Από τον George
Watkins
Αμφίπολη , λόφος Καστά .Το πιο πιθανό, που συνέβη
είναι ότι η άρχουσα τάξη της Μακεδονίας
(βλέπε: Αντίπατρος και Κάσσανδρος) τελικά εξουδετέρωσαν τον Δεινοκράτη, εισέβαλαν τάφο του Ηφαιστίωνα (ό, τι χτίστηκε μέχρι τότε, δηλαδή), το λεηλάτησαν
(για να αποκτήσουν χρυσό και ασήμι και άλλα πολύτιμα αντικείμενα), και έθαψαν εξ
ολόκληρου το μνημείο
(συμπεριλαμβανομένης της περιμέτρου του) για τα καλά με το αμμώδες έδαφος του
Στρυμόνα.
Μία πιθανή υπόθεση που έχει βάσεις
Είμαστε στην διάρκεια μιας κρίσιμης περιόδου,Νοέμβριος του 324 π.Χ. (θάνατος του Ηφαιστίωνα ) και την άφιξη του Κάσσανδρου στη Βαβυλώνα λίγο πριν το θάνατο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Ιούλιος 323 π.Χ..
Εδώ είναι κάτι που αναφέρει ο καθηγητής Ιστορίας Μαυρογιάννης (Πανεπιστήμιο Κύπρου) ότι δηλαδή ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ έδωσε το Νοέμβριο / Δεκέμβριο του 324 π.Χ. συγκεκριμένες εντολές για να φτιάξουν έναν τάφο / μνημείο που θα κατασκευάζονταν στη Μακεδονία για τον Ηφαιστίωνα , μάλιστα έστειλε πολλά χρήματα (ερώτημα είναι: με ποιον και σε ποιον συγκεκριμένα;) για το σκοπό αυτό.
Είναι για
αυτές τις αναφορές , που αναφέρεται ο καθ. Μαυρογιάννης , όπου δέχονται την
υπόθεση ότι ο Ηφαιστίων είναι θαμμένος
στον λόφο Καστά .
Είναι
λογικό λοιπόν ,να
υποθέσουμε ότι τα χρήματα πήγαν στον Αντιβασιλέα Αντίπατρο και ενδεχομένως, με την μεταφορά και φρούρηση του Κάσσανδρου .
υποθέσουμε ότι τα χρήματα πήγαν στον Αντιβασιλέα Αντίπατρο και ενδεχομένως, με την μεταφορά και φρούρηση του Κάσσανδρου .
Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι ο Κάσσανδρος ήξερε πόσα χρήματα έστειλε ο Αλέξανδρος στον
Αντίπατρο για την ταφή του Ηφαιστίωνα .Ο καθ Μαυρογιάννης εξηγεί επίσης γιατί στην Αμφίπολη
ο τάφος και όχι σε οποιαδήποτε άλλη θέση για παράδειγμα, στις Αιγές .
Τώρα, εδώ παραθέτω τις σκέψεις μου και μια σειρά λογικών συμπερασματικών εννοιών για το πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτή η επιχείρηση , η ταφή δηλαδή του Ηφαιστίωνα στην Αμφίπολη.
(1) Δεκέμβριος του 324 π.Χ. Ο σχεδιασμός του έργου αρχίζει και ο Δεινοκράτης στήνει το "γραφείο" του γεμάτο από σχεδιαστές, καλλιτέχνες, κατασκευαστές, μηχανικούς, εργοδηγούς , κ.λ.π. και πιθανώς εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες σκλάβους από την Ασία και την Αφρική είναι αυτοί που θα συναρμολογήσουν τον δόμο . Σύμφωνα με μια γρήγορη και αυστηρή διαδικασία , με συνολικό προγραμματισμό, ο σχεδιασμός και τη διαχείριση της διαδικασίας έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές της Άνοιξης 323 π.Χ.
Τώρα, εδώ παραθέτω τις σκέψεις μου και μια σειρά λογικών συμπερασματικών εννοιών για το πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτή η επιχείρηση , η ταφή δηλαδή του Ηφαιστίωνα στην Αμφίπολη.
(1) Δεκέμβριος του 324 π.Χ. Ο σχεδιασμός του έργου αρχίζει και ο Δεινοκράτης στήνει το "γραφείο" του γεμάτο από σχεδιαστές, καλλιτέχνες, κατασκευαστές, μηχανικούς, εργοδηγούς , κ.λ.π. και πιθανώς εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες σκλάβους από την Ασία και την Αφρική είναι αυτοί που θα συναρμολογήσουν τον δόμο . Σύμφωνα με μια γρήγορη και αυστηρή διαδικασία , με συνολικό προγραμματισμό, ο σχεδιασμός και τη διαχείριση της διαδικασίας έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές της Άνοιξης 323 π.Χ.
