Ομιλία του κ. Κώστα Τασούλα στο επίσημο Συμβούλιο των Υπουργών Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης με θέμα τη συμβολή του πολιτισμού στην Ανάπτυξη. Ο κ. Κ. Τασούλας ξεκίνησε την ομιλία του ευχαριστώντας Γάλλο πολίτη που χθες επέστρεψε στην Ελλάδα αγγείο που είχε ιδιοποιηθεί πριν 40 χρόνια.
Ο Τασούλας ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι μόλις χθες έλαβε στα χέρια μέσω του διπλωματικού σάκου από την Μασσαλία το άνω τμήμα ενός πήλινου αμφορέα με λεπτές διακοσμήσεις στο σώμα του, το οποίο επέστρεψε στην Ελλάδα ένας Γάλλος πολίτης, κάτοικος Μασσαλίας, 90 ετών, και τον οποίο είχε ανακαλύψει και οικειοποιηθεί ο ίδιος προ 40 ετών κολυμπώντας σε κρητική ακρογιαλιά.
Προ ημερών ο ίδιος Γάλλος πολίτης, τον οποίο ο κ. Κώστας Τασούλας συνεχάρη ενώπιον των Ευρωπαίων Υπουργών Πολιτισμού, προσήλθε στο Ελληνικό Προξενείο στη Μασσαλία και παρέδωσε
το εύρημά του έχοντας επηρεασθεί από το γενικότερο κλίμα επαναπατρισμού των παράνομα κτηθέντων πολιτιστικών αγαθών.
Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο και για το μεγάλο αυτό σκοπό, συνέχισε ο κ. Κ. Τασούλας, οφείλουμε ως Ε.Ε. να ενισχύουμε συνεχώς τις θεσμικές μας πρωτοβουλίες για την αποτροπή παράνομης εξαγωγής πολιτιστικών θησαυρών και για την προώθηση επαναπατρισμού τους.
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΒΑΡΕΤΟ ......... ΑΛΛΑ ΤΟ ΑΝΑΡΤΆΜΕ ....ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΟΡΕΞΗ ΚΑΙ ΑΝΤΕΧΕΙ ....ΑΣ ΤΟ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ....
Ο κ. Τασούλας εν συνεχεία αναφέρθηκε στην συμβολή του πολιτισμού στην οικονομική ανάπτυξη λέγοντας τα εξής:
«Στην παρούσα χρονική συγκυρία, κατά την οποία η οικονομική κρίση έχει πλήξει τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το αίτημα για ανάπτυξη γίνεται ολοένα και πιο επιτακτικό, ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει αντίδοτο στην κρίση, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020», για μια βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς αποκλεισμούς που θα βασίζεται στη δημιουργικότητα και την καινοτομία. Η αναπτυξιακή διάσταση του πολιτισμού δεν έχει πλήρως αναγνωρισθεί στις στρατηγικές και πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη και για το λόγο αυτό χρειάζεται να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειές μας, προκειμένου να αξιοποιήσουμε στο έπακρο αυτή τη δυναμική του, κάτι το οποίο αποτέλεσε πρωταρχικό μέλημα και της Ελληνικής Προεδρίας, το περασμένο εξάμηνο, με τη διοργάνωση αντίστοιχων Συνεδρίων και την έκδοση Συμπερασμάτων για την πολιτιστική κληρονομιά ως στρατηγικό πόρο για μια βιώσιμη Ευρώπη.
Ο πολιτιστικός και ο δημιουργικός τομέας, ως ταχύτατα αναπτυσσόμενοι τομείς, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της απασχόλησης, που αποτελεί πρωταρχικό στόχο της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκθεση για την ανταγωνιστικότητα το 2010, οι εν λόγω τομείς αντιπροσωπεύουν το 4,5 % του ΑΕγχΠ και απασχολούν περίπου 8 εκατομμύρια ανθρώπους. Μεταξύ 2008 και 2011, η απασχόληση στον τομέα του πολιτισμού και της δημιουργίας αντιστάθηκε καλύτερα στις πτωτικές τάσεις, σε σχέση με το υπόλοιπο της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά, με βάση τα αποτελέσματα της EUROSTAT. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η μελέτη της Deloitte για την «αποτίμηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων των έργων πολιτισμού» που πραγματοποιήθηκε αυτόν τον χρόνο, ύστερα από αίτημα του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και καταδεικνύει τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που προκύπτουν για την τοπική και εθνική οικονομία από τις επενδύσεις στον τομέα του πολιτισμού. Συγκεκριμένα οι οικονομικές δραστηριότητες που είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεδεμένες με τον πολιτισμό, δημιουργούν έναν πολλαπλασιαστή 3,44 για την ελληνική οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ευρώ που επενδύεται, δημιουργεί αποτέλεσμα τρεις –τουλάχιστον- φορές μεγαλύτερο στην πραγματική οικονομία.
