Τυρρηνοί: Οι Τυρρηνοί (Τυρσήννοι) άποικοι μετέφεραν τον ελληνικό πολιτισμό στην ΕτρουρΙα ή Τυρρηνία (Κεντρική Ιταλία) δημιουργώντας από το 900 π.Χ. τον εξαίσιο πολιτισμό των Ετρούσκων
Έρευνα του Σταύρου Π. Καπλάνογλου
Συνοψίζοντας τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε αναζητώντας την Τυρρηνία και τους Τυρρηνούς και μπρος το δίλημμα που βρισκόταν τελικά η Τυρρηνία και ποιος ο τόπος προέλευσης των Τυρρηνών
Στην Κεντρική Ιταλία όπου έχει επικρατήσει να λέγεται και να γράφεται ότι οι Τυρρηνοί ήταν ιθαγενείς εκείνης της περιοχής ή ισχύει αυτό που έλεγαν παλαιότερα οι Αρχαίοι Έλληνες ότι δηλαδή ήταν Έλληνες και αποίκησαν εκείνη την περιοχή στο τέλος της 2ης χιλιετίας π.Χ. ή τις αρχές της 1 π.Χ. χιλιετίας, για μας το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα ήταν Έλληνες και μάλιστα από την ερεύνα μας προέκυψε ότι ήταν Έλληνες και προερχόταν από το βασίλειο της Τυρρηνίας που είχε την έδρα του στην Τύρρισα την πόλη που βρισκόταν στο ίδιο σημείο που βρίσκεται σήμερα η Κοζάνη .
Το πόσο Έλληνες ήταν οι Ετρούσκοι ή Ρασίννες δεν έχουμε παρά να δούμε τα έργα τους:
ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ -ΡΑΣΣΙΝΕΣ – ΤΥΡΡΗΝΟΙ – ΤΥΡΣΗΝΟΙ -ΤΟΥΣΚΟΙ
Οι Ετρούσκοι ή Ρασίννες όπως αυτοαποκαλούνταν οι ίδιοι και αργότερα οι Ρωμαίοι και οι Έλληνες τους έλεγαν Τυρρηνούς ή Τούσκους , ήταν αρχαίος λαός που κατοικούσε στην Ετρουρία, στην κεντρική χώρα της σημερινής Ιταλίας. Οι Τυρρηνοί ανέπτυξαν έναν εντυπωσιακό πολιτισμό ήδη από τον 8o αιώνα π.Χ.
Oι Ετρούσκοι, κάνουν εμφανή την παρουσία τους στην Ιταλική χερσόνησο το 968 π.Χ. στην περιοχή της σημερινής Ούμπρια της Ιταλίας.
Βρισκόταν, σχεδόν, στο κέντρο της σημερινής Ιταλίας και περιελάμβανε μεγάλες γνωστές περιοχές, όπως η Τοσκάνη, η Ούμπρια, η Πίζα, η Λάτιο , η Βιτέρμπο, η Εμίλια-Ρομάνια, η Μπολόνια κ,α.
Από πού είχε έλθει αυτός ο λαός, παρέμενε αίνιγμα για πολλούς αιώνες.
Επίτοιχος ταφική ζωγραφική στην Ετρουρία -Τυρρηνία΄ Οι Ετρούσκοι μπορεί να ήταν εξελιγμένοι πολιτιστικά, αλλά δεν ήταν πάντα υποδείγματα ευγένειας. Πολλές φορές επιδίδονταν σε ανθρωποθυσίες, κυρίως αιχμαλώτων πολέμου, όπου αργότερα οι μάντεις τους διάβαζαν τα σπλάχνα τους και προμήνυαν το μέλλον.
Μάλιστα από αυτή την δραστηριότητα η θάλασσα ανάμεσα στην κεντρική Ιταλία και τα τρία μεγάλα νησιά Σικελία ,Κορσική και Σαρδηνία πήρε το όνομα τους, που παραμένει και σήμερα Τυρρηνικό πέλαγος (TYRRENIANS SEA)
Η θεά Uni ( Ήρα ) θηλάζει τον Έλληνα ήρωα Ηρακλή . Σχέδια χάραγμα σε καθρέπτη από τη Volterra. Σώζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας,
Ένας αξιοσημείωτος καθρέφτης από τη Volterra απεικονίζει την Uni (Ήρα) να θηλάζει τον ενήλικο ημίθεο Ηρακλή (ο Έλληνας Ηρακλής ). Ο Tinia , μεταξύ άλλων θεών που είναι παρόντες στη σκηνή, δείχνει μια πλάκα με την επιγραφή που υποδεικνύει τη σημασία του γεγονότος: "eca: sren: tva: iχnac hercle:unial clan: θra:sce" που σημαίνει "αυτή η εικόνα δείχνει πώς έγινε ο Ηρακλής του Uni υιός".
