Μορφές και δρώμενα στην Ελληνική αγγειογραφία κατά την αρχαιότητα

Η γέννηση της θεάς Αθηνάς

Α- Δρώμενα από ένα Εξάλειπτρον που ανήκει στον μελανόμορφο ρυθμό της πρώιμης περιόδου έχει ύψος 14 εκ.και χρονολογείται περί το 570 - 560 π.Χ.,βρίσκεται στο Παρίσι,στο Μουσείο του Λούβρου, αριθ. Ευρ. CA 616Ο

Το εξάλειπτρον ήταν ένα σκεύος αποδέκτης που χρησιμοποίησαν οι γυναίκες για την τουαλέτα τους, ειδικά για να κρατούν αρωματισμένα χείλη. Ο τύπος του αγγείου αυτού, ο οποίος παλαιότερα ήταν γνωστός με το όνομα "πλημοχόη" ή "κώθων" έχει ταυτιστεί με βεβαιότητα προσφάτως με το "εξάλειπτρον", για το οποίο γίνονται αναφορές στα αρχαία κείμενα. Τέτοια αγγεία εικονίζονται συχνά σε σκηνές καλλωπισμού των γυναικών, σε γαμήλιες τελετές, σε συμπόσια ή παραστάσεις λατρείας του νεκρού. [αρχγν] Έχουν βρεθεί σε τάφους γυναικών ως κτερίσματα και σε Ιερά ως αναθήματα. Πιθανότατα προορίζονταν για αρωματικά έλαια και αλοιφές.

Στην αγγειογραφία που το περιβάλλει η κύρια σκηνή δείχνει , ίσως για πρώτη φορά στην Αττική γη , τη γέννηση της Αθηνάς, με τη νεαρή θεά που αναδύεται από το κεφάλι του πατέρα της Δία. Το αγγείο αυτό είναι χαρακτηριστικό του δεύτερου τετάρτου του 6ου αιώνα π.Χ., όταν η Αθηναϊκή τέχνη απελευθερώθηκε από την Κορινθιακή επιρροή για να επικεντρωθεί στην εκπροσώπηση των μυθολογικών δρώμενων και επομένως στην απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής.

Το όνομά του αγγείου «εξάλειπτρον» προέρχεται από την ελληνική που σημαίνει "να χρίσουν", και χρησιμοποιήθηκε για να κρατήσει αλοιφές, σκόνες και αρωματικά έλαια. Η διακριτική μορφή του κεντρικού υποδοχέα σχήματος κυπέλλου, με το χείλος που περιστρέφεται προς τα μέσα, σχεδιάστηκε για την πρόληψη διαρροών. [αρχγν] Το πεπλατυσμένο χείλος σε αυτό εδώ είναι διακοσμημένο με ζωφόρο που απεικονίζει ζεύγος μαχόμενων οπλιτών.Τα "πόδια", ωστόσο, είναι διακοσμημένα με τρία πιο ζωηρά έργα ζωγραφικής, η κύρια σκηνή που δείχνει τη γέννηση της Αθηνάς, ένα πολύ δημοφιλές θέμα.

Σκηνές μάχης. Εικονίζονται έξοχα σχεδιασμένες με λεπτομέρεια μορφές οπλιτών. Πιθανά η απεικόνιση να αναφέρεται σε μυθολογική ή επική μάχη.

Η γέννηση της Αθηνάς

Ένα μαντείο είπε στον Δία ότι θα εκθρονιστεί από τον γιο που θα είχε με τη Μήτι, την πρώτη του σύζυγο. Για να αποφύγει αυτή τη μοίρα, κατάπιε τη Μήτι, η οποία ήταν ήδη έγκυος με την κόρη τους. Αργότερα, όταν διαμαρτυρήθηκε για τρομερούς πονοκεφάλους, ο Ηφαιστος χώρισε το κεφάλι του με τσεκούρι. Έτσι γεννήθηκε η Αθηνά, που ξεχύθηκε από το κεφάλι του Δία γεμισμένο με πανοπλία.

