Θεσσαλονίκη : Ευρήματα που μαρτυρούσαν την ύπαρξη κοινωνικής συναναστροφής στην αρχαία αγορά .


Ένας Οίκος ανοχής βέβαια με την σημερινή αντίληψη , 2.000 ετών έχει βρεθεί σε ανασκαφές στην αρχαία Αγορά της Θεσσαλονίκης. Αρχαίες σάουνες, ομοιώματα φαλλών, αρχαίοι δονητές και άλλα ευρήματα «ακατάλληλα για ανηλίκους» ξάφνιασαν τους αρχαιολόγους.



Το Βαλανείο δεν ήταν ένας οίκος ανοχής, όπως με πηχυαίους τίτλους έγραφαν κάποτε οι δημοσιογράφοι. Σήμερα η επιστημονική κοινότητα έχει αναθεωρήσει. Ήταν κατά βάση ένα πολυτελέστατο και πλήρως οργανωμένο συγκρότημα λουτρών και κοινωνικής συναναστροφής, στο οποίο υποθέτουμε ότι πιθανόν να συνέβαινε και αυτό. Όχι κυρίως αυτό." 




Ευρήματα που μαρτυρούσαν την ύπαρξη οίκου ανοχής (ίσως με την σύγχρονη  αντίληψη) βρέθηκαν πριν από 15 χρόνια στην έκταση των 14.000 τ.μ. της αρχαίας Αγοράς της Θεσσαλονίκης. Η υπόθεση τότε ξάφνιασε επιστήμονες και πολίτες. «Πρώτα βρήκαμε τον χώρο των λουτρών, και τελικά καταλάβαμε τι ανασκάψαμε όταν εντοπίσαμε αυτό το αντικείμενο», είπε η αρχαιολόγος Πολυξένη Βελέντη δείχνοντας ένα κεραμικό δοχείο κρασιού με φαλλόσχημο στόμιο και ανάγλυφες παραστάσεις του Ερμή, της Αφροδίτης, σταφυλιών και άλλων συμβόλων γονιμότητας και ερωτικής δραστηριότητας.

 Ο χώρος του οίκου ανοχής (ίσως με την σύγχρονη  αντίληψη) που ανασκάφηκε το 1996 περιλαμβάνει λουτρά, κυκλικές αίθουσες εφίδρωσης (σάουνα), πισίνες και θερμαντικούς κλίβανους. Η κυκλική αίθουσα με τους 25 λουτήρες είχε διάμετρο 7,5 μέτρα. Τα υλικά κατασκευής της, ήταν καλά προσαρμοσμένες καστανοπράσινες πέτρες τοπικού σχιστόλιθου, με συνδετικό υλικό λάσπη. Το δάπεδο στην αίθουσα ήταν ψηφιδωτό με λευκές πέτρες ακανόνιστου μεγέθους και σχήματος. Στο κέντρο της υπήρχε κατασκευή από χυτή τοιχοποιία διαμέτρου 1, 20 μέτρων που χρησιμοποιούνταν για εγκατάσταση πυράς


Η ανέγερση του πορνείου(ίσως με την σύγχρονη  αντίληψη) ανάγεται στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια, διατηρείται μέχρι και τα χρόνια του Βεσπασιανού, οπότε και καταστράφηκε πιθανότατα από σεισμό το 78 μ.Χ. Παρόμοιες αίθουσες έχουν βρεθεί σε βαλανεία, παλαίστρες, γυμνάσια του κλασσικού και ελληνιστικού κόσμου, με πιο χαρακτηριστική ως προς τις ομοιότητες την περίπτωση της Γόρτυνος Αρκαδίας. Ανάλογο παράδειγμα είναι αυτό που ανακαλύφθηκε στην Πέλλα και ήταν το πρώτο που ανακαλύφθηκε στην Μακεδονία χωρίς όμως λουτήρες....

Άποψη της κυκλικής αίθουσας με τους 25 λουτήρες





Βόρεια των λουτρών ο ορθογώνιος χώρος διαπιστώθηκε βάσει των ευρημάτων της ανασκαφής ότι ήταν χώρος για την παρασκευή και την παράθεση των δείπνων, καθώς εκεί βρέθηκαν αγγεία καθημερινής χρήσης για την παρασκευή του φαγητού, την θέρμανση, τη μεταφορά και την αποθήκευση στερεών και υγρών υλών. 




Ήταν καλοκαίρι του 1995 όταν η αποκάλυψη ενός ανάγλυφου κεραμικού δοχείου κρασιού με φαλλόσχημο στόμιο και ανάγλυφες παραστάσεις του Ερμή, της Αφροδίτης, σταφυλιών και άλλων αρχαίων συμβόλων γονιμότητας και αφροδισιακής δραστηριότητας, στον υπό πολυετή ανασκαφή χώρο της Αρχαίας Αγοράς στη Θεσσαλονίκη, οδήγησε σε πλέον σαφή συμπεράσματα.