Σε άλλες απεικονίσεις αυτού του μύθου, θεότητες όπως οι Menrva, Turan και Mean - η θεά της νίκης - είναι παρούσες ως μέρος ενός κινούμενου πλήθους που μαρτυρεί την υιοθεσία. Το δρώμενο του Ηρακλή που θήλαζε από την Ουνή (Ήρα) γίνεται κατανοητό ως καταγωγή ελληνικής προέλευσης , όπου η αντίστοιχη Ήρα εξαπατήθηκε εν αγνοία της από τον Δία (Τίνια) να θηλάσει και με αυτή τη διαδικασία να υιοθετήσει ένα βρέφος τον Ηρακλή παρά τη θέλησή της. Η απεικόνιση αυτού του μύθου στον οποίο η διαδικασία υιοθεσίας παρουσιάζει έναν ενήλικο Ηρακλή και μία υποχρεωμένη Uni (Ήρα) αναγνωρίζεται ευρέως ότι αναπτύχθηκε εξ ολοκλήρου στην Ετρουρία. Οι περισσότεροι μελετητές βλέπουν αυτή την ερμηνεία του μύθου ως την ευπρόσδεκτη μύηση του Ηρακλή στη θεότητα. Έχει επίσης προταθεί ότι η σκηνή αντιπροσωπεύει τη συμφιλίωση της Ούνης (Ήρας) και του Ηρακλή, όπου η ετρουσκική αφήγηση αντιπροσωπεύει με ακρίβεια την έννοια του ελληνικού ονόματος του Ηρακλή «Δόξα της Ήρας» (Ήρας -κλέος )
Στην Ελληνική μυθολογία και την Ετρουσκική μυθολογία με το όνομα Τυρρηνός είναι γνωστός ένας γιος του Άτυος και της Καλλιθέας ή (σύμφωνα με άλλη εκδοχή) του ήρωα Ηρακλή και της Ομφάλης, ή ακόμα γιος του Τηλέφου και της Ιέρας, συνεπώς αδελφός του Τάρχωνος, (οπότε ο Τυρρηνός συγκαταλέγεται στους Ηρακλείδες). Σύμφωνα με τον Διονύσιο τον Αλικαρνασσέα, ο Τυρρηνός ήταν αδελφός του Λυδού. Ο Τυρρηνός ταξίδεψε από τη Λυδία μαζί με τη σύζυγό του Σαρδώ στην Ιταλία, όπου και εγκαταστάθηκαν.
Επίτοιχος ταφική ζωγραφική στην Ετρουρία -Τυρρηνία΄
Εκεί έγινε βασιλιάς του λαού που πήρε το όνομά του (Τυρρηνοί), ενώ έδωσε το όνομά του και στη χώρα. Στην Ιταλική, ο Τάρχωνας αναφέρεται ως αδελφός του Τυρρηνού, αμφότεροι υπήρξαν οι μυθικοί ιδρυτές της Ετρουσκικής Ομοσπονδίας των 12 πόλεων. Ο Ηρόδοτος τον περιγράφει σαν σωτήρα των Ετρούσκων επειδή τους έσωσε από την πείνα που μάστιζε την εποχή του πατέρα του την Λυδία. Η Λυδική καταγωγή των Ετρούσκων αμφισβητείται ωστόσο επειδή σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές είχαν μεγάλες διαφορές στα γλωσσικά και πολιτισμικά στοιχεία. Το όνομα Ετρούσκοι δόθηκε στον λαό αυτό από τους Έλληνες, οι Ιταλοί τον χρησιμοποίησαν για την Τυρρηνική θάλασσα.
Εκτός από τους Τυρρηνούς και 2 ακόμη λαοί της θάλασσας έδωσαν το όνομα Σικελία (Sicily) προήλθε από τον λαό των Σαγαλασσών και το όνομα της Σαρδηνίας ( Sardinia ) από τον λαό των Σάρδέων.