Ο τελικός σχεδιασμός για ένα μνημείο ανά τους αιώνες ,είναι τώρα
στα χέρια του καλύτερου γνωστού αρχιτέκτονα της αυτοκρατορίας, του Δεινοκράτη.
Η κατασκευή ξεκινά από τον Μάρτιο, και η
προεργασία έχει οριστεί, τόσο στο εργοτάξιο στον τύμβο , καθώς και στη Θάσο
όπου είναι τα λατομεία. Ο Δεινοκράτης είχε πιθανώς ένα μεγάλο σχέδιο για μια
μνημειώδη κατασκευή στη συνέχεια προς τιμήν του, δηλαδή του δεύτερου πιο σημαντικού
προσώπου της αυτοκρατορίας, του Ηφαιστίωνα .
Κανείς δεν γνωρίζει το ακριβές σχήμα των εν λόγω σχεδίων, το κεντρικό ρυθμιστικό σχέδιο, τόσα πολλά βασικά ερωτήματα που θα πρέπει να μείνουν μάλλον αναπάντητα. Κεντρική ερώτηση ,σε αυτές τις ερωτήσεις είναι ,εαν αυτό είχε προγραμματιστεί να είναι επισκέψιμο μνημείο / τάφος / μαυσωλείο ή απλά ένα σφραγισμένο μνημείο όπως καλύπτονται οι τάφοι και στην παράδοση των βασιλικών τάφων στις Αιγές .
Κανείς δεν γνωρίζει το ακριβές σχήμα των εν λόγω σχεδίων, το κεντρικό ρυθμιστικό σχέδιο, τόσα πολλά βασικά ερωτήματα που θα πρέπει να μείνουν μάλλον αναπάντητα. Κεντρική ερώτηση ,σε αυτές τις ερωτήσεις είναι ,εαν αυτό είχε προγραμματιστεί να είναι επισκέψιμο μνημείο / τάφος / μαυσωλείο ή απλά ένα σφραγισμένο μνημείο όπως καλύπτονται οι τάφοι και στην παράδοση των βασιλικών τάφων στις Αιγές .
Έχουμε μερικές σκέψεις για το θέμα αυτό, αλλά αυτό δεν είναι απόδειξη
του όλου θεωρήματος
Ο τύπος της περιμέτρου που ο Δεινοκράτης οραματίστηκε
μπορεί να μας πει και αυτό είναι δική μου υπόθεση, ότι το μνημείο είχε ως στόχο ,από τον
Δεινοκράτη, να είναι επισκέψιμο σε όλη τη διαδρομή περιμετρικά (ορατό) μέχρι την
μαρμάρινο πόρτα του. Αλλά για να το επιτρέψει
αυτό, θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να είναι καλυμμένη ή είσοδος και καλά προστατευμένη
(από τα στοιχεία της φύσεως - τη βροχή και το χιόνι, καθώς και τους πλιατσικολόγους)
για να υπάρχει αυτή η μεγάλη είσοδος, με
τη μνημειακή μαρμάρινη επικάλυψη, η οποία καλύπτει μάλιστα 500 μ. περιμετρικά
το μνημείο και η οποία επικάλυψη ποτέ δεν τελείωσε
,όπως διαπιστώθηκε, αλλά έχουμε μια ακόμα κατασκευή ,ένα λιοντάρι που προοριζόταν να τοποθετηθεί στην κορυφή του μνημείου, αλλά η ήπια καμπύλη στο
ανάχωμα (απουσιάζει μεγάλος όγκος γέας για να είναι ολοκληρωμένος ο τύμβος) κάτι
που πιθανά δείχνει ότι ποτέ δεν πήγε να τοποθετηθεί
,ο λέων, στη βάση που σχεδίασε για αυτόν
Δεινοκράτης.
(2) Ο τάφος είναι σαφώς κατασκευασμένος από κάτω προς τα πάνω: δηλαδή, μετά τη μελέτη της γεωλογίας του φυσικού αναχώματος Καστά το βέλτιστο σημείο εισόδου είχε πάρει τότε την βέλτιστη δυνατή κατεύθυνση για τον διάδρομο του τάφου που εντοπίστηκε.