Η Μήτις ήταν, κατά τον Ησίοδο, κόρη του Ωκεανού και της Τηθύος και πρώτη σύζυγος του Δία. Κατά τον Ακουσίλαο η Μήτις γεννήθηκε μαζί με τον Έρωτα και τον Αιθέρα, από την ένωση του Ερέβους και της Νύχτας, που προήλθαν από το Χάος.
Θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά. Η Μήτιδα ήταν η προσωποποίηση για τους αρχαίους όχι απλά της σοφίας και της φρόνησης αλλά του είδους της πονηριάς και της επαγρύπνησης που εκπροσωπεί από τους ανθρώπους ο Οδυσσέας και από τα ζώα η αλεπού.
Η Μήτις είναι αυτή που για να βοηθήσει το Δία προσέφερε στον Κρόνο το εμετικό φάρμακο που θα τον εξαναγκάσει να ξεράσει τα παιδιά του που είχε καταπιεί. Μετά τη νίκη του στην Τιτανομαχία ο Δίας αρχίζει τη βασιλεία του με τον γάμο του με τη Μήτιδα, που του προσφέρει μια πολύτιμη συμμαχία.
Σύμφωνα με έναν χρησμό η Μήτις θα γεννούσε πρώτα μια κόρη και έπειτα έναν γιο που θα καταλάμβανε την εξουσία και θα κυβερνούσε θεούς και ανθρώπους. Μόλις ο Ζευς πληροφορήθηκε τον χρησμό, φοβούμενος μην πάθει ότι και ο πατέρας του Κρόνος, κατάπιε τη Μήτιδα, ενώ κυοφορούσε ακόμη την Αθηνά. Έπειτα με τη βοήθεια του Ηφαίστου, ο Δίας γέννησε την Αθηνά, ενώ η Μήτις παρέμεινε μέσα του.
Το παιδί της Μήτιδος, η Αθηνά επίσης θεά της σοφίας γεννήθηκε πάνοπλο και τρομερό από το κεφάλι του Δία με τη βοήθεια μιας τσεκουριάς του Ηφαίστου.

Το διακοσμητικό σχέδιο που υιοθετείται εδώ είναι απόλυτα παραδοσιακό. Ο Δίας στέκεται ενθουσιασμένος στη μέση, με την αστραπή και το σκήπτρο στο χέρι, ενώ η Αθηνά, που φεύγει από το κεφάλι του, χαιρετίζεται από έξι θεότητες. Δίπλα στον Δία είναι οι Ειλείθυιες , δίδυμες θεές που προστάτευαν τον τοκετό. επίσης παρόντες είναι ο Ήφαιστος, ο σιδηρουργός θεός με το διπλό του τσεκούρι, και ο Ποσειδώνας με την τρίαινά του. [αρχγν] Στα πλάγια είναι δυο θεές που είναι λιγότερο εύκολο να αναγνωριστούν: αν υποθέσουμε ότι η κάθε μία συνδέεται με τον γειτνιάζοντα άνδρα , τότε η μορφή στα αριστερά θα είναι η Αφροδίτη και η δεξιά ανήκει στην Αμφιτρίτη.

Η γέννηση της Αθηνάς. Είναι εδώ παλαιότερη απεικόνιση της γέννησης της Αθηνάς. Στη μέση ο ένθρονος Δίας με σκήπτρο και κεραυνό. Από το κεφάλι του προβάλλει η πάνοπλη Αθηνά. Δεξιά και αριστερά του Διός οι δίδυμες Ειλείθυιες, οι προστάτιδες της γέννας, ενώ απομακρύνονται τρομαγμένοι ο Ποσειδώνας και ο Ήφαιστος. Τη σκηνή συμπληρώνουν δύο ακόμη θεότητες.Αριστερά πρέπει να είναι η Αφροδίτη ως σύζυγος του Ηφαίστου και δεξιά η Αμφιτρίτη ως σύζυγος του Ποσειδώνα

Για τον Αθηναίο ζωγράφο

Ο ζωγράφος αυτός δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο τέταρτο του 6ου αιώνα π.Χ., μια εποχή που η αθηναϊκή τέχνη απελευθερωνόταν από την κορινθιακή επιρροή και ανέπτυξε το δικό της μυθολογικό ρεπερτόριο. [αρχγν] Αυτό θα ήταν επομένως μια από τις πολύ παλιότερες αττικές εικόνες της γέννησης της Αθηνάς.