Οι Ετρούσκοι ξεχώριζαν από τους άλλους κατοίκους της Ιταλικής χερσονήσου ,κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα, αφού η Ετρουσκική θρησκεία και τέχνη ήταν, εντελώς, διαφορετική από αυτή των γειτόνων τους. Καθώς έμοιαζε με αυτή των Ελλήνων, αργότερα πολλοί ιστορικοί υποστήριξαν ότι είχαν έλθει από την Ελλάδα, ενώ υπήρχαν κάποιοι, Λατίνοι κυρίως, που επέμεναν ότι οι Ετρούσκοι ήταν αυτόχθονες κάτοικοι.
Αγαλματίδιο εκ πηλού ..Γυναίκα από την Ετρουρία
ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΡΟΥΣΚΩΝ ( ΤΥΡΡΗΝΩΝ )
Οι Τυρρηνοί ήταν ένας λαός όπως και οι Φρύγες που τους προϊστορικούς χρόνους κατοικούσε στην σημερινή Δ. Μακεδονία , μέσω του Αιγαίου αλλά και κινούμενος μέσω της Θράκης πέρασε στην Μ. Ασία και αποίκησε την Βορειοδυτική πλευρά δηλαδή την επονομαζόμενη αργότερα περιοχή της Λυδίας και περιοχή της Φρυγίας όπου υπήρχαν και τα γνωστά βασίλεια Για ην προέλευση των ε Έτρούσκων αναπτύχθηκαν 2 θεωρίες.
1.Ήταν Τυρρηνοι και μετανάστευσαν από την Λυδία μετά τον Τρωικό πόλεμο στην Ιταλία και 2.Ήταν αυτόχθονες κάτοικοι της Ιταλίας
Επίτοιχος ταφική ζωγραφική στην Ετρουρία -Τυρρηνία΄
1η) Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΥΔΙΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Την άποψη, αυτή, ότι δηλαδή οι Ετρούσκοι ήταν Έλληνες και προερχόταν από την Λυδία, εξέφρασαν ο ιστορικός Ηρόδοτος και άλλοι συγγραφείς, κυρίως Έλληνες, αλλά και λίγοι Λατίνοι.
Ο Ηρόδοτος γράφει ότι, οι Ετρούσκοι γνωστοί στους Έλληνες, ως Τυρρηνοί, προέρχονταν από τη Λυδία της Μικράς Ασίας.
Την ίδια άποψη εξέφρασαν, εκτός των άλλων, και ο Στράβων ,ο Ελλάνικος της Λέσβου,ο Πλούταρχος- ο οποίος μάλιστα μιλούσε για έλευση τους από τη Θεσσαλία, στην Λυδία και από εκεί στην Ιταλική χερσόνησο, κατά την προϊστορική εποχή [τότε, η Θεσσαλία συμπεριλάμβανε μέρος της Ηπείρου και της Μακεδονίας] .
Είχε επικρατήσει η φήμη ότι υπήρξε μαζική μετανάστευση από τη Λυδία, υπό την ηγεσία του βασιλιά Τυρσήνου ή Τυρρηνού μια αναγκαστική μετανάστευση λόγω της πείνας που βίωσε, λίγο μετά τον Τρωικό πόλεμο, ο λαός της περιοχής .
Επίτοιχος ταφική ζωγραφική στην Ετρουρία -Τυρρηνία΄
2η ) Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΤΡΟΥΣΚΩΝ ( ΤΥΡΡΗΝΩΝ )
Την άποψη αυτή, ότι ήταν ,δηλαδή, γηγενείς κάτοικοι της περιοχής, την εξέφρασε, κυρίως, ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, που ήταν και ο ιστορικός του αυτοκράτορα Αυγούστου. Ο Διονύσιος είχε τις αντιρρήσεις του, για την άποψη του Ηρόδοτου και έλεγε ότι ''η Τυρρηνική (Ετρουσκική) κουλτούρα και η γλώσσα δεν μοιράστηκαν τίποτα με τους Λυδούς.''
Δεχόταν όμως την άποψη ότι ήταν απόγονοι Πελασγών, αλλά όχι των Τυρρηνών, που τον θεωρούσε άλλο λαό.
