Ζώνη, Ειδώλιο σάτυρου σε πάνθηρα
Η πόλη Ζώνη μια Σαμοθρακική αποικία στη νοτιοανατολική ακτή της Θράκης. Ήταν ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο στην περιοχή αυτή και έφτασε στο απόγειο της ακμής του κατά τον πέμπτο και τέταρτο αιώνα π.Χ.
Στη νοτιοανατολική ακτή της Θράκης, μεταξύ του όρους Ίσμαρου και του ποταμού Έβρου, Έλληνες άποικοι από τη Σαμοθράκη έχτισαν μια σειρά από οχυρωμένους οικισμούς στα τέλη του έβδομου αιώνα π.Χ.
Ζώνη, Δεύτερος δυτικός πύργος
Στην αφήγηση του για την περσική εισβολή στην Ελλάδα το 480, ο Έλληνας ερευνητής Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό τα αναφέρει ως σημείωση «Σαμοθρακικά οχυρά». Αυτές οι αποικίες, που αποτελούσαν τη Σαμοθρακική περαία (δηλαδή την ηπειρωτική χώρα απέναντι από το νησί), εκμεταλλεύτηκαν στο μέγιστο τις δυνατότητες αυτής της περιοχής, ελέγχοντας όπως και τον κεντρικό δρόμο από την ανατολή προς τη δύση και την πρόσβαση στο εσωτερικό της Θράκης.
Οι κάτοικοι παρείχαν υπηρεσίες και εξήγαγαν αγαθά στην ταχέως αναπτυσσόμενη ελίτ του Οδρυσιακού Βασιλείου στη Θράκη.
Ζώνη, Αμφορείς
Είναι μια από τις έξι πόλεις της Σαμοθρακικής Περαίας, τις οποίες έκτισαν Σαμοθρακίτες στη Θράκη ακριβώς απέναντι από το νησί τους. Οι άλλες πέντε ήταν οι Σάλη, Ζώνη, Δρυς, Τέμπυρα, Χαράκωμα (ο Ηρόδοτος τις αναφέρει ως «Σαμοθρηικά τείχεα»). Η αρχαία πόλη που ανασκάφηκε αρχικά φάνηκε να είναι η Μεσημβρία, όμως νεότερα στοιχεία υποστηρίζουν ότι είναι η Ζώνη. Η πόλη ήταν ακμαία και πλούσια με ωραία σπίτια και δρόμους και γερά τείχη. Οι Σαμοθρακίτες οικιστές αρχικά τροφοδοτούσαν το νησί με αγροτικά προϊόντα μετά όμως πλούτισαν ως έμποροι και αγρότες. Μερικά πολύ ωραία σπίτια ανασκάφηκαν στα βόρεια της πόλης, από τα οποία ξεχωρίζει η οικία το δάπεδο της οποίας στηριζόταν σε ανάποδα στημένους οξυπύθμενους αμφορείς για να μην περνάει μέσα στο σπίτι η υγρασία. Ενα πραγματικά σπάνιο αξιοθέατο!
Οι αρχαίες πηγές αναφέρονται σε Μεσημβρία, Δρυ, Ζώνη και Πώληση. Αργότερα, στους ρωμαϊκούς χρόνους, αναφέρονται και τα Τέμπυρα και το Χαράκωμα. Από αυτές, μόνο μία πόλη έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί και ανασκαφεί συστηματικά. Παλαιότερα σχετιζόταν με τη Μεσημβρία του Ηροδότου, αυτή η τοποθεσία έχει πλέον αναγνωριστεί ως Ζώνη, ο σημαντικότερος οικισμός μεταξύ των πόλεων της Σαμοθρακικής περαίας.
Ζώνη, Φούρνος τήξης
Η ζώνη περιβαλλόταν από οχυρωματικό τείχος, ενισχύοντας κατά διαστήματα με πύργους. Περικλείει επίσης ένα λόφο στα βόρεια, που ήταν η ακρόπολη του οικισμού. Μέσα στην οχύρωση έχει ήδη αποκαλυφθεί μεγάλο τμήμα της πόλης. Τα συχνά στενά δρομάκια καθόριζαν τα οικοδομικά τετράγωνα.
Μπορούν να γίνουν ομάδες από σπίτια και έχει εντοπιστεί το εμπορικό κέντρο της πόλης.
