Φαλμεράϋερ και ... “Τι χρείαν έχομεν μαρτύρων;”

Hσαν μάχαις μεν αεί χαίροντες και ταραχαίς φόνειον δ’ ες αεί πνέοντες τοπάρχαι, οι απάτης και δόλου και ψεύδους μεστοί, οι βεβαρβαρωμένοι και τετυφωμένοι και άστατοι και επίορκοι και άπιστοι .

Βασίλης Γεωργιάννης

ΠΡΟΦΥΛΛΙΣ

Ατυχώς, μόνο στην Ελλάδα συμβαίνει το όνομα του κλέφτη και υπεξαιρετή να μνημονεύεται στους αιώνες των αιώνων και όχι το όνομα του αρχικού κατασκευαστή της αρχικής ιδέας.

Έτσι έχουμε τα Ελγίνεια Μάρμαρα αντί τα γλυπτά του Φειδία, την καταστροφή του Μοροζίνη αντί της Ακροπόλεως, την Αφροδίτη του Λούβρου αντί της Μήλου, και άλλα ευτράπελα που πήραν τα ονόματα τους από χρόνια τώρα και κανείς δεν μπορεί να τα αμφισβητήσει ή να τα αλλάξει. Το ίδιο ακριβώς είναι και η θεωρία (;) Φαλμεράϋερ.

Ο Νεοέλληνας θέλγεται από τις ξενικούρες και τα ακατάληπτα αγγλικά, γαλλικά κλπ. ονόματα και λέξεις και χρησιμοποιεί την λέξη σουτιέν αντί του στηθόδεσμος1, κυλόττα αντί του βρακί (Fράκος -δασυνόμενο ράκος, από την εποχή των αρχαίων προγόνων μας) ταγκά ή στρίνγκ αντί του οπισθόνημα (αυτό ειδικά έχει πολλές παραλλαγές που ΔΕΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ) και άλλα πάρα πολλά.

Ομοίως και εγώ, όταν έγραψα το άρθρο που θα διαβάσετε αμέσως μετά την προφυλλίδα, θα διαπιστώσετε ότι μιλάω συνεχώς για την θεωρία του Φαλμεράϋερ και λοιπά. Τότε υπήρχε η ΑΓΝΟΙΑ2 των πηγών που σήμερα έχει επιτευχθεί και η προφυλλίδα μπήκε για να αποκατασταθεί η αλήθεια των πραγμάτων.

Στο τεύχος 33 (Μάϊος 2003) του περιοδικού ‘Ιχώρ’3, ο βυζαντινολόγος Βασίλης Μισίρης (=Αιγύπτιος), είχε κάνει μια εκτεταμένη αναφορά στην προαλωτική περίοδο και στη διχόνοια που επικρατούσε μεταξύ των… υπηκόων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι μη έχοντας κάτι άλλο να ασχοληθούν (αφού τα είχαν λύσει όλα) ησχολούντο να αλληλοβρίζονται μεταξύ τους. 

Αλλά ας δούμε ένα απόσπασμα από το άρθρο αυτό: ”…Πέραν όμως των λόγων που αναφέραμε και που κατά την γνώμη μας είχαν υποσκάψει αργά, αλλά σταθερά, τα θεμέλια του Βυζαντίου, η Κωνσταντινούπολη αποτελεί τραγική συνέπεια της εθνικής πανούκλας, της προαιώνιας κατάρας: Του ΔΙΧΑΣΜΟΥ! 

Γιατί η μοναδική αλήθεια είναι ότι, όταν απεφασίσθη η πολιορκία της πόλης των πόλεων, ούτε πνευματική στειρότητα υπήρχε (αφού δια μέσου των Ελλήνων είχε αρχίσει η ευρωπαϊκή αναγέννηση), ούτε οικονομική ανεπάρκεια υπήρχε, ούτε η πολεμική ανδρεία απουσίαζε, και κυρίως δεν έλειπαν οι στρατιωτικές εφεδρίες και δυνάμεις. Αυτή που απουσίαζε ήταν η ΟΜΟΝΟΙΑ, η εθνική συμφιλίωση. 

Μια τρομερή διαμάχη, που όμοιας της συναντάμε μόνον στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, είχε διασπάσει την εθνική συνοχή του ρακένδυτου βυζαντινού λαβάρου και είχε μετατρέψει σε εχθρούς τους ελλαδικούς έλληνες και τους βυζαντινούς. 

Οι κωνσταντινουπολίτες ονόμαζαν τους ελλαδικούς ‘δυτικούς’ και οι ελλαδικοί τους κωνσταντινουπολίτες ‘ανατολίτες’. Αυτά τα επίθετα ήταν εξόχως προσβλητικά, αν αναλογισθεί κανείς ότι ‘δυτικούς’ ονόμαζαν τους παπικούς και τους γασμούλους και ‘ανατολίτες’ τους Τούρκους.

Το αποκορύφωμα αυτής της φαγωμάρας δημιούργησε ακόμα και αμφισβήτηση της αρχαίας εθνικής προέλευσης των Ελλήνων. Ένας βυζαντινός σατυρογράφος, ο Μάζαρις, κατά μίμηση των ‘Νεκρικών Διαλόγων’ του Λουκιανού, συνέθεσε μια μικρή σάτυρα, κατά την οποία οι Έλληνες ήταν απόγονοι Σλάβων, Ιλλυριών, Αιγυπτίων, Φραγκολεβαντίνων, δειλοί αιμομίκτες, βάρβαροι και αιρετικοί…”  

Τελικά πρέπει να παραδεχτούν κάποιοι σ’ αυτό το Νεοελληνικό κρατίδιο, ότι ΟΥΔΕΠΟΤΕ, έπαψαν να υπάρχουν ‘ΕΘΝΙΚΟΙ’. Διότι και η Στάση του Νίκα ήταν ομάδες Πρασίνων (Ελλήνων Εθνικών) και Βένετων (Ρωμαίων Χριστιανών) που αντιμάχοντο, και όχι όπως μας είχαν πει στη διδασκαλία της Ιστορίας ομάδες του Ιπποδρόμου (τάχαμτες παναθηναϊκός και ολυμπιακός). Η διαμάχη αυτή ούτε ήταν η μόνη, ούτε και η τελευταία. 

Στην υποσημείωση No 5 της προφυλλίδας αυτής σας δίδεται το ΓΙΑΤΙ οι Πελοποννήσιοι (Μυστράς) δεν βοήθησαν στην πολιορκία της Κων/πολης, αφού το ζήτημα ήταν θρησκευτικό και όχι τεχνικό η ελλείψεως μέσων κλπ.

Και ο συγγραφέας Βασίλης Μισίρης συνεχίζει με το απόσπασμα του Μάζαρη:

“…ήσαν μάχαις μεν αεί χαίροντες και ταραχαίς φόνειον δ’ ες αεί πνέοντες τοπάρχαι, οι απάτης και δόλου και ψεύδους μεστοί, οι βεβαρβαρωμένοι και τετυφωμένοι και άστατοι και επίορκοι και άπιστοι προς βασιλέα και δέσποτας αεί…” (‘Επιδημία Μάζαρι εν Άδου’, Boissonade Anecdota graeca, τ. Γ’, σελ. 164, 768, 174, 177).
Μετάφραση:
“…ήσαν διοικητές του τόπου τέτοιοι, που χαιρόντουσαν πάντοτε με μάχες και με ταραχές από τη μια, και από την άλλη πάντοτε ήσαν μανιασμένοι για φονικά, κατάγιομοι από απάτες και δόλους και ψευτιές· αυτοί ακριβώς που ήσαν και παντελώς βάρβαροι και παντελώς ασυλλόγιστοι και άστατοι και επίορκοι και άπιστοι πράος τον βασιλέα και τους άρχοντες πάντοτε…”

Η σοβαρότητα αυτής της διένεξης φαίνεται και από το γεγονός ότι ο Μάζαρις αποτελεί τον κύριο μοχλό της θεωρίας του Φαλμεράϋερ περί καταγωγής των Ελλήνων. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση υψώνεται το τεράστιο φιλοσοφικό ανάστημα της ελληνίδας φωνής, δια στόματος Γεωργίου Γεμιστού, του επονομαζόμενου Πλήθωνα:
“…Εσμέν γάρ ούν ων ηγείσθε τε και βασιλεύετε Έλληνες το γένος, ως ή τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί. Έλλησι δε ούκ έστιν ευρείν ήτις άλλη οικειοτέρα χώρα ουδέν μάλλον προσήκουσα ή Πελοπόννησός τε και όση δη αύτη της Ευρώπης προσεχής των τε αυνήσων αι επικείμεναι. Ταύτην γαρ δη φαίνονται την χωράν Έλληνες αεί οικούντες οι αυτοί εξ ότου περ άνθρωποι διαμνημονεύουσιν…” (Σ. Λάμπρου, ‘Παλαιολόγεια – Πελοποννησιακά’, τ. Γ’, σελ. 247, Αθήνα 1926).

Μετάφραση:
“…Διότι πράγματι από όσους ηγεμονεύετε και είστε βασιλείς εμείς είμαστε Έλληνες το γένος, καθώς και η γλώσσα και η πατροπαράδοτη παιδεία μαρτυρεί. Και στους Έλληνες δεν είναι δυνατόν κάποιος άλλη χώρα να βρει που να τους είναι περισσότερο οικεία, μηδέ περισσότερο να τους ανήκει, παρά και η Πελοπόννησος και αυτή βέβαια η χώρα που γειτνιάζει με την Ευρώπη και από τα νησιά όσα βρίσκονται περίγυρα. Αυτή λοιπόν τη χώρα είναι ολοφάνερο ότι Έλληνες πάντοτε κατοικούν οι ίδιοι, από τότε που οι άνθρωποι θυμούνται…”

Ο Γεώργιος Πληθών ο Γεμιστός είναι η τρανή απόδειξη του ισχυρισμού ότι δεν υπήρχε πνευματική στειρότης. Τόσον αυτός, όσο και ο Βησσαρίων (πρώην μαθητής του Πλήθωνα), μαζί με τον Χρυσολωρά, τον Βοκκάκιο και τον Πετράρχη, είναι οι πρωτοπόροι της πνευματικής αναγέννησης της Ευρώπης…”

Το άρθρο του Β.Μ. συνεχίζει βέβαια στα θέμα του, ότι δηλαδή αυτή η διχόνοια και φαγωμάρα, επέβαλλε την άρνηση των Πελοποννησίων, να προστρέξουν σε βοήθεια των Κων/πολιτών, διότι από το 1345 υπήρχε ήδη μεταξύ τους ‘πάγωμα’ των σχέσεων4.

Στο θέμα που μας απασχολεί εδώ το τι γράφεται στην υποσημείωση 5 είναι μόνο για περιεργοπένητες (εκτός θέματος Φαλμεράϋερ) είναι όμως χαρακτηριστικό, ότι η σημερινή ένταση μεταξύ των Εθνικών και Ορθοδόξων είναι μόνο λεκτική και πόρρω απέχει από το βραβείο που εδίδετο στους Χριστιανούς για το κυνήγι κεφαλών Εθνικών.

Επανερχόμενοι στο θέμα μας, έχουμε να εντοπίσουμε ότι ΟΥΔΕΜΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΦΑΛΜΕΡΑΫΕΡ ΥΠΑΡΧΕΙ. Ούτε υπήρξε, ούτε υπάρχει, ούτε θα υπάρξει. Η θεωρία αυτή μπορεί να ονομαστεί θεωρία Μάζαρη, αφού ο Μάζαρης απεικόνησε ανάγλυφα στην κωμωδία του τα ήθη και έθιμα της εποχής και το κείμενό του λειτουργεί ως κοινωνικό ντοκουμέντο εποχής, αφού αυτά που αναφέρει σίγουρα δεν τα κατέβασε από το κεφάλι του αλλά τα άκουσε να ανταλλάσσονται ως βρισιές ένθεν – κακείθεν (και ως προκατειλλημένος, έγραψε μόνο τα ένθεν, αποφεύγοντας να γράψει τα κακείθεν).

Τώρα βέβαια ερχόμαστε στο συμπέρασμα: Ο Ιάκωβος Φίλιππος Φαλμεράϋερ διάβασε το σωζόμενο κείμενο του Μάζαρη σε κάποια βιβλιοθήκη της Γερμανίας. Την απλή θρησκευτική αντιμαχία των Ελλήνων την εξέλαβε ως καταλυτικό στοιχείο της ανυπαρξίας Ελλήνων (αφού διαφέρουν στο θρήσκευμα αυτοί του απέμειναν, μετά τις σφαγές). Τελικά πήρε τις βρισιές από το απόσπασμα του Μάζαρη και βάλθηκε με αλχημικές μεθόδους και ταχυδακτυλουργικά κόλπα να… αποδείξει ότι οι Έλληνες δεν υπάρχουν. Έλα όμως που δεν του κάθισε η θεωρία Μάζαρη, αφού οι βρισιές είναι μόνο βρισιές και δεν μπορούν να έχουν δόση αληθείας, αλλά μόνο υπερβολής και χολής και μίσους.

Δεν μου αρέσει να μακρυγορώ στην προφυλλίδα, αφού εξετάζονται και αναλύονται όλα στο άρθρο μου. Επειδή όμως κατά το παρελθόν ‘κάποιοι’ κατηγόρησαν τους λογικούς μου συνειρμούς ως ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ και ΕΥΚΟΛΑ συμπεράσματα, θα επιμείνω λίγο στη θεωρία Μάζαρη για να δείτε ότι και ανυπόστατη είναι και αδυνατεί να στηρίξει την κατοπινή θεωρία (;) Φαλμεράϋερ.

Ο Μάζαρης επιμένει ότι οι σύγχρονοί του Έλληνες (εννοεί προ της αλώσεως) είναι απόγονοι Σλαύων, Ιλλυριών, Αιγυπτίων, Φραγκολεβαντίνων κλπ. Και αυτά όλα αναφέρονται στους λεγόμενους ΔΥΤΙΚΟΥΣ, δηλαδή μη Ορθοδόξους Χριστιανούς. Οι λοιποί (δηλαδή οι Ορθόδοξοι) τι ήταν; Ή ήταν γνήσιοι Έλληνες ή ήταν Εβραίοι ή άλλο τι. Επομένως όταν το 1821 η Επανάσταση εκδηλώθηκε από 100% Χριστιανούς Ορθοδόξους, οι οπαδοί της ήσαν οτιδήποτε άλλο παρά Σλαύοι, Ιλλυριοί, Αιγύπτιοι και Φραγκολεβαντίνοι. 

Αυτοί ως ΔΥΤΙΚΟΙ ή διέφυγαν στη Δύση ή ετούρκεψαν, ή εξολοθρεύτηκαν. Πάντως ένα είναι το μόνο σίγουρο. Στο σώμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΑΠΟΔΕΚΤΟΙ.

Μετά τον πιο πάνω συλλογισμό, καταλαβαίνετε γιατί επιμένω ότι οι βρισιές είναι ΜΟΝΟ ΥΠΕΡΒΟΛΕΣ, όπως υπερβολή είναι και ολόκληρη η θεωρία (;) Φαλμεράϋερ (ή Μάζαρη επί το σωστότερο).

