Φωτογραφίες των λεηλατημένων ψηφιδωτών βοηθούν να εντοπιστεί η ημερομηνία ίδρυσης της Ελληνικής πόλης Απάμειας .

Άνω ζώνη του μωσαϊκού από την Απάμεια. Εκπροσώπηση λατρευτικής προσφοράς του  Ἄρχιππου (= ηγέτης του ιππικού ), ενώπιον του Αντίπατρου και του γιου του Κάσσανδρου και του Μακεδονικού ιππικού των Ελλήνων , που δημιουργήθηκε από την ίδρυση της μακεδονικής  αποικίας της  Πέλλας επί του Ορόντου [ Ανώνυμος φωτογράφος, εικόνα τροποποιημένη από το D Zielinska]
Οι φωτογραφίες των λεηλατημένων ψηφιδωτών βοηθούν να εντοπιστεί η ημερομηνία ίδρυσης της Ελληνικής πόλης της «ελληνιστικής» εποχής  στην Συρία
Μία από τις μεγαλύτερες Ελληνικές πόλεις της «ελληνιστικής» εποχής , η Απάμεια, της οποίας τα ερείπια βρίσκονται στη σημερινή Συρία, ιδρύθηκε το φθινόπωρο του 320 π.Χ., αυτό δε καθορίστηκε από τον καθηγητή Marek T. Olszewski από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας από τις μέχρι σήμερα μελέτες του και που τελικά  διαπίστωσε . Μέχρι τώρα, οι ερευνητές θεωρούσαν ο΄τι αυτό μπορεί να  συνέβη τότε ,αλλά δεν υπήρχαν αποδείξεις.



Η χρονολόγηση ήταν δυνατή χάρη στην ανάλυση των φωτογραφιών του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο ανακαλύφθηκε και κλάπηκε το 2011. Οι μόνες γνωστές φωτογραφίες του μωσαϊκού ελήφθησαν από τους κλέφτες κατά τη στιγμή της κλοπής. Οι ληστές το διαχωρίζουν από το έδαφος και κατόπιν το επώλησαν σε συλλέκτες μέσω διεθνών εμπόρων. Η Interpol αναζητά επί του παρόντος το μωσαϊκό.

►Ο πίνακας φωτογραφήθηκε με κινητό τηλέφωνο από ανώνυμο άτομο. Οι εικόνες μεταδόθηκαν σε ειδικούς από καθαρή σύμπτωση, και σήμερα είναι ένα από τα πιο πολύτιμα αντικείμενα που επιθυμούσε να βρει η INTERPOL

Ιστορία του ελληνικού έθνους - Τόμος β΄  Κωνστ. Παπαρηγόπουλου 
"Χάρη σε πολλούς μήνες ιστορικών μελετών και την ανάλυση του έργου που είναι ορατή σε αρκετές φωτογραφίες, καταφέραμε να εντοπίσουμε τη σκηνή της ίδρυσης της Απάμειας , σε πάνω από 30 μορφές  που φαίνονται στις φωτογραφίες του ψηφιδωτού, συμπεριλαμβανομένων ιστορικών προσώπων  όπως οι στρατηγοί του και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος είναι μοναδικός ", λέει ο επικεφαλής του ερευνητικού έργου Καθ. Marek T. Olszewski από το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, ο οποίος έκανε τη σημαντική παρατήρηση μαζί με τον Δρ Houmam Saad.

Το ιππικό 

Ένα κομμάτι της ιστορίας των υλικών
Το πάνελ ήταν πιθανό μέρος ενός μεγαλύτερου έργου από μια πολύ μεγάλη αίθουσα μιας πλούσιας κατοικίας που ανήκει ίσως στο πιο σημαντικό πρόσωπο της τοπικής  διοίκησης που υπηρετούσε στην Απάμεια. Αυτός ο ορθογώνιος πίνακας, που υπολογίζεται ότι είναι 19 μ2 σε μέγεθος, περιβάλλεται από ένα γεωμετρικό πλαίσιο.
  • Περιείχαν διαφορετικές σκηνές διατεταγμένες σε τρεις ζώνες, μία πάνω από την άλλη , η μία στο μέσον είναι ευρύτερη από τοις άλλες δύο, που έχουν διαφορετικές διαστάσεις.
Οι σκηνές είναι ιστορικές, εξαιρετικά σπάνιες στα ελληνικά,ρωμαϊκής εποχής  ψηφιδωτά. Αναφέρουν την ιστορία της ίδρυσης της Πέλλας / Απάμειας και την περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της πόλης στον ποταμό Ορόντη.
Μπορούν να διακριθούν τρεις κύριες ομάδες σκηνών:

(1) η ίδρυση της Πέλλας επί  Ορόντου  από το θρυλικό  Ἄρχιππο
 
(2) η ίδρυση της πόλης ως Απάμεια επί του Ορόντου (παλαιότερα Πέλλα- Πέλλας επί  Ορόντου) από τον Σεέλυκο Α' Νικάτωρα  και την ταυτόχρονη  γενναιόδωρη οικονομική προσφορά της συζύγου του Απάμα(ς) για την ανάπτυξη της νέας αποικίας των Σελευκιδών το 300 π.Χ.
 