(2) Ο τάφος είναι σαφώς κατασκευασμένος από κάτω προς τα πάνω: δηλαδή, μετά τη μελέτη της γεωλογίας του φυσικού αναχώματος Καστά το βέλτιστο σημείο εισόδου είχε πάρει τότε την βέλτιστη δυνατή κατεύθυνση για τον διάδρομο του τάφου που εντοπίστηκε.
Η κατασκευή του τάφου ήταν πιο πιθανό να γίνεται ,
σε υπαίθριο πλήρες φως της ημέρας σε όλους τους θαλάμους, με την πιθανή εξαίρεση
τον τελικό ταφικό θάλαμο - ο οποίος είναι λαξευμένος μέσα στο φυσικό πέτρωμα του
βουνού αυτού. (Αναφορά από τους σπηλαιολόγους της ανασκαφής).
Οι τελευταίες πινελιές στα πατώματα πρέπει να έχουν ξεκινήσει με το ψηφιδωτό δάπεδο. Οι ακριβείς διαστάσεις του ψηφιδωτού της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, και η διαπίστωση των προηγμένων κανόνων της άλγεβρας και της γεωμετρίας του χώρου που βρέθηκαν στο συγκρότημα όπως και οι μαίανδροι στο πλαίσιο που περιέχει αυτό το ψηφιδωτό πρέπει να προσδιορίζουν το ακριβές πλάτος του μεγάλου διαδρόμου από τις σφίγγες μέχρι τον ταφικό θάλαμο αλλά και το μέγεθος της και με ό, τι άλλο , συμπεριλαμβανομένης της υπάρχουσας δίφυλλης μαρμάρινης πόρτας.
Οι τελευταίες πινελιές στα πατώματα πρέπει να έχουν ξεκινήσει με το ψηφιδωτό δάπεδο. Οι ακριβείς διαστάσεις του ψηφιδωτού της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, και η διαπίστωση των προηγμένων κανόνων της άλγεβρας και της γεωμετρίας του χώρου που βρέθηκαν στο συγκρότημα όπως και οι μαίανδροι στο πλαίσιο που περιέχει αυτό το ψηφιδωτό πρέπει να προσδιορίζουν το ακριβές πλάτος του μεγάλου διαδρόμου από τις σφίγγες μέχρι τον ταφικό θάλαμο αλλά και το μέγεθος της και με ό, τι άλλο , συμπεριλαμβανομένης της υπάρχουσας δίφυλλης μαρμάρινης πόρτας.
(3) Κατά το χρονικό διάστημα Απρίλιος - Ιούλης 323 π.Χ. η θέση αυτή τις περιοχής στην Αμφίπολη πρέπει να βουίζει από την οικοδομική δραστηριότητα, όπως καμία άλλη χώρα είχε ποτέ βιώσει, οπουδήποτε στα Βαλκάνια (Ελληνική Χερσόνησος) μέχρι τότε.
Δεν ήταν μόνο το μέγεθος του
μνημείου/τάφου που ήταν το βασικό θέμα εδώ, αλλά κυρίως από τη διαταγή του
Αλεξάνδρου του Άρχοντα-Θεού από τους πιο ισχυρούς και στην πλουσιότερη αυτοκρατορία που η Ευρώπη
και η Ανατολική Ασία, είχε γνωρίσει ποτέ μέχρι τότε αλλά και σήμερα, για να
τελειώσει γρήγορα και να υποδεχθεί τον Ηφαιστίωνα ,Βασιλικό Εταίρο ,Χιλίαρχο
και αδερφικό του φίλο στην αγκαλιά της η Μακεδονική γη . Στο κτίριο αυτό οι
προσπάθειες κατασκευής πρέπει να έχουν συναγωνιστεί την κατασκευή των Πυραμίδων της Γκίζας.(4) Στη συνέχεια, έρχεται ο Ιούνιος του 323 π.Χ. Ο απροσδόκητος θάνατος του Αλέξανδρου έρχεται ως ένα σοκ για τη Μακεδονία και το γνωστό τότε κόσμο. Ο Αντίπατρος έχει στα χέρια του μια πολιτική κρίση να διαχειριστεί. Ένα τεράστιο πολιτικό κενό έχει δημιουργηθεί ξαφνικά, και αυτός είναι σε ένα από τα δύο επίκεντρα των εν λόγω σεισμού πολλών Ρίχτερ (το άλλο είναι στη Βαβυλώνα).
Έχει ακόμα στην κατοχή του πολλά χρήματα για τη συνέχιση της κατασκευής του τάφου, αλλά τώρα οι πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες μέσα στο πλαίσιο των καθηκόντων του, έχουν αλλάξει δραματικά.