(Υ.Γ: Η μετάφραση των δύο κειμένων (Μάζαρη και Πλήθωνα) έγινε από τη φιλόλογο και τέως λυκειάρχη κα Αγγελική Πανωφοροπούλου τον Οκτώβρη ’03)

ΤΟ ΦΑΥΛΟ ΦΑΛΜΕΡΑΫΕΡΙΚΟ ΦΡΟΥΤΟ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Στον 21ο αιώνα όταν απασχολούμε τον αναγνώστη με ένα θέμα που έχει ήδη κλείσει από τις αρχές του 20ου αιώνα, ίσως θεωρηθεί μια ανιαρή επανάληψη, σαν ξαναμασημένη τροφή. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι αυτό το άρθρο έχει να προσφέρει πολλά στον αναγνώστη, αφού δεν καταπιάνεται με την κατάρριψη των θεωριών του Φ. (αφού για αυτό φρόντισαν άλλοι) αλλά με την… υπόγεια διαδρομή που ακολούθησε ο Φ. Δηλαδή τι τον ώθησε να γράψει εναντίον της Ελλάδας και μάλιστα ποιος τον πλήρωσε γι’ αυτό.

Δηλαδή με άλλα λόγια, στην παρούσα μελέτη, πλην της απλής αναφοράς στο ανθελληνικό έργο του Φ. γίνεται μια συστηματική συλλογιστική στην υπόγεια διαδρομή που ο Φ. ακολούθησε, ώστε να διατυπώσει τις εικονοκλαστικές θεωρίες του.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Ιάκωβος Φίλιππος Φαλμεράϋερ (1790-1861) έζησε 71 χρόνια. Το 1813 κατατάσσεται στο Βαυαρικό στρατό (λόγω πείνας) και παραμένει μέχρι το 1818. Στο διάστημα αυτό έχει μάθει Γαλλικά, Ισπανικά, Νέα Ελληνικά, Τούρκικα και Περσικά. Το 1821 γίνεται καθηγητής στο (προ) γυμνάσιο του Landshut και το 1826 καθηγητής στο λύκειο της ίδιας πόλης.

 Τη θέση αυτή κράτησε μέχρι το 1831 (εδώ να σημειωθεί ότι αυτή την δεκαετία μόνο δούλεψε – μετά το 1831 είναι άγνωστες οι ‘πηγές’ που του εξασφάλιζαν τα προς το ζείν). Έργα του το 1824-1827 ‘Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας’. Το 1830 “Ιστορία της Χερσονήσου του Μορέα κατά τον Μεσαίωνα’.

Το 1835 ‘Περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων’ (το οποίο και απορρίφθηκε από την Ακαδημία της Βαυαρίας πλην όμως το κακό έχει γίνει. Λένε ότι “ενός κακού, μύρια έπονται”. Μέχρι και σήμερα, οι αγγλικές εφημερίδες γράφουν ότι δεν έχουμε σχέση με τους αρχαίους Έλληνες)5. Από το 1839 γράφει σε εφημερίδες ταξιδιωτικές εντυπώσεις κ.λ.π. Εκλέγεται βουλευτής το 1848 και με την διάλυση του κοινοβουλίου υποπίπτει σε δυσμένεια. Το 1850 αμνηστεύεται και πεθαίνει το 1861 λίγο πριν ολοκληρώσει τρίτομο έργο για δημοσίευση.

Ταξίδια έκανε πολλά και πολύχρονα: 1831-34 στις χώρες της ανατολικής Μεσογείου, 1839-40 Ευρώπη, 1840-42 Τουρκία – ‘άγιο όρος’ – Ελλάδα, 1847-48 τρίτο ταξίδι στην α. Μεσόγειο. 

Συνοπτικά, η ζωή του Φ. είναι ταξιδάκια, αρθρογραφία, συγγραφή στρατευμένης και παραποιημένης ιστορίας, χολή και μίσος. Μίσος προς ανθρώπους που δεν του έκαναν το παραμικρό κακό, ούτε όταν επισκεύθηκε την Ελλάδα που έβριζε και ελεεινολογούσε. 

Μετά από όλα αυτά διερωτάται κανείς γιατί αυτό το μίσος του προς τους Νεοέλληνες; Νέος Ηρόστρατος; (αν δεν μπορείς να γίνεις διάσημος με το καλό, κάνε κάτι κακό να σε γράψει η ιστορία) Μήπως τον έβρισε κάποιος ομογενής της Γερμανίας; Ή μήπως δεν του ‘κάθησε’ κάποια Ελληνίδα; Άγνωστα και πολλά ερωτηματικά. 

“Αντίπαλο Δέος” λέει η νεώτερη ερευνήτρια του έργου του, Έλλη Σκοπετέα. Παρ’ όλα αυτά δεν δικαιολογούνται οι φράσεις που αναδημοσιεύονται πιο κάτω. Το βασικό του έργο ‘Περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων’ μεταφράστηκε στα Ελληνικά το 1984, σχεδόν 150 χρόνια μετά το σάλο που δημιούργησε. 

Παρ’ όλα αυτά ήταν γνωστό, με τα επιχειρήματα του, στους Έλληνες από τα πρώτα χρόνια της δημοσίευσής του (και ιδού η απορία, σε μια εποχή που τα μέσα μεταφοράς και οι επικοινωνίες ήσαν σε εμβρυακό στάδιο).

Πολλοί αυτοί που τον ‘ξετίναξαν’ με αντίλογο και αποδείξεις, ακόμη και ο γνωστός Κ. Παπαρρηγόπουλος αφιερώνει 16 σελίδες στην Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, και ασχολήθηκε μαζί του σε ειδική μελέτη, με τίτλο ‘Πραγματεία: Σλαυϊκαί εν ταίς Ελληνικαίς χώραις εποικήσεις, εν τω Α’ τόμω των Ιστορικών Πραγματειών’ (βιβλιογραφία νο 38). Θαυμάστε τώρα απόσπασμα από το έργο του!6

“Το γένος των Ελλήνων έχει αφανιστεί από την Ευρώπη, γιατί στις φλέβες του πληθυσμού της Ελλάδας, δεν ρέει ούτε μία σταγόνα γνήσιου και καθαρού αίματος (Αρχαίων) Ελλήνων” το 1830 στον πρόλογο της ‘Ιστορίας της Χερσονήσου του Μωρέα’.

 Επειδή αυτά αφορούσαν μόνο την Πελοπόννησο, επανέρχεται πάλι το 1835 για να ολοκληρώσει την καταστροφή και γράφει την πραγματεία ‘Ποία επίδραση είχε η κατάληψη της Ελλάδας από τους Σλαύους στο πεπραγμένο της πόλης των Αθηνών και της περιοχής της Αττικής – Ή διεξοδικότερη τεκμηρίωση της θεωρίας που προτάθηκε στον πρώτο τόμο της ‘Ιστορίας του Μωρέα κατά τον μεσαίωνα” με τίτλο ‘Περί της καταγωγής των σημερινών Ελλήνων’.

 Με τον μακροσκελή αυτό τίτλο θέλει να γενικεύσει τις αρχικές του θέσεις από την Πελοπόννησο σε όλη την Ελλάδα (=Στερεά, αφού η Ήπειρος – Μακεδονία – Θράκη προσαρτήθηκαν με τους Βαλκανικούς, τα νησιά του Ιονίου αργότερα της πραγματείας, όπως και η Κρήτη και η Δωδεκάνησος στη λήξη του Β’ Παγκοσμίου).

Στη σελίδα 60, έχει ήδη καταλήξει στη γνώμη: “Το τελειωτικό σβήσιμο της Αρχαιοελληνικής ράτσας στο έδαφος της Ελλάδας”. 

Σελίδα   64: “Η εποχή του νέου εποικισμού της Ελλάδας – Νέοι άνθρωποι… ομιλούν μια νέα διάλεκτο…”7. 

Σελίδα 65: “Όλα τα διακριτικά τους γνωρίσματα έσβησαν… και η λαλιά τους (είναι) μία απόλυτα ομοιόμορφη μάζα, δίχως διακριτικά στοιχεία”. 

Σελίδα 66: “Αλλά πως να πιστέψουμε ότι οι Αθηναίοι που απέμειναν… διατήρησαν το αίμα και την γλώσσα τους καθαρά;”.

 Σελίδα 70: (αναφέρει ονόματα σπουδαίων οικογενειών και καταλήγει) “πού φαίνεται σ’ αυτά τα ονόματα, ακόμα και ένα ίχνος των αρχαίων Αθηναίων;”.

 Σελίδα 71: “Όλες οι πόλεις καταλήφθηκαν από ένα λαό που μετανάστευσε από την Ιλλυρία (Αλβανία) και ομιλεί μία γλώσσα… χωρίς ομοιότητα με την ελληνική”.

 Σελίδα 72: “Από τον Ελικώνα μέχρι την Κωπαϊδα, έχει εξαφανιστεί και το τελευταίο ίχνος… του αρχαίου Ελληνικού (στοιχείου)… η φυσιογνωμία και η γλώσσα είναι Αλβανική”.

 Σελίδα 73: “Σήμερα υπάρχει μία αλβανική Αθήνα”.

 Σελίδα 74: “Η μη Ελληνικότητα τους έχει αποδειχθεί τόσο ατράνταχτα, που κάθε έρευνα στο εξής είναι περιττή”! 

Σελίδα 75: “Η αλήθεια είναι ότι τους αντικατέστησε άλλη φυλή”.

 Σελίδα 74: “Η Ελλάδα είναι σήμερα ΝΕΑ ΑΛΒΑΝΙΑ”. 

Από την σελίδα 82 μέχρι την 123 ασχολείται με τοπωνύμια (βάσει αυτών ‘αποδεικνύει’ ότι οι ‘νέοι’ κάτοικοι δεν έχουν σχέση με τους αρχαίους).

 Σελίδα 82: “Όσοι κάτοικοι της Ελλάδας (εννοεί Αλβανοί) δεν έμαθαν τις αρχαίες τοπωνυμίες από βιβλία ή ευρωπαίους ταξιδιώτες δεν τις γνωρίζουν… γιατί έχουν πια λησμονηθεί”. 

Για τους Τσάκωνες λέει στη σελίδα 83: “Ένας λαός που ομιλεί μία γλώσσα ακατάληπτη στους λοιπούς Νεοέλληνες”.

 Σελ 84: “Ενώ οι ίδιοι δεν γνωρίζουν τίποτα για το παρελθόν τους”. 

Σελίδα 85: “Την γλώσσα τους θέλησαν να την εξηγήσουν άλλοτε σαν σλαυϊκή, άλλοτε πάλι σαν βάρβαρο νεοελληνικό λαϊκό γλωσσικό ιδίωμα με πλούσια αρχαιοελληνικά στοιχεία”. Ενώ γνωρίζει ότι ο Παχυμέρης τους ονομάζει Λάκωνες,

 καταλήγει στη σελίδα 86: “Είναι οι Τσάκωνες Έλληνες; ΟΧΙ, κάθε ίχνος της αρχαίας Πελοποννήσου έχει οριστικά εξαλειφθεί”.

Σταχυολογώ μερικές από τις ετυμολογικές του ‘εξηγήσεις’ για τα τότε τοπωνύμια: Ρούμελη = Rum ili = Ρωμαίων χώρα, 

σελ 88. Μπερεσόβα = δάσος από σημίδες στα ρωσικά, 

σελ 105. Βαρσόβα = Βαρσοβία, 

σελ 88. Κρόκοβα = Κρακοβία, 

σελ 88. Κρυβίτζα = Ρωσσική πόλη στον Μόσκβα, 

σελ 105. Μορέας = Ρο – Mor – aiiia άρα σλαυϊκή, 

σελ 111. Και καταλήγει στο συμπέρασμα σελίδα 96: “Το ότι οι τοπωνυμίες… δεν έχουν κανένα κοινό με την ελληνική γλώσσα δεν χρειάζεται άλλες αποδείξεις”.

Ειδικά στην ετυμολογία του Μορέα (και Μωρέα κατά την πηγή του – υποδιάκων Δαμασκηνός της Μονής Στουδίου), αφιερώνει ο ‘αθεόφοβος’ από την σελίδα 111 έως την 123, για να μας πείσει περί του αντιθέτου, όταν είναι γνωστό και οφθαλμοφανές ότι Μωρία είναι η βλακεία,

 Μορία η ιερή Ελιά, Συκομορέα (το δέντρο Μορέα ή μέλαινα ή συκαμινέα, ενώ ακόμη μέχρι σήμερα χρησιμοποιείται η έκφραση Μουρέλο για την μη εργαζόμενην έλαιον (μη – έργο – έλαιο) μικρή ελιά (ή και κατάλοιπο της αρχαίας μορίας) πράγματα που γνωρίζαμε από μαθητές του Γυμνασίου.

 Επομένως, όπως και να το πάρεις η λέξη Μοριάς ή Μωρίας ή Μωρέας είναι 100% Ελληνική, και δεν μας ήρθε από την Πομερανία8 (παλαιά ονομασία γερμανικής περιοχής κοντά στο Γκτάνσκ – σήμερα ανήκει στην Πολωνία).

Συνεχίζουμε τις ειδικές παρατηρήσεις του, 

σελ 99: “Ούτε στην Ευρώπη, ούτε στην Ελλάδα πιστεύει κανείς σήμερα ότι η Μάνη είναι καθαρά ελληνική”.

 Σελίδα 101: “Οι κάτοικοι της Μάνης αποτελούνται κατά τα 5/6 από Σλαύους και άλλους ξένους”.

 Σελίδα 111: “Ότι στις ορεινές περιοχές της Πελοποννήσου διεσώθησαν σημαντικά υπολείμματα του αρχαίου πληθυσμού, είναι μάλλον προϊόν φαντασίας παρά κριτικής έρευνας”. 

Προσέξτε τώρα το βασικότερο σημείο, αυτό για το οποίο γράφτηκε αυτή η πραγματεία στη σελίδα 127: “Όμως απέχουν πολύ από το να βάζουν τους εαυτούς τους ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΣ της δόξας των αρχαίων Ελλήνων” θα επανέλθουμε σε αυτό, σημειώστε το παρακαλώ. 

Η πραγματεία τελειώνει στη σελίδα 129, τα τελευταία φύλλα αφιερώνει ως εξής,

 σελ 127: “Ατυχείς περιστάσεις επέφεραν την τελειωτική παρακμή του… ώστε να εξαλειφθούν… και τα τελευταία ίχνη του αρχαίου ελληνικού βίου”. 

Σελ 128: “Αυτό το θέμα δεν έχει να κάνει με την πολιτική, είναι καθαρά επιστημονικής φύσεως και γράφτηκε μόνο γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται σοβαρά για την ορθή γνώση του παρελθόντος και του παρόντος”. Κρίσεις ενοχής και δικαιολογίες για την ανορθόδοξη ιστορία του, ή συγκάλυψη του ‘αγνού’ του συναισθήματος; Και στην τελευταία σελίδα παίρνει το ρόλο του αυλόδουλου και επαινεί την προσωπικότητα του Όθωνα σαν τους γνωστούς κόλακες και σιχαμερούς σφουγκοκωλάριους των βασιλιάδων, με απώτερο σκοπό να τύχει της εύνοιας και προστασίας του.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Όλα αυτά για να εξυπηρετηθούν ποταποί σκοποί και να φτάσουμε στην κατάληξη: Η Νέα Ελλάδα είναι ξεκομμένη από την Αρχαία Ελλάδα, φυλετικά, γλωσσολογικά, εμφανισιακά, και επομένως ΔΕΝ χρωστάμε τίποτα σ’ αυτούς που ΔΕΝ είναι ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ του Αρχαιοελληνικού Πολιτισμού.

