Η πόλη Γέρασα στην Δεκάπολη της Κοίλης Συρίας

Μαινάδα από τον ναό του Διονύσου

Γέρασα καί Αντιόχεια η επί Χρυσορρόη ποταμώ
Ένα όμορφο ταξίδι πίσω στο χρόνο σε μια πόλη που γνώρισε δύναμη και δόξα, στα θέατρά της αντήχησε ο ελληνικός λόγος, από τους δρόμους της πέρασαν στρατηγοί θριαμβευτές και...

έμποροι της Ανατολής και σήμερα απλώνεται γύρω σου σιωπηλή περιμένοντας να διηγηθεί ιστορίες θριάμβου.

Η Γέρασα ήταν μια σπουδαία αρχαία ελληνική πόλη στην Δεκάπολη της Κοίλης Συρίας. Εκείτο μεταξύ της Πέλλας και της Φιλαδέλφειας. Ήταν κτισμένη στις όχθες του ποταμού Χρυσορρόα (σημ. Barada).

Ο πλούτος της πόλεως έμεινε στην ιστορία, ώστε να ονομάζεται "Πομπηία της Μέσης Ανατολής". Ο ιστορικός των Ελληνιστικών χρόνων Πολύβιος παρομοιάζει με στρατόπεδο (δύο κύριες λεωφόροι που την χώριζαν σε σχήμα σταυρού, σε τετράγωνα, τερμάτιζαν σε πύλες. Η Αγορά βρισκόταν στην μια πλευρά του κυρίου δρόμου, αλλά ποτέ πάνω σε αυτόν. Στις πλευρές της είχε στοές και άλλα δημόσια κτήρια. Η τέταρτη πλευρά της ήταν ανοικτή στον κύριο δρόμο.

Είσοδος του καθεδρικού ναού της πόλεως τα προπύλαια αντιστοιχούν με προγενέστερο ναό του Διονύσου

Οι δρόμοι είχαν ωραία πλακόστρωση κι αυστηρά πρόστιμα επιβάλλονταν για την ρύπανσή τους). Πράγματι η Γέρασα είχε δύο κάθετους, προς την κεντρική λεωφόρο δρόμους, οι οποίοι χώριζαν την πόλη σε 6 μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα. Η κεντρική λεωφόρος φέρει διπλή επιβλητική κορινθιακή κιονοστοιχία και ωραίο πλακόστρωτο που ακόμη σώζεται σε καλή κατάσταση.

Α: Ανασκαφή περιοχή
Β: Σύγχρονη πόλη

1. Αψίδα του αυτοκράτορα Αδριανού
2. Αμφιθέατρον
3. Νότια Πύλη
4. Ναός του Διός
5. Νότιο Θέατρο
6. Οβάλ πλατεία φόρουμ
7. Τετράπυλον
8. Νυμφαίον
9. Ναός της Αρτέμιδος
10. Βόρειο Θέατρο

11. Δυτικά Λουτρά
12. Ανατολικά Λουτρά
13. Βόρεια Πύλη
14. Ο καθεδρικός ναός και η Εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων
15. Εκκλησία των Αγίων. Πέτρου και Παύλου
16. Τρεις Εκκλησίες
17. Εκκλησία του Αγ. Γενέσιου
18. Συναγωγή
19. Προπύλαια
20. Εκκλησία των Προφητών, Αποστόλων και Μαρτύρων
21. Εκκλησία του Προκοπίου
22. Παρεκκλήσι του επισκόπου Marian
23. Εκκλησία του επισκόπου Ησαΐα

Εις την ελληνική αυτή πόλη από τα κτίρια που έχουν διασωθεί τα περισσότερα είναι της ρωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα να τα έκτισαν Ρωμαίοι λατίνοι αλλά Ρωμαίοι Έλληνες ανάλογα στους κατοίκους της περιοχής που αναφερόμαστε .Έχει επικρατήσει η άποψη να λέμε ρωμαϊκό και όχι ρωμαϊκής περιόδου που είναι και το σωστό.