Η ενασχόληση με τη συνέχιση της κατασκευής του πιο ακριβού μνημείου που έχει αναληφθεί ποτέ (πόσο μάλλον να το τελειώσει) πρέπει να τον έχουν επηρεαστεί σημαντικά. Ο ρυθμός της προόδου στην οικοδόμηση της δομής, που ήταν στην αρχή του σχεδιασμού, το οποίο προορίζεται να ανταγωνιστεί οποιοδήποτε άλλο ως τότε γνωστό μνημείο, το ποσοστό αυτό της προτεραιότητας δηλαδή , πρέπει να είχε επιβραδυνθεί σημαντικά.
Η πολιτική βάση του Ηφαιστίωνα πλέον «εξατμίζεται»
εντελώς. Η αυτοκρατορική αίγλη του, ως
το πιο κοντινό πρόσωπο στον θεό -
Αλέξανδρο έχει εξαφανιστεί εν μία νυκτί.
Και έτσι υπό αυτή την επιρροή ο Δεινοκράτης
θα πρέπει να έχει την αίσθηση ότι ,όντως
ήταν σε πολύ αδύναμη θέση.
Το ιστορικό αρχείο δεν είναι σαφής ως προς το τι συνέβη στον Δεινοκράτη μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου. Αλλά μπορεί τώρα ενδεχομένως να είμαστε σε θέση να πάρουμε μια γεύση για αυτήν το αρχιτεκτονική μεγαλοφυΐα και το ημιτελές έργο του.
(5) Δεν έχουμε ιστορικά αρχεία σχετικά ,με το αν και πότε, το αποτεφρωμένο σε πυρά κατά το ελληνικό έθιμο , σώμα του Ηφαιστίωνα έφτασε στην Αμφίπολη. Αλλά εδώ η ανασκαφή μπορεί να μας προσφέρει κάποιες ενδείξεις.
Πιθανώς το σώμα να είχε φτάσει πριν ή κοντά στον εν συνεχεία θάνατο του Αλέξανδρου, δεν γνωρίζουμε βέβαια εάν και που τοποθετήθηκε μέσα στους ταφικούς θαλάμους ,ενδεχομένως με βιασύνη, όπως και εάν, η πανοπλία και τα τιμαλφή του τοποθετήθηκαν δίπλα του, ενδεχομένως το προσωπικό του θησαυροφυλάκιο του αλλά και τα αγαπημένα του αντικείμενα.
Η μαρμάρινη πόρτα ήταν κλειδωμένη και σφραγισμένη. Σύμφωνα με έναν σημαντικά μειωμένο προϋπολογισμό πια ο Δεινοκράτης πρέπει τελειώσει το υπόλοιπο του μνημείου (βάζοντας μια στέγη δεύτερης κατηγορίας σε αυτό).
Το ιστορικό αρχείο δεν είναι σαφής ως προς το τι συνέβη στον Δεινοκράτη μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου. Αλλά μπορεί τώρα ενδεχομένως να είμαστε σε θέση να πάρουμε μια γεύση για αυτήν το αρχιτεκτονική μεγαλοφυΐα και το ημιτελές έργο του.
(5) Δεν έχουμε ιστορικά αρχεία σχετικά ,με το αν και πότε, το αποτεφρωμένο σε πυρά κατά το ελληνικό έθιμο , σώμα του Ηφαιστίωνα έφτασε στην Αμφίπολη. Αλλά εδώ η ανασκαφή μπορεί να μας προσφέρει κάποιες ενδείξεις.
Πιθανώς το σώμα να είχε φτάσει πριν ή κοντά στον εν συνεχεία θάνατο του Αλέξανδρου, δεν γνωρίζουμε βέβαια εάν και που τοποθετήθηκε μέσα στους ταφικούς θαλάμους ,ενδεχομένως με βιασύνη, όπως και εάν, η πανοπλία και τα τιμαλφή του τοποθετήθηκαν δίπλα του, ενδεχομένως το προσωπικό του θησαυροφυλάκιο του αλλά και τα αγαπημένα του αντικείμενα.
Η μαρμάρινη πόρτα ήταν κλειδωμένη και σφραγισμένη. Σύμφωνα με έναν σημαντικά μειωμένο προϋπολογισμό πια ο Δεινοκράτης πρέπει τελειώσει το υπόλοιπο του μνημείου (βάζοντας μια στέγη δεύτερης κατηγορίας σε αυτό).