και (3) την ανέγερση των οχυρώσεων της πόλης γύρω από τα μνημειώδη δημόσια κτίρια και μια απεικόνιση της καθημερινής ζωής ενός χαρούμενου λαού που ζει στο πλούσιο οικισμό της Απάμειας  και στην ενδοχώρα. Χαρακτηριστικά του στυλ χρονολογούν τα πάνελ μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Δύο γυναικείες μορφές είναι στραμμένες και κοιτάζουν πορτραίτο πιθανά του ιδρυτού της πόλεως  Σέλευκου Α' Νικάνωρος 
Αρχικά θεωρήθηκε ότι η Απάμεια είχε ιδρυθεί από τον διάσημο Έλληνα άρχοντα βασιλέα Αλέξανδρο της Μακεδονίας, περί το  330 π.Χ. Πρόσφατα, οι επιστήμονες ευνόησαν την ιδέα ότι αυτή η μακεδονική των Ελλήνων αποικία ιδρύθηκε το 307-304 π.Χ. από τον Αντίγονο Α' τον Μονόφθαλμο, έναν από τους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπό το φως της τελευταίας ανακάλυψης, η θεωρία αυτή αποδείχθηκε επίσης εσφαλμένη.
"Μια από τις σκηνές στο μωσαϊκό δείχνει την ίδρυση αυτής της πόλης το 320 π.Χ., πιθανότατα το φθινόπωρο, από τον Αντίπατρο (αντιβασιλέας της αυτοκρατορίας) και τον γιο του Κάσσανδρο, διοικητή του μακεδονικού ιππικού", λέει ο καθηγητής Olszewski.
Κατά την άποψη του ερευνητή, αυτή είναι μια "εξαιρετικά σημαντική ανακάλυψη για την ιστορία της λεγομένης «ελληνιστικής» εποχής στη Μέση Ανατολή", πόσο μάλλον όπου το θέμα αυτό συζητείται συχνά στην  βιβλιογραφία.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, το κλεμμένο μωσαϊκό είναι περίπου 19 τετραγωνικά μέτρα και αποτελείται από τρεις λωρίδες με ορατές απεικονίσεις.
Σύμφωνα με την ανάλυση των σκηνών που είναι ορατές στο μωσαϊκό, η πόλη ήταν αρχικά μια μακεδονική των Ελλήνων στρατιωτική αποικία (320 π.Χ.) που ονομάζεται Πέλλα (προς τιμή της ευρισκομένης στον Ελληνικό χώρο πόλεως) . Αργότερα, περίπου το  300 π.Χ., ως αποτέλεσμα μιας «πράξης αναδιοργάνωσης» έλαβε το καθεστώς μιας πόλης, η οποία ονομάστηκε Απάμεια προς τιμήν της πρώτης συζύγου του βασιλιά Σέλευκου Α Νικάτωρα .........Και η  Απάμεια να συμβολίζει την ένωση του Σέλευκου με την Περσίδα Απάμα.

Κεντρική ζώνη του μωσαϊκού από την Απάμεια -Η ίδρυση της Πέλλας / Απάμειας επί του Ορόντου από τον Σέλευκο Α' Νικάτωρ  και τη δωρεά του στην Απάμα για την ανάπτυξη και την οχύρωση της πόλης. Άλλοι συμμετέχοντες της σκηνής είναι ο Άρχιππος, ο Αντίπατρος, ο Κάσσανδρος και ο Αντίοχος Α' Σωτήρας. Η αναπαράσταση της πόλης δείχνει τα κύρια κτίρια της. Στην κάτω ζώνη, η ενδοχώρα της πόλης Απάμεια με πηγές και λουτρά

►Η κεντρική ζώνη παρουσιάζει σκηνές που μπορούν να χωριστούν σε τρεις ομάδες: (1) έξι πλούσιους ανθρώπους  γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι  (2) μια πόλη με μνημειώδη κτήρια και (3) τεχνίτες και εργάτες που οικοδομούν τις οχυρώσεις. Ασημένια και χρυσά νομίσματα καλύπτουν το τραπέζι. Όλες οι φιγούρες που στέκονται και κάθονται γύρω από το τραπέζι έχουν ελληνικές λεζάντες. Ένας από αυτούς είναι ο Σέλευκος Α' Νικάτωρ αναγνωρίζεται και από τα κέρατα των ταύρων. Κρατάει στα χέρια του ένα μέτρο αρχιτέκτονα, σύμβολο του βασιλιά ως ιδρυτή της πόλης ( ktistes). Ο Αντίπατρος  κοιτάζει. Καθισμένοι στο τραπέζι είναι ο Αρχιππος, ο Απάμα - η πρώτη σύζυγος του Σελεύκου, ο Κάσσανδρος και ο Αντιόχοος Α Σωτήρ, γιος του Σελεύκου, ο οποίος έγινε μετέπειτα πολύ ισχυρός ηγέτης. Είναι όλοι ντυμένοι εξαιρετικά όπως οι Ελληνες ηγεμόνες την «ελληνιστική» εποχή , σε χιτώνια και πάλιες (Το Πάλλιον ή Πάλιο εκ του λατινικού ονόματος Pallium ονομαζόταν κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους κάθε τετράπλευρο τεμάχιο υφάσματος ή ορθογώνιο παραλληλόγραμμο για οποιονδήποτε σκοπό και αν χρησιμοποιούταν, ειδικότερα όμως αποτελούσε τεμάχιο ενδυμασίας, που αντιστοιχούσε με το αρχαίο ελληνικό ιμάτιο)   και που φορούν σε επίσημες διαδηλώσεις. (Η Απάμα έχει το κεφάλι της καλυμμένο  και φοράει χιτώνα και ιμάτιο.
Η πόλη περιβάλλεται από τεράστιους αμυντικούς τοίχους. Η Απάμα συνεισφέρει ένα τεράστιο χρηματικό ποσό για την κατασκευή της πόλης. Ο Σέλευκος παρουσιάζεται ως ιδρυτής, ενώ υπάρχουν και οι  άλλοι διάδοχοι  που  εκφράζουν με χειρονομίες την αλληλεγγύη τους με τη βασίλισσα και την γενναιόδωρη πράξη της , υποδεικνύοντας παράλληλα την προσωπική τους συμβολή στην ανάπτυξη της πόλης. Ένας ναός σε υψηλό βάθρο υψώνεται πίσω από τον Σέλευκο. μπορεί κανείς να δει την οροφή με ένα αέτωμα μπροστά, σε πέντε κίονες. μερικές στήλες μπορούν επίσης να παρατηρηθούν στο πλευρικό ύψος του ναού. Πίσω από τον στρατηγό και τους ηγεμόνες υπάρχει ένα μεγάλο οβάλ κτίριο με δύο δομές στον μακρύ άξονα της κεντρικής εσωτερικής αυλής. Πρόκειται για ιππόδρομο ή ρωμαϊκό σίρκους με ημικυκλική βάση  Το σίρκους  συνορεύει με διάφορα κτήρια, μεταξύ των οποίων ένα με μνημειακό  μέγεθος. Ανάμεσα στους τοίχους υπάρχουν πολλά διαφορετικά κτίρια δίπλα στον μνημειώδη ναό, αλλά το μωσαϊκό είναι σπασμένο σε αυτό το σημείο. Στο κάτω μέρος μπορεί κανείς να διακρίνει ένα μεγάλο βόδι που τραβάει κάτι πολύ βαρύ. Μακριά από τα τείχη της πόλης, σε ένα μικρό κομμάτι, υπάρχει μια ημίγυμνη θηλυκή φιγούρα που πρέπει να χαρακτηρίζει να αντιπροσωπεύει τις Πηγές που γεμίζουν τον ποταμό Ορόντη , κρατώντας  στο χέρι της  αγγείο ή πίθο και να ρίχνει με αυτό ύδωρ...(;). Δύο οικοδόμοι εμφανίζονται να εργάζονται στις οχυρώσεις. Έξω από τον τοίχο υπάρχουν τρεις άλλοι οικοδόμοι που στερεώνουν ένα από τα μεγάλα ντυμένα πέτρινα τετράγωνα λιθάρια και έναν τέταρτο να απεικονίζεται να περπατά. ◄


Ο Σέλευκος Α¨ Νικάτωρ διακρίνεται από την επίστεψη με τα ταυρικά κέρατα
Ο ερευνητής προσθέτει ότι το μωσαϊκό δείχνει και την Περσίδα  βασίλισσα Απάμα. "Αυτό είναι το πρώτο και μόνο πορτρέτο της βασίλισσας από την αρχαιότητα γνωστό στους μελετητές", τονίζει ο ιστορικός.


Παρουσιάζεται σε καθιστική στάση, μπροστά σε ένα μεγάλο τραπέζι με ένα σωρό χρυσά και ασημένια νομίσματα που θα χρησιμοποιήσει για να χτιστεί ένα μέρος της νέας πόλης.
Σύμφωνα με τον Olszewski, το μωσαϊκό ήταν εν μέρει εμπνευσμένο από ζωγραφιές της ελληνιστικής εποχής ή από άγνωστα κείμενα της εποχής. Είχαν ίσως γίνει τον τέταρτο αιώνα, «Αυτό το μωσαϊκό είναι ένα από τα λίγα της ιστορίας με συγκεκριμένα θέμα ρωμαϊκής εποχής ψηφιδωτά που δημιουργήθηκαν από την την ελληνική αρχαιότητα.



 Είναι ένα έργο εξαιρετικής σημασίας για την ανοικοδόμηση της ιστορίας της Απάμειας και των Διαδόχων αλλά και ενός από τους διοικητές του στρατού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία μετά το θάνατό του », πιστεύει ο ερευνητής.

Ο Τάφος της Ζωσίμης -Η  Ζωσίμη κόρη του Ηρακλέονος, από την Απάμεια στη Συρία, φαίνεται να έχει βρεί ένα βίαιο τέλος. Οι ανάγλυφες παλάμες συμβολίζουν τον όρκο των συγγενών τους για να εκδικηθούν το θάνατό της. Τέλη 1ου αι. π.Χ.  Αθήνα, Επιγραφικό Μουσείο

Τα ερείπια της αρχαίας πόλης Απάμεια (σήμερα Qalaat al-Madiq) βρίσκονται στην ανατολική όχθη του ποταμού Ορόντου (Orontes), 55 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης Hama. Μετά την Αντιόχεια, η Απάμεια ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της ελληνιστικής, ρωμαϊκής και βυζαντινής Ανατολής.
Η Απάμεια ήταν το κύριο στρατιωτικό κέντρο των Σελευκιδών (η δυναστεία που κυβέρνησε μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου) και μετά την πτώση τους το 63 π.Χ. η πόλη έγινε μέρος της ρωμαϊκής επαρχίας της Συρίας. Εκείνη την περίοδο, μαζί με τις γειτονικές πόλεις, είχε περίπου 500.000 κατοίκους.
Τον 4ο αιώνα μ.Χ., η Απάμεια έγινε η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Συρίας Secunda, στον 7ο αιώνα καταστράφηκε από τους Πέρσες και στη συνέχεια ανοικοδομήθηκε.Τον 12ο αιώνα, η πόλη εγκαταλείφθηκε μετά τον καταστροφικό σεισμό το 1152.

  • Τις τελευταίες δεκαετίες, οι αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν ανασκαφές σε αυτή την αρχαία πόλη. Το 2011, ως αποτέλεσμα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, η αρχαία πόλη καταστράφηκε και λεηλατήθηκε. 


Τετράπολις, Απάμεια η  πλατεία οδός
Μέχρι τώρα, οι ερευνητές δεν έχουν ξαναρχίσει έρευνα πεδίου στην Απάμεια. Οι  Διάδοχοι που εμφανίζονται στο μωσαϊκό από την Απάμεια:
  • Ο Αντίοχος Α' Σωτήρας  - 324-261 π.Χ. βασιλιάς 281-261 π.Χ.
  • Αντίπατρος - 397-319 π.Χ. αντιβασιλέας της αυτοκρατορίας 323-319 π.Χ.
  • Απάμα - -299 π.Χ. σύζυγος του Σέλευκου Α Νικάτωρος
  • Κάσσανδρος - 350-297 π.Χ. αντιβασιλέας της Μακεδονίας 317-305 π.Χ. βασιλιάς της Μακεδονίας 305-297 π.Χ.
  • Ο Σέλευκος Α Νικάτωρ  358-281 π.Χ. βασιλιάς της αυτοκρατορίας των Σελευκιδών 305-281 π.Χ.
Βιβλιογραφία :
OLSZEWSKI M. T., SAAD H., 2016 (in press), « Origin of Apamea of Syria on the Roman mosaic wanted by Interpol. New Roman Source to Hellenistic and Roman History of Apamea », Archeologia (Warsaw), 66.






ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