Ο χώρος διέθετε και δεύτερο όροφο, ο οποίος λειτουργούσε ως πορνείο(ίσως με την σύγχρονη  αντίληψη). Το μουσείο της αρχαίας Αγοράς όμως δεν αφορά αποκλειστικά το αμφιλεγόμενο υπαίθριο πορνείο. 

"Τότε δεν ξεχώριζαν την λατρευτική χρήση των αντικειμένων από την πρακτική. Αυτό ήταν ένα πήλινο τελετουργικό αγγείο στο οποίο έριχναν κρασί ή μέλι για να το σερβίρουν έπειτα από τη τρυπούλα στην κορυφή του. 





Ο χώρος του βαλανείου, οίκου ανοχής (ίσως με την σύγχρονη  αντίληψη) και λουτρών, που εντοπίστηκε μόλις το 1997 δίπλα από το Ωδείο της Αρχαίας Αγοράς περιλαμβάνει λουτρά (25 κτιστές μπανιέρες τοποθετημένες σε κυκλικό σχήμα), κυκλικές αίθουσες εφίδρωσης (σάουνα;), πισίνες, θερμαντικούς κλιβάνους, αλλά και εκατοντάδες κινητά ευρήματα (πήλινα και γυάλινα αγγεία, ίχνη τροφών, ομοιώματα φαλλών, ακόμα και θραύσματα από ένα είδος αρχαίου δονητή (με κινητό μάλιστα στέλεχος), τα οποία εκτίθενται σε ειδική «ακατάλληλη για ανηλίκους» αίθουσα του Μουσείου. Η ανέγερση του βαλανείου ανάγεται στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια, διατηρείται μέχρι τα χρόνια του Βεσπασιανού, οπότε και καταστρέφεται πιθανότατα από σεισμό το 78 μ.Χ.


Οι εγκαταστάσεις του άλλωστε είναι ορατές από τους περιπατητές που θα θελήσουν να κρεμαστούν από τα κάγκελα γύρω από τον χώρο της αρχαίας Αγοράς και να δουν τουλάχιστον τους λουτήρες.


Φαλλόσχημο αγγείο του 1ου αιώνα π.Χ.


Τα «άσεμνα» αλλά απολύτως χρηστικά αντικείμενα-ευρήματα του χώρου (κυρίως πήλινα αλλά και γυάλινα εξαιρετικής τεχνικής) ξεπερνούν τα 500 και μετά τη συντήρηση και την καταγραφή τους εκτίθενται στην πλειονότητά τους στις προθήκες (και μάλιστα σε ειδική, «απαγορευμένη για ανηλίκους», αίθουσα που προβλέφθηκε) του υπόγειου «κρυπτού» Μουσείου της Αρχαίας Αγοράς.

 Τα ευρήματα όμως από τον χώρο των λουτρών αλλά και ολόκληρης της αρχαίας αγοράς βρίσκονται στο μουσείο των  1.500 μέτρων το οποίο είναι υπόγειο. Πρόκειται για ένα υπόγειο «κρυφό» μουσείο για την «κρυφή» Ιστορίας της Θεσσαλονίκης. Το μουσείο εγκαινιάστηκε και λειτούργησε μόνο για λίγους μήνες το καλοκαίρι του 2010 και εκ τότε έκλεισε λόγω οικονομικής κρίσης. 

Πήλινο αλάβαστρο φαλλόσχημο τελετουργικό αγγείο με τη μορφή του Διονύσου, του 1ου π.Χ. αιώνα.
Πήλινο αλάβαστρο με προτομή του Διονύσου, θεού ιδιαίτερα αγαπητού στην Θεσσαλονίκη. Διαμορφώνεται ως φαλλός, σύμβολο γονιμότητας, ευφορίας, και αποφυγής κακήςς τύχης. Βρέθηκε στην υστεροελληνιστική επίχωση του χώρου. 2ος π.Χ- 1ος μ.Χ αιώνας




Στο κλειστό μουσείο έχουν συγκεντρωθεί και εκτίθεται τα ευρήματα από το πορνείο της εποχής όπως πήλινα και γυάλινα αγγεία, ίχνη τροφών, ομοιώματα φαλλών, ακόμα και θραύσματα ενός είδους αρχαίου δονητή με κινητό στέλεχος, τα οποία βρίσκονται σε ειδική αίθουσα «ακατάλληλη για ανηλίκους»....

(Γέννηση της Αφροδίτης: απεικονίζεται η θεά που προέρχεται από αφρό της θάλασσας, και μόνο το κεφάλι και οι ώμοι της είναι ορατοί. Δίπλα της υπάρχει ο  ιθυφαλλικός Παν   και ο Ερμής. Περίπου 450-400 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου)


https://www.tanea.gr/ http://www.mixanitouxronou.grhttps://www.thessalonikiartsandculture.gr/



ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