Ποτέ
δεν τελείωσε μέχρι τέλους την κατασκευή όπως συγκριτικά ,η θαυμάσια μεγάλη
είσοδος μας δείχνει και που μπορεί να
είχε οραματιστεί, αντάξια ενός μνημείου αφιερωμένο στην αιώνια μνήμη του Ήρωα,
και φυσικά να μπορεί κάποιος να το επισκεφθεί. Δεν είχε καν τελειώσει το
μάρμαρο 500 μέτρων στην περιμετρική
κάλυψη . Όλα αυτά θα μπορούσαν πιθανότατα να έχουν λάβει χώρα σε λίγους
μήνες, καθώς οι οικονομικές απαιτήσεις για τον Αντίπατρο και τον Κάσσανδρο ήταν σε κρίση τότε και το μέλλον αυτού του μνημείου γινόταν σταδιακά
πιο θολό.
(6) Στο τέλος του μνημείου πιθανόν να μην ήταν αρκετά, τα χρήματα, για να περατωθεί αυτό που ξεκίνησε ως μια άμεση εντολή από τον μεγαλύτερο στρατιωτικό ηγέτη που πιθανώς, ο κόσμος έχει γνωρίσει ποτέ, τον Αλέξανδρο τον Μέγα και να μεταφραστεί από το όραμα σε πραγματικότητα ,από το μυαλό ενός αρχιτέκτονα ιδιοφυΐα, του Δεινοκράτη, μέσω ενός φιλόδοξου μεγάλο σχεδίου.
Ενός σχεδίου που δημιουργείται από τα επιδέξια χέρια των εξαιρετικά ταλαντούχων καλλιτεχνών όπως γλύπτες και ψηφιδογράφοι και με δεδομένο το σχήμα των ομάδων κατασκευής και μέσα από τη σκληρή δουλειά των χιλιάδων ελεύθερων και πιθανά δούλων, είναι όλα αυτά που παράγουν συλλογικά ένα αιώνιο μνημείο.
Αλλά στο τέλος, ο σεισμός του θανάτου του Αλέξανδρου έθαψε το μνημείο και το έριξε στη λήθη. Το πιο πιθανό, που συνέβη είναι ότι η άρχουσα ελίτ της Μακεδονίας (βλέπε: Αντίπατρος και Κάσσανδρος) τελικά εξουδετέρωσαν τον Δεινοκράτη, εισέβαλαν τάφο του Ηφαιστίωνα (ό, τι χτίστηκε μέχρι τότε, δηλαδή), το λεηλάτησαν (για να αποκτήσουν χρυσό και ασήμι και άλλα πολύτιμα αντικείμενα), και έθαψαν ολόκληρο το μνημείο (συμπεριλαμβανομένης της περιμέτρου του) για τα καλά με το αμμώδες έδαφος του Στρυμόνα. Ήθελαν μόνο ένα είδος της σφράγισης αυτής που ποτέ δεν θα αποκαλύψει τι είναι μέσα.
(6) Στο τέλος του μνημείου πιθανόν να μην ήταν αρκετά, τα χρήματα, για να περατωθεί αυτό που ξεκίνησε ως μια άμεση εντολή από τον μεγαλύτερο στρατιωτικό ηγέτη που πιθανώς, ο κόσμος έχει γνωρίσει ποτέ, τον Αλέξανδρο τον Μέγα και να μεταφραστεί από το όραμα σε πραγματικότητα ,από το μυαλό ενός αρχιτέκτονα ιδιοφυΐα, του Δεινοκράτη, μέσω ενός φιλόδοξου μεγάλο σχεδίου.
Ενός σχεδίου που δημιουργείται από τα επιδέξια χέρια των εξαιρετικά ταλαντούχων καλλιτεχνών όπως γλύπτες και ψηφιδογράφοι και με δεδομένο το σχήμα των ομάδων κατασκευής και μέσα από τη σκληρή δουλειά των χιλιάδων ελεύθερων και πιθανά δούλων, είναι όλα αυτά που παράγουν συλλογικά ένα αιώνιο μνημείο.
Αλλά στο τέλος, ο σεισμός του θανάτου του Αλέξανδρου έθαψε το μνημείο και το έριξε στη λήθη. Το πιο πιθανό, που συνέβη είναι ότι η άρχουσα ελίτ της Μακεδονίας (βλέπε: Αντίπατρος και Κάσσανδρος) τελικά εξουδετέρωσαν τον Δεινοκράτη, εισέβαλαν τάφο του Ηφαιστίωνα (ό, τι χτίστηκε μέχρι τότε, δηλαδή), το λεηλάτησαν (για να αποκτήσουν χρυσό και ασήμι και άλλα πολύτιμα αντικείμενα), και έθαψαν ολόκληρο το μνημείο (συμπεριλαμβανομένης της περιμέτρου του) για τα καλά με το αμμώδες έδαφος του Στρυμόνα. Ήθελαν μόνο ένα είδος της σφράγισης αυτής που ποτέ δεν θα αποκαλύψει τι είναι μέσα.