Ο Ζωγράφος C [C ως συντομογραφία του Corinthianising (Κορινθιάζων) είναι ένας καλλιτέχνης της Αττικής Αυτό το εξάλειπτρον αποδίδεται σε αυτόν που ονομάζεται έτσι για το « κορινθιακό» στυλ του, που είναι ορατό εδώ στη ζωφόρο με τους οπλίτες κάτι που θυμίζει πρωτοκρινθιακή δουλειά. Τα υπόλοιπα, όμως, είναι καθαρά αττικό στο μνημειώδες τόσο των μορφών όσο και της σύνθεσης.

Η Κρίση του Πάρη

Στις δύο άλλες πλευρές στην μία δείχνει την κρίση του Πάρη (που προσπαθεί να δραπετεύσει καθώς ο Ερμής φέρνει μαζί του τις τρεις θεές, ενώ πιθανά η Πειθώ προσπαθεί να τον κρατήσει πίσω και στην άλλη, μια τελετή γάμου με παρευρισκόμενους θεούς

Στην ελληνική μυθολογία η Πειθώ ήταν η θεά που προσωποποιούσε την πειθώ, τη μεγάλη και πολύπλευρη δύναμη του ανθρώπινου λόγου. Η Πειθώ ωστόσο εμφανίζεται αρχικώς ως θεότητα όχι του λόγου, αλλά της ερωτικής δράσεως, δηλαδή του έρωτα και του γάμου. Αναφέρεται, κάπως συγκεχυμένα, ως κόρη της Αφροδίτης και του Ερμή. Η Πειθώ λατρευόταν άλλοτε ως αυτόνομη θεότητα και άλλοτε ως βοηθός άλλων θεοτήτων, όπως της Αφροδίτης, του Πόθου, του Ιμέρου, των Ωρών και των Χαρίτων. Σπανιότερα το κύριο όνομα «Πειθώ» απαντάται ως επίθετο και θρησκευτική επίκληση της θεάς Αφροδίτης και της θεάς Αρτέμιδος. και μια πομπή γάμου. Αυτή η τελευταία εικόνα υποδηλώνει ότι το σκεύος μπορεί να ήταν δώρο γάμου.

Η κρίση του Πάρη. Κι αυτή θεωρείται μια από τις παλαιότερες απεικονίσεις «της κρίσης του Πάρη». Δεξιά είναι ο Πάρις βοσκός που απομακρύνεται από το δρώμενο . Ακολουθεί η Ήρα, ο Ερμής, η Αφροδίτη και η Αθηνά. Ο Ερμής, με ανασηκωμένο χέρι ανακοινώνει στην Αφροδίτη το αποτέλεσμα της κρίσης. Στην αριστερή άκρη εμφανίζεται η Έρις.Η Έριδα ήταν θεότητα Ήταν κόρη της Νυκτός και θεά της ζήλιας, της διχόνοιας, του τσακωμού και του καυγά. Κατά άλλους ήταν αδερφή τού Άρη. Παριστάνεται συνήθως να κουτσαίνει ή να καμπουριάζει, εκτός όταν σπέρνει τα ζιζάνια, οπότε ομορφαίνει και παίρνει καλό παρουσιαστικό, όπως μας λέει ο Όμηρος στην Ιλιάδα.