Ειδικότερα, ο τομέας της πολιτιστικής κληρονομιάς συμβάλλει αποφασιστικά στην οικονομική ανάπτυξη, εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας όσον αφορά στο επιστημονικό αλλά και στο υποστηρικτικό προσωπικό, καθώς και αυξημένα έσοδα για την τοπική και εθνική οικονομία, στο πλαίσιο ενός βιώσιμου πολιτιστικού τουρισμού. Η πολιτιστική κληρονομιά, η οποία προσδίδει ιδιαίτερη ταυτότητα στις πόλεις, μπορεί να λειτουργήσει ως μοναδικό, συγκριτικό πλεονέκτημα για την προσέλκυση τουριστών, επενδυτών και επαγγελματιών του πολιτιστικού χώρου, στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αναπτυξιακής στρατηγικής των πόλεων. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η αξία του τουρισμού στην ΕΕ ανέρχεται σε 415 δις ευρώ ετησίως και αντιπροσωπεύει 15 εκατομμύρια θέσεις εργασίας – πολλές από τις οποίες συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με την πολιτιστική κληρονομιά. Το 27 % περίπου των ταξιδιωτών της ΕΕ που ερωτήθηκαν στο πλαίσιο έρευνας του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με τον τουρισμό (Μάιος 2011), δήλωσαν ότι η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί βασικό στοιχείο για την επιλογή ενός προορισμού.
Από τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι ο πολιτιστικός και ο δημιουργικός τομέας, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελούν σημαντικούς αναπτυξιακούς παράγοντες για την οικονομία τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ο ρόλος τους αυτός θα πρέπει να τονιστεί στην αναθεωρημένη Στρατηγική «Ευρώπη 2020».
Εκτός όμως από το σημαντικό οικονομικό τους μέγεθος, οι εν λόγω τομείς αποτελούν καταλυτικούς παράγοντες και για την καινοτομία, συμβάλλοντας στην «έξυπνη» ανάπτυξη, στην οποία προσβλέπει η Στρατηγική «Ευρώπη 2020». Ειδικότερα, σε συνεργασία με τους τομείς της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, ο πολιτισμός μπορεί να συμβάλει στην απόκτηση δεξιοτήτων, με σκοπό αφενός τη δημιουργία καινοτόμων πολιτιστικών προϊόντων και σύγχρονων μεθόδων διαχείρισης του πολιτιστικού αποθέματος, με τη βοήθεια ψηφιακών τεχνολογιών, και αφετέρου την καλλιέργεια κριτικής σκέψης και την ενθάρρυνση ανάληψης πρωτοβουλιών, ειδικότερα από τους νέους, που είναι απαραίτητες για την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Επιπλέον, o πολιτισμός, και συγκεκριμένα η πολιτιστική κληρονομιά, μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση της καθημερινής ζωής των πολιτών, στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν, μέσω στοχευμένων δράσεων που αποσκοπούν στην ανάπλαση του αστικού τοπίου, στην αναζωογόνηση απομακρυσμένων αγροτικών και νησιωτικών περιοχών, στο πλαίσιο μιας πιο ισορροπημένης σχέσης μεταξύ ανάπτυξης και σεβασμού στο περιβάλλον.
Επίσης, η ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, που αποτελεί προτεραιότητα για τη «Στρατηγική 2020», μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προωθηθεί με πολιτικές που θα αποσκοπούν στη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών και ειδικότερα των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων στις πολιτιστικές δραστηριότητες και στο πολιτιστικό απόθεμα της Ε.Ε. Ο σεβασμός στην πολιτιστική πολυμορφία και η ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της ανάπτυξης στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, με την ραγδαία εξάπλωση των ψηφιακών τεχνολογιών.
Προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη που προκύπτουν από τον πολιτισμό στην οικονομική και κοινωνική ζωή των πολιτών, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενθαρρύνουμε τη δικτύωση όλων των εμπλεκομένων φορέων σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, να κινητοποιήσουμε την κοινωνία των πολιτών, να ευαισθητοποιήσουμε με κατάλληλες ενέργειες την κοινή γνώμη, ώστε να γίνει αντιληπτό ότι ο πολιτισμός μπορεί να έχει πρακτικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή και ότι δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά ανάγκη στη σύγχρονη κοινωνία. Οι συμπράξεις μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, αλλά και οι συνέργειες μεταξύ του πολιτισμού και άλλων τομέων, όπως ο τουρισμός και το περιβάλλον, μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Κατά συνέπεια, καθίσταται σαφές ότι ο πολιτισμός, πέραν της αξίας που έχει αυτός καθαυτός, έχει σημαντικά οφέλη σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο και είναι απαραίτητο να υπογραμμιστεί η συνεισφορά του στην αναθεωρημένη Στρατηγική «Ευρώπη 2020». Θα μπορούσε να διερευνηθεί η δυνατότητα συνεισφοράς του τομέα στο ετήσιο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι ο πολιτισμός υπάγεται αποκλειστικά και εξολοκλήρου στις επιταγές της οικονομικής πολιτικής της Ε.Ε.
