Ο Ηρόδοτος περιγράφει πως ναρκώνονταν οι Σκύθες:... "Τεντώνουν μάλλινα υφάσματα πάνω σε τρία δοκάρια που ενώνονται στη κορυφή και μέσα σ'αυτή τη σκηνή βάζουν μια λεκάνη γεμάτη πυρακτωμένες πέτρες. Μετά παίρνουν σπόρους κάνναβης, τρυπώνουν στη σκηνή και ρίχνουν τους σπόρους πάνω στις καυτές πέτρες. Αυτοί αρχίζουν να καπνίζουν και βγάζουν τόσο καπνό που δε συγκρίνεται με κανένα ελληνικό ατμόλουτρο. Οι Σκύθες το απολαμβάνουν τόσο, ώστε να ουρλιάζουν από ευχαρίστηση".
Στα τέλη του 1993 αρχαιολόγοι ανέσκαψαν παγωμένους Σκυθικούς τάφους στην Κεντρική Ασία, που χρονολογούνται μεταξύ 500 και 300 π.Χ. Μέσα ανακάλυψαν τρίποδα και προβιές, μαγκάλια και κάρβουνα με υπολείμματα σπόρων κάνναβης με φρούτα.
Είναι γενικά αποδεχτό ότι η κάνναβη προήλθε από την Κεντρική Ασία και ότι από κει απλώθηκε στην Ευρώπη.
Ο Ηρόδοτος περιγράφει τον τρόπο που οι Σκύθες περιποιούνταν τα σώματά τους...«Πρώτα οι Σκύθες λούζουν το κεφάλι τους με νερό και σαπούνι, αλλά ποτέ δεν πλένουν τα σώματά τους με αυτόν τον τρόπο. Για να καθαρίσουν το σώμα τους, στερεώνουν στο έδαφος τρία μακριά δοκάρια με κλίση προς τα μέσα έτσι ώστε να σχηματίζουν κάτι σαν μικρή καλύβα. Κατόπιν μεγάλα μάλλινα κομμάτια υφάσματος τεντώνονται πάνω στους πόλους έτσι ώστε να αφήνουν το ελάχιστο δυνατό κενά. Μέσα σε αυτή τη μικρή καλύβα τοποθετείται στο κέντρο ένα δοχείο με καυτές πέτρες. Οι άνδρες και οι γυναίκες εισέρχονται μέσα σε αυτό και ρίχνουν μερικούς σπόρους κάνναβης πάνω στις καυτές πέτρες. Ο καπνός παράγει έναν ευχάριστο ατμό όσο κανένα άλλο είδος μπάνιου. Οι Σκύθες ευχαριστιούνται και απολαμβάνουν αυτό το μεθυστικό αμμόλουτρο αντί ένα υδρόλουτρο.»
Ενώ οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι μπορεί να μην χρησιμοποιούσαν την κάνναβη ως παραισθησιογόνο, υπάρχουν ενδείξεις ότι γνώριζαν τις ψυχοτρόπες ιδιότητές της.
Ο Δημόκριτος αναφέρει ότι έπιναν κάνναβη με κρασί και μύρο για να προκαλέσουν οράματα, ενώ ο Γαληνός γράφει περί το 200 π.Χ. ότι ορισμένες φορές κερνούσαν κάνναβη τους επισκέπτες για να προκαλέσουν ευθυμία.
H κάνναβη έφτασε στην Ευρώπη από τον βορρά. Στην αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη δεν την καλλιεργούσαν για τις ίνες της, αν και, ήδη από τον 3ο αι. π.Χ., χρησιμοποιούσαν ίνες κάνναβης που εισήγαγαν από τη Γαλατία για την κατασκευή ιστίων και σκοινιών. Την αναφέρουν οι συγγραφείς Λουκίλιος και Πλίνιος που, στη μνημειώδη Φυσική Ιστορία του, του 1ου αι. μ.Χ., περιγράφει την παρασκευή σκοινιού και υφασμάτων.
Η καλλιέργεια της κάνναβης άρχισε στις βρετανικές αποικίες του νέου κόσμου από το 1606 (Καναδάς) για να απλωθεί στη Βιρτζίνια το 1611 και να μεταφερθεί από τους αποίκους μέχρι τη Νέα Αγγλία το 1632. Στην προεπαναστατική Βόρεια Αμερική η κάνναβη εχρησιμοποιείτο για την κατασκευή φτηνών ρούχων για τους εργάτες.
Στις Ισπανικές αποικίες της Νότιας Αμερικής εισήχθη από το 1545 (Χιλή).
Η παραγωγή ινών είναι αρχαιότατη, αλλά η κατανάλωση των φύλλων της πρέπει να οδήγησε στην χρήση της κάνναβης για οικιακές και άλλες χρήσεις.