Αυτό που διαπιστώνουμε επίσης ότι ,η κατασκευή αυτή, έτσι ώστε να
βεβαιωθεί ότι ο τάφος ήταν δομικά σταθερός, με αυτούς τους κακοφτιαγμένους τοίχους στεγανοποίησης που δεν επιτρέπει
εσωτερικές μετατοπίσεις του εδάφους είναι κάτι που ένας αρχιτέκτονας της
κατηγορίας του Δεινοκράτη ποτέ δεν θα κάνει…!
Ζήτησαν λοιπόν αυτοί ,να κρύψει ό, τι έκαναν στο
μνημείο και την ίδια στιγμή βούλονται να
εγκαταλείψουν στο μηδέν την συλλογική μνήμη των «επιβαινόντων» του, τον χορηγό του μνημείου Αλέξανδρο και τον
αδερφικό φίλο του Ηφαιστίωνα .
Και πέτυχαν όσο αφορά το μνημείο , δεν υπήρξε
ενιαία ιστορική αναφορά ,του τεράστιου αυτού, από κάθε ιστορικό ρεκόρ και κατά
πολύ φιλόδοξο, που προορίζεται να διαρκέσει και να εντυπωσιάσει για αιώνες,
μνημείο και τάφο ενός Χιλίαρχου του Μ Αλεξάνδρου .
Είναι τόσα πολλά μηνύματα από βγαίνουν από εδώ, όχι μόνο για την Ελλάδα, τους Έλληνες και
τον Ελληνισμό, αλλά και για την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Ωστόσο, αυτή είναι
μια ιστορία - που δεν είναι τεκμηριωμένη με γεγονότα σε όλη αυτή την υπόθεση αλλά
εμπεριέχει μόνο σκέψεις ,απόηχο λογικών
συμπερασμάτων , θεμελιώνεται όμως σε ιστορικά γεγονότα, ημερομηνίες, και ό, τι
έχει αποκαλυφθεί μέχρι τώρα από τους αρχαιολόγους στο λόφο Καστά . Αλλά αύριο
είναι μια άλλη μέρα. Κάποιοι νέο εύρημα μπορεί να ανατρέψει όλα ή ορισμένα
τμήματα αυτής της ιστορίας. ΟΨΩΜΕΘΑ….
George Watkins
ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΕΠΤΈΜΒΡΙΟ
Τα στοιχεία που παρουσίασε ο Θεόδωρος Μαυρογιάννης με θέμα «Ο τύμβος της Αμφιπόλεως: έλεγχος των γεγονότων και των πηγών της περιόδου 324-294 π.Χ.».
Στοιχεία που να οδηγούν στην εκτίμηση ότι ο τάφος της Αμφίπολης ανήκει στον Ηφαιστίωνα παρουσίασε σε εισήγηση του ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης με θέμα «Ο τύμβος της Αμφιπόλεως: έλεγχος των γεγονότων και των πηγών της περιόδου 324-294 π.Χ.».
Σύμφωνα με την Κυπριακή εφημερίδα Ο Φιλελεύθερος, η διάλεξη είχε ως στόχο να φωτίσει πτυχές των ανασκαφών, «πάντα με το δέοντα σεβασμό στις ανασκαφικές εργασίες που επιτελούνται από την αρχαιολόγο της 28ης Εφορείας Αρχαιοτήτων Κατερίνα Περιστέρη και την ομάδα της», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.
Στα ερωτήματα που τέθηκαν σε ποιον ανήκει το υπερμεγέθες επιτάφιο μνημείο, πότε και από ποιον οικοδομήθηκε, ο κ. Μαυρογιάννης υποστήριξε, μέσα από την οπτική γωνία της Ιστορίας των Ελληνιστικών Χρόνων, ότι ο Τύμβος Καστά στην Αμφίπολη, είναι μακεδονικός τάφος και οικοδομήθηκε περί το 325 π.Χ. κατά παραγγελία του Αλεξάνδρου για τον Ηφαιστίωνα. Σημείωσε ότι η διαφορετικότητα ιστορίας και αρχαιολογίας είναι αυτή που καθιστά δύσκολη την απάντηση στα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται για τον Τύμβο.