Γιατί ο Πάρις εμφανίζεται ως βοσκός ; Ο Πάρις ήταν παιδί του Πριάμου και της Εκάβης. Λίγο πριν γεννηθεί, η μητέρα του ονειρεύτηκε ότι είχε γεννήσει έναν αναμμένο δαυλό. Αυτό το όνειρο ερμηνεύθηκε από τον μάντη Αίσακο ως προμήνυμα της πτώσεως της Τροίας. Την ημέρα που γεννήθηκε ο Πάρις, ο Αίσακος είπε επιπλέον ότι το παιδί που θα γεννιόταν εκείνη την ημέρα θα έπρεπε να σκοτωθεί για να σωθεί το βασίλειο. [αρχγν] Παρότι ο Πάρις γεννήθηκε πριν νυχτώσει εκείνη την ημέρα, ο Πρίαμος λυπήθηκε το παιδί και δεν το σκότωσε, όπως και η Εκάβη, παρά την προτροπή της ιέρειας του Απόλλωνα, της Ηροφίλης. Ωστόσο, ο Πρίαμος διέταξε τον αρχιβοσκό του Αγέλαο να πάρει το παιδί και να το σκοτώσει, αλλά εκείνος, μη μπορώντας να βρει το κουράγιο να το κάνει, το άφησε στο όρος Ίδη, ελπίζοντας πως θα χανόταν εκεί. Το θήλασε όμως μια αρκούδα. Επιστρέφοντας στο σημείο μετά από 9 μέρες ο Αγέλαος εξεπλάγη που βρήκε το βρέφος ακόμα ζωντανό και το πήρε σπίτι του μέσα σε ένα δισάκι (πήρα στα αρχαία ελληνικά, από όπου και το όνομα του Πάρι) για να το αναθρέψει σαν δικό του παιδί, ενώ πήγε στον Πρίαμο τη γλώσσα ενός σκύλου ως απόδειξη της εκτελέσεως της διαταγής.

Μια γαμήλια τελετή της Αττικής

Γαμήλια αττική πομπή.Πρόκειται εδώ για μια παρουσία του Δία και της Ήρας που επιβαίνουν σε τέθριππο άρμα. Το "υπέρ την κεφαλήν" ιμάτιο της γυναικείας μορφής, αφού η Ήρα απεικονίζεται συχνά ωσαύτως με αποτέλεσμα να ονομαστεί "Ηραίο σχήμα" άρα εάν η γυναικεία μορφή είναι η Ήρα, τότε οι τρεις γυναίκες που βρίσκονται πλάι από τα άλογα θα είναι οι Ώρες.Οι Ώρες ήταν οι θεότητες των εποχών, οι θεότητες που, σύμφωνα με τον Όμηρο, ανοιγόκλειναν τις πύλες του ουρανού και περιποιούνταν τα άλογα και το άρμα της Ήρας. Άλλοτε πάλι τις βλέπουμε επιφορτισμένες με το ίδιο καθήκον κοντά στον Ήλιο.Οι Αθηναίοι, ως προστάτιδες της ανάπτυξης και της ευημερίας, τις ονόμαζαν Θαλλώ, Αυξώ και Καρπώ (φυτρώνω, αυξάνομαι, καρποφορώ). Τις παρουσίαζαν σαν νεαρές κοπέλες που κρατούσαν στα χέρια τους λουλούδι ή ένα φυτό όπως και δείχνει η εικόνα

Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, οι Αθηναίοι προτιμούσαν να παντρεύονται το χειμώνα. Πολλοί γάμοι τελούνταν το μήνα Γαμηλιώνα, ο οποίος αποτελούσε τον έβδομο μήνα του αθηναϊκού έτους και ήταν αφιερωμένος στην Ήρα, στην προστάτιδα του γάμου.
Οι μελλόνυμφοι τελούσαν τα προτέλεια, δηλαδή τις θυσίες για τον εξευμενισμό των θεών. [αρχγν] Στην Αθήνα, θυσίες γίνονταν προς τιμήν της Αφροδίτης, της Αρτεμης, της Ήρας, του Ουρανού και της Γης, των πατρογονικών θεών (Τριτοπατόρων) και της προστάτιδας της πόλης, της Αθηνάς