Έλεγε ''ότι οι Πελασγοί είναι διαφορετικοί άνθρωποι από τους Τυρρηνούς. Και δεν πιστεύω, επίσης, ότι οι Τυρρηνοί (Ετρούσκοι) ήταν άποικοι από την Λυδία. Διότι δεν χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα με την τελευταία, ούτε μπορεί να υποστηριχθεί κάτι τέτοιο , αν και δεν μιλάνε, πλέον, μια παρόμοια γλώσσα, διότι δεν λατρεύουν τους ίδιους θεούς, με τους Λυδούς, ούτε κάνουν χρήση παρόμοιων νόμων ή θεσμών”.
3η ) ΜΙΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΑΙΝΕΙΑ ΠΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΑΡΑ ΠΟΛΛΟΥΣ
Υπάρχει, όμως, και μια ακόμη άποψη για την προέλευση τους ,αυτή που λέει ότι ήταν απόγονοι του Αινεία. Ο Αινείας ήταν Τρωικός ήρωας, και έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο, ως επικεφαλής των Δαρδάνων, ως σύμμαχος των Τρώων, και ήταν ο γενναιότερος ήρωας στην πλευρά τους, μετά τον Έκτορα.
Μετά την άλωση της Τροίας, ο Αινείας, με μερικούς Τρώες, εξακολούθησαν να αμύνονται, όταν οι Αχαιοί τους διεμήνυσαν, ότι δέχονται να αποχωρήσουν ανενόχλητοι, με την άδεια να πάρουν ο καθένας τους, ό,τι μπορούσε να σηκώσει στα χέρια του από την περιουσία του. Και ενώ, όλοι οι άλλοι γέμισαν και πήραν σακιά με χρυσάφι, ασήμι, κοσμήματα, χρήματα, κλπ., ο Αινείας σήκωσε στους ώμους του τον γέροντα και ανήμπορο πατέρα του, και τον μετέφερε έξω από την πόλη. Τότε οι Αχαιοί, θαυμάζοντας την πράξη του αυτή, του επέτρεψαν να πάρει ελεύθερα και ό,τι άλλο ήθελε από το σπίτι τους. Αλλά εκείνος και πάλι προτίμησε να πάρει τα ιερά ξόανα των θεών και τα οικογενειακά κειμήλια, που τα θεωρούσε ανώτερα από κάθε άλλο θησαυρό. Μετά από αυτό, οι Αχαιοί του είπαν ότι ήταν διατεθειμένοι να του εκχωρήσουν όποιο μέρος της Τροίας ήθελε για να ζήσει εκεί, με απόλυτη ασφάλεια.
Ο Αινείας αρνήθηκε την προσφορά και, φεύγοντας από την Τροία, πέρασε από την Καρχηδόνα και τη Σικελία και εγκαταστάθηκε στην Ιταλία. Εκεί, θεωρήθηκε ότι τα εγγόνια του έχτισαν τη Ρώμη, και συγκεκριμένα τα παιδιά της κόρης του και του Ρωμύλου.
Αλλά υπάρχει και άλλη διαδρομή που αναφέρει διέλευση από Σαμοθράκη, Χαλκιδική όπου υπήρχε στο βόρειο τμήμα της και πόλη με το όνομα Αινεία (πιθανό δημιούργημα του) τη Δήλο,Κρήτη,Κύθηρα,Πελοπόννησο,Ζάκυνθο,Λευκάδα,Βουθρωτό,Ιταλία ,Σικελία,Ιταλία
Η θεωρία αυτή απορρίπτεται από πολλούς, διότι ανάμεσα στις χρονολογίες, που έζησε ο Αινείας, με την διεξαγωγή του Τρωικού Πολέμου, στις αρχές του 12ου αιώνα π.Χ. και πιθανότερο έτος φυγής του Αινεία, από την Τροία το 1181 π.Χ., υπάρχει η χρονική απόσταση, μέχρι την εμφάνιση των Ετρούσκων και την δημιουργία, αργότερα, της Ρώμης.
ΜΕΓΆΛΗ ΕΛΛΆΣ
Αν κάποιος μελετήσει τη θρησκεία, την τέχνη και την γλώσσα των Ελλήνων και των Ετρούσκων, αναμφίβολα, δικαιώνει τους ιστορικούς, που ενστερνίστηκαν την θεωρία του Ηροδότου.