Το γεγονός ότι οι Γερμανοί δεν μας χρωστάνε τίποτα για την ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ των αρχαίων Ελλήνων, το απέδειξαν από τότε μέχρι σήμερα. Πρώτα ο Φαλμεράϋερ μετά οι Γερμανοί βασιλιάδες που τους έστελναν εδώ να μας ‘ξεζουμίσουν’ και να μας καθορίσουν την πολιτική των επιθυμιών τους. Και όταν δεν περνάει η πολιτική των επιθυμιών τους ‘ήρεμα’, υπάρχει και το ‘άγριο’ 1941-45 με τα αίσχη τους. 

Μετά, οι ‘κώδικες’9 που έφταναν σαν προίκες βυζαντινών πριγκιπισσών με γάμους Γερμανών ηγεμόνων. Ο νόμος10 λεει ότι η προίκα επιστρέφεται στον πατέρα. Είδατε τίποτα κώδικες να επιστρέφουν στη (νέα) Ελλάδα από τους Γερμανούς; Ε, ούτε και θα το δείτε!! Το ‘σόλικο’ δεν είναι αυτό. Έστω τους κρατάνε λόγω ‘χρησικτησίας’. 

Πρέπει εμείς να πληρώνουμε συγγραφικά δικαιώματα στους Γερμανούς και άλλους για τα έργα των προγόνων μας; Τέλος τι θα γίνει με τις πολεμικές αποζημιώσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου; Οι Γερμανοί ενώ πλήρωσαν τους πάντες, άφησαν σ’ εμάς χρέος. “Η Ελλάδα να ξεχάσει τις πολεμικές αποζημιώσεις και να κοιτάξει να ωφεληθεί από τις κοινοτικές χορηγίες”, είναι πρόσφατη φράση Γερμανού πολιτικού. 

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στον Φ.

Ο Φ. όπως είπαμε και πιο πριν, βάσιζε την πραγματεία του σε τρεις τομείς:

1. Στους ιστορικούς, των οποίων πήρε τα ‘υπερβολικά’ των κειμένων και τα μεγαλοποίησε και σε χειρόγραφα αμφιβόλου αξίας. Σε αυτά απάντησαν οι ιστορικοί της εποχής και απαντούν ακόμη και μέχρι σήμερα μελετητές των κειμένων.

2. Γλώσσα. Ο αναγνώστης του άρθρου θα προσέξει τις τόσες περικοπές από τον Φ. που καταφέρονται κατά της γλώσσας. Πράγματι, την εποχή αυτή (1830-35) αλλά και αργότερα, η γλώσσα είχε μεγάλο αριθμό ξένων λέξεων, που είχαν μπει βίαια, στην 400 χρόνων κατοχή από τους Τούρκους (στο άρθρο μου ‘Τιτανικός’ γράφω γι’ αυτό). Επίσης υπήρχαν χωριά όπου όλος ο πληθυσμός μιλούσε μόνο τούρκικα, ή μόνο αρβανίτικα. Περί αυτού είπαμε αναλυτικά στον πρόλογο (βιβλιογραφία 56,57,58). Ο λόγος ήταν ότι οι επιδρομείς επέβαλαν ετσιθελικά στον πληθυσμό την γλώσσα τους. Για παράδειγμα σας αναφέρω ότι ο παππούς και γιαγιά μου παντρεύτηκαν το 1910 στην Αττάλεια της Μ. Ασίας. Η γιαγιά εσώκλειστη στο σπίτι δεν ήξερε τουρκικά και ο παππούς σαν έμπορος (συναλλάσετο με Τούρκους) δεν ήξερε ελληνικά. Αλληλοδιδάχτηκαν τις γλώσσες μετά το γάμο τους, για να συνεννοούνται11. Σημειωτέον ότι εάν συλλαμβάνετο κάποιος να μιλάει Ελληνικά εκτός οικίας (δημόσια) πήγαινε εξορία. Ο Φ. διάλεξε επιλεκτικά χωρία όπου η γλώσσα ήταν ή παραποιημένη (από προσθήκες τουρκικές), ή ξένη με επιταγή του πρώην κατακτητή και βάσισε την θεωρία του. Αν έκανε το ταξίδι του τώρα, θα έγραφε ότι η γλώσσα μας είναι Γάλλο-Αμερικάνικη.

3. Τοπωνύμια: Στην εποχή του Φ. υπήρχαν πάμπολλες διαφορετικές12 ονομασίες τοποθεσιών, χωρίων και πόλεων. Σήμερα τις θυμόμαστε μόνο στα τραγούδια π.χ: ‘στα Σάλωνα13 (Άμφισσα) σφάζουν αρνιά’, ή τις βλέπουμε στο ημερολόγιο του Ίωνα Δραγούμη (νο 17 βιβλιογραφία): Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη) κλπ. Οι τότε κυβερνήσεις μεταξύ 1827 και 1835 (μόνον 8 έτη) προσπαθούσαν να βάλουν σε τάξη τον δημόσιο τομέα, να οργανώσουν το κράτος, να ταϊσουν το λαό, να επουλώσουν τις πληγές του πολέμου, να κάνουν εξωτερική πολιτική κλπ. Πολύ λίγο ενδιαφέρονταν να αλλάξουν τα τοπωνύμια, που επιτακτικά είχαν διαμορφωθεί από την βούληση του πρώην κατακτητή. Στο θέμα αυτό απαντάει ένας σύγχρονος μας φιλέλληνας ο Πάτρικ Λη Φέρμορ στο βιβλίο του ‘Μάνη’. Μέσα σε 13 σειρές, ζουμερά και σταράτα αποστομώνει τον συκοφάντη και τον αφοπλίζει με παραδείγματα που εκπλήσσουν (νο 3 βιβλιογραφία).

Δεν επιθυμώ να δρέψω δάφνες στην ετυμολογία. Παρ’ όλα αυτά είδατε πόσο εύκολα καταρρίπτεται η θεωρία του για το Μοριά, ότι είναι λέξη σλαυική14. Αυτός ανάλωσε 13 σελίδες και εγώ 8 γραμμές. Όποιος έχει τις γνώσεις μπορεί να του απαντήσει ότι οι περισσότερες λέξεις στα τοπωνύμια είναι ελληνικές. 

Να σημειωθεί ότι συνολικά αναφέρει περί τα 300 τοπωνύμια που ΔΕΝ τα κατέγραψε ο ίδιος από περιήγηση, αλλά τα πήρε από χάρτες. Αγγλικούς; Γαλλικούς; Ρωσικούς; Εδώ να σημειωθούν τρία πράγματα:

α) Πάντα ο ξένος γράφει τα τοπωνύμια σύμφωνα με τα δικά του δεδομένα, π.χ Ελληνικός χάρτης δεν γράφει Paris και London αλλά Παρίσι και Λονδίνο.

β) Τοπωνύμια που πάνε από τα Ελληνικά στα Ρωσικά, από τα Ρωσικά στα Γερμανικά και από (το κείμενο του Φ.) τα Γερμανικά στα Ελληνικά είναι προφανές ότι αλλάζουν στην διαδρομή.

γ) Οι κανόνες τονισμού στις γλώσσες είναι διαφορετικοί, π.χ το Ελληνικό Ασπασία λέγεται Aspasia (Ασπάσια) στα Αγγλικά.

Όταν έβλεπα στην τηλεόραση Αιγύπτιους να περηφανεύονται ότι θα βρεθεί ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου με τις ανασκαφές της Λιάνας Σουβαλτζή, μειδιούσα γιατί μιλούσαν για το ένδοξο παρελθόν τους! Αφού είναι γνωστό σε όλους ότι οι σημερινοί Αιγύπτιοι είναι στο μέγιστο ποσοστό μέτοικοι Άραβες, με άλλη γλώσσα, άλλη θρησκεία και άλλα εξωτερικά χαρακτηριστικά. 

Πραγματικοί απόγονοι των αρχαίων Αιγυπτίων είναι μια πολύ μικρή μειοψηφία Κοπτών που εξαναγκάσθηκαν να αλλάξουν γλώσσα.

 Όταν υπάρχει ένα τέτοιο κραυγαλέο παράδειγμα και ο Φ. το γνωρίζει (σελίδα 88: “Όσο γνωρίζουν οι κάτοικοι της κοιλάδας του Νείλου (Μισίρι) σήμερα τα ονόματα Αίγυπτος, Θηβαϊς, Αρσινόη και Ηλιούπολις”), κι όμως παρόλο που το σημειώνει το αποσιωπά. 

Όταν λοιπόν υπάρχει ένα τέτοιο εξόφθαλμο παράδειγμα, όπου ο κατακτητής εξολόθρευσε τον ντόπιο πληθυσμό, γιατί ο Φ. ασχολήθηκε με τους Έλληνες και όχι με τους Αιγυπτίους; 

Θέλετε απάντηση; Γιατί ο καυγάς είναι η ‘ταμπακιέρα’, το ωφέλημα, δηλαδή ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ15.

Με την εφεύρεση της τυπογραφίας, η Βενετία είχε γίνει κέντρο εκτύπωσης και διανομής των αρχαίων ελληνικών κειμένων. Το βυζαντινό κράτος είχε διαλυθεί, και οι πρόσφυγες Έλληνες (βυζαντινοί λόγιοι), πήγαιναν στη Δύση και πούλαγαν τα χειρόγραφα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων αντί πινακίου φακής, δηλαδή ευτελώς, για μικροποσά (για να επιβιώσουν). 

Με την πάροδο των χρόνων το κέντρο εκτύπωσης των αρχαίων κειμένων μεταφέρθηκε στην Λειψία της Γερμανίας.

 Οι Γερμανοί είχαν και δικούς τους κώδικες (προίκες βυζαντινών πριγκιπισσών με γερμανούς ηγεμόνες16), αγόραζαν και από το Βατικανό. Εκεί οι ερασμιοτραφείς17 και ερασμιομανείς γερμανοί φιλόλογοι αυθαιρετούσαν επάνω στα κείμενα ή καλλίτερα ‘ασελγούσαν’. 

Το φαινόμενο αυτό της ‘αλλαγής’ (=διόρθωσης των κωδίκων κατά το δοκούν) το έχω αναλυτικά γράψει στο άρθρο μου ‘Χαίρε Χάος δυσθεώρητον’. Εκεί ο αναγνώστης θα βρει αρκετές παραποιήσεις (όσες υπέπεσαν στην αντίληψή μου) που αλλάζουν το νόημα, όσο η μέρα με τη νύχτα. 

Τα παραδείγματα είναι και αποστομωτικά και αντιπροσωπευτικά της αυθαιρεσίας των ξένων στα κείμενά μας. Π.χ καταργούσαν τα διαλυτικά, πνεύματα και τόνους (σχολή του Μάας), άλλαζαν λέξεις και φράσεις, έκαναν σχόλια που δεν είχαν κάνει οι Αλεξανδρινοί (πολύ πλησιέστεροι στους αρχικούς συγγραφείς και με άφθονη τότε βιβλιογραφία που σήμερα έχει χαθεί, από την μισαλλοδοξία μιας εποχής18 και το σκοταδισμό του ‘μεσαίωνα’19).

 Οι Γερμανοί φιλόλογοι συνέκριναν τους κώδικες (χειρόγραφα) του Βατικανού και άλλων πόλεων και έπαιρναν την πιο συμφέρουσα εκδοχή (γι’ αυτούς). Πολλά κείμενα έχουν γίνει αγνώριστα. Σημερινοί Έλληνες μελετητές (π.χ Συκουτρής, Μέναρδος, Γουδής) διατυπώνουν αμφιβολίες για το αν μπορούν να δεχθούν τις εκδοχές αυτές και τέλος πάντων ποια είναι η σωστή αρχική γραφή (νο 19 βιβλιογραφία).

Με την σύσταση του νέου Ελληνικού Κράτους (1827) οι γερμανοί εκδότες ίσως πανικοβλήθηκαν, ότι τώρα κάποιος θα τους ζητήσει να πληρώσουν πνευματικά δικαιώματα για τα έργα που τόσα χρόνια εκμεταλλεύονταν δωρεάν. Είναι λοιπόν πιθανόν ο Φ. να είναι μίσθαρνος κάποιου ή κάποιων εκδοτών της Λειψίας, και ότι έγραψε να είναι αποτέλεσμα ‘αργυρίων προδοσίας’. Σαφέστατα αναγνωρίζω ότι η θεωρία μου ότι ο Φ. είναι αργυρώνυτος δεν έχει αποδείξεις. 

Σε κάθε ανεξήγητο έγκλημα απο τις ενδείξεις ξεκινάμε και στην διαδρομή μας έρχονται και οι αποδείξεις.

1. Γιατί η Βαυαρική Ακαδημία απέρριψε την εργασία αυτή του Φ.;
Απάντηση: Γιατί οι ακαδημαϊκοί δεν ήταν πληρωμένοι. Ενεργούσαν σύμφωνα με τα κριτήρια της επιστήμης της εποχής τους και βρήκαν την εργασία εξωπραγματική και αντιεπιστημονική26.

2. Γιατί ο  Φ. δεν ασχολήθηκε με τους Αιγυπτίους (το θέμα το γνώριζε και το αναφέρει στη σελίδα 88) που όπως προαναφέραμε είναι επιδεκτικοί της θεωρίας του; Ούτε σταγόνα αίμα Αιγυπτιακό δεν ρέει στις φλέβες των Αράβων μετοίκων.
Απάντηση: Γιατί απλά δεν υπάρχουν γραπτά κείμενα αιγυπτιακά σε βιβλία (πλην των πλακών και ελάχιστων παπύρων) και είναι άνευ σημασίας. Άρα δεν υπάρχει κέρδος από αυτή την επίθεση. Η Αίγυπτος την εποχή του Φ. ήταν μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, άρα ποιος θα ζητούσε πνευματικά δικαιώματα;

3. Γιατί δεν ασχολήθηκε με τους Εβραίους;
Απάντηση: 

α) Γιατί οι Εβραίοι πρόθυμα και αμισθί χορηγούν τα κείμενά τους, φτάνει να γίνεται προπαγάνδα υπέρ αυτών, 

β) Γιατί οι Εβραίοι την εποχή του δεν είχαν κράτος, άρα ποιος θα ζητούσε πνευματικά δικαιώματα,

 γ) Τα ελάχιστα εβραϊκά κείμενα είχαν ήδη μεταφραστεί προ 19 αιώνων στα ελληνικά και πάντα χρησιμοποιούν αυτή την μετάφραση των εβδομήκοντα και ποτέ το πρωτότυπο και δ) Όσον αφορά τα ‘Χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας’, αυτά ήταν άγνωστα την εποχή του Φ. καθώς ανακαλύφθηκαν πρόσφατα.

 Για να καταλάβει ο αναγνώστης ότι οι Εβραίοι πρόθυμα χορηγούν τα κείμενα τους, παραπέμπω στον συγγραφέα και εκδότη Μάριο Βερέττα, ο οποίος ανέφερε σε διάλεξη του, ότι τον υποδέχτηκαν θερμά όταν δήλωσε το λόγο της επίσκεψης του στο Ισραήλ (έχει δύο εκδόσεις των ‘Χειρογράφων’ στο ενεργητικό του20).

