Ένας σιτοβολώνας που περιείχε 11 πίθους γεμάτους σιτάρι και χρονολογείται από τη βυζαντινή περίοδο του 9ου αιώνα, βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών στην αρχαία ελληνική πόλη του Αμορίου που βρίσκεται στην επαρχία Afyonkarahisar.
Το Αμόριο, που ιδρύθηκε την Ελληνιστική περίοδο, άνθισε κατά τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία όπου παρέμεινε ενεργή ελληνική πόλη τουλάχιστον μέχρι τον 11ο αιώνα. Μετά τη μάχη του Μανζικέρτ (Manzikert), καταστράφηκε από τους Σελτζούκους και σκοτώθηκε μεγάλο μέρος των κατοίκων του.
Το Αμόριο (Ἀμόριον) ήταν αξιόλογη, αν όχι η σπουδαιότερη, πόλη στην Φρυγία κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Υπήρξε πρωτεύουσα και φρούριο του Θέματος των Ανατολικών, μέχρι τη θρυλική άλωσή του από τους Άραβες το 838, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αββασίδη χαλίφη της Βαγδάτης και Σαμάρας Αλ - Μοτασίμ, οπότε καταστρέφεται και δεν αφήνει αξιομνημόνευτα ίχνη στη μετέπειτα ιστορική του πορεία.
Η Άλωση του Αμορίου από το Χαλιφάτο των Αββασιδών στα μέσα του Αυγούστου του 838 Βυζαντινός κώδικας
Σύμφωνα με τις αραβικές πηγές, το Αμόριο, ιδιαίτερη πατρίδα του αυτοκράτορα Θεοφίλου, καταστράφηκε από το στρατό του χαλίφη, ως αντίποινα για την καταστροφή από το βυζαντινό στρατό της δικής του ιδιαίτερης πατρίδας, ήτοι της Ζάπετρας (η Σωζόπετρα της Β. Συρίας).
ΣΌΛΙΔΟΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΥΤοΚΡΆΤΟΡΑ ΘΕΟΦΙΛΟ
Κατά τη διάρκεια της άλωσης του Αμορίου το 838, αιχμαλωτίστηκαν 42 Βυζαντινοί αξιωματικοί και στρατιώτες, οι οποίοι θανατώθηκαν το 842, επειδή αρνήθηκαν να απαρνηθούν τη χριστιανική τους πίστη, στη Σαμάρα του σημερινού Ιράκ (βρίσκεται 70 περίπου χιλιόμετρα βορείως της Βαγδάτης). Τιμώνται ως μάρτυρες από την Ορθόδοξη Εκκλησία και η μνήμη τους γιορτάζεται στις 6 Μαρτίου. Στις μέρες μας το Αμόριο εντοπίζεται στο χωριό Hisar, στην επαρχία Αφιόν Καραχισάρ.
Το Αμόριο διέθετε ισχυρές οχυρώσεις, ωστόσο ένας προδότης αποκάλυψε μια αδυναμία των τειχών, όπου και οι Άραβες επικέντρωσαν τις επιθετικές τους προσπάθειες, πετυχαίνοντας να δημιουργήσουν ρήγμα. Στα μέσα Αυγούστου του 838 ο Βυζαντινός διοικητής Βοϊδίτζης, στον οποίο είχε ανατεθεί η προάσπιση του τείχους στο σημείο αυτό, αποθαρρυμένος αποφάσισε να διαπραγματευτεί απευθείας με τον χαλίφη χωρίς τη γνώση των ανωτέρων του. Η παύση των εχθροπραξιών από μέρους του επέτρεψε στους Άραβες να εισέλθουν ανεμπόδιστοι στην πόλη και να την κατακτήσουν. Το Αμόριο κατεστράφη μεθοδικά, με αποτέλεσμα να μην αποκτήσει ποτέ ξανά την παλαιά του αίγλη. Πολλοί από τους κατοίκους του σφαγιάστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι πωλήθηκαν ως σκλάβοι. Οι περισσότεροι από τους επιζώντες απελευθερώθηκαν κατόπιν εκεχειρίας το 841, ωστόσο επιφανείς αξιωματούχοι μεταφέρθηκαν στην πρωτεύουσα του Χαλιφάτου, Σαμάρρα, όπου και εκτελέστηκαν αργότερα μετά την άρνησή τους να ασπαστούν το Ισλάμ, γνωστοί πλέον ως οι «42 Μάρτυρες του Αμορίου».