Β- Ένα άλλο αττικό εξάλειπτρον με ζωγραφική του ίδιου ζωγράφου C που έγινε το 580-570 π.Χ είναι αυτό όπου που βρίσκουμε ζωγραφισμένα δρώμενα και μάλιστα μερικά από αυτά έχουν το ίδιο θεματικό κύκλο

Ορισμένα αγγεία έχουν διακοσμήσεις που αναγνωρίζονται οι καλλιτέχνες. Αυτή είναι η περίπτωση του αγγείου που φυλάσσεται στο Palais des Beaux-Arts στη Λιλ. Η πρωτοτυπία της ζωγραφικής, η οργάνωση της διακόσμησης και η επιλογή των χαρακτηριστικών που φέρουν οι θεοί επέτρεψαν να φέρουμε άποψη για το αγγείο μας από άλλα κεραμικά. Το ύφος αυτού του ζωγράφου είναι κοντά σε αυτό των καλλιτεχνών της Κορίνθου. Δυστυχώς ποτέ δεν υπέγραψε τις παραγωγές του: Σήμερα είναι γνωστός με το παρατσούκλι "ζωγράφος C".

Το σκεύος αυτό θα μπορούσαμε να σκεφτούμε ότι ήταν ένα δώρο που προσφέρθηκε σε μια νύφη για να γοητεύσει τον άντρα της με τις γλυκές μυρωδιές του; Ή ένα βάζο που χρησιμοποιήθηκε για τον τελευταίο καλλωπισμό της νεκρής και στη συνέχεια τέθηκε στο πλευρό της; [αρχγν] Θα μπορούσε επίσης να δοθεί ως προσφορά στη θεά Αθηνά , που την βρίσκουμε αρκετές φορές σε αυτό το περιβάλλον. Αυτή η θεότητα αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλης λατρείας στην Αθήνα κατά την εποχή κατασκευής του αγγείου. Μέχρι σήμερα, το μυστήριο παραμένει . (Αριθμός απογραφής: Inv.At 763)

Η ζωγραφισμένη κάτω όψη του σκεύους .

Έτερη όψη - Πιθανά η μονομαχία του Αχιλλέα με τον Μέμνονα

Περί του Μέμνονος :Στην ελληνική μυθολογία ο Μέμνων ήταν βασιλιάς της Αιθιοπίας, γιος της Ηούς και του Τιθωνού, εγγονός του Λαομέδοντα και ανιψιός του Πριάμου. Σύμφωνα με αυτήν, του αποδίδεται η ίδρυση της Σούσας, ονομάστηκε Μεμνόνιο, όπου έφθασε αφού πέρασε πρώτα από την Αίγυπτο Ο Μέμνων ανατράφηκε από τις Εσπερίδες.[αρχγν] Όταν βασίλευε στην Αιθιοπία, την περίοδο του Τρωικού Πολέμου, προσέτρεξε αρωγός στον θείο του Πρίαμο εναντίον των Ελλήνων. Τα κατορθώματα του Μέμνονα στον πόλεμο αυτό περιγράφονται στη «Μικρή Ιλιάδα» και στο επικό ποίημα «Αιθιοπίς». Ο Μέμνων μονομάχησε με τον Αίαντα, χωρίς να υπάρξει νικητής. Στο πεδίο της μάχης βρέθηκε αντιμέτωπος του Αντιλόχου (που είχε τρέξει να βοηθήσει τον πατέρα του Νέστορα που κινδύνευε) και τον σκότωσε. Τότε ο Αχιλλέας, φίλος του Αντίλοχου, όρμησε εναντίον του Μέμνονα.