4. Γιατί δεν ασχολήθηκε με τους Ιταλούς;
Απάντηση: Γιατί εκεί υπήρχε ανέκαθεν το Βατικανό και τεράστια βιβλιοθήκη με δικούς της κώδικες, στα ελληνικά και στα λατινικά θέματα. Όποιος τα ζητάει, πλήρωνε και πληρώνει.

5. Γιατί υπήρχε φόβος ότι οι Έλληνες θα ζητούσαν πνευματικά δικαιώματα;
Απάντηση:

 α) Η Γερμανία του 1830, δεν είχε καμία σχέση με την πανίσχυρη Γερμανία του Γ’ Ράϊχ που πολέμησε με όλο τον κόσμο. Ήταν μια αδύναμη χώρα χωρισμένη σε μικρά κράτη (προ της ομοσπονδίας) που ίσως και να φοβότανε πολεμιστές που πέτυχαν την ανεξαρτησία τους από την τότε μεγάλη Οθωμανική αυτοκρατορία. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τότε οι μεγάλες δυνάμεις ήταν Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Αυστρία και 

β) Οι εκδότες πίστευαν ότι η κυβέρνηση τους θα ενδώσει στις απαιτήσεις των Νεοελλήνων (που δεν υπήρξαν ποτέ).

6. Ποιος τελοσπάντων ήταν ο Φ. σε οικογενειακές περγαμηνές; Γόνος φτωχής αγροτικής οικογένειας, χωρίς τίτλους (π.χ δούκας, κόμης κλπ. αναγκαία της εποχής) και κυρίως χωρίς δική του γη (μιλάμε για εκατοντάδες εκτάρια που θα μπορούσαν να του αποφέρουν ένα εισόδημα και ένα όνομα σεβαστό στους κύκλους της εποχής) για να μπορεί να συναναστρέφεται τον Ρώσο Κόμη Όστερμαν Τολστόϊ, και να του προσφέρουν θέση πανεπιστημιακού καθηγητή στην Αθήνα οι περί τον Όθωνα. Με μόνη την επιστημονική του αυθεντία (εάν διαβάσετε τα σχόλια του Κ. Παπαρηγόπουλου για την προσωπικότητα του Φαλμεραϋερ, θα αποκτήσετε εικόνα ‘τενεκέ ξεγάνωτου’). Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Ποιός δικός μας επιστήμονας είχε τέτοια τύχη, π.χ μήπως προσκάλεσε η αυλή του Φραγκίσκου Ιωσήφ τον Κ. Παπαρηγόπουλο να διδάξει στη Βιέννη και δεν το μάθαμε; Χωρίς τα αργύρια της προδοσίας και τις συστατικές επιστολές των μεγαλοεκδοτών ποιος θα τον γνώριζε; Θα του άνοιγαν παντού τις πόρτες;

Jakob Philipp Fallmerayer υπογραφή του στο the Great Temple of Ramses II, Abu Simbel, Egypt

7. Ποια ήταν τα οικονομικά του Φ. για να του επιτρέπουν πολύχρονα ταξίδια σε Ανατολή και Ευρώπη, τέσσερα τον αριθμό; Έσοδα από τα βιβλία; Ή από την αρθρογραφία; Αφού δεν είχε μόνιμη δουλειά παρά μόνο 10 χρόνια, ποιος του εξασφάλιζε τα προς το ζειν; Η εποχή του ήταν διαφορετική από την σημερινή. Βασιζότανε στην αγροτική οικονομία. 

Η βιομηχανία ήταν στην Ηωτεχνική21 περίοδο. Ένα βιβλίο στην εποχή του είχε κοστολόγιο τεράστιο. 

Στοιχειοθεσία κάσσας22, χειροκίνητα πιεστήρια, κόστος χειροποίητου χαρτιού μεγάλο, περιορισμένο κοινό (δεδομένου ότι η πλειοψηφία ήταν αμόρφωτοι αγρότες), τα 3.000 αντίτυπα θεωρούντο εκδοτική επιτυχία αφού το θέμα ήταν μόνο για ειδικούς και όχι μυθιστόρημα για λαϊκή κατανάλωση. Ακόμη και 35% να έπαιρνε συγγραφικά δικαιώματα, πάλι δεν φτάνουν να καλύψουν την πολυέξοδη ζωή του.

 Το καθένα ταξίδι από αυτά που έκανε, ισοδυναμούν σήμερα με το γύρο του κόσμου. Όποιος καταφέρει να βρει τον χρηματοδότη του έχει λύσει το 90% από το αίνιγμα της θεωρίας μου.

8. Ο Φ. έκαψε τις πρώτες δεκαετίες από το προσωπικό του ημερολόγιο, 1817-1841 (Έλλη Σκοπετέα σελ. 73). Κρίση απελπισίας, που σημειώνει η ερευνήτρια, ή αυτό που λέω εδώ; Καίω τα ημερολόγια μου σημαίνει: 

α) Αναθεωρώ τις απόψεις  μου,  

β) Ανακαλώ τις θεωρίες μου,

γ) Αποκρύπτω τις σχέσεις μου με πρόσωπα που δεν επιθυμώ να γνωστοποιηθούν και 

δ) Ντρέπομαι για όσα έχω κάνει και φοβούμαι ότι οι μεταγενέστεροι θα με κρίνουν αρνητικά. Ότι και αν συμβαίνει από αυτά, φοβάται να μην γίνει γνωστή η επαφή του  με πρόσωπα (χρηματοδότες) και συναλλαγές;

9. Γιατί ο Φ. κρατάει μυστικές στο προσωπικό του ημερολόγιο, και ποτέ δεν δημοσιεύει, αναφορές του για την οπτική επαφή με γνήσιους Έλληνες; Γράφει: “ομορφιά των Κυνθίων, αναμφιβόλως παλαιόν αίμα” και “μεταξύ των γυναικών (στο Μυστρά) ορισμένα πρόσωπα τύπου Ελένης ακόμα και σήμερα” (Έλλη Σκοπετέα σελ. 54). 

Θέλετε απάντηση; Διότι δεν συμβαδίζουν με τη θεωρία του, μια θεωρία που έχει ένα σκοπό, να ικανοποιήσει τα γούστα και τις επιθυμίες του χρηματοδότη του.

10. Ποιος θα αποφάσιζε ένα ταξίδι στην Ελλάδα, μία χώρα που την είχε κατεξυβρίσει (σε βαθμό κακουργήματος) με τις συνθήκες της εποχής του; Ταξίδι οδικό με άμαξες μέχρι την Τεργέστη, ιστιοφόρο αμφιβόλου πλευσιμότητας από Τεργέστη στον Πειραιά μέσω Δαλματικών ακτών (ένα στα είκοσι βούλιαζε) και διαμονή στην Αθήνα, γεμάτη στις γύρω περιοχές με απομεινάρια δυσαρεστημένων οπλαρχηγών, που έκαναν επιδρομές για ‘πλιάτσικο’ και ομήρους (βλέπε αντίστοιχες περιγραφές στο βιβλίο του Εντμόντ Αμπού ‘Οι βασιλείς των Ορέων” νο 32 βιβλιογραφία, ή τη βιογραφία της Δούκισσας της Πλακεντίας (νο 31 βιβλιογραφία). 

Ήταν βέβαια η προστασία που του παρείχε ο  βασιλιάς Όθωνας που, σαν γνήσιος γερμαναράς κι αυτός, συνέπλεε και επικροτούσε την όλη δυσφήμηση της νεοσύστατης Ελλάδας προς οικονομικό όφελος της πατρίδας του Γερμανίας. Μπορούμε να παραδεχτούμε ότι την πρώτη φορά (1831) ο Φ. ήρθε στην Ελλάδα για να την γνωρίσει, και να πάρει αποδείξεις για να συνεχίσει την θεωρία του. 

Την δεύτερη (1840-42) και τρίτη (1847) φορά γιατί ήρθε; Για να πουλήσει βιβλία; Τι περίμενε από ένα κράτος με πληθυσμό κάτω των δύο εκατομμυρίων, με επίπεδο μόρφωσης και εισόδημα χαμηλά; Περίμενε να μεταφραστεί το ‘αριστούργημά’ του;  Όχι βέβαια (αυτό έγινε  150 χρόνια μετά). 

Ήρθε και ξαναήρθε με ένα βασικό στόχο να ενσπείρει ‘δαιμόνια’ και να συζητηθεί η θεωρία του, ούτως ώστε να γίνει γνωστή. Αυτός που τον χρηματοδότησε και τον έστειλε, τον πλήρωσε για να διαδώσει μια ιδέα, ότι ουδεμία σχέση έχουμε με τους αρχαίους προγόνούς μας και ότι είμαστε μπάσταρδοι! Υστερόβουλο κέρδος για να αποφευχθεί η πληρωμή ‘κοπυράϊτ’. Ο αναγνώστης ίσως διερωτηθεί γιατί καταφέρομαι εναντίον των εκδοτών της Λειψίας. 

Φυσικά ο βιομήχανος μπύρας ή υφαντών, ο κατασκευαστής πιάνων κλπ ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΚΑΠΟΙΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ από την επίθεση αυτή του Φ. στο νεοσύστατο κράτος των Ελλήνων. Οι μόνοι που απομένουν για να πέσουν οι υποψίες, είναι αυτοί.

11. Σε μια εποχή (1830-1840) που τα μέσα των συγκοινωνιών και επικοινωνιών ήσαν πρωτόγονα και σχεδόν όμοια με του Ιουλίου Καίσαρα, πως κατάφερε ο Φ. μέσα σε τρία χρόνια να συζητείται η θεωρία του σε όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα; Πολύ απλά: 

α) Με τα συνεχή ταξίδια του και τις επαφές του με πρόσωπα που ουδείς όμοιος του είχε τη δυνατότητα να βλέπει (συστατικές επιστολές),

 β) Μια τέτοια θεωρία ‘βόλευε’ τους Ευρωπαίους να την ασπαστούν, τόσο για τους λόγους που είπαμε αναλυτικά, όσο και για το ότι οι Ορθόδοξοι πάντα εθεωρούντο ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ (κατά τους καθολικούς και προτεστάντες). 

Ακόμα και σήμερα μας θεωρούν ίσους με μουσουλμάνους. Η θεωρία του Φ. εξυπηρετούσε την πολιτική τοποθέτηση της Νέας Ελλάδας στο άρμα της Ρωσίας παρά στο άρμα της Ευρώπης (θρησκευτική συγγένεια με την Ρωσία – νο 9 βιβλιογραφία, εισαγωγή Κ. Ρωμανού).

12. Ανέκαθεν έχει παρατηρηθεί ότι οι μεγαλοεπιχειρηματίες ΔΕΝ εκτίθενται στον πολιτικό στίβο. Τόσο γιατί είναι φθορά, όσο και διότι δεν είναι αργόσχολοι για να αναλάβουν θέση ρήτορα στη Βουλή. Έχουν πάντα δουλειά να κάνουν στην επιχείρηση τους. Αντ’ αυτών πάντα υπάρχουν φερέφωνα (=πρόθυμοι πολιτικοί να εξυπηρετήσουν το μεγάλο κεφάλαιο, με αντίτιμο την πληρωμή των εξόδων τους στην προεκλογική εκστρατεία).

 Σε μια πόλη που άνοιξε για ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ κοινοβούλιο βρίσκεται ένας απλός λόγιος – ιστορικός, με μόνα εφόδια το συγγραφικό του έργο και… ΕΚΛΕΓΕΤΑΙ! Χωρίς προηγούμενη θητεία βουλευτική, χωρίς πείρα εκλογών, χωρίς κόμμα με οπαδούς, και γενικά χωρίς… λεφτά που έρεαν άφθονα (ο Φ. δεν ήταν πλούσιος). Προσωπικά διερωτώμαι πως με αυτές τις προϋποθέσεις δεν μπορούσε να αιτήσει έδρα στο Κοινοβούλιο και ο Παπαρηγόπουλος ή ο Καρολίδης ή ο Δ. Κόκκινος… 

Ο αναγνώστης δεν πρέπει να τρέφει αυταπάτες. Πίσω από τις εκλογές και τότε και τώρα κρύβεται το μεγάλο κεφάλαιο, που χορηγεί άφθονα λεφτά για προεκλογική εκστρατεία. Όταν αποκαλυφθεί ποιος χρηματοδότησε τον Φ. στην εκλογή του τη βουλευτική, τότε θα συμπληρωθεί το τμήμα της χαρτοσυναρμολόγησης (παζλ) που λείπει ακόμα από την συνολική εικόνα.

Πιστοποιητικό τιμής, που δόθηκε στον Φαλμεράγιερ από τον Οθωμανό Σουλτάνο Αμπντουλ Μετζιτ I το 1848.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η άποψη του τότε (1984) μεταφραστή του Φ. και σημερινού (1999) καθηγητή Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Αιγαίου (Ρόδος) Κωνσταντίνου Ρωμανού περί του Φ., κρίνεται στη συνέχεια από τον αρθρογράφο, γιατί πιστεύω ότι δεν δικαιολογεί τα αδικαιολόγητα. Καθηγητής Κ. Ρωμανός:

“…Τέτοια είναι και η περίπτωση του μεγάλου μελετητή του νεότερου ελληνισμού Φαλμεράϋερ, που αναθεματίστηκε στον τόπο μας ως ο μιαρότερος των ανθελλήνων. Στην πραγματικότητα, ο Φαλμεράϋερ δεν ήταν παρά ένας φιλέλληνας του ιδίου είδους με τους υπολοίπους – με μόνη διαφορά ότι η συστηματική του ενασχόληση με τους ζώντες Έλληνες (ένας τομέας στον οποίο η γνώση των περισσοτέρων Ευρωπαίων ήταν τότε μηδενική) απέκλεισε γι’ αυτόν ευθύς εξαρχής την προοπτική μιας φαντασιακής ταύτισης του άχρονου  κλασικιστικού  ιδεώδους με  τους υπαρκτούς Έλληνες, που οι τελευταίοι εισπράττουν – τότε και σήμερα – ως την πεμπτουσία του φιλελληνισμού. Επειδή όμως ακριβώς ο Φαλμεράϋερ ήταν φιλέλληνας, δηλαδή εραστής του ελληνικού ιδεώδους και όχι αδιάφορος, η οργή έπρεπε τώρα νομοτελειακώς να στραφεί εναντίον του Θεού που απεποιήθη το ρόλο του, ή αλλιώς των Ελλήνων που δεν ήταν Έλληνες. Έτσι έγινε ανθέλληνας και μισέλληνας, όπως λέμε, άθεος και αντίθετος. Το πείσμα και το πάθος που επένδυσε στην μακρόχρονη επιστημονική και πολιτική του καμπάνια προκειμένου να αποδείξει, πέρα από κάθε αμφιβολία, την ανυπαρξία Ελλήνων στην εποχή του, δίνει το μέτρο της τραγικής του απογοήτευσης, υποδηλώνει το πόσο πολύ ενδομύχως θα ήθελε, πέρα από κάθε ορθολογική διαπίστωση, αυτοί οι Έλληνες, αυτοί οι θεοί που λάτρεψε, να του φανερωθούν, εδώ και τώρα, σαν φιλοσοφικοί περιπατητές με την κεφαλή στεφανωμένη με κλάδον ελαίας, στον τόπο τους, στις όχθες του Κηφισού ή σαν ποιμένες με τον αυλό του Πάνος στην Αρκαδία, στην Ελλάδα…” (νο 28 βιβλιογραφία).