Αρχαίες ελληνικές επιγραφές από την πόλη, αλλά και φιλολογικές μαρτυρίες τόσο του Ιαμβίχου[1], όσο και του Μεγάλου Ετυμολογικού[2], συνδέουν την ίδρυση των Γεράσων με τον Μεγάλο Αλέξανδρο, ή τον στρατηγό του Περδίκκα που εγκατέστησαν εκεί γερασμένους Μακεδόνες στρατιώτες. Το γεγονός αυτό θα έλαβε χώρα κατά την άνοιξη του 331 π.Χ., όταν ο Μέγας Αλέξανδρος έφυγε από την Αίγυπτο, διέτριψε στην Συρία και μετά κατευθύνθηκε για την Μεσοποταμία.

Το γεγονός αυτό συνδέεται με την επανάσταση των Σαμαρειτών που έκαψαν ζωντανό τον Μακεδόνα στρατηγό Ανδρόμαχο και ο Έλληνας βασιλιάς τους τιμώρησε ξανακτίζοντας την Σαμάρεια ως ελληνική πόλη.

Το Νυμφαίον 191 μ.Χ.

Απόδοση του Νυμφαίου και του ναού της Αρτέμιδος

Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η περιοχή περιήλθε στον Πτολεμαϊκό έλεγχο και με την μάχη του Πανείου (198 π.Χ.) στους Σελευκίδες. Κατά την συνήθεια των Ελλήνων ηγεμόνων της Συρίας, η Γέρασα μετονομάστηκε στο εξής σε Αντιόχεια η επί Χρυσορρόη ποταμώ. Πιθανόν να την ξαναέκτισε ή ο Αντίοχος Γ' ο Μέγας μετά την μάχη του Πανείου, ή ο Αντίοχος Δ' Επιφανής που προήλασε ως την Αίγυπτο.

Ο ναός της Αρτέμιδος 150-160 μΧ.

Ο μαρμάρινος ναός της Αρτέμιδας, που στολίζει τη σύγχρονη πόλη, τελειοποιήθηκε το 150 π.Χ. στη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Αντωνίνου του Πίου. Όλο το οικοδόμημα είχε δώδεκα κολώνες κορινθιακού ρυθμού και από αυτές σήμερα ένδεκα βρίσκονται όρθιες στο σημείο που τοποθετήθηκαν την αρχαία εποχή. Ο αρχαίος ναός εντυπωσιακός ακόμη και σήμερα τονίζει την ακμή της αρχαίας πόλης

Κοιτάζοντας έξω από τη Μεγάλη Πύλη του Ναού της Αρτέμιδος στη σύγχρονη πόλη της Γέρασα.

Λεπτομέρεια του ναού της θεάς Αρτέμιδος

Εσωτερικά του ναού της Αρτέμιδος

Στην πόλη αυτή γεννήθηκε ο μεγάλος μαθηματικός Νικόμαχος της Γεράσας που έζησε από το 60 έως το 120 μ.Χ. Πασίγνωστα είναι τα έργα του «Αριθμητική Εισαγωγή», όπως επίσης «Η θεολογία των Αριθμών», “Το εγχειρίδιο των Αρμονικών» και πολλά άλλα. Στην «Αριθμητική Εισαγωγή» χρησιμοποίησε αραβικούς αριθμούς και μεταφράστηκε από τα ελληνικά στα ρωμαϊκά. Το βιβλίο αυτό αποτέλεσε βασικό εγχειρίδιο για τη γνώση των μαθηματικών πάνω από χίλια χρόνια.

Μωσαϊκά βυζαντινής περιόδου .

Στα απομνημονεύματά του για την αριθμητική του Νικομάχου του Γερασηνού γράφει: Γέρασα δε λέγεται από τους συστρατεύσαντας τω Αλεξάνδρω γέροντας και μη δυνηθέντας πολεμείν εκεί την οίκησιν ποιήσασθαι.