Η Ηώς και η μητέρα του Αχιλλέα, η Θέτις, φοβήθηκαν για την τύχη των παιδιών τους και ικέτευσαν τον Δία να παρέμβει. Ο Δίας ζύγισε τις μοίρες των δύο μαχητών και η μοίρα του Μέμνονα βάρυνε περισσότερο στον ζυγό. Μετά από αυτό, ο Αχιλλέας σκότωσε τον Μέμνονα, αλλά η Ηώς πέτυχε από τον Δία να καταστεί ο γιος της αθάνατος. Η Ηώς παρέλαβε το σώμα του Μέμνονα από την Τροία και το μετέφερε στην Αιθιοπία. Τα δάκρυα που έχυσε τότε η Ηώς, θεότητα της αυγής, έγιναν κατά τον μύθο οι σταγόνες της δρόσου που βρίσκουμε πολλά πρωϊνά πάνω στα φυτά.

Εξάλλου, οι σύντροφοι του Μέμνονα που τον θρήνησαν μεταμορφώθηκαν σε πουλιά, τις Μεμνονίδες όρνιθες, ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή τα πτηνά αυτά γεννήθηκαν από τη στάχτη του Μέμνονα, μετά την καύση του σώματός του. [αρχγν] Κάθε χρόνο από τότε εμφανίζονταν γύρω από τον τάφο του ήρωα σαν να τον θρηνούσαν Κατά μία παράδοση, ο τάφος του Μέμνονα βρισκόταν στην εκβολή του ποταμού Αισήπου, στα παράλια του Ελλησπόντου ενώ κατ΄ άλλη στη δυτική όχθη του Νείλου στις Θήβες της Αιγύπτου.

Το εξάλειπτρον κατασκευασμένο μεταξύ 575 και 555 π.Χ. Σκηνή από την Ιλιάδα Πιθανά κάποια μονομαχία του Διομήδη ...«Τὸν δ' ἄρ' ὑπόδρα ἰδὼν προσέφη κρατερὸς Διομήδης· μή τι φόβον δ' ἀγόρευ', ἐπεὶ οὐδὲ σὲ πεισέμεν οἴω. οὐ γάρ μοι γενναῖον ἀλυσκάζοντι μάχεσθαι οὐδὲ καταπτώσσειν· ἔτι μοι μένος ἔμπεδόν ἐστιν· ὀκνείω δ' ἵππων ἐπιβαινέμεν, ἀλλὰ καὶ αὔτως ἀντίον εἶμ' αὐτῶν·», δηλαδή, Τότες τον τήραξε λοξά και τούκανε ο Διομήδης «Μην ξεστομίσεις καν φεβγιό, μόνο τα λόγια χάνεις! Δε βρήκα απ' τους γονιούς μου εγώ στον πόλεμο να τρέμω, ή να ξεκόφτω... βρίσκεται καρδιά εδώ μέσα ακόμα! Μα αφτοί κι' οι διό απ' τα χέρια μας τα γλήγορα άλογά τους πίσω δε θαν τα παν, αν δα κι' ο ένας μας ξεφύγει.» (μετάφραση Αλεξ. Πάλλη) - Ραψωδία Ε΄

Ο Διομήδης (< Ζεύς (γεν.Διός) + μήδομαι (σκέφτομαι, συμβουλεύω), "αυτός που έχει θεϊκή σκέψη, που τον συμβουλεύει ο Δίας"[εκκρεμεί παραπομπή]) ήταν ήρωας της ελληνικής μυθολογίας και βασιλιάς του Άργους γνωστός, κυρίως, από τη συμμετοχή του στον Τρωικό Πόλεμο. Ήταν γιος του Τυδέα και της Δηιπύλης. Στην Ιλιάδα του Ομήρου, ο Διομήδης θεωρείται ως ο δεύτερος καλύτερος πολεμιστής των Αχαιών μαζί με τον Αίαντα. Ήταν ανηψιός του Ηρακλή και καλός φίλος του Οδυσσέα. Οι τρεις τους ήταν οι αγαπημένοι ήρωες της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα με την Αινειάδα του Βιργιλίου, ο Διομήδης ήταν ένας από τους πολεμιστές που εισέβαλαν στην Τροία χρησιμοποιώντας το Δούρειο Ίππο.Σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Διομήδης συμμετείχε στον πόλεμο με στόλο 80 πλοίων ο οποίος ήταν δεύτερος σε αριθμό συγκρινόμενος με τον αντίστοιχο του Αγαμέμνονος που αποτελείτο από 100 πλοία. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, ο Διομήδης αναπαρίσταται στο έπος ως ο πιο γενναίος πολεμιστής του Τρωικού πολέμου που ποτέ δεν διαπράττει ύβριν.