Χάρτης με τις βυζαντινές και αραβικές επιχειρήσεις τα έτη 837-838, με την επιδρομή του Θεόφιλου και την εκδικητική εκστρατεία του Μουτασίμ
Η τοποθεσία του Αμορίου ήταν από καιρό άγνωστη, αν και το όνομά της εμφανίζεται σε πολλούς χάρτες του 18ου και του 19ου αιώνα. Ανακαλύφθηκε ξανά από τον Richard Pococke το 1739, αλλά η πρώτη επίσκεψη ενός δυτικού μελετητή έγινε από τον Άγγλο γεωλόγο William John Hamilton το 1836.
Το 1987, ο RM Harrison του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διεξήγαγε μια προκαταρκτική έρευνα του τόπου, με τις ανασκαφές να ξεκινούν το 1988. Από την ίδρυση του, το Amorium Excavations Project ασχολήθηκε κυρίως με τη διερεύνηση του μεταβατικού, βυζαντινού Αμορίου.
 |
| Η αρχαία ελληνική πόλη στην Φρυγία εικάζεται να είναι πατρίδα του μυθοποιού Αισώπου, ο οποίος πιθανόν γεννήθηκε εκεί το 625 π.Χ. |
Η επικεφαλής επήλυδα είπε ότι είχαν μια ευχάριστη έκπληξη με αυτό που βρήκαν στην ενότητα "Μεγάλο κτίριο" της κάτω πόλης.
«Πιθανώς ένας από τους λόγους που μπορούσαμε να φτάσουμε στα σιτηρά ήταν επειδή η κουζίνα της αγροικίας βρισκόταν στο ισόγειο, ενώ ο επάνω όροφος του σιτοβολώνα* κατεδαφίστηκε. Πιστεύουμε ότι αυτό ήταν τον ένατο αιώνα.
*Στο ΕΛΝΕΓ αναφέρεται ότι το ελληνιστικό σιτοβολώνας σήμαινε "σιταποθήκη".-Το ΝΕΛ έχει και τις δύο σημασίες: σιτοβολώνας ο, ουσ. 1. αποθήκη σιταριού. 2. (μεταφ.) τόπος που παράγει άφθονο σιτάρι.
Ενδεχομένως, ο πρώτος όροφος του σπιτιού κατέρρευσε λόγω πολέμου ή πυρκαγιάς, και τα ερείπια ανατράπηκαν στην αποθήκη. "
«Δεδομένου ότι δεν χρησιμοποιήθηκε ξανά, καταφέραμε να φτάσουμε τόσο στους πίθους όσο και στο σιτάρι μέσα. Τώρα ο αρχαιοβοτανικός ειδικός μας εργάζεται πάνω σε αυτό το σιτάρι στο εργαστήριο. Θα κάνουμε μια σαφέστερη εξήγηση ως αποτέλεσμα της δουλειάς του».
Η επικεφαλής έπηλυς ανασκαφέας σημείωσε ότι κατά τη διάρκεια προηγούμενων ανασκαφών βρέθηκαν στρογγυλοί άδειοι μύλοι για άλεση σιτηρών και μαρμάρινων αγγείων. Επισημαίνοντας ότι η περιοχή κατοικήθηκε μεταξύ του έκτου και του ένατου αιώνα στην κάτω πόλη του λόφου Αμόριον επίσης δήλωσε: «Όσον αφορά τη μορφή αυτών των πίθων και άλλων ευρημάτων, η περιοχή χρονολογείται στην πραγματικότητα από τον ένατο αιώνα, Βυζαντινή περίοδος.
ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΙΓΡΑΦΉ ΑΠΌ ΔΌΜΟ ΤΗΣ ΠΌΛΕΩΣ
Αυτά τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι το Αμόριον είναι σημαντικό όσον αφορά την παρουσίαση της κοινωνικοπολιτισμικής δομής στην αρχική του μορφή. Μπορούμε ακόμη και να σκεφτούμε ότι το σιτάρι ήταν μια σημαντική πηγή τροφής εκείνη την περίοδο. "