Ο αύλιος χώρος ανάμεσα στον καθεδρικό ναό και την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων

Στην αυλή του καθεδρικού ναού βρίσκεται η «πηγή του θαύματος». Στην αντίστοιχο γιορτή, ήταν σύνηθες εδώ να έρχονται για να τιμήσουν το θαύμα της Κανά

Η πόλη Γεράσα (Gerasa,Jerash) των ελληνορωμαϊκών χρόνων ήταν μια ακμάζουσα πόλη της ελληνιστικής ανατολής. Τον δεύτερο αιώνα π.Χ.. κατοικείτο, από πληθυσμό που το μεγαλύτερο μέρος του ήταν ελληνικό ,ελληνιστικό και το υπόλοιπο σημιτικής προέλευσης.

Macelllum, Το μάκελλον είναι ένα κτήριο την ρωμαϊκή περίοδο όπου μέσα πωλούνταν φρούτα και λαχανικά ήταν μια κλειστή αγορά Σε Κάθε μάκελλο πωλούνται διάφορα είδη προϊόντων, ανάλογα με την τοπική διαθεσιμότητα, αλλά δεν ήταν ασυνήθιστο να εισάγουν αυτά τα φαγώσιμα από άλλα μέρη

Το μάκελλον

Η κεντρική λεωφόρος φέρει διπλή επιβλητική κορινθιακή κιονοστοιχία και ωραίο πλακόστρωτο που ακόμη σώζεται σε καλή κατάσταση.

Οι κίονες της Cardo (ο δρόμος της ρυμοτομίας την ρωμαϊκή εποχή Βορρά -Νότου )της Γέρασα, μήκους 800 μέτρων από την Οβάλ πλατεία ,το Φόρουμ, μέχρι την Βόρεια Πύλη. Τα κιονόκρανα του πρώτου τομέα είχαν γλυπτό ιωνικού ρυθμού, ενώ εκείνα του δεύτερου τομέα (όπως φαίνεται εδώ) είναι Κορινθιακού ρυθμού .

Ο πρώτος τομέας με τα ιωνικού ρυθμού κιονόκρανα

Το φόρουμ (Οβάλ πλατεία) η Αγορά της Ρωμαϊκής εποχής

Δεξιά το Τετράπυλον και στο βάθος το Πρόπυλον

Η Γέρασα ήταν μια σπουδαία αρχαία ελληνική πόλη στην Δεκάπολη της Κοίλης Συρίας. Βρισκότανε μεταξύ της Πέλλας και της Φιλαδέλφειας. Ήταν κτισμένη στις όχθες του ποταμού Χρυσορρόα. Ο πλούτος της πόλεως έμεινε στην ιστορία, ώστε να ονομάζεται "Πομπηία της Μέσης Ανατολής".

Βόλτα στην Αγορά της Γέρασα .μορφές ανθρώπινες για κατανόηση της κλίμακας των κατασκευών

Ένα δρώμενο πανηγυριού στην Αγορά και στον περιμετρικό χώρο .Η Γέρασα ζει μέχρι σήμερα

Φωτογράφιση ενός γάμου τον 21 αιώνα στην Γέρασα μέσα στο Νότιο Θέατρο

Πριν αρκετά χρόνια τον 20 αι. κυρίως κοπάδια αιγοπροβάτων διαπερνούσαν τον χώρο της Αγοράς

Το Βόρειο τετράπυλο

Βόρειο Τετράπυλον Στο βάθος το Πρόπυλον

Το πρόπυλον

Η ΑΨΙΔΑ ΤΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥ

Η Αψίδα του Αδριανού -Λεπτομέρειες

Μέρος από την Αψίδα του Αδριανού

Η Αψίδα του Αδριανου .Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την Γέρασα το 129-130 μ.Χ. Η θριαμβευτική αψίδα (ή η Αψίδα του Αδριανού) χτίστηκε για να γιορτάσει την επίσκεψή του.

ΤΑ ΘΕΑΤΡΑ

Το Νότιο Θέατρο της Γέρασα χτισμένο από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό (90 μ.Χ.) ήταν σε θέση να φιλοξενεί περίπου 5000 θεατές.