Σε ένα ακόμα περιστατικό από την Ιλιάδα, ο Διομήδης κι ο Οδυσσέας κλέβουν σε μια βραδινή επιχείρηση τα άλογα του Ρήσου, βασιλιά της Θράκης, από το Τρωικό στρατόπεδο. Αυτή τους η κίνηση καταδεικνύει το θάρρος και την πανουργία των δύο βασιλιάδων και επίσης εκπληρώνει το χρησμό που έλεγε ότι η Τροία δε θα έπεφτε ποτέ όσο τα άλογα του Ρήσου έβοσκαν στις Τρωικές πεδιάδες. Μια άλλη εκδοχή του μύθου ήθελε την κλοπή του Παλλαδίου αλλιώς η Τροία δε θα έπεφτε ποτέ (κάτι που επιτεύχθηκε επίσης από τον Διομήδη και τον Οδυσσέα).

Υπάρχει επίσης αναφορά σε μια αποστολή κατά την οποία ο Διομήδης και ο Οδυσσέας καταφέρνουν να διασώσουν τον καταραμένο και εγκαταλειμμένο Φιλοκτήτη του οποίου το Hράκλειο τόξο ήταν απαραίτητο για την κατάκτηση της Τροίας. Κατά μια άλλη εκδοχή, στην αποστολή αυτή συμμετέχει ο Οδυσσέας με τον γιο του Αχιλλέα, τον Νεοπτόλεμο.

Συχνά αναφέρεται από τον Όμηρο ως ο νεότερος βασιλιάς-πολεμιστής μεταξύ των Αχαιών και τρίτος σε δύναμη μετά τον Αχιλλέα και τον Τελαμώνιο Αίαντα. Εντούτοις, κατά τους επικήδειους αγώνες που έγιναν προς τιμήν του θανάτου του Πατρόκλου, ο Διομήδης νικά των Αίαντα και κερδίζει την πρώτη θέση στη σειρά των φιλικών αγώνων πυγμαχίας. Εκτός των πολεμικών αρετών και της γενναιότητάς του, ο Διομήδης χαρακτηρίζεται και από τη σοφία των απόψεών του η οποία φαίνεται να τον διακρίνει σε αρκετές κρίσιμες περιπτώσεις με αποτέλεσμα η γνώμη του να γίνεται δεκτή και σεβαστή ακόμα και από πολύ πρεσβυτέρους του συμπολεμιστές, συμπεριλαμβανομένου του Αγαμέμνονος και του Νέστορος.

Σε αυτή την όψη του εξάλειπτρου είναι πάλι η Κρίση του Πάρι . Δεξιά ο Πάρις απομακρύνεται γρήγορα από το δρώμενο αριστερά ο Ερμής στραμμένος προς την Αφροδίτη της ανακοινώνει το αποτέλεσμα πίσω από την Αφροδίτη η Ήρα με το "υπέρ την κεφαλήν" ιμάτιο, εφόσον η Ήρα απεικονίζεται συχνά ωσαύτως με αποτέλεσμα να ονομαστεί "Ηραίο σχήμα" όπου την ακολουθεί η θεά Αθηνά

Η «Κρίση του Πάρη»
Για να τιμήσει τους γάμους του Πηλέα με τη Θέτιδα, ο Δίας, οργάνωσε μια δεξίωση πάνω στον Όλυμπο. Κάλεσε όλους τους θεούς, τις θεές και τους ημιθέους εκτός από την Έριδα, τη θεά της διχόνοιας. Για εκδίκηση, η Έριδα πέταξε ένα χρυσό μήλο που έγραφε πάνω του τη λέξη «καλλίστη» (στη δοτική), δηλαδή «για την ομορφότερη», μέσα στη δεξίωση, προκαλώντας έτσι διένεξη ανάμεσα στις θεές για το ποια εννοούσε το μήλο.