Οι καρποί της είναι πολύ θρεπτικοί και είναι απίθανο να μην τους εκμεταλλεύτηκαν οι πρώιμοι πολιτισμοί που έτσι κι αλλιώς εκμεταλλεύονταν κάθε πιθανή πηγή τροφής. Έχουν βρεθεί ίχνη καρπών κάνναβης σε Γερμανικούς τάφους του 500 π.Χ., ενώ είναι γνωστή η χρήση της στη διατροφή των πουλιών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η ιαματική αξία της κάνναβης στη λαϊκή ιατρική σπάνια διαχωρίστηκε από τις παραισθησιογόνες ιδιότητές της. Η αρχαιότερη αναφορά σ΄ αυτήν τη χρήση είναι πέντε χιλιάδων χρόνων παλιά και προέρχεται από την Κίνα όπου ο αυτοκρατορικός βοτανολόγος Σεν Νουνγκ (Shen Nung) σύστηνε την κάνναβη για τη θεραπεία της ελονοσίας, της μπέρι – μπέρι, της δυσκοιλιότητας, των ρευματικών πόνων, της αφηρημάδας και των διαταραχών της γυναικείας περιόδου.
Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος (περίπου στο 450 π.Χ.) περιγράφει τον τρόπο που είχαν επιλέξει για να χρησιμοποιούν οι Σκύθες τις ευφορικές ιδιότητες της κάνναβης:“Υπήρχεν παρ’ αυτοίς και έτερον δένδρον, το οποίο φέρει περίεργον είδος καρπών. Ούτοι συναθροίζονται καθ’ ομάδας και ανάπτουν πυράν και τοποθετούνται περί αυτήν. Και τότε ρίπτουν εις την πυράν εξ εκείνου του καρπού και όταν οσφραίνονται τον καιόμενον καρπόν μεθύσκονται εκ της οσμής…”
Ο Peter Stafford ( “Εγκυκλοπαίδεια των ψυχεδελικών”) ταυτίζει αυτή την ποικιλία με την κάνναβη που αναφέρει ο Ηρόδοτος στις περιγραφές του για τις σκυθικές νεκρικές τελετουργίες. Η ίδια ταύτιση έγινε και το 1940, όταν βρέθηκαν υπολείμματα σπόρων κάνναβης σε σκυθικά ταφικά αφιερώματα του 400 π.Χ. στη Σιβηρία. Οι μυθολογικές παραδόσεις διαφόρων λαών της Αφρικής και της Ασίας λένε πως οι θεοί, πρώτο απ’ όλα τα αγαθά έδωσαν στους ανθρώπους την κάνναβη, για να καλύψουν τις βασικότερες ανάγκες επιβίωσής τους στη Γη.
Στην 8η χιλιετηρίδα π.Χ. κατασκευάστηκε το πρώτο πανί από κλωστικές ίνες κάνναβης. Για κάμποσες χιλιετηρίδες οι σπόροι και το λάδι του φυτού όχι μόνο αποτελούσαν βασική τροφή για ανθρώπους και ζώα μα και σειρά φαρμάκων για πάρα πολλές ασθένειες.
Με τις ίνες της κάνναβης κατασκευάζονταν σχοινιά και πανιά, για να μπορούν να ταξιδεύουν οι άνθρωποι στη θάλασσα, ενώ παράλληλα ήταν από τα καλύτερα γιατρικά για σωματικές και ψυχικές ασθένειες. Χρησιμοποιήθηκε, επίσης, στα ερωτικά παιχνίδια, ως εξαγνιστικό μέσο στις νεκρικές τελετουργίες αλλά και ως υπερβατικό στην προσπάθεια των ανθρώπων να αγγίξουν την υπέρτατη χαρά επικοινωνίας με τις θεϊκές δυνάμεις.
Η Διακήρυξη της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας
γράφηκε σε κανναβόχαρτο, που αποτελούσε
το 80% της παγκόσμια παραγωγής την εποχή εκείνη.
Γι’ αυτό άλλωστε έχει ονομαστεί και «ιερό χόρτο». Για χάρη της κάνναβης οι άνθρωποι έκαναν πολλά: πολέμους, ηρωικές θυσίες, δολοφονίες, βάρβαρες και ελεεινές πράξεις, καταστροφές. Από την άλλη πλευρά, όμως, εμπνεύστηκαν από αυτή ζωγράφοι, μουσικοί, τραγουδιστές, συγγραφείς, επιστήμονες, εξερευνητές… Ο Θεόφιλος Γκωτιέ (1811 - 1872), ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του 19ου αιώνα, μυήθηκε στα μυστικά του «ιερού χόρτου» από το Γάλλο ψυχίατρο Joseph Mereau de Tours και το 1844 ίδρυσε το «Κλαμπ των Χασισοποτών», μια μηνιαία συγκέντρωση των επιφανέστερων εκπροσώπων του ρομαντικού κινήματος, που γινόταν στο ξενοδοχείο «Πιμοντάν» των Παρισίων.
Ανάμεσα στα μέλη του κλαμπ ήταν οι Βίκτωρ Ουγκώ, Μπαλζάκ, Νερβάλ, ο μεγαλύτερος από τους αδελφούς Δουμά, ο Μπωντλαίρ και άλλοι. Το πρώτο φύλλο χαρτιού φαίνεται ότι κατασκευάστηκε στην Κίνα, το 2ο μ.Χ. αιώνα από έναν ιδιοφυή δικαστικό υπάλληλο και αυτό από ίνες κάνναβης. Όσο πλησιάζουμε στην εποχή μας η παρουσία της κάνναβης γίνεται πιο απτή. Τη συναντάμε να κινεί τα νήματα στο φιλοσοφικό εσωτεριστικό ρεύμα του Βαϊσχάουπτ και των Ιλλουμινάτι, να φύεται στους κήπους του πρώτου προέδρου της Αμερικής, Τζωρτζ Ουάσιγκτον, σφραγίζοντας έτσι την αρχή της ιστορίας των ΗΠΑ.