Είχαν, πράγματι, την ίδια θρησκεία και τους ίδιους θεούς, πράγμα που διαπιστώσαμε, όταν κάναμε μια μικρή έρευνα και είδαμε, ότι πολλοί θεοί και ημίθεοι της Ελλάδος υπήρξαν και στο πάνθεον των Ετρούσκων, με άλλα όμως ονόματα.
Στη συνέχεια, παραθέτουμε, σε φώτο-ιστορία, κάποια αυτά τα ονόματά. Το ίδιο, διαπιστώσαμε και για τους ναούς, οι οποίοι και στις δυο περιπτώσεις, ήταν παραπλήσιας κατασκευής.
Απόλλων : Άγαλμα από χαλκό που βρέθηκε στην περιοχή των Ετρούσκων (Τυρρηνών)
Οι σημαντικότερες θεότητες του ετρουσκικού πάνθεού αποδίδονται στον παρακάτω πίνακα σε σχέση με τις ελληνορωμαϊκές θεότητες, όπου μπορούμε τουλάχιστον να διακρίνουμε μια τέτοια σχέση:
| Ετρουσκική θεότητα | Ελληνορωμαϊκή θεότητα | Ιδιότητες-Σύμβολα |
|---|---|---|
| Άιτα, Έιτα | Πλούτων | Κυβερνήτης των νεκρών και προσωποποίηση του κάτω κόσμου. Κεφαλή του λύκου από τον ελληνικό Άδη |
| Άνι | Ιανός | Θεός των Ενάρξεων. Ουράνιος θεός (Βορράς) |
| Απλού | Απόλλων | Μετεωρολογικός θεός: Βροντή και αστραπή. Φορά δάφνινο στεφάνι και κρατά ραβδί και κλαδιά δάφνης |
| Αρτούμες/Άρτιμι | Άρτεμις | Θεά της νύχτας και του θανάτου, αύξηση στη φύση |
| Ατούνς | Άδωνις | Θεός της αναγέννησης. ( Αγόρι, Χρησμός, φωνή των Θεών.) Σύζυγος της Τουράν |
| Κάουθα, Καθ | Ηλιακός θεός. Ανατολή από τον ωκεανό | |
| Κελ, Κίλενς | Celens | Ισοδύναμη της Γαίας |
| Χάροντες | Χάρων | Ετρουσκικοί δαίμονες του θανάτου |
| Κουλ, Κούλσου | Κούλσου, η ετρουσκική δαιμόνισσα: που φυλάσσει τον κάτω κόσμο. Σύμβολό της είναι ο δαυλός | |
| Φέμπρουους | Εξαγνισμός, μύηση και νεκροί. Συνδέεται με το Φεβρουάριο και τη γιορτή των νεκρών | |
| Φερόνια | Ετρουσκική θεά, προστάτιδα των απελεύθερων. Συνδέεται με τα δάση, τη φωτιά και τη γονιμότητα | |
| Φούφλουνς, (Πάκχα) | Πιθανώς Βάκχος | Θεός του κρασιού, αναγέννηση, άνοιξη άγρια φύση, γονιμότητα. Γιος της χθόνιας θεότητας Σέμια |
| Χόρτα | Θεά της γεωργίας | |
| Χερκ/Χοράκλ/Χερκλ | Ηρακλής | Δύναμη και νερό |
| Καρούν/Χαρούν | Χάρων | Δαίμονας του θανάτου |
| Λάραν | Λάρες(;) – Άρης(;) | Θεός του πολέμου. Νέος με κράνος και λόγχη |
| Οι Λάσα: Αλπάν, Εβάν, Ρακουνέτα και Βέκου | Θηλυκές θεότητες, φύλακες των τάφων. Καθρέφτες και στεφάνια | |
| Λάσα Βέκου | Νύμφη Βεγκόια | Προφητεία |
| Λέινθ | Απρόσωπη θεά. Περιμένει στις πύλες του κάτω κόσμου με τον Έιτα | |
| Letham/Lethans | Προστάτης, ζει στην Έιτα (κάτω κόσμο) | |
| Λούσνα, Λόσνα | Λούνα - Σελήνη | Σεληνιακή θεά |
| Μάνια και Μάντους | Φύλακες του κάτω κόσμου | |
| Μάρις | Μαρς - Άρης | Γεωργία. Γονιμότητα. Λυτρωτής θεός |