Τελικώς κυρίως διεκδίκησαν το μήλο η Ήρα, η Αθηνά και η Αφροδίτη. Ζήτησαν από τον Δία να επιλέξει τη μία από αυτές. Ο Δίας, μη μπορώντας να αποφασίσει, επέλεξε τον Πάρι να κρίνει. Συνοδευόμενες από τον Ερμή, οι τρεις θεές πλησίασαν τον Πάρι καθώς έβοσκε τα βόδια του στο βουνό. Αμέσως προσπάθησαν να τον δωροδοκήσουν: Η Ήρα του προσέφερε πολιτική δύναμη για όλη την Ασία και πλούτη. Η Αθηνά, ικανότητα στη μάχη και σοφία. Η Αφροδίτη, τέλος, του προσέφερε την Ωραία Ελένη, την ομορφότερη γυναίκα πάνω στη Γη. Ο Πάρις επέλεξε την Αφροδίτη.

Αλλά η Ελένη ήταν ήδη παντρεμένη με τον βασιλιά Μενέλαο της Σπάρτης, οπότε ο Πάρις θα έπρεπε να την απαγάγει, όπως και έκανε. Σύμφωνα με μία εκδοχή, η Αφροδίτη ενεφύσησε έρωτα στην Ελένη για τον Πάρι, οπότε τον ακολούθησε με τη θέλησή της. Η εκστρατεία των Ελλήνων για να πάρουν πίσω την Ωραία Ελένη υπήρξε η αιτία του Τρωικού Πολέμου: Πράγματι, η Ελένη ήταν διάσημη για την ομορφιά της και είχε πολλούς μνηστήρες, τους γενναιότερους ευγενείς της Ελλάδας. Γι' αυτό, ακολουθώντας συμβουλή που έδωσε ο Οδυσσέας, ο πατριός ή πατέρας της ο Τυνδάρεως έβαλε όλους τους μνηστήρες να ορκισθούν ότι θα υπερασπίζονταν τον μελλοντικό γάμο της Ελένης, όποιος και αν ήταν ο σύζυγός της. Μόλις λοιπόν η Ελένη έφυγε με τον Πάρι στην Τροία, ο Μενέλαος υπενθύμισε αυτό τον όρκο.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

Βιβλιογραφία-Πηγές

Denoyelle Martine, Chefs-d'oeuvre de la céramique grecque dans les collections du Louvre, 1994, σελ. 66, n 28.

Kauffmann-Samaras Aliki, "Le Peintre Ο, peintre novateur de la céramique attique, dans la cole du du musée du Louvre", Revue du Louvre, 37, 1987, 5-6, σελ. 340-55.

Oursel H, 1984

"Le Musee des beaux-arts de Lille", Paris, ed.Dessain et Tolra, 1984. page 96

Guide des coll. Palais des B-Arts de Lille, 1997

"Guide des collections", Palais des Beaux-Arts de Lille, 1997, notice page 20, repr.

Talleux D., 2005

"Corpus vasorum antiquorum" France, Lille Palais des Beaux-Arts, Universite Charles-de-Gaulle, Paris, 2005, notice n°1-2 pages 25 a 29, repr. pl. 6 et 7

Le Palais des Beaux-arts de Lillle, 2006

"Le Palais des Beaux-Arts, Lille", Musees et Monuments de France et la Fondation BNP Paribas, 2006, pages 23-24, repr. coul. page 23.

Musee : Lille, Palais des Beaux-Arts

http://www.pba-lille.fr

-wikimedia.org/wikipedia/commons

Lorenzo Rocci (1956). Vocabolario Greco-Italiano. Società Ed. Dante Alighieri srl, σελ. 489. (Ιταλικά)
ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