Στην συνάντησή μου με τον καθηγητή Κ. Ρωμανό, για ανταλλαγή απόψεων (του έδωσα το πρώτο τυπογραφικό δοκίμιο αυτού του άρθρου και εκείνος δικά του άρθρα επί του θέματος), αναπτύχθηκε κλίμα φιλίας, αλλά και κατακορύφως αντιθέτων απόψεων. 

Του είπα ότι η γνώμη του αυτή, μου θυμίζει την φράση “εγνώρισα τον άνθρωπο και αγάπησα τα ζώα”. Αλλά εδώ ο Φ. ούτε… τον ‘άνθρωπο’ γνώρισε ούτε τα ‘ζώα’. Επομένως του είπα θα επισυνάψω τις απόψεις του με κρίσεις δικές μου.

1. Ο Φ. δεν υπήρξε ‘Μεγάλος’. Οι Γάλλοι σήμερα απαξιούν να ονομάσουν έτσι τον Ναπολέοντα (του δίνουν τον τίτλο του Ιμπεριαλιστή – κατακτητή χωρών). Μεγάλος δεν ονομάστηκε ο Wilkellman με την τεράστια εισαγωγή του στην ‘Ιστορία της Τέχνης’ ή ο Εδουάρδος Γίββων με τους 28 τόμους του ‘Τα αίτια της παρακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας’. Ούτε ο Ερρίκος Σλήμαν που έθεσε τις βάσεις της αρχαιολογίας. Η άποψη να συνδεθεί ο Φ. σαν συνεχιστής του έργου του Βίνκελμαν ήταν καθαρά κατευθυνόμενη από τον Ιωσήφ Γκαίμπελς και την προπαγάνδα του, φαίνεται από την εποχή που κυκλοφόρησε το βιβλίο το 1943 (νο 29 βιβλιογραφίας). Ο Φ. έγραψε ένα βιβλιαράκι 130 σελίδων γεμάτο ανακρίβειες, το οποίο και ‘ξετίναξαν’ ήδη από την εποχή του οι συμπατριώτες του Λουδοβίκος Ρος και Καρλ Χοπφν (νο 39 βιβλιογραφία). Όταν λοιπόν η πατρίδα του τον απορρίπτει, γιατί εμείς να τον ονομάζουμε ΜΕΓΑΛΟ; Ακόμα όποιος σφετερίζεται τον τίτλο του Μεγάλου, προκαλεί την θυμηδία των επαϊόντων. Π.χ ο Κωνσταντίνος είναι ‘Μεγάλος’ μόνο για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι ιστορικοί δεν δέχονται κάτι τέτοιο. Αντίθετα ο Ιουλιανός κατά την εκκλησία είναι ‘Παραβάτης’ ή ‘Αποστάτης’ ενώ για τους ιστορικούς ‘εστεμμένος φιλόσοφος’ (στις περιπτώσεις αυτές αντί του ‘Μεγάλος’ βάζουμε γνωστός ή σπουδαίος ή διάσημος κλπ, σαφώς το ‘Μεγάλος’ είναι υπερβολή λεκτική).

2. Ο Φ. δεν εγνώρισε τους Αρχαίους Έλληνες για να τους λατρέψει. Αν απεκόμισε μια ειδυλλιακή εικόνα γι’ αυτούς, υπεύθυνη είναι μόνο η ατελής γνώση του, ή το επιπόλαιο διάβασμά του. Οι αρχαίοι ήσαν κοινοί άνθρωποι σαν εμάς, με ελαττώματα χρηματισμού, παθών, πορνείας, δειλίας, αλλά και προτερήματα γενναιότητας, θάρρους, ανδρείας, εγκράτειας και οικογενειάρχες. Ο τόπος αυτός έβγαλε και Λεωνίδες και Εφιάλτες (φράση που αποδίδεται στον Οδ. Ελύτη). Μία προσεκτική ανάγνωση των αρχαιοελληνικών έργων δείχνει τη διαφορά θεών και ανθρώπων. Επομένως μόνο ένας ιπτάμενος φιλόσοφος, περιμένει να δει εδώ, την επαλήθευση των ειδυλλίων του Θεοκρίτου (νο 54 βιβλιογραφία). Όσο δε για τους “ποιμένες που έπαιξαν τον αυλό του Πάνος”, σχεδόν όλοι οι βοσκοί τότε έπαιζαν την φλογέρα και εξακολουθούσαν μέχρι την δεκαετία του 1940, οπότε τους ‘εξαφάνισε’ το ραδιόφωνο και η τηλεόραση. Ο Φ. όμως ΔΕΝ τους επισκέφθηκε. Αντίθετα τους επισκέφθηκαν ο Κώστας Κρυστάλλης, ο Δημήτρης Κορομηλάς, ο Σπυρίδων Περεσιάδης και άλλοι Νεοέλληνες και αποκτήσαμε γι’ αυτούς νέο κύκλο ‘Θεοκριτείων’ (νο 35-37 βιβλιογραφία).

3. Ο Φ. δεν γνώρισε τους πραγματικούς Νεοέλληνες. Η συναναστροφή του στην Ελλάδα ήταν ο στενός βαυαρικός κύκλος της ‘αυλής’ του Όθωνα και οι περί αυτόν αυλοκόλακες, αυλόδουλοι και αυλικοί, γιατί και αυτός ήταν ένας όμοιός τους. Παραβάλλετε παρακαλώ την ‘σφουγκοκωλαριακή’ περιγραφή του Όθωνα στον επίλογό του. Έτσι μαθημένος στα σαλόνια πως περιμένετε να επισκεφθεί τους ποιμένες της Αρκαδίας; Ίσως και να είχε γι’ αυτούς, τη γνώμη της ‘Μαντάμ Σουσούς’ του Δημήτρη Ψαθά: “Πουφ. Τσομπαναρίες43″. Γνώρισε επίσης τον πλαστογράφο Κυριάκο Πιττάκη (που του έδωσε τα πλαστά Αναργύρεια χειρόγραφα). Απέφυγε γνωριμίες με τους ζώντες ακόμη ήρωες του ’21 Κολοκοτρώνη, Κανάρη, Μπουμπουλίνα κλπ. Αν σύγκρινε αυτές τις προσωπικότητες, θα έβλεπε ότι δεν διαφέρουν από τον Μιλτιάδη, τον Θεμιστοκλή, την Αρτεμισία (για την οποία ειπώθηκε “οι μεν άνδρες γεγόνασι μοι γυναίκες, αι δε γυναίκες, άνδρες” – οι άνδρες μου έγιναν γυναίκες, και οι γυναίκες άνδρες). Ουδόλως όμως ενδιαφέρετο γι’ αυτούς, αφού ήρθε ‘κουμπωμένος’.

4. Ο Φ. ήρθε στην Ελλάδα με παγιωμένες απόψεις από την εποχή που έγραψε στην Γερμανία την ‘Ιστορία της χερσονήσου του Μωρέως’ (1830) χωρίς να έχει δει Έλληνες (αρχαίους ή νέους) και χωρίς να έχει δει Ελλάδα. Ο μόνος σκοπός του ταξιδιού του ήταν η συλλογή στοιχείων, για την γενίκευση της θεωρίας του σε όλη την τότε ελεύθερη Ελλάδα. Ούτε είχε την επιθυμία να γνωρίσει σωστούς Έλληνες, αυτό φάνηκε από τις επιλογές του και τις συναναστροφές του, ούτε να αναθεωρήσει τις απόψεις του. Απλά ήρθε στην Ελλάδα για να ισχυροποιήσει τις αρχικές του θέσεις. Ξαναήρθε δεύτερη και τρίτη φορά στην Ελλάδα για να ‘ενσπείρει ζιζάνια’. Όσον αφορά την (θρυλούμενη) μεταστροφή του Φ. από φιλέλληνα σε μισέλληνα, αυτό ουδόλως αποδεικνύεται από τα γραφόμενά του προς τα έξω (δημοσιευμένα), διότι ήρθε ως μισέλληνας και έφυγε ως μισέλληνας.

5. Το εάν το θέμα αυτό εμπίπτει στην πολιτική ή όχι, ο Φ. διατείνεται όχι. Αντίθετα, ο καθηγητής Κ. Ρωμανός παραδέχεται ‘πολιτική καμπάνια’ και στον πρόλογο του Φ. (1984) αναλύει το πολιτικό σκηνικό κατά τη δική του άποψη. Ο αρθρογράφος, ούτε έχει σκοπό να αντιγράψει τις ιδέες του καθηγητή Κ.Ρ, ούτε είναι υποχρεωμένος να τις αναφέρει. Ο αναγνώστης αν ενδιαφέρεται, ας αγοράσει το βιβλίο και ας τις διαβάσει. Εδώ αναλύονται άλλες πολιτικές προεκτάσεις, διάφορες των ιδεών του καθηγητή Κ. Ρωμανού. Επομένως, επαληθεύονται οι θέσεις μου από πάσης σκοπιάς, ότι ο Φ. είχε πολιτικά ελατήρια. Δηλαδή ο Φ. ενεργούσε ως πολιτικό πρόσωπο – αλεξιτήρας (=απωθητήρας) των πιθανών απαιτήσεων των Ελλήνων για αποζημιώσεις από τους Γερμανούς. Άρα το εν λόγω θέμα έχει σίγουρα πολιτική διάσταση, αφού ‘κινήθηκε’ μετά και όχι πριν την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους. Για να γίνει ακόμα πιο κατανοητό ότι το θέμα είχε πολιτική βάση, υπάρχουν δύο διαφορετικά μεταξύ τους πράγματα, α) Η Ελλάδα και β) Οι Έλληνες. Το ενδιαφέρον του Φ. ΔΕΝ ήταν οι Έλληνες, αλλά η Ελλάδα. Αν έγραψε γι’ αυτούς και υποστήριξε ότι είναι ‘μπάσταρδοι’ άρα ανύπαρκτοι, έμμεσα η επίθεσή του κτυπούσε την Ελλάδα. Πολύ απλά, οι Έλληνες προϋπήρχαν της συστάσεως της Ελλάδας (1827) και το χειρότερο γι’ αυτόν, το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων τότε (1827), ζούσε εκτός Ελλάδας. Οι Έλληνες τότε, ζούσαν από τον Πόντο μέχρι όλα τα παράλια της Μ. Ασίας23, απ’ όπου σήμερα έχουν εκδιωχθεί ή σφαχτεί από τις συστηματικές εξολοθρεύσεις, των Νεότουρκων. Ο Φ. ούτε ασχολήθηκε με τους Νεοέλληνες που όπως είπαμε, στο μεγαλύτερό τους ποσοστό ζούσαν σε κατεχόμενα εδάφη από την Τουρκία, ή ακόμη και σε μικρά ποσοστά ζούσαν στην Κύπρο, στα νησιά του Αιγαίου και στα νησιά του Ιονίου (τότε υπό Αγγλική κατοχή). Χώρια ότι υπήρχαν ομογενείς σε όλη την Ευρώπη με παροικίες. Δεν υπήρχε λοιπόν λόγος να ψάξει ΕΚΕΙ να βρει Έλληνες απόγονους των αρχαίων; Αφού το ‘ψητό’ ήταν η Ελλάδα, που είχε ελευθερωθεί, και οι χρηματοδότες του αρχικά είχαν την… διαβεβαίωση των δικών τους πολιτικών ότι η Ελλάδα σαν κράτος θα περιοριστεί μόνο στην Πελοπόννησο24. Έτσι, πρώτα έγραψε για την ‘Ιστορία του Μωρέως’ (1830). Όταν όμως το ελληνικό Κράτος παγιώθηκε μέχρι την Λάρισα, επανήλθε και ξανασχολήθηκε με αυτούς (1835), αλλά προσέξτε, ΜΟΝΟ μέσα στα πλαίσια της Ελλάδας. ΠΟΤΕ εκτός της επικράτειας. Μετά από αυτά το θέμα είναι ή δεν είναι κατευθυνόμενο; Έχει η δεν έχει πολιτική απόχρωση; Προς τι λοιπόν οι δηλώσεις μέσα στην πραγματεία, ότι είναι ΜΟΝΟ επιστημονικής φύσεως και όχι πολιτικής υφής; Ήσαν αναγκαίες; Εδώ το πράγμα βοά ότι έχει πολιτική βάση. Σε ένα έθνος όπου το 80% ζει εκτός και το 20% εντός της χώρας, ασχολήθηκε μόνο με τη μειοψηφία και όχι με την πλειοψηφία, άρα ο σκοπός είναι εμφανής: ΜΟΝΟ οι Έλληνες της Ελλάδας25.

6. Όσον αφορά το πείσμα και το πάθος (του Φαλμεράϋερ) στο οποίο αναφέρεται ο Καθηγητής Κ. Ρωμανός, αφ’ ενός ταιριάζει και με τα όσα είχε εντοπίσει και ο Κ. Παπαρηγόπουλος και αντιγράφω στον επίλογο (τρίτη παράγραφος) και αφ’ ετέρου το πείσμα και το πάθος δεν ταιριάζουν σε έναν επιστήμονα. Θα έλεγα πως αποτελούν κακή συνταγή επιστημονικής δεοντολογίας. Η επιστήμη βασίζεται στον διάλογο. Αν ο διάλογος διακοπεί στην επιστήμη, τότε εμφανίζονται ‘φρούτα’ φασιστικής και ναζιστικής νοοτροπίας, όπως τα γνωστά μας φαντάσματα της ‘Αρείας Φυλής’ των ανθρωπολόγων που πλαισίωναν τον Χίτλερ και το επιτελείο του. Μήπως ο Φ. υπήρξε ο ‘προάγγελος’ τους;

7. Αφήνω κατά μέρος την ‘συστηματική  ενασχόληση’ του Φ. με τους Νεοέλληνες, γιατί την ανέπτυξα στο 3 και 4 αυτού του κεφαλαίου και έρχομαι στο “…ένας τομέας, στον οποίο η γνώση των περισσοτέρων Ευρωπαίων ήταν τότε μηδενική”. Αυτή την άποψη πρώτη  φορά την ακούω. Πώς ο Λόρδος Βύρων και τόσοι άλλοι φιλέλληνες έμαθαν για την ελληνική επανάσταση και προστρέξανε; Πώς ο Ιούλιος Βερν έγραψε μυθιστόρημα με πλήρεις και σωστές περιγραφές Νεοελλήνων που δεν είχε δει ποτέ; (νο 41 βιβλιογραφία). Δηλαδή οι ομογενείς που ζούσαν τότε στην Ευρώπη ‘κολλούσαν μπρίκια’; Ευτυχώς οι ομογενείς και έγραφαν και πληροφορούσαν την κοινή γνώμη της Ευρώπης, κανονικότατα για τα συμβάντα της Ελληνικής Επανάστασης, από την αρχή μέχρι το τέλος της. Έπεσε πρόσφατα στα χέρια μου βιβλιαράκι με την δράση της Μαντούς Μαυρογένους (1825) στα γαλλικά, τυπωμένο στο Παρίσι την εποχή του αγώνα της ανεξαρτησίας (νο 43 βιβλιογραφία), με υπότιτλο ‘Ηρωίδα’ και με γράμμα προς τις κυρίες του Παρισιού. Το πήγα δώρο σε φίλη που γνωρίζει καλά τα γαλλικά, και μου είπε ότι είχε το ίδιο περίπου για την Μπουμπουλίνα – Λασκαρίνα. Άρα το ότι η γνώση στην Ευρώπη για τους νεοέλληνες ήταν μηδενική είναι μάλλον ‘μύθευμα’ ή αποκύημα φαντασίας, αφού τόσοι έγραφαν σε εφημερίδες και περιοδικά, κλπ. Αρκεί να σας μεταφέρω αυτά που γράφει ο ακαδημαϊκός Δ. Καμπούρογλου, για την καθημερινή προσευχή της (Γαλλίδας) Δούκισσας της Πλακεντίας (πριν την απελευθέρωση και πριν έρθει στην Ελλάδα): “θεέ μου φύλαγε τους Έλληνες και δώσε τους νίκη στους Τούρκους” (νο 31 βιβλιογραφία).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Πολλοί πριν από αυτό το πόνημα, ερεύνησαν το έργο του Φ. και τη ζωή του. Ο Φ. είδε δόξα τόση στην εποχή του, με τα υπερβολικά και αστήρικτα εγκεφαλικά επινοήματα του, που την ζήλεψαν πολλοί, και βρέθηκαν μιμητές του έργου του. Θαυμάστε λογική! 

