Αρχαιολογικά δεδομένα από το Άργος: Η κυριαρχία των πολεμιστών και των ιππέων

Μια πόλη που γνώρισε γρήγορη και μεγάλη ανάπτυξη σχεδόν ταυτόχρονα με την Αθήνα είναι το Άργος. Στην περιοχή της Αργολίδας την καταστροφή των μεγάλων μυκηναϊκών ακροπόλεων των Μυκηνών και της Τίρυνθας με τα ανάκτορά τους την ακολούθησε η εγκατάσταση των Δωριέων (οι Αργείοι των ιστορικών χρόνων μιλούσαν δωρική διάλεκτο) και σε αυτούς πρέπει να αποδώσουμε τη δημιουργία της
πόλης του Άργους των ιστορικών χρόνων.

Αρχίζοντας από το τέλος του 11ου αιώνα π.Χ. το Άργος γίνεται βαθμιαία ο σημαντικότερος οικισμός της αργολικής πεδιάδας (εικ. 5). Μέσα στον 8ο αιώνα οι μικρότεροι οικισμοί συνενώνονται και δημιουργούν μια οργανωμένη πόλη. Την ίδια εποχή, λίγα χιλιόμετρα βορειότερα από την πόλη, στην περιοχή της Πρόσυμνας, ιδρύεται ένα μεγάλο ιερό της Ήρας, κοινό για όλους τους κατοίκους της αργολικής πεδιάδας, το Ηραίο.


 Τα αρχαιολογικά στοιχεία που διαθέτουμε από τη γεωμετρική περίοδο, ιδιαίτερα από τον 10ο και τον 9ο αιώνα π.Χ., προέρχονται, όπως και στην περίπτωση της Αθήνας, κυρίως από κτερίσματα σε τάφους. Επικρατεί η καύση των νεκρών σε αντίθεση με τον ενταφιασμό, που κυριαρχούσε στη μυκηναϊκή εποχή. Τα περισσότερα κτερίσματα είναι βέβαια πήλινα αγγεία και ειδώλια.

6. Χάλκινος θώρακας και κράνος από τάφο πολεμιστή από το Άργος

Η συνήθεια, όμως, να θάβονται οι άνδρες που ανήκαν στην ανώτερη τάξη μαζί με τον οπλισμό τους είναι και εδώ διαδεδομένη, ακόμη περισσότερο από ό,τι στην Αθήνα. Ένα εντυπωσιακό εύρημα από τάφο πολεμιστή είναι ο χάλκινος θώρακας και το κράνος, που είχαν τοποθετηθεί δίπλα στον νεκρό μαζί με δύο σιδερένιους πελέκεις (εικ. 6). Μπορούμε, επομένως, να δεχτούμε ότι στο Άργος κυριαρχούσε μια αριστοκρατία πολεμιστών, που συμμετείχε πιθανότατα σε πολεμικές επιδρομές όπως αυτές που αναφέρονται στην Ιλιάδα.

Α΄μισό  του 7ου αι.π.Χ . Αρχ. μουσείο Ολυμπίας 

Οι πλουσιότερες γυναίκες, όπως και στην Αθήνα, είναι θαμμένες με τα κοσμήματά τους. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η συχνότητα με την οποία απαντούν οι απεικονίσεις αλόγων στα ταφικά αγγεία που προέρχονται από τους τάφους της περιοχής. Στον Όμηρο το Άργος αποκαλείται ἱππόβοτον και το επίθετο αυτό φαίνεται ότι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

Ενώ το βόρειο τμήμα της αργολικής πεδιάδας είναι άνυδρο (αυτό είναι το πολυδίψιον Ἄργος του Ομήρου), το νότιο είναι πλούσιο σε νερά και έχει λιβάδια κατάλληλα για την εκτροφή αλόγων.

Δεν είναι πιθανότατα τυχαίο ότι πολλά από τα μικρά χάλκινα άλογα που ήταν αφιερωμένα στο ιερό της Ολυμπίας προέρχονται από αργίτικα εργαστήρια.



Αρχαιογνώμων


Με στοιχεία από Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών
 Μανόλης Βουτυράς & Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά