Ενδεχομένως να ονομαζόταν από τους Αθηναίους της κλασσικής εποχής ως «Εκατόμπεδο», υποστηρίζει Ολλανδός αρχαιολόγος
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε ο Ολλανδός αρχαιολόγος Γιάνικ φαν Ρουκχούιζεν και που δημοσιεύτηκαν στο American Journal of Archaeology και στην ολλανδική έκδοση του περιοδικού National Geographic, ο ναός που έγινε γνωστός ως «Παρθενώνας» ενδεχομένως να ονομαζόταν αλλιώς από τους Αθηναίους της κλασσικής εποχής
Σύμφωνα με τον Ολλανδό αρχαιολόγο του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, οι ίδιοι οι Έλληνες στην αρχαιότητα ονόμαζαν τον συγκεκριμένο ναό που γνωρίζουμε ως Παρθενώνα «Εκατόμπεδο», δηλαδή τον ναό μήκους εκατό ποδών.
Μελετώντας αρχαίες πηγές και αρχαιολογικά δεδομένα ο Ολλανδός αρχαιολόγος υποστηρίζει ότι ο πραγματικός Παρθενώνας ήταν στην πραγματικότητα ένας μικρότερος και παλιότερος ναός στην Ακρόπολη των Αθηνών και συγκεκριμένα το Ερέχθειο.
Το Ερέχθειο είναι παγκοσμίως γνωστό για τα αγάλματα των παρθένων που συγκρατούν την οροφή του. Τις γνωστές Καρυάτιδες. «Είναι λογικό οι αρχαίοι Έλληνες να αποκαλούσαν αυτόν τον ναό ως Παρθενώνα ή αλλιώς "οίκο των παρθένων"».
Η κυρία Γιοσίν Μπλοκ, ομότιμη καθηγήτρια αρχαίων πολιτισμών του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, υποστήριξε ότι η προσέγγιση του Ολλανδού αρχαιολόγου «θα προκαλέσει μια σεισμική δόνηση στην επιστημονική κοινότητα, καθώς δεν πρόκειται μόνο για τα ονόματα αυτά καθαυτά των ναών της Ακρόπολης αλλά συνολικά για την εικόνα που είχαμε σχετικά με τη λατρεία της Θεάς Αθηνάς».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ναός που σήμερα ονομάζεται Παρθενώνας κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα αναφερόταν ως «Εκατόμπεδος» ή «Εκατόμπεδον» καθώς και ως «Παρθενώνας». Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Πλούταρχος αναφέρθηκε στον ναό χρησιμοποιώντας την ονομασία «Εκατόμπεδος Παρθενών».
Βασίλης Δαλιάνης -www.protothema.gr
ΔΕΙΤΕ
Η ιστορική πορεία του Παρθενώνα ακολουθεί εκείνη της Ακρόπολης ως σύνολο, αν και οι περισσότερες μαρτυρίες επικεντρώνονται στο επιβλητικό κεντρικό μνημείο. Ναός της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο τον 8ο αι. π.Χ.
Ο παλιότερος αρχαιολογικά βεβαιωμένος ναός είναι ένας πώρινος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, του οποίου τα θεμέλια βρέθηκαν ανάμεσα στο Ερέχθειο και το μεταγενέστερο Παρθενώνα και είναι σήμερα σκεπασμένα. Αυτός ο ναός χρονολογείται το αργότερο γύρω στο 525 π.Χ. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι τότε επισκευάστηκε μόνο η ανωδομή του και ότι τα ίδια τα θεμέλια ανήκουν σε πρωιμότερη φάση, γύρω στο 570 π.Χ. Αυτός ο ναός καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τους Πέρσες.
Το 454 π.Χ. όμως μεταφέρθηκε στο σηκό αυτού του ναού το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας από τη Δήλο, άρα θα πρέπει να ήταν επισκευασμένος και να λειτουργούσε. Το οριστικό τέλος αυτού του ναού δεν είναι γνωστό. Αναφορές στις πηγές ερμηνεύονται ως ενδείξεις ότι ήταν ακόμα σε χρήση το 406/5 π.Χ.
Ο Παυσανίας πάντως δεν τον αναφέρει στην περιγραφή του της Ακρόπολης το 2ο αι. μ.Χ.
Σύμφωνα με μια αμφισβητούμενη θεωρία, ένας ναός της Αθηνάς Παρθένου στη θέση του κλασικού Παρθενώνα συνυπήρχε με το ναό της Αθηνάς Πολιάδος ήδη από το 560 π.Χ. περίπου (ο λεγόμενος εκατόμπεδος ή Urparthenon). Σε κάθε περίπτωση,αμέσως μετά τη μάχη του Μαραθώνα αρχίζει να χτίζεται ο Παρθενώνας (Προπαρθενών Ι) το 490 π.Χ., έμεινε όμως ημιτελής, μέχρι το ύψος μερικών σπονδύλων των κιόνων του. Το 480-479 π.Χ. καταστρέφεται από τους Πέρσες μαζί με τα άλλα μνημεία της Ακρόπολης. Μετά την επιστροφή των Αθηναίων στην πόλη, οι σπόνδυλοι του κατεστραμμένου ναού χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό στο βόρειο τείχος της Ακρόπολης, όπου είναι μέχρι σήμερα ορατοί από το βράχο από την πλευρά της οδού Αθηνάς και το Μοναστηράκι.
Αμέσως μετά ο Κίμων ανέθεσε την κατασκευή ενός δεύτερου Παρθενώνα στον αρχιτέκτονα Καλλικράτη (Προπαρθενών ΙΙ). Και αυτό το εγχείρημα όμως έμεινε ημιτελές με το θάνατο του Κίμωνα το 450 π.Χ. Το 447/6 π.Χ. αρχίζει σύμφωνα με τις πηγές η λατόμευση μαρμάρου για ένα νέο, μεγαλύτερο Παρθενώνα, αυτόν που θα ολοκληρωθεί τελικά στα πλαίσια του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή για την Αθήνα.
Η (αρχαιο)ελληνική λέξη παρθενών σήμαινε το διαμέρισμα/δωμάτιο ανύπαντρης γυναίκας (παρθένου) σε μια κατοικία. Στην περίπτωση του Παρθενώνα φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε αρχικά μόνο για ένα δωμάτιο του ναού.[4] Αποτελεί θέμα συζήτησης για το ποιο δωμάτιο επρόκειτο και πως αυτό απέκτησε το όνομα του. Το Ελληνο-Αγγλικό λεξικό των Λίντελ-Σκοτ-Τζόουνς (Liddell–Scott–Jones Greek–English Lexicon) αναφέρει πως αυτό το δωμάτιο βρισκόταν στο δυτικό σηκό του Παρθενώνα. Ο Ζαμαουρί Γκριν (Jamauri D. Green) υποστηρίζει πως ο Παρθενώνας ήταν ο χώρος στον οποίο φορούσαν το πέπλο στο άγαλμα της Αθηνάς από τα αρρηφόρια, μια ομάδα τεσσάρων κοριτσιών που επιλεγόταν για να υπηρετήσουν τη πόλη τους κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια των Παναθηναίων.[5] Ο Κρίστοφερ Πέλινγκ (Christopher Pelling) ισχυρίζεται πως η Αθηνά Παρθένος ίσως να αποτελούσε μια ξεχωριστή λατρεία της Αθηνάς, στενά συνδεδεμένη, αν και όχι ταυτόσημη, με αυτή της Αθηνάς Πολιάδας.[6] Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, η ονομασία του Παρθενώνα, σημαίνει «ναός της παρθένου θεάς» και αναφέρεται στη λατρεία της Αθηνάς Παρθένου που συνδεόταν με το ναό.[7] Ο χαρακτηρισμός παρθένος, του οποίου η προέλευση δεν είναι ξεκάθαρη,[8] σημαίνει «αγνή και ανύπαντρη γυναίκα»[9] και χρησιμοποιούνταν κυρίως για την Άρτεμη, τη θεά των άγριων ζώων, του κυνηγιού, της φύσης, και για την Αθηνά, τη θεά της στρατηγικής και της τακτικής, της χειροτεχνίας και της πρακτικής εξάσκησης.[10] Επίσης, έχει προταθεί πως το όνομα του ναού προέρχεται από τις παρθένους, των οποίων η θυσία εξασφάλισε την ασφάλεια της πόλης.[11]
Η πρώτη πηγή στην οποία ολόκληρο το κτίριο χαρακτηρίζεται ως Παρθενώνας είναι κείμενο του ρήτορα Δημοσθένη, του 4ου αιώνα π.Χ. Σε έγγραφα του 5ου αιώνα π.Χ. το κτίσμα αναφερόταν ως «ο ναός». Οι αρχιτέκτονες Ικτίνος και Καλλικράτης φαίνεται πως αναφερόταν στο κτίριο με την ονομασία «Εκατόμπεδος» στη χαμένη τους πραγματεία για την Αθηναϊκή αρχιτεκτονική,[12] και κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα και έπειτα, το κτίριο αναφέρεται ως «Εκατόμπεδος» ή «Εκατόμπεδον» καθώς και ως «Παρθενώνας». Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Πλούταρχος αναφέρθηκε στο κτίριο χρησιμοποιώντας την ονομασία «Εκατόμπεδος Παρθενών».[13]
Μιας και ο Παρθενώνας ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά, μερικές φορές αναφερόταν ως Ναός της Μινέρβας, το Ρωμαϊκό όνομα για την Αθηνά, κυρίως κατά τον 19ο αιώνα.[14]
Το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας, ο Παρθενώνας που βρίσκεται στην Ακρόπολη των Αθηνών ίσως να έγινε γνωστός στο πέρασμα των αιώνων με λάθος όνομα.Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν επιστήμονες από το πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης στην Ολλανδία.
ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΠΟΥ ΞΑΝΑ-ΣΕΡΒΙΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ...
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήγαγε ο Ολλανδός αρχαιολόγος Γιάνικ φαν Ρουκχούιζεν και που δημοσιεύτηκαν στο American Journal of Archaeology και στην ολλανδική έκδοση του περιοδικού National Geographic, ο ναός που έγινε γνωστός ως «Παρθενώνας» ενδεχομένως να ονομαζόταν αλλιώς από τους Αθηναίους της κλασσικής εποχής
Σύμφωνα με τον Ολλανδό αρχαιολόγο του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, οι ίδιοι οι Έλληνες στην αρχαιότητα ονόμαζαν τον συγκεκριμένο ναό που γνωρίζουμε ως Παρθενώνα «Εκατόμπεδο», δηλαδή τον ναό μήκους εκατό ποδών.
Μελετώντας αρχαίες πηγές και αρχαιολογικά δεδομένα ο Ολλανδός αρχαιολόγος υποστηρίζει ότι ο πραγματικός Παρθενώνας ήταν στην πραγματικότητα ένας μικρότερος και παλιότερος ναός στην Ακρόπολη των Αθηνών και συγκεκριμένα το Ερέχθειο.
- «Ο ακριβής σκοπός αυτού του μικρού ναού ήταν πάντα ένα μυστήριο. Τώρα, όμως, καταλαβαίνουμε ότι ήταν το κέντρο μιας αρχαίας λατρείας της θεάς Αθηνάς» εξηγεί ο κ. φαν Ρουκχούιζεν.
Το Ερέχθειο είναι παγκοσμίως γνωστό για τα αγάλματα των παρθένων που συγκρατούν την οροφή του. Τις γνωστές Καρυάτιδες. «Είναι λογικό οι αρχαίοι Έλληνες να αποκαλούσαν αυτόν τον ναό ως Παρθενώνα ή αλλιώς "οίκο των παρθένων"».
Η κυρία Γιοσίν Μπλοκ, ομότιμη καθηγήτρια αρχαίων πολιτισμών του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης, υποστήριξε ότι η προσέγγιση του Ολλανδού αρχαιολόγου «θα προκαλέσει μια σεισμική δόνηση στην επιστημονική κοινότητα, καθώς δεν πρόκειται μόνο για τα ονόματα αυτά καθαυτά των ναών της Ακρόπολης αλλά συνολικά για την εικόνα που είχαμε σχετικά με τη λατρεία της Θεάς Αθηνάς».
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ναός που σήμερα ονομάζεται Παρθενώνας κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα αναφερόταν ως «Εκατόμπεδος» ή «Εκατόμπεδον» καθώς και ως «Παρθενώνας». Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Πλούταρχος αναφέρθηκε στον ναό χρησιμοποιώντας την ονομασία «Εκατόμπεδος Παρθενών».
Βασίλης Δαλιάνης -www.protothema.gr
ΔΕΙΤΕ
Ιστορική πορεία του Παρθενώνα
Η ιστορική πορεία του Παρθενώνα ακολουθεί εκείνη της Ακρόπολης ως σύνολο, αν και οι περισσότερες μαρτυρίες επικεντρώνονται στο επιβλητικό κεντρικό μνημείο. Ναός της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο τον 8ο αι. π.Χ.
Ο παλιότερος αρχαιολογικά βεβαιωμένος ναός είναι ένας πώρινος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, του οποίου τα θεμέλια βρέθηκαν ανάμεσα στο Ερέχθειο και το μεταγενέστερο Παρθενώνα και είναι σήμερα σκεπασμένα. Αυτός ο ναός χρονολογείται το αργότερο γύρω στο 525 π.Χ. Υπάρχει όμως και η άποψη ότι τότε επισκευάστηκε μόνο η ανωδομή του και ότι τα ίδια τα θεμέλια ανήκουν σε πρωιμότερη φάση, γύρω στο 570 π.Χ. Αυτός ο ναός καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τους Πέρσες.
Το 454 π.Χ. όμως μεταφέρθηκε στο σηκό αυτού του ναού το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας από τη Δήλο, άρα θα πρέπει να ήταν επισκευασμένος και να λειτουργούσε. Το οριστικό τέλος αυτού του ναού δεν είναι γνωστό. Αναφορές στις πηγές ερμηνεύονται ως ενδείξεις ότι ήταν ακόμα σε χρήση το 406/5 π.Χ.