Ένας απλός λόγιος χωρίς γνώσεις ανθρωπολογίας, χημείας, βιολογίας, κλπ επιστημών και με τα τρία βασικά επιχειρήματα που προαναφέραμε, κατάφερε να πείσει πολλούς σύγχρονους με την θεωρία του. Μάλιστα επιστήμονες που είχαν την δυνατότητα να τον αντικρούσουν με έρευνα στους συγγραφείς, με πείραμα και επαλήθευση, ακολούθησαν την ιδέα του απλά γιατί αυτό τους βόλευε. 

Οι ξένοι υιοθετούν μερικές φορές περίεργες θεωρίες π.χ του Άγγλου δικαστή από την Καλκούτα περί ‘Ινδοευρωπαίων’ και άλλα συναφή, τα αναμασούν και τα περνάνε στα βιβλία τους με σκοπό να αποκτήσουν κύρος. 

Ο Φ. υπήρξε ένας από αυτούς, τα επιχειρήματα του ξετινάχτηκαν, τα ταπεινά του ελατήρια όμως μένουν. Ότι έκανε το έκανε για τα 30 αργύρια της προδοσίας και ΟΧΙ για το όφελος της επιστήμης όπως κραυγάζει. Για τους μιμητές του έργου του, κάποτε αποφάσισα να γράψω ένα άρθρο με τίτλο ‘Ηροστρατισμός26′ ή ‘Πως να γίνετε διάσημοι κατηγορώντας τους Έλληνες’. Με σταμάτησε όμως ο φίλος αρχαιολόγος Παναγιώτης Πυριοβολής λέγοντας μου, “είναι τόσοι πολλοί οι κατακριτές της Ελλάδας, που άμα αρχίσεις δεν σου φτάνουν 10 τόμοι”.

Διάβασα τρεις επικριτές του έργου του. Σταματώ στις κρίσεις του Κ. Παπαρηγόπουλου σελίδα 166, τόμος Γα, που αναφέρονται στην προσωπικότητα του: “…(διατυπώνει τις) την εύλογον υπόνοιαν… ή ιδιωτικόν πάθος ή συμφέρον… δεν υπήρξαν ξένα προς το έργον του”. Σταματώ στη λέξη συμφέρον. 

Εκατόν σαράντα χρόνια πριν από εμένα διαπιστώνει το ΣΥΜΦΕΡΟΝ και ο ιστορικός. Μένει όμως εκεί, δεν προχωρά στις κρίσεις του, δεν σκέφτεται να αποκαλύψει το χρηματοδότη του. Τότε ήταν ευκολότερο να βρεθούν μάρτυρες της συναλλαγής του Φ. με τους μεγαλοεκδότες της Λειψίας. Σήμερα τα άτομα έχουν πεθάνει. Το στήριγμα της θεωρίας μου, βασίζεται πια στην τύχη να βρεθεί κάποιο χαρτί με στοιχεία. Έφτασα, βλέπετε, καθυστερημένος!

Ο Φ. ήδη από το 1827 με την έκδοση της ‘Ιστορίας της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας’, έδωσε τα πρώτα δείγματα ανθελληνικής γραφής. Ποιο άλλο γνήσιο τέκνο θα διάλεγαν οι σκοτεινοί κύκλοι της Γερμανίας για να συνεχίσει το νοσηρό έργο τους; Αυτόν βέβαια, γι’ αυτό και τον ‘χρύσωσαν’ να συνεχίσει τον πόλεμό του. Τα οικονομικά του όπως είπαμε σκοτεινά, η ζωή του πολυέξοδη. Οι σχέσεις του ‘βασιλικές’.

“Τι χρείαν έχομεν μαρτύρων;”

 Βασίλης Γεωργιάννης

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1 Ή Στρόφιον από την αρχαία μας γλώσσα.

2 Συζητούσα με πολυδιαβασμένο φιλόλογο ο οποίος μου είπε ότι την Κωμωδία του Μάζαρη την είχε διαβάσει στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη, αλλά τότε που τη διάβασε δεν σκέφτηκε αυτός πρώτος να την συνδυάσει με τον Φαλμεράϋερ. Αυτό το έκανε μεταγενέστερος ο Βασίλης Μισίρης.

3 Τα αυτά είχε πει ο αρθρογράφος και σε διάλεξή του, που είχε δοθεί στις 22/5/03 στο ‘Γκράν Σαλέ’ του Κοκκιναρά, από τον Σύλλογο Αμφικτύων της Κηφισιάς και που είχε απομαγνητογραφηθεί και δημοσιευθεί σε παλαιότερο τεύχος του περιοδικού ‘Καρουχαρείον’ Ιουνίου 2003, τεύχος No 26 (Κορακείον), όπου υπάρχει πληθώρα ερωτήσεων του κοινού, μαζί με τις απαντήσεις του ομιλητή.

4 Αποτέλεσμα αυτού του μίσους και αυτής της διχόνοιας υπήρξε η παραμέληση του πραγματικού κινδύνου και η άρνηση εκ μέρους των Βυζαντινών κάθε βοήθειας από τους Έλληνες. Το παρακάτω δραματικό γεγονός μας πείθει περί αυτού: Κατά την διάρκεια της μεγάλης διενέξεως μεταξύ Απόκαυκου και Καντακουζηνού (1345), οι Έλληνες της Πελοποννήσου προβλέποντας το ‘φούσκωμα’ της τουρκικής πλημμυρίδας, απέστειλαν στην Κωνσταντινούπολη υπέρ διακόσιους οπλαρχηγούς εκ των σημαντικότερων που υπήρχαν, με αρχηγό τον Ιωάννη Ράλλη, προκειμένου να συζητήσουν με την βυζαντινή καγγελαρία στρατιωτικούς τρόπους αντιμετώπισης του εξ Ασίας κινδύνου. Όταν έφθασαν εκεί, ο Αλέξιος Απόκαυκος, μέγας δούκας, μετά από προτροπή του πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα και του πρώτου ιεροκήρυκα της Αγίας Σοφίας Μετοχίτη, τους… συνέλαβε! Με την δικαιολογία ότι θα τους φιλοξενούσε, τους προσέφερε κατάλυμα εντός του στρατοπέδου του Παλατιού. Κατά την διάρκεια ξυλουργικών εργασιών, ένας ξυλουργός που καταγόταν από ένα χωριό της Μεγαλόπολης, πληροφόρησε τον Ράλλη ότι χωρίζουν το κατάλυμα σε ξύλινους χώρους με σκοπό να τους απομονώσουν κατά ομάδες και να τους μεταφέρουν νύκτα στον Βόσπορο, προκειμένου να τους πνίξουν. Την επομένη, όταν ο Απόκαυκος τους επισκέφθηκε και προσπάθησε να απαγάγει μερικούς από αυτούς, ο Ράλλης και οι άλλοι του επιτέθηκαν, και αφού εξουδετέρωσαν την φρουρά του, τον αποκεφάλισαν. Δεν πρόλαβαν όμως να βγουν από την πόλη, γι’ αυτό και έτρεξαν στο παρεκκλήσι του παλατιού, όπου αγκάλιασαν την Αγία Τράπεζα. Δυστυχώς όμως ήταν… αιρετικοί και δεν είχαν το δικαίωμα θρησκευτικού ασύλου. Εκεί, όπως γράφει ο Καντακουζηνός, εσφάγησαν μέχρι ενός “επί του αγίου θυσιαστηρίου”. Ο Δούκας ισχυρίζεται ότι σώθηκαν έξι, που κρύφτηκαν στο υπόγειο της εκκλησίας, μεταξύ δε αυτών και ο παππούς του. Αυτή η απαίσια σφαγή στάθηκε η αιτία της οριστικής διάλυσης των σχέσεων Ελλαδικών – Βυζαντινών.

5 Ένα πόλεμο που συνεχίζει μέχρι σήμερα. Σε πρόσφατο τεύχος του ‘Δαυλού’ δημοσιεύονται γνώμες Άγγλων δημοσιογράφων, όπου ούτε λίγο ούτε πολύ μας πληροφορούν ότι οι… Τούρκοι είναι οι γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων και άλλα πολλά σοφά και περισπούδαστα.

6 Χρησιμοποίησα την ελληνική έκδοση της ‘Νεφέλης’, και προσωπικά ευχαριστώ τόσο τον εκδότη Γιάννη Δουβίτσα όσο και τον μεταφραστή Κωνσταντίνο Ρωμανό, για την πρόθυμη και αφιλοκερδή προσφορά τους να μου παρέχουν τα πνευματικά δικαιώματα για όσα αναδημοσιεύω. Ταυτόχρονα κρίνω ότι σωστά εκδόθηκε στα Ελληνικά ο Φαλμεράϋερ, για να μπορέσουμε και εμείς που δεν γνωρίζουμε Γερμανικά να τον πολεμήσουμε, έστω και με αυτή την χρονική καθυστέρηση.
Τώρα όσον αφορά τον σάλο που δημιουργήθηκε το 1984-85 που κυκλοφόρησε το βιβλίο, και τα όσα γράφηκαν στον τότε ημερήσιο και περιοδικό τύπο, για την ‘εκταφή’ του Φαλμεράϋερ κλπ. ΔΕΝ συμμερίζομαι την αγωνία των λοιπών Νεοελλήνων γιατί πιστεύω ακράδαντα, ότι η πιο καλή άμυνα είναι η επίθεση. Ο Φ. δεν χρειάζεται ‘χάδια’ και ‘ανασκευές’ χρειάζεται μόνο ‘ξεμπρόστιασμα’. Και αυτό κάνω εγώ εδώ σ’ αυτό το άρθρο. Επίσης, αδιαφορώ για τον παλιό και νέο χειρισμό που προτείνει ο Κ. Ρωμανός στην αντιμετώπιση του Φ. (νο 27 βιβλιογραφία), αφού εδώ εξετάζεται όχι το τί έγραψε ο Φ., αλλά ΓΙΑΤΙ το έγραψε και πότε. Χωρίς να εμπλακώ και να αναφέρω τις επιθέσεις που δέχτηκαν εκδότης και μεταφραστής τότε (1984-85), παραπέμπω στα νο 20 έως και 27 της βιβλιογραφίας μου, και όποιος θέλει ας αναδιφήσει και μελετήσει.

7 Το κατά πόσο τα Κουτσοβλάχικα είναι γνήσια… Ρουμάνικα, μπορεί και ο πιο ανημέρωτος να συμπεράνει, ότι δεν κατάφερε ο Φ. τυφλωμένος από τον μισελληνισμό του. Παραθέτω παραδείγματα από το λεξικό του Κ. Νικολαϊδου: Αγνανγκιψέσκου = αγναντεύω, αγριψέσκου = αγριεύω, άγρου = άγριος, αδυναμίε = αδυναμία, απουρφανιψέσκου = απορφανίζομαι, βλουγισίρε = ευλογία, γιατρού = ιατρός, δίμτου = δίμιτο (ύφασμα), ευτυχησέσκου = ευτυχώ, θησαυρό = θησαυρός, κλαδιψέσκου = κλαδεύω, κληρονόμου = κληρονόμος, λευτερίε = ελευθερία, λυπησέσκου = λυπούμαι, μαργαριτάρου = μαργαριτάρι (στα ρουμάνικα είναι πέρλα, λατινικά perla) κλπ. κλπ. που μπορεί ο οποιοσδήποτε να διαβάσει στο λεξικό.

8 Καλό είναι εδώ να υπομνήσουμε, ότι η άποψη του Φ. πως ο Μοριάς μας ήρθε από την Πομερανία είναι νεώτερη ετυμολογική θριαμβολογία του που γράφτηκε το 1835 στο περί ου ο λόγος πόνημα. Σε παλαιότερη ετυμολογική του απόπειρα, το 1830 στην ‘Ιστορία της Χερσονήσου του Μορέως’ προσπάθησε να μας πείσει ότι η λέξη Μοριάς προέρχεται από την λέξη more (μόρε) προφανώς παραφθορά του λατινικού mare (θάλασσα) που υπάρχει και στην Σλαυοφανή Μακεδονίτικη διάλεκτο, και ίσως στις σλαϋικές γλώσσες (πάντως δεν είναι αλβανική). Εκεί λοιπόν λέει ότι, Μοριάς ονομάστηκε γιατί περιβρέχεται από την more (θάλασσα). Ο ερευνητής Χαρίσης Πούλιος (δρ. φιλοσοφίας Γερμανικού Πανεπιστημίου) το 1870 του απαντά ότι είχε πολλές μουριές και σηροτροφεία (εκτροφεία μεταξοσκώληκα) και δεν είναι απίθανη αυτή η ονομασία γιατί και ο Μαραθών ονομάστηκε από τα Μάραθα, η Συκιών από τις Συκιές, η Κρομμυών από τα κρεμμύδια, αλλά και νεώτερες ονομασίες π.χ Αχλαδόκαμπος κλπ. (νο 60 βιβλιογραφία).

9 Κώδικες: Χειρόγραφα αρχαίων κειμένων που ήταν η βάση για τις στερεότυπες εκδόσεις της Λειψίας.

