Τον Ιανουάριο του 2025 Ανακαλύφθηκε καλούπι του 1ου αιώνα π.Χ. για τη δημιουργία μασκών με μυθολογική μορφή στην αρχαία Ελληνική πόλη Φιντία στην Ιταλία.
Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε αρχαία ελληνική πόλη ένα καλούπι μάσκας που, σύμφωνα με τις αρχικές ερμηνείες, αναπαριστά την Μέδουσα. - Το καλούπι με την μορφή της Μέδουσας. Φωτογραφία: Finziade Project / Parco Archeologico e Paesaggistico della Valle dei Templi
Η μάσκα ανακαλύφθηκε στην αρχαία ελληνική πόλη Λικάτα (σημερινή Finziade), στη Σικελία. Η Μέδουσα στην ελληνική μυθολογία αναφέρεται ως μία από τις τρεις Γοργόνες, που πέτρωνε όποιον την κοιτούσε στο πρόσωπο και που είχε φίδια αντί για μαλλιά.
Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε χάρη στις ανασκαφές στην οικία που οι αρχαιολόγοι έχουν χαρακτηρίζει «Οικία 18», ένα οίκημα που ανάγεται στη Ρεπουμπλικανική Περίοδο και που, κατά τα τελευταία χρόνια της χρήσης του, στις αρχές περίπου του 1ου αιώνα π.Χ., μετατράπηκε σε καλλιτεχνικό εργαστήρι που εξειδικευόταν στην παραγωγή μασκών.
Η ανακάλυψη του ευρήματος
Δεν πρόκειται για μοναδική ανακάλυψη, καθώς και άλλα ευρήματα που σχετίζονται με την καλλιτεχνική δραστηριότητα έχουν αναγνωριστεί στο σημείο. Στοιχεία που έχουν ανακαλυφθεί, υποδηλώνουν ότι, η παραγωγή των μασκών, έπαιζε σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομία και την καλλιτεχνική έκφραση της αρχαίας πόλης , αναδεικνύοντας τη σημασία του συμβολισμού και της τεχνικής αρτιότητας στην Ρωμαϊκή περίοδο στην Σικελία.
Η «Οικία 18», στον αρχαιολογικό χώρο αποτελεί ένα συναρπαστικό παράδειγμα για το πως οι υποδομές αυτές κατοικιών επαναχρησιμοποιούνταν για εμπορική ή βιομηχανική χρήση κατά τη διάρκεια περιόδων κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών.
Ο αρχικός σχεδιασμός της οικίας και τα υπόλοιπα ευρήματα
Σχεδιασμένη αρχικά ως κατοικία της ύστερης Ρεπουμπλικανικής Περιόδου, οι μετατροπές που έχει υποστεί η δομή, αντανακλούν μια διαδικασία προσαρμογής με αποκορύφωμα τη δημιουργία ενός χώρου αφιερωμένου στην καλλιτεχνική παραγωγή. Αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πολλά καλούπια για την κατασκευή μάσκας στο ίδιο περιβάλλον, επαληθεύοντας τη σημασία της δραστηριότητας στην περιοχή.
Το καλούπι με την μορφή της Μέδουσας. Φωτογραφία: Finziade Project / Parco Archeologico e Paesaggistico della Valle dei Templi
Ανάμεσα στα πιο αξιοσημείωτα ευρήματα, είναι η μήτρα, το καλούπι που πιθανόν αναπαριστά την Μέδουσα, ένα εικονικό σύμβολο πλούσιο σε νοήματα. Στην ελληνική μυθολογία, η Μέδουσα ήταν μια από τις τρεις Γοργόνες και συμβόλιζε τόσο τον κίνδυνο, όσο και την προστασία. Η εικόνα της χρησιμοποιήθηκε συχνά σε διακοσμητικά και αρχιτεκτονικά αντικείμενα, όπως σε φυλακτά για να προστατεύει από το κακό.(αποτροπαϊκές μορφές).