Η παρουσίαση επικεντρώθηκε κατ’ αρχήν στα γεγονότα των ετών 325-320 π.Χ., με αφετηρία την αίσια επάνοδο από την Ινδία του στόλου του Αλεξάνδρου υπό τον «Αμφιπολίτη» Νέαρχο στις εκβολές του ποταμού Τίγρη (αρχές του 324 π.Χ.) και την απόφαση της Ώπιδος για την αποστρατεία. Συνεχίστηκε με τον αιφνίδιο θάνατο του «φιλαλέξανδρου» Ηφαιστίωνα τον Οκτώβριο του 324 π.Χ. στα Εκβάτανα και κορυφώθηκε με τον θάνατο του ιδίου του Αλεξάνδρου στις 13 Ιουνίου 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα και με τα της ταφής του στην Αίγυπτο, αρχικά στην Μέμφιδα και κατόπιν στην Αλεξάνδρεια, οριστικά στο μαυσωλείο των ανακτόρων που ονομάστηκε Σήμα.
Στο δεύτερο μέρος εξετάστηκαν τρία δραματικά επεισόδια με κίνητρο τη διαδοχή της βασιλείας του Αλεξάνδρου: Η δολοφονία του «βασιλέως» Φιλίππου Γ΄ Αρριδαίου και της συζύγου του Ευρυδίκης με διαταγή της Ολυμπιάδος το 317 π.Χ., η δολοφονία της Ολυμπιάδος από τον Κάσσανδρο το 316 π.Χ. και τέλος η δολοφονία της Ρωξάνης, χήρας του Αλεξάνδρου, και του ηλικίας 12/13 ετών παιδιού τους «βασιλέως» Αλεξάνδρου Δ΄, με απόφαση επίσης του Κασσάνδρου. Το τελευταίο αυτό έγκλημα φέρεται να έλαβε χώρα στην ακρόπολη της Αμφιπόλεως το 310/309 π.Χ., όπου μητέρα και γιος είχαν τεθεί υπό αυστηρό περιορισμό από το 316 π.Χ. Και οι δύο χρονολογικοί πυρήνες του ιστορικού προβλήματος (325-320 π.Χ., 320-315 π.Χ., μέχρι την διακήρυξη της Τύρου από τον Αντίγονο Μονόφθαλμο) είχαν σκοπό να υποβοηθήσουν μιαν λογική απάντηση στα κρίσιμα ερωτήματα που προκύπτουν. Εξετάστηκε ο θάνατος του Αντιγόνου Μονοφθάλμου ο οποίος πέθανε το 301 π.Χ. και ανακηρύχτηκε βασιλεύς μαζί με το γιο του Δημήτριο Πολιορκητή το 306 π.Χ., μετά από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας στην Κύπρο.
ΑΡΧΑΙΓΝΩΜΩΝ
ΝΕΩΤΕΡΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΑΥΤΗ :
ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ....
Nέα ερωτηματικά βασανίζουν τους αρχαιολόγους που ασχολούνται με την ανασκαφή του Τύμβου Καστά στην Αμφίπολη.
Πώς ερμηνεύεται το ότι η μαρμάρινη θύρα, αυτής που συνδέει άμεσα την Αμφίπολη με τον τάφο του Φιλίππου στη Βεργίνα λόγω ομοιότητας, βρέθηκε κομματιασμένη ενώ το περιθύρωμά της άθικτο; Εάν η θραύση της θύρας οφείλεται σε σεισμό ή δονήσεις που προκλήθηκαν από βομβαρδισμούς, πώς είναι δυνατόν να επηρεάστηκαν μόνο τα θυρόφυλλα και όχι το πλαίσιό τους;
Οι ειδικοί δεν έχουν εξήγηση για το πώς έσπασε η πόρτα, προφανώς όμως μοιάζει απίθανο να έχει σπάσει από φυσικά αίτια. Τότε την έσπασαν οι τυμβωρύχοι; Ίσως ναι, ίσως όχι. Από την άποψη της εξαγωγής συμπερασμάτων για το μνημείο, η μαρμάρινη θύρα είναι ένα εύρημα σημαντικότερο ακόμη και από τις Καρυάτιδες, καθώς μαρτυρά ενδεχομένως διαφορετικές φάσεις στη μακραίωνη ιστορία του Τύμβου.