10 “Της θυγατρός αποθανούσης αποδίδονται τω πατρί η παρ’ αυτού δοθείσα προιξ”. Μετάφραση: Όταν πεθάνει η θυγατέρα, ξαναγυρίζει στον πατέρα η προίκα που της έδωσε. ‘Αρμενόπουλος’ βιβλίο 4ο εδάφιο 48, σελίδα 260, (νο 2 βιβλιογραφία). Όταν γράφηκε το άρθρο, η μόνη νομική πηγή που είχα στα χέρια μου ήταν ο Αρμενόπουλος. Δυστυχώς για μένα ΔΕΝ δουλεύω με τις βιβλιοθήκες, αλλά μόνο με την προσωπική μου βιβλιοθήκη. Οι λόγοι είναι απλοί. Δεν έχω το χρόνο το πρωί να τον διαθέσω για έρευνα στις βιβλιοθήκες. Όταν γράφω εγώ μεταξύ 12 μεσονύκτιου και 4 το πρωί, οι βιβλιοθήκες είναι κλειστές. Έπεσε όμως στα χέρια μου το βιβλίο τα ‘Βασιλικά’, το κείμενο κατ’ επεξεργασία Γεωργίου και Κωνσταντίνου Δυοβουνιώτου, υφηγητών του Ε.Κ.Π Αθηνών σε έκδοση Γεωργίου Φέξη – Αθήνα, 1905. Ο κώδικας αυτός της νομοθεσίας έχει αρχή τον Ιουστινιάνειο Κώδικα και συστηματοποιήθηκε επί Λέοντος του Σοφού. Στο ΚΗ’ βιβλίο, τίτλος Ζ1, Θέμα ιβ’, γράφει: “…Εάν αυτεξούσια διαζυγή, ώστε τον άνδρα κερδάναι και τον πατέρα ζημιωθήναι, όστις εν τω γαμώ τελευτώσης αυτής ηδύνατο την παρ’ αυτού δοθείσαν προίκα αναλαβείν βοηθείται ο πατήρ, και ούτως ώστε απαιτεί την προίκα ωσανεί εν τω γαμώ η παις ετελευτησεν (L.S. Leod). Εδώ ο νόμος είναι ακόμα πιο σαφής, πάνω στο θέμα που συζητούμε. Το πνεύμα του Νομοθέτη λέει ότι εάν αποκαλυφθεί ότι ο λόγος του γάμου είναι να κερδίσει ο γαμπρός και να χάσει ο πατέρας, τότε ο νόμος υποστηρίζει τον πατέρα να ζητήσει πίσω την προίκα που έδωσε, ακόμη και αν το παιδί του (κόρη) δεν έχει πεθάνει. Με άλλα λόγια στο προκείμενο. Αν αποκαλυφθεί ότι οι γάμοι αυτοί έγιναν με σκοπό την προίκα και μόνο, ο πατέρας δικαιώνεται, ακόμα και αν ο γάμος δεν διέλυσε και η νύφη εξακολουθεί να ζει. Στην πράξη αυτό συνέβη, ουδείς γάμος διέλυσε, η νύφη εξακολουθεί να ζει (Γερμανία), αυτή και μόνο ωφελήθηκε από την προίκα, και ο πατέρας (Ελλάδα) ουδέποτε απαίτησε όπως είχε κάθε νομικό δικαίωμα, την προίκα πίσω. Αυτά για τους έξυπνους (;) πολιτικούς μας, και την δίκη της Λειψίας κατά γνωστού εκδότη των Αθηνών για ‘αμάρτημα’ του πατρός του.

11 Όταν ήρθαν στην Ελλάδα το 1919, οι Παλιολλαδίτες αποκαλούσαν τον παππού μου ‘τουρκόσπορο’, γιατί δεν είχε την ελληνική προφορά. Αντίθετα την γιαγιά μου που μιλούσε τέλεια ελληνικά, δεν την ενοχλούσαν. Η οικογένειά μου πρόλαβε και έφυγε πριν την καταστροφή της Σμύρνης, επομένως δεν ήρθαν ως ‘χαλιαχούμηδες’ (από το ‘χάλια έχουμε’ αφού ήρθαν κακείν κακώς διωγμένοι).

12 Στη δεκαετία του ’60 (εποχή αμερικανοκρατίας) όλα τέλειωναν σε λατινικό Χ, π.χ Στρωματέξ, Νεοτέξ, Χρωτέξ. Ο Νομπελίστας Γ. Σεφέρης είπε: “η Ελλάδα του Ελλαδέξ”. Ομοίως και τότε, ‘κουκούλωναν’ τα ελληνικά τοπωνύμια σε αλβανίζοντα ή τουρκίζοντα αλλά διατηρούσαν την ελληνική ρίζα. Ομοίως τα είπαμε στον πρόλογο.

13  Ο Φ. υπήρξε εμπαθής απέναντι των Ελληνικών τοπωνυμίων. Η διαπίστωση αυτή δεν είναι ύβρις απέναντι στο έργο του Φ. Απλά λέξεις καθαρά ελληνικές εύκολα μπορούν να παρεξηγηθούν σαν ξένες. Π.χ η λέξη Σάλωνα = εσω(τερικά) αλώνια, είναι πανάρχαια ελληνική λέξη από τη ρίζα άλως = το στρογγυλό, το κυκλικό. Σήμερα ‘άλως’ ονομάζεται το πέριξ της θηλής σκούρο τμήμα (κυκλικό), ο φωτεινός δακτύλιος που περιβάλλει τον ήλιο (κυκλικός) ή τη σελήνη, και άλλα κυκλικά μέρη στον οφθαλμό και τα ωάρια. Στην ομηρική περίοδο και μετά, οι ασπίδες (κυκλικές). Προσέξτε τώρα τα Σάλωνα με πόσες ξένες λέξεις ταιριάζουν: Shalova = σελώνω (αλβανικά) / chaland = φορτηγίδα (γαλλικά) / salone = σαλόνι (ιταλικά) / schallen = ηχώ, αντηχώ, αντιλαλώ (γερμανικά) / shallowness = αβαθές (αγγλικά) κλπ. Ας αφήσουμε το γεγονός ότι στα Λατινικά υπάρχει ατόφια λέξη Salona (= η πόλη Σάλων ή Σαλώνα) στη Δαλματία (επαρχία της παλιάς Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας). Αναλογισθείτε πόσο εύκολα μπορεί ένας αλλοδαπός που αγνοεί την ΣΩΣΤΗ ετυμολογία να υποπέσει σε λάθος όταν τον κατευθύνει η εμπάθεια. Εδώ ο Φ. όχι μόνο την ετυμολογία αγνοούσε, αλλά και αυτή την Ελληνική γλώσσα. Το λάθος του στη λέξη Μοριάς είναι αντιπροσωπευτικό της εμπάθειάς του και μάλιστα δύο φορές.

14 Εδώ θα πρέπει να γίνει μνεία, ότι ο Φ. γνώριζε καλλίτερα τις σλαυικές γλώσσες από την ελληνική. Το γεγονός ότι την ελληνική την είχε σε δεύτερη μοίρα, φαίνεται στο ημερολόγιο του (Έλλη Σκοπετέα) όπου όταν γέρασε παραπονιότανε ότι ξέχασε την Τουρκική που την έμαθε σε μεγάλη ηλικία, ενώ δυστυχώς θυμότανε τα Ελληνικά, που τα έμαθε σε μικρή ηλικία.

15 Την εποχή του Φ. ο νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα ήταν ακόμα αόριστος. Σήμερα έχει καθοριστεί με την ‘αποδοχή’ της Καλιφόρνια στη δεκαετία του ’50 στα γνωστά επίπεδα, ότι μετά από 50 χρόνια (πρόσφατα έγινε 70) από τον θάνατο του συγγραφέα παύουν τα πνευματικά δικαιώματα. Ειδικά στα Αρχαία Ελληνικά κείμενα ισχύει σήμερα το εξής παράδοξο: Μπορεί ο οποιοσδήποτε να αντιγράψει τα στερεότυπα κείμενα της Λειψίας ή Παρισιού ή Οξφόρδης κλπ φτάνει να… αλλάξει τη γραμματοσειρά. To copyright ισχύει μόνο για την γραμματοσειρά!

16 Ο Κάρολος Ντήλ (νο 61 βιβλιογραφία) στη σελίδα 383 γράφει επ’ αυτού: “…Η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι γάμοι ανάμεσα σε βυζαντινούς και λατίνους δεν άρεσαν ποτέ στην αυλή της Κων/πολης… είχαν την εντύπωση ότι οι πριγκίπισσες… ήσαν θύματα… παραδομένα στα ‘κτήνη της Δύσης’… οι γονείς… απαρηγόρητοι… έκλαιγαν τις ζωντανές θυγατέρες τους σαν να ήταν νεκρές. Ένας κατάλογος 19 τέτοιων γάμων με βυζαντινές πριγκίπισες δόθηκε στις 29/12/2000 στη διάλεξη με αυτό το θέμα του Κωνσταντίνου Γεωργακόπουλου, και αποτελεί επιλογή (ο πλήρης κατάλογος είναι μεγαλύτερος).

17 Ονομάζονται και ερασμίτες, οι γνήσιοι ακόλουθοι και υποστηρικτές της Ερασμιακής προφοράς, που σαν στόχο έχει να αποκόψει τους Νεοέλληνες από την συνέχεια της αρχαιοελληνικής γλώσσας (πολιτικοί λόγοι). Στην Ερασμιακή προφορά, διαλύονται οι δίφθογγοι, το ‘β’ γίνεται ‘μπ’ και το ύψιλον ‘ου’, κλπ. Έτσι προκύπτει… χασμωδιά, και γλώσσα διάφορη της Ελληνικής. Όποιος μελετήσει ένα σχολιαστή Αλεξανδρινό (δηλαδή Έλληνα), θα καταλάβει ότι η συνεισφορά των ξένων σε σχολιασμό είναι από μηδενική έως ανύπαρκτη. Οι Αλεξανδρινοί τους τα έδωσαν όλα στο πιάτο. Τα δικά τους σχόλια είναι περιττά. Στο άρθρο μου ‘Χαίρε Χάος δυσθεώρητον’ δίνω παραδείγματα σχολιασμού Άγγλων σε σύγκριση με Γερμανών. Ο καθένας τους γράφει ότι καταλαβαίνει. Κοινώς αυτό που λέει ο λαός ‘ότι θυμάται χαίρεται’. Συνιστώ το λεξικό του Απολλώνιου (σώζεται μόνο η περίληψη του, δυστυχώς) πάνω στις Ομηρικές λέξεις. Το γράφω στη βιβλιογραφία νο 44. Μετά από αυτό ο αναγνώστης μπορεί να κρίνει τις ‘κρίσεις’ των ξένων στα κείμενά μας.

18 Για παράδειγμα σχεδόν ΟΛΑ τα έργα του πολυίστορος (πολυμαθούς) Αριστάρχου Αππίωνος (γραμματικός του Α’ αιώνα μ.Χ) ‘χάθηκαν’. Δεν χρειάζονται μαντικές ικανότητες για να βρούμε τον φταίχτη. Γνωρίζουμε ότι ηγήθηκε της αντισημιτικής παρατάξεως και πήγε σαν αντιπρόσωπος στον Καλιγούλα για να αντικρούσει τις αιτιάσεις των Ιουδαίων κατά των Ελλήνων. Αντίθετα διασώζεται πλήρεις οι ‘Κατ’ Αππίωνος λόγοι’ και όλα όσα έγραψε τότε και παραποιούν την Ιστορία μας (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία) του σύγχρονου και ιδεολογικού του αντιπάλου Φλαβίου Ιωσήπου (ρωμαϊκό ψευδώνυμο του εβραίου Γιοζεφ Μπεν Μαθιά). Χρειάζονται σχόλια; Ή μήπως η σιωπή είναι χρυσός; Γιόζεφ = Ιωσήφ. Μπεν = Βενιαμίν (υιός του). Μαθιά = Ματθαίος. Δηλαδή Ιωσήφ του Ματθαίου.

19 Στον όρο ‘μεσαίωνας’, ισχύει για την Ελλάδα η περίοδος όπου οι Νεοφώτιστοι Χριστιανοί κατέστρεφαν τα μνημεία των προγόνων τους (Αρχιτεκτονικά, Ζωγραφικά, Γλυπτικά, Κείμενα και κατασκευάσματα). Παραπέμπω σε δύο βιβλία: (νο 62 και 63 βιβλιογραφία).

20 Τα χειρόγραφα αυτά, αποτελούν την βάση από την οποία ξεπήδησε η Χριστιανική θρησκεία. Είναι βέβαια πολύ σημαντικά για τους ερευνητές του Χριστιανικού Κινήματος.

21 Ηώς = Η αυγή, το χάραμα. Ηωτεχνική = Η απαρχή της βιομηχανικής περιόδου. Η λέξη Ηώς αντί του Εώς, παράγει τον Εωσφόρο (Αυγερινό) τον φέροντα την Αυγή (το εωσφόρος = διάβολος είναι μεταγενέστερη ερμηνεία των Χριστιανών). Στα χέρια των συγχρόνων επιστημόνων, έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρο για να δηλώσει πάντα την αρχή π.χ Ηωδεβόνιος, Ηωαγγειόπτερις, Ηωάνθρωπος, Ηωβάτραχος, Ηωλιθικός, Ηωζωϊκός, Ηώιππος, Ηωκαινικός, Ηωμορφισμός, Ηωκάμβριος, Ηωκεράτιοψ κλπ κλπ. Πρόκειται για τη θεότητα Ηώ που ήταν θυγατέρα του Υπερίωνα και της Θυίας (ή Θείας), αδερφή του Ηλίου και της Σελήνης (Α. Ραγκαβής και Σκαρλάτος Βυζάντιος, κλπ).

22 Στοιχειοθεσία κάσσας: Τα τυπογραφικά στοιχεία μπαίνουν ανεξάρτητα ένα ενα στο κουτί (στοιχειολέκτης) και δημιουργούν λέξεις και σειρές. Μετά τυπώνουν με αναγλυφοτυπία, όμοια όπως και τον καιρό του Γουτεμβέργιου. Η μέθοδος αυτή εγκαταλείφθηκε στη δεκαετία του 1960. Σήμερα όλο το κείμενο θεωρείται ‘εικόνα’ και η τυπογραφική πλάκα κατασκευάζεται όχι ως αναγλυφοτυπία, αλλά φωτοεκτυπωτική επιπεδοτυπία, με αποτέλεσμα την μεγάλη οικονομία.

23 Το πρόβλημα ότι οι περισσότεροι Έλληνες προ των Βαλκανικών πολέμων και του 1922 κατοικούσαν εκτός Ελλάδας, το εντοπίζει και ο Ίωνας Δραγούμης, στα βιβλία του ‘Σαμοθράκη’, ‘Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα’, εκδόσεις Νέα Θέση Αθήνα 1991 και 92 αντίστοιχα.

24 Η φράση αυτή δεν είναι ούτε έμμεσο συμπέρασμα, ούτε υποθέσεις δικές μου, ούτε αποκύημα νοσηρής φαντασίας. Είναι φράση του ίδιου του Φ. που γράφεται στον επίλογο της ‘Ιστορίας της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας’ (νο 51 βιβλιογραφία) σελίδα 320 τελευταία παράγραφος: “…Ήδη ανεμίζουν επαναστατικές σημαίες και προαναγγέλλουν την κοντινή γέννηση της ελευθερίας στην   ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ”. Γράφτηκε το 1827, όταν η τύχη του αγώνα της ανεξαρτησίας ΔΕΝ είχε κριθεί. Άρα η βεβαιότητα αυτή του Φ. για την ανεξαρτησία μόνο της Πελοποννήσου κάπου θα βασιζότανε (σε πολιτικούς ή διπλωματικούς κύκλους). Οι ιστορικοί είναι φειδωλοί στις προβλέψεις τους αφού ξέρουν ότι η ιστορία του μέλλοντος είναι απρόβλεπτη. Προτιμούν να αναφέρουν και να κρίνουν το παρελθόν, βασιζόμενοι στη φράση του ποιητή Αγάθωνα “Όλα μπορεί να τα αλλάξει ο θεός εκτός από το παρελθόν”.

25 Την αποστομωτική απάντηση σ’ αυτό το θέμα δίνει ο Γ. Παρασκευόπουλος (νο 64 βιβλιογραφία). Σε αυτό αναγράφονται με λεπτομέρεια οι μεγάλες κοινότητες: Ρωσίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Σερβίας, Μαυροβουνίου, Τουρκίας, Σάμου, Κρήτης, Κύπρου, Αιγύπτου και Παλαιστίνης, οι οποίες διατηρήθηκαν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.