Η ανακάλυψη έγινε στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Finziade, το οποίο διεξάγεται υπό την επίβλεψη του αρχαιολογικού πάρκου της Κοιλάδας των Ναών στον Ακράγαντα υπό την ηγεσία του Roberto Sciarratta. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συνεργασία με το CNR-Ispc (Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας – Ινστιτούτο Επιστημών Πολιτιστικής Κληρονομιάς) στην Κατάνια.
Οι επικεφαλής αρχαιολόγοι του προγράμματος, Alessio Toscano Raffa και Maria Concetta Parello, ηγούνται των επιστημονικών προσπαθειών για την αποκάλυψη των μυστικών στη Λικάτα -Φιντίας -Finziade, ενώ ο Rosario Callea, ο οποίος εργάζεται στο αρχαιολογικό Πάρκο της Κοιλάδας των Ναών, συντονίζει τα λογιστικής φύσης ζητήματα.
Η διεπιστημονική συνεργασία, έκανε δυνατή μία ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδυάζει αρχαιολογικές ανασκαφές, ιστορικές μελέτες και προηγμένες, επιστημονικές αναλύσεις.
H ανακάλυψη της μήτρας για την μάσκα, προσφέρει στοιχεία για τις συμβολικές και πολιτιστικές πτυχές της περιοχής κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Περιόδου. Η κατασκευή μάσκας συνδεόταν με θεατρικά, τελετουργικά ή διακοσμητικά περιβάλλοντα, τονίζοντας τη συμβολή ανάμεσα στην καθημερινή ζωή και τις πνευματικές αντιλήψεις της αρχαιότητας.
Η Ρωμαϊκής εποχής Σικελία, σ’ ένα στρατηγικό σημείο της Μεσογείου, ήταν ένα πολιτισμικό χωνευτήρι, όπου αλληλεπιδρούσαν, η Ελληνική, Ρωμαϊκή και η τοπική επιρροή. Ανακαλύψεις όπως αυτή, μας βοηθά να κατανοήσουμε την έκφραση των οικονομικών και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων στην περιοχή.
Τα τεχνουργήματα που ανακαλύφθηκαν στη Finziade . Φωτογραφία: Αρχαιολογικό Πάρκο της Κοιλάδας των Ναών
Η πόλη Φιντίας ή Φιντιάδα. ονομάστηκε προς τιμήν του
Ο Φιντίας του Ακράγαντα ήταν αρχαίος Έλληνας Τύραννος στην πόλη Ακράγας στη Σικελία (περί το 288 π.Χ. - 279 π.Χ.). Ανέβηκε στην εξουσία σε μια περίοδο που υπήρχε σύγχυση όταν πέθανε ο Αγαθοκλής των Συρακουσών (289 π.Χ.) και διεκδικούσε την εξουσία στις Συρακούσες ο Ικέτας των Συρακουσών. Σύντομα ξέσπασε μάχη ανάμεσα στους δύο τυράννους και ο Φιντίας ηττήθηκε κοντά στην Ύβλα.
ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Η ήττα αυτή έπεισε τον Φιντία να συμμαχήσει με την πανίσχυρη Καρχηδόνα, η συμμαχία αυτή τον βοήθησε να επεκτείνει την εξουσία του σε ένα σημαντικό τμήμα της Σικελίας. Η μεγάλη επέκταση της δύναμης του φαίνεται από το ότι καταγράφεται στις κατακτήσεις του ακόμα και η Ατζίρα. Η μεγάλη επέκταση της εξουσίας του έδωσε τη δυνατότητα να ιδρύσει μια άλλη πόλη, της έδωσε το όνομα επίσης "Φιντίας" τα σημερινά Λικάτα και μετέφερε τους κατοίκους της Γέλας την οποία ισοπέδωσε.