| Μένρβα | Μινέρβα - Αθηνά | Θεά της σοφίας και των τεχνών |
| Νεθούνς | Νεπτούνους-Ποσειδών | Θεός του νερού και της υγρασίας.Τρίαινα, άγκυρα, ιππόκαμπος, δελφίνια |
| Νόρτια | Φορτούνα - Τύχη | Θεά της μοίρας και της τύχης. Στην αρχή του νέου έτους ένα καρφί μπηγόταν σε έναν τοίχο στο άδυτό της, ως ιεροτελεστία γονιμότητας |
| Περσιπνέι/Φερσπνάι | Περσεφόνη - Προσερπίνα | Βασίλισσα του κάτω κόσμου |
| Σάτρες | Σατούρνους - Κρόνος | Θεός του χρόνου και της ανάγκης. Γέρων που κρατά δρεπάνι και κλεψύδρα |
| Σέλβα | Σιλβάνους | Γήινος Θεός, Δάση |
| Σέμλα | Σεμέλη | Μητέρα του Ατούνς |
| Σέθλανς, Βέλκανς | Βούλκαν - Ήφαιστος | Πυρ, Μεταλλουργία |
| Σιλένους | Σειληνός | Ο σάτυρος. Άγρια φύση |
| Ταρκίες, Τάγκες | Αγόρι, Χρησμός, φωνή των θεών. Δύο φίδια για πόδια | |
| Θέσαν | Αουρόρα - Θέτις(;) | Θεά της Αυγής, τοκετός |
| Τέτλουμθ | Θεότητα του κάτω κόσμου, μοίρα | |
| Τίνια Τινς | Γιούπιτερ - Δίας | Υπέρτατος ουράνιος θεός. Αστραπές, δόρυ και σκήπτρο |
| Τιβ(ρ) | Σεληνιακή θεότητα | |
| Τουράν | Τέλους και Τελούμο, γήινη μητέρα και πατέρας | |
| Τλούσκβα | Βένους - Αφροδίτη | Θεά της αγάπης, της υγείας και της γονιμότητας, προστάτιδα της πόλης Vulci |
| Τουρμς | Μέρκιουρι - Ερμής | Προστάτης των εμπόρων, αγγελιαφόρος των θεών με φτερωτά σανδάλια και κηρύκειο |
| Τουρμς Άιτας | Ερμής ψυχοπομπός | |
| Τβαθ | Δήμητρα | Θεά της ανάστασης, Η Αγάπη στο Βασίλειο των νεκρών |
| Ούνι | Γιούνο - Ήρα | Η υπέρτατη θεά. Είναι η θεά του κόσμου, |
| Βαντ | Θηλυκός δαίμων του θανάτου. Ζωές στον κάτω κόσμο. Με τα μάτια στα φτερά της τα βλέπει όλα και είναι πανταχού παρούσα. Κήρυκας του θανάτου, βοηθά τους ασθενείς στο νεκροκρέβατό τους. Σύμβολά της είναι το φίδι, ο δαυλός και το κλειδί της πύλης που οδηγεί στον άλλο κόσμο | |
| Βέλθα | Voltumna, Βερτούμνους | Αρχικός θεός των Ετρούσκων, προστάτης της ετρουσκικής ένωσης |
Η ΤΕΧΝΗ ΤΩΝ ΕΤΡΟΥΣΚΩΝ
Όσον αφορά την αγγειοπλαστική τέχνη, τα αγγεία που παραθέτουμε σε αντίστοιχη φωτογραφία, δείχνουν την ομοιότητα της τέχνης των.
Μα πάνω απ’ όλα ήταν σπουδαίοι έμποροι! Την εποχή που οι γεωκτηνοτρόφοι Ρωμαίοι δεν γνώριζαν τι υπάρχει πέρα απ’ τους λόφους της Ρώμης, οι Ετρούσκοι είχαν φτάσει στο Πεδεμόντιο, τη Λομβαρδία και στο Βένετο. Μετά πέρασαν τις Άλπεις και ακολουθώντας τον Ροδανό και τον Ρήνο, έφεραν τα προϊόντα τους στις αγορές της σημερινής Γαλλίας, Ελβετίας και Γερμανίας για να τα ανταλλάξουν με ντόπια. Ήταν οι πρώτοι που έφεραν στην Ιταλία σαν μέσο ανταλλαγής το νόμισμα, το οποίο και αντέγραψαν αργότερα οι Ρωμαίοι.
Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥΣ
Παραπλήσιες ήταν και η γλώσσα και η γραφή.
Ο Θουκυδίδης τους αναφέρει, μαζί με τους Πελασγούς και τους συνδέει με Λημνιώτες πειρατές και με τον προελληνικό πληθυσμό της Αττικής .
ΠΟΛΕΜΙΚΑ
Αναφέρει ότι ''η Λήμνος ήταν σχετικά ελεύθερη από την ελληνική επιρροή μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους και,ότι των 6ο αιώνα π.Χ., η γλώσσα τους ήταν παρόμοια με την Ετρουσκάνη''.
Ετρουσκικός τάφος με ελληνικό επίτοιχο θεματικό ζωγραφικό.
Το Liber Lintaeus του Ζάγκρεμπ, που θεωρείται τμήμα ιερών ετρουσκικών βιβλίων, περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες ρυθμικές φράσεις, οι οποίες εκφέρονταν προφανώς με μουσικό τρόπο. Ορισμένες πινακίδες που βρέθηκαν σε τάφους επίσης παρουσιάζουν την ίδια επαναλαμβανόμενη ρυθμικότητα και μέτρο που συναντά κανείς στους ποιητικούς στίχους. Αυτές οι πηγές, μαζί με τις απεικονίσεις τάφων που παρουσιάζουν μουσικούς να παίζουν σε ομαδικό σχηματισμό και αφηγήσεις του Λίβιου για το ετρουσκικό θέατρο, μας οδηγούν στην εικασία ότι τέτοια περίπλοκα προγραμματισμένα γεγονότα πιθανώς είχαν πρόβες, που απαιτούσαν ενδεχομένως καταγραφή των μουσικών στοιχείων με κάποιο τρόπο. Ο σημαντικός ρόλος της μουσικής σε όλες τις σημαντικές πτυχές της ζωής -συμπόσια, θρησκευτικοί εορτασμοί, νεκρικές ιεροτελεστίες- οι μαγικές και πνευματικές πτυχές της τείνουν να προσθέσουν ειδικό βάρος στο επιχείρημα των γραπτών μουσικών κειμένων.
Το 1885 βρέθηκαν δυο επιγραφές σε μια επιτύμβια στήλη, οι οποίες έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά, με τις αντίστοιχες που έχουν βρεθεί στην Ετρουρία.
Απόγραφον της 5ης στήλης του Liber Lintaeus-Από τα μεγαλύτερα σε περιεχόμενο κείμενα και πιθανώς το σημαντικότερο είναι το Liber Lintaeus, που βρέθηκε στην Αίγυπτο τον 19ο αι. και μεταφέρθηκε στη Γιουγκοσλαβία από έναν περιηγητή[18]. Βρίσκεται σήμερα στο Εθνικό Μουσείο του Ζάγκρεμπ. Το κείμενο είναι γραμμένο σε λινό ύφασμα που χρησιμοποιήθηκε, όπως και ο Πάπυρος του Ποσείδιπου, ως περιτύλιγμα μούμιας. Έχει έκταση 1300 περίπου λέξεων και είναι γραμμένο με μαύρο μελάνι σε λινό. Περιέχει ένα ημερολόγιο και οδηγίες για θυσίες αρκετές για να συγκροτήσουμε άποψη για την ετρουσκική θρησκευτική λογοτεχνία.
Ιδού κάποια από αυτά.
Και στις δυο έχει χρησιμοποιηθεί το Ελληνικό αλφάβητο.
Στην στήλη της Λήμνου είναι γραμμένη ''ΒΟΥΣΤΡΟΦΗΔΟΝ'', δηλαδή μια σειρά να πηγαίνει δεξιά και μια αριστερά το ίδιο έχει παρατηρηθεί και σε επιγραφές της Ετρουρίας.
Οι επιγραφές, και στις δυο περιπτώσεις, δεν χρησιμοποιούν όλα τα γράμματα, ενώ λείπουν το Β,Γ,Δ και το Σ χρησιμοποιείται αλλιώς.
Και στις δυο περιπτώσεις χρησιμοποιείται σαν προφίλ, το κεφάλι του νεκρού.
Ο προβληματισμός Έλληνες ή Αυτόχθονες κράτησε αιώνες. Η δική μας έρευνα ( Σταύρου Π. Καπλάνογλου ) έδειξε, ότι οι Τυρρηνοί κατοικούσαν στην Δ. Μακεδονία και μέσω Χαλκιδικής έφθασαν στα νησιά του Β. Αιγαίου [Λήμνο κ.α] και από εκεί στα απέναντι Μικρασιάτικα παράλια και την Λυδία.