26 Ηρόστρατος: Εφέσιος μεγαλομανής, που πυρπόλησε το Αρτεμίσιο της Εφέσσου προκειμένου να τον γράψει η Ιστορία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Αισώπου Μύθοι: Τόμος Α’ εκδόσεις Τολίδη ΟΕ – No 41 ‘Αλώπηξ Κόλουρος’ σελ. 68 Αρχ. Κείμενο και μετάφραση Τάσσου Βουρνά.
2) Κων/νου Αρμενοπούλου, ‘Πρόχειρον Νόμων ή Εξάβιβλος’ (επιμέλεια Γ. Πιτσάκη) Αθήνα 1971 εκδόσεις Δωδώνη, Βιβλίο 4ο εδάφιο 48, σελ. 260.
3) Πάτρικ Λή Φέρμορ, ‘Μάνη’ Εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 1972.
4) Μάριου Βερέττα, ‘Μέγα Ονομαστικόν’ Αθήνα 1997 εκδόσεις Μάριος Βερέττας στο λήμμα Ηρόστρατος.
5) William George De Burgh, ‘H Κληρονομιά του Αρχαίου Κόσμου’ μετάφραση Π. Βραχιώτη εκδόσεις Σοφός, Αθήνα 1970.
6) Will & Ariel Durant, ‘Συμπεράσματα της Ιστορίας’ μετάφραση Μανώλης Κορνήλιος Εκδόσεις Αφοι Συρόπουλοι Ο.Ε. Επανέκδοση Ντουντούνης και Σία Αθήνα 1982.
7) Χρυσόστομος Ε. Καρπαθίου, ‘Η εξέλιξη του εγκεφάλου και το αλφάβητο’ Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ – Γ. Πάρικος 1995.
8) Έλλη Σκοπετέα, ‘Φαλμεράϋερ – τεχνάσματα  του  αντιπάλου δέους’ εκδόσεις θεμέλιο, ΑΘΗΝΑ 1997.
9) Ι. Φ. Φαλμεράϋερ, ‘Περί της  καταγωγής  των  σημερινών  Ελλήνων’ μετάφραση Κ. Ρωμανός εκδόσεις Νεφέλη ΑΘΗΝΑ 1984.
10) Στέλιου Μαγιόπουλου, ‘Ο Νασρεντίν Χότζας’ Γ’ έκδοση, Εκδόσεις Εστίας – Κολλάρου ΑΘΗΝΑ 1991.
11) Μανώλη Τριανταφυλλίδη, ‘Παροιμιακές φράσεις (από  την Ιστορία και την Λογοτεχνία)’ Αθήνα 1947 Νεοελληνική βιβλιοθήκη.
12) Κ. Παπαρηγοπούλου, ‘Ιστορία του Ελληνικού Έθνους’ Ελευθερουδάκης σελ. Γα 151, 154-168 και Γβ 69 τόμος 3ος.
13) Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό ‘Ηλίου’ στο λήμμα ‘Κούμαρης Ιωάννης’ τόμος 11 σελ. 376 έργα του ‘Κρανίομετρικαί παρατηρήσεις επί των αρχαίων ελληνικών κρανίων’ και ‘Ανθρωπομετρικαί επί του ζώντος’.
14) Ηλίας Παρασκευαϊδης, ‘Οι τόνοι και ο τονισμός και ο ένας άχρηστος τόνος’ Κάλβος Αθήνα 1984 σελ. 25 παραγρ. 2.
15) Εφημερίδα ‘ΤΑ ΝΕΑ’ της 19-8-1998 σελίδα 2 ενθέτου με τίτλο ‘Πανόραμα (Τέχνες – Θεάματα – Τηλεόραση)’ αφιέρωμα στη Νέλλη Σεραϊδάρη, για τον θάνατο στα 99 χρόνια της.
16) Εφημερίδα ‘ΤΟ ΒΗΜΑ’ της 24-6-62 Άρθρο του καθηγητού Κ. Ι. Γιαννακόπουλου με τίτλο ‘Ο Έρασμος και οι έλληνες λόγιοι εις την Βενετίαν’.
17) Ίων Δραγούμης, ‘Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες’ εκδόσεις Νέα Θέσις Αθήνα 1991.
18) ‘Λεξικό Αλβανοελληνικό’ Κων/νου Γ. Παραφίλη, εκδόσεις Σιδέρη – Αθήνα αχρονολόγητο (πιθανολογούμενο στην δεκαετία ’90).
19) Σίμου Μενάρδου, ‘Εξελίξεις και προφορά της Ελληνικής’ Αθήνα 1972 έκδοση του γιού του.
20) ‘Τα ΝΕΑ’ της Κυριακής 2-12-84 ολοσέλιδο  άρθρο με συνέντευξη τηλεφωνική στη Γερμανία του Κ. Ρωμανού.
21) Περιοδικό ‘Τέταρτο’ 1/5/85 άρθρο Αλέξη Πολίτη.
22) Εφημερίδα ‘ΤΑ ΝΕΑ’ 8-12-84 άρθρο του κ. Γεωργουσόπουλου και επιστολή του γιατρού Γιώργου Χιονίδη.
23) Περιοδικό ‘Δεκαπενθήμερος Πολίτης’ Τεύχος 29, 14-12-84 άρθρο της Χρύσας Προκοπάκη.
24) Περιοδικό ‘Δεκαπενθήμερος Πολίτης’ 16-5-84 άρθρο του Δημήτρη Κυρπάππα.
25) Εφημερίδα ‘ΤΑ ΝΕΑ της Κυριακής’ 2-12-84 Άρθρα Πανεπιστημιακών καθηγητών, για ελεύθερη διακίνηση ιδεών κλπ.
26) Περιοδικό ‘Δεκαπενθήμερος Πολίτης’ Τεύχος 33, Φεβρ. 1985 άρθρο ‘Εκδοτικές Εκδοχές’ του Κ. Μπουκάλα.
27) Περιοδικό ‘Αντί’ 2-8-85 απάντηση του Κων/νου Ρωμανού σε όλους τους προηγούμενους με το άρθρο: Παλαιός και Νέος χειρισμός του προβλήματος Φαλμεράϋερ.
28) Περιοδικό ‘ΝΕΜΕΣΙΣ’ Δεκεμβρίου 1997 άρθρο του καθηγητή Κωνσταντίνου Π. Ρωμανού ‘εξωτερικός και εσωτερικός φιλελληνισμός – οδηγίες χρήσεως’.
29) Πρόλογος του Hans Ebert, στο βιβλίο ‘J. P. Fallmerayer, Hellas und Byzanz’ Βαϊμάρη 1943.
30) Ντένι Ντιντερό – Βιογραφία – Μετάφραση της σειράς ‘οι μεγάλοι αμφισβητίες’ του οίκου Montatori. Ελληνική έκδοση: Τύπος ΑΕ (Φυτράκης) Αθήνα (αχρονολογ. Πιθανολογ. δεκαετία ’70).
31) Δημ. Γ. Καμτεουρόγλου ‘Η Δούκισσα της Πλακεντίας’ Εκδόσεις Δημιουργία – Χαρίσης Αθήνα 1925 – 1995, σελίδες 146 – 168 Αρπαγή και Λύτρα.
32) Εντμοντ Αμπού, ‘Ο βασιλεύς των ορέων’ σε μετάφραση Ανδρέα Φραγκιά, έκδοση Γαλαξίας – Ερμείας Αθήνα 1989.
33) Αββά Πρεβώ, ‘Μανόν Λεσκώ’ σε μετάφραση Λιλίκας Τσουκαλά, εκδόσεις Αγκυρα Αθήνα 1971 – σελίδα 122.
34) Δημήτρη Ψαθά, ‘Μαντάμ Σουσού’ έκδοση Μαρίας Δ. Ψαθά, Αθήνα 1997 σελίδα 216.
35) Σπυρίδωνος Περεσιάδου, ‘Η Γκόλφω’ εκδόσεις Αστήρ – Αθήνα 1971.
36) Δημητρίου Κορομηλά, ‘Ό Αγαπητικός της Βοσκοπούλας’ εκδόσεις Αστήρ – Αθήνα 1971.
37) Κώστας Κρυστάλης, ‘Άπαντα’ με πρόλογο Έλλης Αλεξίου, Κωστή Παλαμά, Αλκή Θρύλου κλπ. Εκδόσεις ‘Μέρμηγκας’ Αθήνα 1978.
38) Κ. Παπαρηγόπουλου, ‘Περί της εποικήσεως Σλαυβικών τινών φυλών εις την Πελοπόννησον’ Αθήνα 1843 σε ανάτυπο Νότη Καραβιά 1992, Αθήνα.
39) Καρόλου Χόπφ, ‘Οι Σλάβοι εν Ελλάδι (ανασκευή  των  θεωριών Φαλμεράυερ)’ μετάφραση Φραγκίσκου Ζαμβάλδη, Βενετία 1872 έκδοση II Tempo, ανάτυπο του 1997 Νότη Καραβιά Αθήνα.
40) ‘Γερμανό-ελληνικό λεξικό’ Ανδρέα Γ. Δαλεζίου έκδοση Σιδέρης – Αθήνα (αχρονολόγητο).
41) Ιουλίου Βέρν, ‘Κουρσάροι του Αιγαίου ή το  Αιγαίο Φλέγεται’ σε μετάφραση Μινιόν Κουρμούλη, εκδόσεις ‘Ατλαντίς’ Αφοί Πεχλιβανίδη – Αθήνα (αχρονολόγητο).
42) C. Wachsmuth, ‘Η αρχαία Ελλάς εν τη Νέα’ μετάφραση Εμμ. Γαλανού, Κεφαλληνία 1868 Εκδόσεις ‘Κεφαλληνία’.
43) ‘Mantogenie l’ heroine de la Grece – Nouvelle historique et contenporaine suive d’ une lettre de l’ heroine aux dames Parisienes’, par J. Nouvie. A Paris che de la forest Lipress – Avenue De Fill 7 St Thomas Παρίσι 1825.
44) Απολλώνιου του Σοφιστού, ‘Λεξικόν κατά στοιχείον της Ιλιάδος και Οδύσσειας’ συνταχθέν βάσει υπομνημάτων και λέξεων Αριστάρχου Αππίωνος. Υπό Ε. Bekker (Schmid – Stahlin) Γερμανία 1833.
45) Βιτρούβιος ’10 βιβλία Αρχιτεκτονικής’ Απόδοση – επιμέλεια Στέλιος Ζερεφός. 1998 Θεσσαλονίκη, έκδοση παρατηρητής.
46) Διογένης Λαέρτιος (κείμενο μετάφραση Αγγλική) εκδότης LOEB 1959 Λονδίνο.
47) Εράσμου, ‘Μωρίας Εγκώμιο’ Ηριδανός, Αθήνα 1970 (αναλυτική βιογραφία).
48) Στέφαν Τσβάϊχ, ‘Έρασμος’ Γκοβόστης   (αχρονολόγητο πιθαν. 1949).
49) Άννας Τζιροπούλου – Ευσταθίου, ‘Ερασμιακή Προφορά – Αλήθεια ή πλάνη’ άρθρο στο ‘Μαθήματα Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης’ – Γεωργιάδης, Αθήνα 1997.
50) ‘Η Ελληνικότητα της Ιταλικής Αναγέννησης’ άρθρο του Μιχάλη Φωτιάδη στο περιοδικό ‘Αρχιτεκτονική’ Ιαν.- Απρ. 1965.
51) Ι. Φ. Φαλμεράϋερ, ‘Ιστορία της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας’ μετάφραση Θ. Σερμπίνη, έκδοση Κυριακίδη – Θεσσαλονίκη 1992.
52) Άρη Πουλιανού, ‘Η προέλευση των Ελλήνων’ διάλεξή του το 1989 γραμμένη στο ‘Διαλέξεις και Προβληματισμοί’ Τόμος  Α’ – Αθήνα 1993 του ΕΣΝΑ (Επιστημονικός Σύλλογος Νέων των Αθηνών).
53) Νικολάου Μ. Τσάγκα, ‘Η Ελλάδα στο δραματικό έργο του Ιωάννη Ρακίνα’ Αθήνα 1989 έκδοση δική του.
54) Θεόκριτου, αμφισβητούμενα και ψευδοθεοκρίτεια – Μόσχου, Βίωνος και άλλων, επιγράμματα – τεχνοπαίγνεια. Αρχαίο κείμενο. Μετάφραση Π. Χιωτέλη, κριτικά προλεγόμενα Ι. Ζερβού. Εκδότης Δημητράκος Αθήνα 1941. (Πλήν των γνωστών ‘Βουκολικών’ κλπ του γνωστού Θεόκριτου). Το βιβλίο είναι συλλογή κύκλου ποιημάτων του αυτού ύφους, διαφόρων ‘αντιγραφέων’ του αρχικού συγγραφέα.
55) Νικολάου Μ. Τσάγκα, ‘Γουλιέλμος Μπυντέ – ο πρώτος Γάλλος Ελληνιστής’ Εκδότης Πελεκάνος – Αθήνα 1991.
56) Κων/νου Ι. Τσούλκα, ‘Συμβολαί είς την διγλωσσίαν των Μακεδόνων (εκ συγκρίσεως της σλαβοφανούς Μακεδόνικης γλώσσης προς την Ελληνικήν’ Αθήνα 1907 και 1991 εκδότης Α. Χαρίσης ‘Δημιουργία’.
57) Κων/νου Νικολαϊδου, ‘Ετυμολογικόν Λεξικόν της Κουτσοβλάχικης Γλώσσης’ Αθήνα 1909 εκδότης Σακελλάριος και Αθήνα 1999 εκδότης Πελεκάνος.
58) Ιακώβου Θωμόπουλου, ‘Πελασγικά’ 1912, 872 σελίδες και 1933, 256 σελίδες – Αθήνα 1912-33.
59) Γεωργίου Κ. Κωνσταντινίδου, ‘Ιστορία των Αθηνών (από Χριστού γεννήσεως μέχρι του έτους 1821)’ Αθήνα 1876 και ανάτυπο   1996 Δημιουργία Χαρίσης.
60) Χαρίσση Πουλίου, ‘Περί της Καταγωγής των Νυν Ελλήνων’ Αθήνα 1870.
61) Καρόλου Ντήλ, ‘Βυζαντινές  Μορφές’ γράφηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, σε σύγχρονη μετάφραση έκδοση Δελφοί Αθήνα (αχρονολόγητο).
62) Λιβάνιος, ‘Υπέρ των Ελληνικών Ναών’ γραμμένο το 386 μ.Χ. Έκδοση Θύραθεν – Θεσσαλονίκη 1998.
63) Θανάσης Μαργαρίτης, ‘Τα μυστήρια της Αλχημείας’ Έκδοση Νέα Θέση – Αθήνα 1996.
64) Γ. Παρασκευοπούλου, ‘Η μεγάλη Ελλάς’ 1898 Αθήνα σε ανάτυπο από τις εκδόσεις Εκάτη.
65) Σάμουελ Λαγκχόρν Κλέμενς ή γνωστός ως Μαρκ Τουαίην, ‘Ο Ελαφρόμυαλος Ουϊλσον’ Εκδόσεις Ατλαντίς – Πεχλιβανίδης (αχρονολόγητο).