήγαν στην Κάτω Ιταλία.Έχουμε μαρτυρία για αυτό;
- Βέβαια. Από αττικούς συγγραφείς, γιατί, όπως είπαμε, η Σπάρτη δεν είχε δικό της ιστορικό. Αλλά είναι μαρτυρημένο επίσης και από τα αρχαιολογικά δεδομένα, διότι όλος αυτός ο κόσμος της δημιουργίας και της τέχνης, που έφυγε από τη Σπάρτη πήγε στον Τάραντα και βοήθησε στην άνοδο του εμπορικού, οικονομικού και πολιτιστικού επιπέδου της πόλης αυτής. Από τότε αρχίζει στον Τάραντα μία άνθηση πρωτοφανής, που εκδηλώνεται με τις περίφημες επιτύμβιες στήλες και με άλλα έργα τέχνης. Άρα η Σπάρτη το 550 κατήργησε αυτή την πόλη που ανθούσε και περιορίστηκε μόνο στην εξουσία, η οποία ήταν ουσιαστικά οι δύο βασιλείς και οι είκοσι οκτώ γέροντες, και στους «ομοίους», άρα λείπει το τρίτο σκέλος. Η ρήτρα λοιπόν του Λυκούργου δεν αναφέρεται στο τρίτο σκέλος, γι' αυτό πιστεύω ότι δεν είναι αυθεντική.
Πού οφείλεται η κατρακύλα της Σπάρτης;
Κατ' εμέ, η προϊούσα εξαθλίωση της Σπάρτης οφείλεται στο γεγονός ότι και η ισοπολιτεία καταργήθηκε από τη στιγμή που καταργήθηκε η ασφαλιστική δικλείδα για τη λειτουργία της δημοκρατίας που ήταν η κτήση γης ώστε να μπορεί κανείς να επαρκεί στη συνεισφορά στα συσσίτια και το αμεταβίβαστο, το αναπαλλοτρίωτο της περιουσίας. Όταν λοιπόν με τη ρήτρα που επετράπη να απαλλοτριώνεται η περιουσία ή και να εκχωρείται έναντι χρεών κ.λπ., με τον ατομικό κλήρο, οι περισσότεροι Σπαρτιάτες έχασαν την περιουσία τους και έτσι μειώθηκε δραματικά ο αριθμός των πολιτών.
Υπήρχε νόμος που έλεγε ότι αν κάποιος είχε τέσσερα αγόρια γλίτωνε κάθε στρατιωτική υποχρέωση, αν είχε τρία αγόρια γλίτωνε εν μέρει, δεν πήγαινε δηλαδή στην εκστρατεία αλλά είχε όμως υποχρεώσεις στο εσωτερικό. Αλλά από τη στιγμή που προσπαθούσαν να κάνουν τρία και τέσσερα αγόρια, η περιουσία μοιραζόταν.
Βέβαια.
Και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μοιράζεται η γη, να μικραίνει και έτσι δεν έφτανε να έχει τόσο καρπό ώστε να πάρει μέρος στα συσσίτια.
Αυτά τα λέει ο Αριστοτέλης.
Ναι, αν και δεν του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη. Θα ήταν εκ μέρους του Λυκούργου ασύνετο να πει το εξής: Μοιράζω τη γη σε 9.000 κλήρους - τόσοι πολίτες αναφέρονται την εποχή των Μηδικών πολέμων και μετά αδιαφορώ.
Στην Πελλάνα, στη Λακωνία, στην Αρκαδία, ο Θεόδωρος Σπυρόπουλος έβαλε τη σφραγίδα του, ο Έλλην έκανε το καθήκον του. Έδωσε συνεντεύξεις, ξεσήκωσε κόσμο, έμαθε όλη η οικουμένη την ξεφτίλα.
Κι εγώ. Ώρες - ώρες σκέφτομαι να πάρω ένα φτυάρι. Μόνος μου. Και να κατηφορίσω στον τάφο του Μενέλαου... Να τον απελευθερώσω από αυτό το γελοίο γαρμπίλι...
ΗΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΣ 2009
ΕΠΙΣΗΣ ...
Σφράγισαν τον τάφο της Ωραίας Ελένης
Η αρχαία ελληνική ιστορία, κτήμα όλης της ανθρωπότητας, ξεκινάει πολλούς αιώνες πριν
Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Η αρχαία ελληνική ιστορία, κτήμα όλης της ανθρωπότητας, ξεκινάει πολλούς αιώνες πριν από τον Περικλή, τον Λεωνίδα και τον Μέγα Αλέξανδρο. Οι πρόγονοι αυτών των ανθρώπων είχαν δημιουργήσει σπουδαίους πολιτισμούς, ιστορίες των οποίων καταγράφηκαν και αναδείχτηκαν όχι μόνο από την αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά και από τα ομηρικά έπη.
Πριν από τη γνωστή Σπάρτη, στην ευρύτερη αυτή περιοχή της Πελοποννήσου ήκμασε ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός, ενώ δημιουργήθηκαν κι άλλα σπουδαία βασίλεια. Στοιχεία από αυτά μαθαίνουμε και από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, αλλά, όπως έχει αποδειχτεί στο παρελθόν, με την ανακάλυψη της Τροίας, πολλά από τα αναφερόμενα γεγονότα συνιστούν στην πραγματικότητα καταγεγραμμένη ιστορία, που επικαλύπτει η σφαίρα της Μυθολογίας.