Στο ίδιο τοίχο με τη σπασμένη θύρα, υπήρχε η γνωστή μικρή οπή, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να έχουν διεισδύσει οι τυμβωρύχοι. Και εάν αυτό ισχύει, τότε δεν θα είχαν κανένα λόγο να σπάσουν την πόρτα για να εισχωρήσουν στο μνημείο. Παρόλ' αυτά, θα μπορούσε να ισχύει ένα δεύτερο σενάριο: Ο τάφος να έχει συληθεί σε πολύ πρώιμο στάδιο και η θραύση της θύρας να συντελέστηκε κατά την πρώτη αυτή λεηλασία. Κατόπιν ο τάφος επιχώθηκε πλήρως και σφραγίστηκε, αφήνοντας περιθώριο μόνο για το μικρό «λαγούμι» κοντά στην οροφή.
Οι υποθέσεις για το τι συνέβη στην μαρμάρινη θύρα με το ιωνικό περιθύρωμα θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν ή και να εκλείψουν, αρκεί να γνωρίζαμε εάν ισχύει στην πράξη η εκτίμηση του γεωλόγου κ. Λάζαρου Πολυμενάκου ότι στον Τύμβο Καστά υπάρχει και δεύτερη είσοδος.
Στην τρισδιάστατη αναπαράσταση του Λόφου, ο ειδικός επιστήμονας σημειώνει τη θέση ενός πιθανού δεύτερου ορύγματος εισόδου, στην βορειοδυτική πλευρά, περίπου στο ένα τέταρτο του κύκλου αριστερά από τις Σφίγγες. Με αυτήν ο τάφος θα ήταν διπλά ευάλωτος -ή και διπλά προστατευμένος, εάν αποδεικνυόταν μια τυφλή, αδιέξοδη «ψευδο-είσοδος».
Ανεξάρτητα εάν η σύραγγα με τους ενδιάμεσους θαλάμους όπως έχουν αποκαλυφθεί έως τώρα εξακολουθεί ενιαία ή πρόκειται για πολλαπλές και ανεξάρτητες ταφές, αυτό που φαίνεται είναι ότι το μνημείο αναπτύσσεται προς τα βορειοανατολικά. «Στρίβει», δηλαδή, προς τα δεξιά, σαν ο αρχιτέκτονας να ήθελε να αποφύγει κάτι στο κέντρο του λόφου ή, απλώς να προσφέρει θέα στον νεκρό προς την κοιλάδα του Στρυμόνα και τη θάλασσα στο βάθος.
Από γεωφυσικής άποψης, γύρω από το μνημείο που αποκαλύπτεται σταδιακά, υπάρχει ένα άλλο μνημείο, εξίσου αξιοθαύμαστο για την τεχνική αρτιότητα, την πρωτοτυπία και τις διαστάσεις του. Η κατασκευή του Τύμβου συναρπάζει τους ειδικούς, οι οποίοι το θεωρούν μοναδικό, ακόμη και εάν στο εσωτερικό του δεν περιέχονταν ούτε Σφίγγες, ούτε Καρυάτιδες.
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι λίθινες κατασκευές, η σύραγγα με την καμαρωτή οροφή, μαρτυρούν μια λογική επίγειου αρχιτεκτονήματος, ενός μνημείου που δεν προοριζόταν να σκεπαστεί με τόνους χώματος. Ωστόσο, η εσωτερική επίχωση δείχνει ότι ο κατασκευαστής του προσπάθησε να συγκεράσει τη μεγαλοπρέπεια ενός υπέργειου μνημείου με τις στατικές ιδιαιτερότητες ενός υπόγειου. Το μέσον που επέλεξε για να στηρίξει το έργο του εσωτερικά, ήταν η επίχωση.
Τα χώματα που αφαιρούνται από τους ανασκαφείς, επί της ουσίας, είναι οι «μυς» του μνημείου. Χωρίς αυτούς, ο κίνδυνος της κατάρρευσής του αυξάνεται γεωμετρικά. Άρα, κατά κάποιο τρόπο, η αμμώδης επίχωση είναι το μέσον που χρησιμοποιεί το ίδιο το μνημείο για να προστατεύσει τα μυστικά του, εκβιάζοντας τους ερευνητές με την αυτοκαταστροφή του.
Όσο για το πώς συνδυάζεται η «υπόγεια» με την «επίγεια» λογική, ο τρίτος -και πιθανώς ο τέταρτος- θάλαμος, οι οποίοι αναπτύσσονται κατά βάθος, τουλάχιστον κατά δύο μέτρα πιο χαμηλά από το επίπεδο των προηγουμένων, ίσως προσφέρουν τις απαντήσεις που αναζητά η διεπιστημονική ομάδα των ανασκαφέων.