Ζώνη, Εργαστήρια κατά μήκος του δυτικού τοίχου
[59.1] ὁ δὲ Δορίσκος ἐστὶ τῆς Θρηίκης αἰγιαλός τε καὶ πεδίον μέγα, διὰ δὲ αὐτοῦ ῥέει ποταμὸς μέγας Ἕβρος· ἐν τῷ τεῖχός τε ἐδέδμητο βασιλήιον τοῦτο τὸ δὴ Δορίσκος κέκληται, καὶ Περσέων φρουρὴ ἐν αὐτῷ κατεστήκεε ὑπὸ Δαρείου ἐξ ἐκείνου τοῦ χρόνου ἐπείτε ἐπὶ Σκύθας ἐστρατεύετο. [59.2] ἔδοξε ὦν τῷ Ξέρξῃ ὁ χῶρος εἶναι ἐπιτήδεος ἐνδιατάξαι τε καὶ ἐξαριθμῆσαι τὸν στρατόν, καὶ ἐποίεε ταῦτα. τὰς μὲν δὴ νέας τὰς πάσας ἀπικομένας ἐς Δορίσκον οἱ ναύαρχοι κελεύσαντος Ξέρξεω ἐς τὸν αἰγιαλὸν τὸν προσεχέα Δορίσκῳ ἐκόμισαν, ἐν τῷ Σάλη τε Σαμοθρηικίη πεπόλισται πόλις καὶ Ζώνη, τελευτᾷ δὲ αὐτοῦ Σέῤῥειον ἄκρη ὀνομαστή. ὁ δὲ χῶρος οὗτος τὸ παλαιὸν ἦν Κικόνων. [59.3] ἐς τοῦτον τὸν αἰγιαλὸν κατασχόντες τὰς νέας ἀνέψυχον ἀνελκύσαντες. ὁ δὲ ἐν τῷ Δορίσκῳ τοῦτον τὸν χρόνον τῆς στρατιῆς ἀριθμὸν ἐποιέετο.
[7.59.1] Κι ο Δορίσκος είναι ακρογιαλιά της Θράκης και μεγάλη πεδιάδα, που τη διαρρέει ένας μεγάλος ποταμός, ο Έβρος· εκεί είχε χτιστεί φρούριο του βασιλιά (και το φρούριο είναι ο καθαυτό Δορίσκος) και σ᾽ αυτό ο Δαρείος εγκατέστησε μόνιμη φρουρά Περσών από την εποχή της εκστρατείας του εναντίον των Σκυθών. [7.59.2] Φάνηκε λοιπόν στον Ξέρξη ο τόπος κατάλληλος για να βάλει σε τάξη το στρατό του και να τον μετρήσει· και καταγινόταν μ᾽ αυτό. Τα καράβια τώρα, στο σύνολό τους, μόλις έφτασαν στον Δορίσκο, ύστερ᾽ από διαταγή του Ξέρξη οι κυβερνήτες τους τα έφεραν στην παραλία που γειτονεύει με τον Δορίσκο, εκεί όπου έχουν χτιστεί οι πόλεις Σάλη, αποικία της Σαμοθράκης, και Ζώνη· κι εκεί που τελειώνει η παραλία βρίσκεται το ξακουστό ακρωτήριο Σέρρειο. Αυτή η περιοχή στα παλιά χρόνια ανήκε στους Κίκονες. [7.59.3] Σ᾽ αυτό το γιαλό άραξαν τα καράβια και τα έσυραν στη στεριά για να στεγνώσουν. Και στο μεταξύ ο Ξέρξης έκανε καταμέτρηση του στρατού του.
ΗΡΟΔΟΤΟΣ/Ἱστορίαι/ΒΙΒΛΙΟ Η: ΠΟΛΥΜΝΙΑ
Ο αρχαιολογικός χώρος της Ζώνης βρίσκεται 20 χλμ. δυτικά της Αλεξανδρούπολης, κοντά στο χωριό Δίκελλα. Πρόκειται για μια αρχαία πόλη που χτίστηκε στις αρχές του 6ου αιώνα π.Χ. από αποίκους της Σαμοθράκης και αποτέλεσε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Η αρχαία Ζώνη λειτουργούσε ως οργανωμένο αστικό κέντρο και στον αρχαιολογικό χώρο μπορεί κανείς να δει πώς ήταν διαμορφωμένη μια αρχαία ελληνική πόλη με τα τείχη, τους ναούς, τις ιδιωτικές κατοικίες, τα εργαστήρια της κ.α.
Έχουν επίσης βρεθεί δύο δημόσια κτίρια, καθώς και ένα μικρό ιερό της Δήμητρας και ένας ναός του Απόλλωνα.
Ζώνη, τείχος πόλης
Ιδιαίτερη σημασία έχει ένα σύνολο από ενεπίγραφα όστρακα. Προσφέρουν τα πρώτα αποκρυπτογραφήσιμα κείμενα στη θρακική γλώσσα που ομιλούνταν στην περιοχή αυτή. Αυτή η θρακική διάλεκτος ήταν προφανώς στενά συνδεδεμένη με την ελληνική γλώσσα.
FB /Αρχαιολογία - Archaeology- Θόδωρος Κεφαλωνίτης ΚΑΙ ://alexpolis.gr/