Η Λικάτα (Αρχαία Ελληνικά: Φιντίας) είναι Δήμος στην Ιταλική επαρχία (Αγκριτζέντο) Ακράγαντας της αυτόνομης Περιφέρειας Σικελίας στη νότια Ιταλία. Βρίσκεται στις εκβολές του ποταμού Σάλσο, στη θέση της αρχαίας πόλης Ιμέρα και στα μέσα της διαδρομής ανάμεσα στον Ακράγαντα ( Αγκριτζέντο) και την Γέλα (Τζέλα). Στις αρχές του 20ου αιώνα έγινε μεγάλο λιμάνι, η Διύλιση του Θείου έκανε τη Λικάτα -Φιντίας το μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο ασφάλτου στην Ευρώπη. Στα δυτικά της πόλης βρίσκονται μια μεγάλη σειρά από παραλίες που χωρίζονται με βραχώδεις λόφους ύψους 40 μέτρων.
Αρχαιότητα
Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε από τον τύραννο του Ακράγαντα (Αγκριτζέντο) Φιντία (282 π.Χ.) και πήρε το όνομα του, ο Φιντίας κατέστρεψε την Γέλα (Τζέλα) και μετέφερε τους κατοίκους της στη νέα πόλη. Ο Φιντίας ανέπτυξε σημαντικά την πόλη με τείχη, ναούς και Αρχαία Αγορά, οι επιγραφές του 1ου αιώνα π.Χ. έδειξαν ότι διατηρούσε το όνομα Γέλα .Η πόλη βρισκόταν σε σημαντικά πλεονεκτική θέση με ένα φυσικό λιμάνι μήκους 80 μέτρων, προστατευόταν από το Όρος του Αγίου Μιχαήλ. Όταν ξέσπασε ο Α΄ Καρχηδονιακός Πόλεμος η Ρωμαϊκή Δημοκρατία κέρδισε μια μεγάλη μάχη στο γειτονικό ακρωτήρι Έκνομος. Ο Ρωμαίος Σύμβουλος Μάρκος Αττίλιο Ρέγκουλους βασανίστηκε στην περιοχή, τοποθετήθηκε μέσα σε ένα βαρέλι που το έριξαν από το Όρος Έκνομος, το βαρέλι σταμάτησε στη θέση που βρίσκεται σήμερα η πόλη Ρέγκολο.
Ο Φιντίας αναπτύχθηκε σημαντικά αλλά δεν έφτασε ποτέ στο επίπεδο της Τζέλας, αναφέρεται στον Α΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο σαν Ρωμαϊκό καταφύγιο (249 π.Χ.), οι Καρχηδόνιοι επιτέθηκαν στο λιμάνι και βύθισαν τα πλοία. Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων τον καταγράφει σαν μεγάλο λιμάνι από το οποίο γινόταν εξαγωγή καλαμποκιού. Την εποχή του Στράβων φαίνεται είχε πέσει σε παρακμή επειδή δεν αναφέρεται ανάμεσα στις πόλεις της Σικελίας.
Τα τεχνουργήματα που ανακαλύφθηκαν στον Φιντία . Φωτογραφία: Αρχαιολογικό Πάρκο της Κοιλάδας των Ναών
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος καταγράφει τον Φιντία σαν μια από τις πόλεις της Σικελίας που ζούσαν ξένοι αλλά τόσο ο Πλίνιος όσο και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος γράφουν ότι ήταν χερσαία πόλη, αντίθετα ο Κικέρων και ο Διόδωρος Σικελιώτης την αναφέρουν σαν λιμάνι. Το Ημερολόγιο του Αυτοκράτορα Αντωνίνου καταγράφει μια πόλη με το όνομα "Πλιντίς" ίσως παραφθορά του Φιντία στον δρόμο από τον Ακράγαντα για τις Συρακούσες, 37 χιλιόμετρα πριν τις Συρακούσες.
Η απόσταση αυτή συμπίπτει αρκετά με την περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Λικάτα. Ο λόφος είναι γεμάτος με αρχαία ερείπια, αν και πολλοί ντόπιοι θεωρούν ότι τα ερείπια ανήκουν στην Τζέλα δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα ερείπια που βρίσκονται στη Λικάτα ανήκουν στον Φιντία.
Τα τεχνουργήματα που ανακαλύφθηκαν στον Φιντία
Πηγή : Finziade Project / Parco Archeologico e Paesaggistico della Valle dei Templi
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