Ο Παυσανίας πάντως δεν τον αναφέρει στην περιγραφή του της Ακρόπολης το 2ο αι. μ.Χ.
Σύμφωνα με μια αμφισβητούμενη θεωρία, ένας ναός της Αθηνάς Παρθένου στη θέση του κλασικού Παρθενώνα συνυπήρχε με το ναό της Αθηνάς Πολιάδος ήδη από το 560 π.Χ. περίπου (ο λεγόμενος εκατόμπεδος ή Urparthenon). Σε κάθε περίπτωση,αμέσως μετά τη μάχη του Μαραθώνα αρχίζει να χτίζεται ο Παρθενώνας (Προπαρθενών Ι) το 490 π.Χ., έμεινε όμως ημιτελής, μέχρι το ύψος μερικών σπονδύλων των κιόνων του. Το 480-479 π.Χ. καταστρέφεται από τους Πέρσες μαζί με τα άλλα μνημεία της Ακρόπολης. Μετά την επιστροφή των Αθηναίων στην πόλη, οι σπόνδυλοι του κατεστραμμένου ναού χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό στο βόρειο τείχος της Ακρόπολης, όπου είναι μέχρι σήμερα ορατοί από το βράχο από την πλευρά της οδού Αθηνάς και το Μοναστηράκι.
Αμέσως μετά ο Κίμων ανέθεσε την κατασκευή ενός δεύτερου Παρθενώνα στον αρχιτέκτονα Καλλικράτη (Προπαρθενών ΙΙ). Και αυτό το εγχείρημα όμως έμεινε ημιτελές με το θάνατο του Κίμωνα το 450 π.Χ. Το 447/6 π.Χ. αρχίζει σύμφωνα με τις πηγές η λατόμευση μαρμάρου για ένα νέο, μεγαλύτερο Παρθενώνα, αυτόν που θα ολοκληρωθεί τελικά στα πλαίσια του οικοδομικού προγράμματος του Περικλή για την Αθήνα.
Προϊστορική και μυκηναϊκή Αττική - ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΕΚΡΟΠΟΣ
ΠΕΡΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ
Η πρώτη πηγή στην οποία ολόκληρο το κτίριο χαρακτηρίζεται ως Παρθενώνας είναι κείμενο του ρήτορα Δημοσθένη, του 4ου αιώνα π.Χ. Σε έγγραφα του 5ου αιώνα π.Χ. το κτίσμα αναφερόταν ως «ο ναός». Οι αρχιτέκτονες Ικτίνος και Καλλικράτης φαίνεται πως αναφερόταν στο κτίριο με την ονομασία «Εκατόμπεδος» στη χαμένη τους πραγματεία για την Αθηναϊκή αρχιτεκτονική,[12] και κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα και έπειτα, το κτίριο αναφέρεται ως «Εκατόμπεδος» ή «Εκατόμπεδον» καθώς και ως «Παρθενώνας». Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Πλούταρχος αναφέρθηκε στο κτίριο χρησιμοποιώντας την ονομασία «Εκατόμπεδος Παρθενών».[13]
Μιας και ο Παρθενώνας ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά, μερικές φορές αναφερόταν ως Ναός της Μινέρβας, το Ρωμαϊκό όνομα για την Αθηνά, κυρίως κατά τον 19ο αιώνα.[14]
- archINFORM. 3859. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2018.
- odysseus.culture.gr/h/2/eh251.jsp?obj_id=912.
- (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά) Structurae. Ράτιγκεν. 20001001.
- «Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, παρθεν-ών». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2016.
- Hurwitt, Jeffrey (2000). The Athenian Acropolis: History, Mythology, and Archeology from the Neolithic Era to the Present. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 161-163. ISBN 0-521-42834-3.
- Pelling, Christopher (1997). Tragedy and Religion: Constructs and Readings. Greek Tragedy and the Historian. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 169. ISBN 0-19-814987-5.
- «λήμμα Παρθενώνας». Εγκυκλοπαίδεια Britannica.
- «Online Etymology Dictionary». www.etymonline.com. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2016.
- «Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, παρθένος». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2016.
- Frazer, Sir James George (1998). "The King of the Woods". The Golden Bough: A Study in Magic and Religion. Oxford: Oxford University Press. σελ. 18. ISBN 0-19-283541-6.
- Whitley, James (2001). "The Archaeology of Democracy: Classical Athens". The Archaeology of Ancient Greece. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 352. ISBN 0-521-62733-8.
- Αρποκρατίων
- «Πλούταρχος, «Περικλής», κεφάλαιο 13, παράγραφος 4». www.perseus.tufts.edu. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2016.
- «1878». Britannica Encyclopedia.