Τι συμβαίνει, όμως, στα σύγχρονα χρόνια, όταν βρίσκουμε έναν τέτοιο «μυθικό» τόπο, ο οποίος, σύμφωνα με τον εγνωσμένου κύρους και επιστημονικής αξίας αρχαιολόγο που τον ανακάλυψε, δεν αποκλείεται να αποτελεί και την τελευταία κατοικία των «μυθικών» προσώπων του Μενελάου και της Ωραίας Ελένης;
Δυστυχώς, όπως θα διαπιστώσετε από το αναλυτικό ρεπορτάζ του zougla.gr, φαίνεται ότι μάλλον προτιμάμε να «θάψουμε» ξανά -εντός και εκτός εισαγωγικών- μια τέτοια πρωτοφανή και παγκόσμιας σημασίας ανακάλυψη, παρά να τη μελετήσουμε περαιτέρω ή, το αυτονόητο, να την καταστήσουμε επισκέψιμη για τους κατοίκους αυτής της χώρας και τους διψασμένους για την Ιστορία μας τουρίστες!
Δείτε το αναλυτικό ρεπορτάζ του zougla.gr με το οδοιπορικό στην Αρχαία Πελλάνα και τις μαρτυρίες:
Ο λόγος για την Αρχαία Πελλάνα, έναν μικρό σήμερα οικισμό, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Σπάρτη, που στο παρελθόν, όμως, ίσως να υπήρξε το σπουδαιότερο κέντρο του αρχαίου κόσμου. Εκεί, η αρχαιολογική σκαπάνη εντόπισε τον μεγαλύτερο λαξευτό βασιλικό τάφο του κόσμου, σε πολύ καλή κατάσταση, όπως και σειρά άλλων σπουδαίων ευρημάτων, μεταξύ των οποίων και έναν σκελετό ανθρώπου ύψους 2,20 μέτρων!
Σύμφωνα, δε, με τον επιστήμονα που πραγματοποίησε τη σπουδαία ανακάλυψη, τον Θεόδωρο Σπυρόπουλο, επίκουρο καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο ΕΚΠΑ και σήμερα επίτιμο έφορο Αρχαιοτήτων, υπάρχουν πολύ ισχυρές θεωρήσεις βάσει των οποίων στους τάφους της Αρχαίας Πελλάνας μπορεί να είχαν θαφτεί… ο βασιλιάς Μενέλαος και η Ωραία Ελένη
Ωστόσο, το 2002, αιφνιδιαστικά το ΚΑΣ, με πρόεδρο τη σημερινή υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, αποφασίζει τη σφράγιση ενός μέρους της ανακάλυψης -με χαλίκι τύπου οικοδομής- «για δύο μήνες μέχρι να προστατευθεί», όπως ανακοινώθηκε τότε στους ενθουσιώδεις για τη σπουδαία ανακάλυψη κατοίκους της Λακωνίας. Οι δύο μήνες έγιναν… 20 χρόνια, ενώ από τότε το σημαντικό εύρημα κλειδώθηκε και σφραγίστηκε…
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγα χρόνια αργότερα ακολούθησε ψηφοφορία στο ΚΑΣ για το μέλλον της ανασκαφής. Οι ψήφοι στο συμβούλιο ήταν 2-2, για να συνεχιστεί ή όχι και τη λύση θα έδινε ο τότε υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ο πρώην πρωθυπουργός ψήφισε «ναι». Παρ’ όλα αυτά και κατά παράβαση της απόφασης, η κατάσταση έμεινε ως έχει…
Λένε ότι όποιος ελέγχει το παρελθόν κυριαρχεί και στο μέλλον… Ποιος και γιατί καταδικάζει αυτά τα σπουδαία ευρήματα, που ίσως αλλάζουν την παγκόσμια ιστορία και αναθεωρούν μεγάλο μέρος της γνώσης που έχουμε μέχρι σήμερα για την πολιτιστική μας κληρονομιάς, στη λήθη και την απαξίωση; Και γιατί το κάνει αυτό;
Το zougla.gr βρέθηκε μέσα στους αρχαίους τάφους, μίλησε με τοπικούς παράγοντες, καθώς και με τον αρχαιολόγο Θεόδωρο Σπυρόπουλο.
Για το θέμα ζητήσαμε από τον υπουργό Άδωνι Γεωργιάδη να τοποθετηθεί, καθώς έχει ασχοληθεί στο παρελθόν επισταμένως με το θέμα της Αρχαίας Πελλάνας, έχει ξεναγηθεί ο ίδιος από τον Θεόδωρο Σπυρόπουλο στον χώρο και έχει διοργανώσει εκδρομές.
Τις απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω θα έδινε η ενδελεχής, τεκμηριωμένη επιστημονική έρευνα, που προϋποθέτει φυσικά τη συνέχιση των ανασκαφών… Τα εύκολα μπαζώματα και τα λουκέτα στους θησαυρούς μας, μόνο απορίες και δικαιολογημένη οργή μπορούν να προκαλέσουν…
Όπως μας ανέφερε, «πρόκειται για μια πολύ σπουδαία ανακάλυψη, μεγάλης αρχαιολογικής αξίας, που αξίζει, φυσικά, να διασωθεί και να αναδειχτεί», ενώ και κατά τον ίδιο δεν αποκλείεται να ισχύουν οι θεωρίες του αρχαιολόγου Σπυρόπουλου, αλλά «αυτό είναι θέμα της επιστημονικής μελέτης». Όπως κατέληξε, «οι ανασκαφές στην Ελλάδα είναι μια αμαρτωλή ιστορία», πάντως, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο υπουργός, ο συγκεκριμένος χώρος εντάσσεται στον μελλοντικό προγραμματισμό του υπουργείου Πολιτισμού…Πηγή zougla.gr17.12.2021