Το Βόρειο θέατρο

Το Βόρειο θέατρο είχε επίσης χρήση και ως αμφιθέατρο ,για τις συνελεύσεις δίκες και άλλες λειτουργίες της ελληνικής πολιτείας

Τα Λουτρά με το Νότιο Θέατρο στο παρασκήνιο.

Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΣ

Άποψη του ναού του Δία,

Άποψη του ναού του Δία, ο πρώτος που χτίστηκε τον 1ο αι. π.Χ., αλλά αργότερα άρχισε να υποβάλλεται σε αρκετές τροποποιήσεις. Μόνο εν μέρει έχει ανασκαφεί, οι στήλες του έχουν φτάσει μέχρι και 15 μ

ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ

Η Βόρεια Πύλη της Γέρασα

Η Νότια Πύλη

Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου

Οι αρχαίες ελληνικές επιγραφές από την πόλη καθώς και οι λογοτεχνικές πηγές τόσο από την Ιάμβικη όσο και από τη Μεγάλη Ετυμολογία δημιουργούν την ίδρυση της πόλης ως του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή του στρατηγού Περδίκκα που εγκατέστησε ηλικιωμένους Μακεδόνες στρατιώτες εκεί (Γερασμένος- σημαίνει ηλικιωμένος στα ελληνικά ). Αυτό συνέβη την άνοιξη του 331 π.Χ., όταν ο Αλέξανδρος έφυγε από την Αίγυπτο, διέσχισε τη Συρία και στη συνέχεια πήγε στη Μεσοποταμία.

Μωσαϊκά δάπεδα βυζαντινής περιόδου από τον ναό των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού.Έλλην ναυτικός το χρηματοδότησε ως προσφορά στον ναό .

Η πόλη τελικά έφτασε στα 800 χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα μέσα στα τείχη της. Η περσική εισβολή στο 614 μ.Χ. προκάλεσε την ταχεία πτώση της Γέρασα. Ωστόσο, η πόλη συνέχισε να ανθίζει κατά την περίοδο της δυναστείας Umayyad, όπως φαίνεται από πρόσφατες ανασκαφές. Το 749 μ.Χ., ένας μεγάλος σεισμός κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλεως και της γύρω περιοχής. Κατά την περίοδο των Σταυροφοριών, μερικά από τα μνημεία μετατράπηκαν σε φρούρια, συμπεριλαμβανομένου του ναού της Αρτέμιδος. Μικροί οικισμοί συνεχίστηκαν στη Γέρασα να ευημερούν κατά τη διάρκεια των περιόδων των Ayyubid, Mameluk και της οθωμανικής περιόδου. Η ανασκαφή και η αποκατάσταση του Jerash είναι σχεδόν συνεχής από τη δεκαετία του 1920.

ΜΙΚΡΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΓΕΡΑΣΑ

Παρατηρώντας πώς θεωρούν την πόλη αυτή σήμερα και κύρια οι διαμένοντες Άραβες, εκεί ως τουριστικό χώρο,αναγράφεται η πόλη ως Ρωμαϊκή στους τουριστικούς οδηγούς και αλλού .Πρέπει να γίνει κατανοητό παρόλα αυτά ,εκεί διέμεναν κυρίως Έλληνες οι ιδρυτές της πόλεως, τα κτίσματα που το καθένα δημιουργήθηκε μέσα από την αρχιτεκτονική μορφή της εποχής που υπήρξε όμως και ο οργανισμός της πόλεως δημιουργήθηκαν από Έλληνες ίσως Ρωμαίους πολίτες αλλά Έλληνες, η πόλη είναι δημιούργημα Ελλήνων των εκεί κατοικούντων,Αργότερα υπήχθη στην ρωμαϊκή επικράτεια αλλά αυτό δεν την κάνει ρωμαϊκή πόλη αλλά Ρωμαίους υπηκόους του κατοίκους της