Με τα ερεθίσματά της ανατράφηκαν οι ρομαντικοί και γιγαντώθηκε το παγκόσμιο κίνημα των χίπις και της αμφισβήτησης. Και στη σημερινή εποχή, φυσικά, χιλιάδες καλλιτέχνες, δημιουργοί, πολιτικοί και απλοί άνθρωποι τη χρησιμοποιούν.
Αναφορές στην κάνναβη έχουν διασωθεί σε έργα των Αριστοφάνη, Σοφοκλή, Αριστοτέλη, Έφιππου, Στράβωνα, Διοσκουρίδη, Αρχιγένη, Απολλόδωρου Δαμασκηνού, Σωρανού, Γαληνού, Παυσανία, Πολυδεύκη, Πλούταρχου και Αθήναιου. Ο Παυσανίας, μάλιστα, αναφέρει (Παυσανίου Ηλιακά, VI, 26,6)... [26.6] ἡ δὲ Ἠλεία χώρα τά τε ἄλλα ἐστὶν ἐς καρποὺς καὶ τὴν βύσσον οὐχ ἥκιστα ἐκτρέφειν ἀγαθή. τὴν μὲν δὴ κανναβίδα καὶ λίνον καὶ τὴν βύσσον σπείρουσιν ὅσοις ἡ γῆ τρέφειν ἐστὶν ἐπιτήδειος: οἱ μίτοι δέ, ἀφ' ὧν τὰς ἐσθῆτας ποιοῦσιν οἱ Σῆρες, ἀπὸ οὐδενὸς φλοιοῦ, τρόπον δὲ ἕτερον γίνονται τοιόνδε. ἔστιν ἐν τῇ γῇ ζωύφιόν σφισιν, ὃν σῆρα καλοῦσιν Ἕλληνες, ὑπὸ δὲ αὐτῶν Σηρῶν ἄλλο πού τι καὶ οὐ σὴρ ὀνομάζεται...] ότι στην Ηλεία, τόπο τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων, υπήρχε εκτεταμένη καλλιέργεια κάνναβης καλής ποιότητας: «Την μεν την κανναβίδα και λίνον και την βύσσον σπείρουσιν όσοις η γη τρέφει εστίν επιτήδειος».
Ο Γάλλος πρέσβης Fauvel, με την οικονόμο του από τη Τζιά, ζωγραφίζει στον εξώστη του σπιτιού του στην Πλάκα. Στο κέντρο και με φόντο την Ακρόπολη μια συστάδα από κανναβουριές.
Σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει η κάνναβη και στις θρησκείες πολλών λαών της Ασίας και της Αφρικής, καθώς και στο Ισλάμ (και γενικά στον Αραβικό κόσμο), στον Σουφισμό κ.λπ. Είναι βέβαιο ότι την γνώριζαν και οι αρχαίοι Γερμανοί, δεδομένου ότι ανακαλύφθηκαν σπόροι κάνναβης στα επιτύμβια αγγεία του Βίλμερσντορφ (500 π.Χ.).
Πέραν αυτού έχουν ανακαλυφθεί καννάβινα σχοινιά και υφάσματα σε όλες σχεδόν τις χώρες της βορείου Ευρώπης και έχει καταδειχθεί ότι η πεδιάδα του Ρήνου ήταν ο τόπος καλλιέργειας φυτειών κάνναβης. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και των νεώτερων χρόνων το «ιερό χόρτο» ήταν γνωστό σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, όπου χρησιμοποιούνταν ως διατροφικό, θεραπευτικό ή ευφορικό μέσο, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ρουχισμού, σχοινιών, πανιών, ειδών αλιείας, ενώ παράλληλα ήταν βασικό συστατικό στα εργαστήρια αλχημείας και στις μαγικο-θρησκευτικές τελετές.
Πηγές – Διαβάστε Περισσότερα:
Παυσανίου «Ηλιακά», εκδοτική Αθηνών.
Γιώργου Καράμπελα «Το Ιερό Χόρτο», εκδ. Οξύ.
Λίνα Γιάνναρου, «Καθημερινή», 9.7.2005.
Δ. Γαλάνης – Νικ. Καραγιάννης, «Το Βήμα», 9.8.1998.
Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών βίος και πολιτισμός», επανέκδ. Παπαζήσης.
Ι. Πασσάς, Η αληθινή προϊστορία, «Τα Ορφικά», εκδ. Ήλιος.
Βιβλίο «Canavaccio / Κείμενα περί της ηδονιστικής δρόγης»
Πάρης Πέτρας, Κάνναβις: Ιερή και αναθεματισμένη, Περιοδικό Όριον