Μια όρθια στήλη με επιγραφή βρέθηκε το 1885 στα Καμίνια της Λήμνου. Χρονολογήθηκε από τον 6ο αι. π.Χ. και βρίσκεται πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών. Η επιγραφή στη στήλη έχει 198 γράμματα που σχηματίζουν 33 λέξεις και είναι διακοσμημένη με το προφίλ ενός πολεμιστή. Η επιγραφή είναι γραμμένη σε ελληνικό αλφάβητο, προσαρμοσμένο φωνητικά ώστε να ταιριάζει με τις ιδιαιτερότητες του ετρουσκικού αλφάβητου, εκτός από την περίπτωση του γράμματος –ο (όμικρον).
Ορισμένοι ακαδημαϊκοί υποθέτουν ότι τα «Λημνιακά» και τα ετρουσκικά συνδέονται γενετικά ή τουλάχιστον μορφολογικά. Στην πραγματικότητα, η γλώσσα της επιγραφής στη στήλη παρουσιάζει μορφολογική και νοηματική ομοιότητα με την Ετρουσκική.
Κανείς δε γνωρίζει με ακρίβεια από πού πήγε αυτός ο λαός στην Ιταλία. Εντούτοις, κατά την αρχαϊκή εποχή εντοπίζονται στην κεντρική και βόρεια Ιταλία. Αν εξετάσουμε τα αγάλματά τους και τα πήλινα αγγεία τους, θυμίζουν ανθρωπολογικά λαούς της Μικράς Ασίας, καθώς ήταν πιο κοντόχοντροι και είχαν κρανία πιο δυνατά από τους ντόπιους κατοίκους της Ιταλίας. Πολλοί υποστηρίζουν πως ήρθαν δια θαλάσσης και αυτό επιβεβαιώνεται, επειδή ήταν ο πρώτος λαός της Ιταλίας που απέκτησε στόλο. Αυτοί έδωσαν το όνομα Τυρρηνική, που σημαίνει ετρουσκική, στη θάλασσα που περιβρέχει τις ακτές της Τοσκάνης. Πιθανό να επιβιβάστηκαν αρχικά εκεί και να υπέταξαν τους ιθαγενείς με τα πιο εξελιγμένα όπλα τους.
Οι Ετρούσκοι ήταν άνθρωποι χαρούμενοι που απολάμβαναν τη ζωή τους, ίσως και γι’ αυτό να έχασαν τελικά τον πόλεμο από τους αυστηρούς και μελαγχολικούς Ρωμαίους. Από τα αγγεία τους διαπιστώνουμε πως ήταν καλοντυμένοι, με χιτώνες που τους αντέγραψαν οι Ρωμαίοι, είχαν μακριά μαλλιά με βοστρυχωτά γένια, κοσμήματα στους καρπούς, στο λαιμό, στα δάχτυλα και πάντα έτοιμοι να πιουν, να φάνε και να κουβεντιάσουν. Ασχολούνταν με τον αθλητισμό και ιδιαίτερα με την πυγμαχία, τη δισκοβολία, την πάλη. Αυτό όμως που εντυπωσιάζει είναι άλλες δυο δραστηριότητες: το πόλο και οι ταυρομαχίες, αν και δε γνωρίζουμε τους κανόνες που ίσχυαν σ’ αυτά τα αθλήματα.
ΤΕΛΙΚΑ ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΟΙ ΕΤΡΟΥΣΚΟΙ ΗΤΑΝ ΕΛΛΗΝΕΣ Η ΟΧΙ ;
Έτσι, με τις διαφορετικές απόψεις των ιστορικών αναρωτιόμασταν ,αν η Τυρρηνία βρισκόταν στην Δυτ. Μακεδονία ή την Ιταλία και αν οι Τυρρηνοί, που συναντήσαμε σε διαφορά μέρη της Ελλάδος, ήρθαν από την Ιταλία ή το αντίθετο, να πήγαν από την Ελλάδα στην αρχαία Ετρουρία και δεν ήταν αυτόχθονες.
Η σύγχρονη όμως επιστήμη έδωσε την απάντηση!
Πολλοί επιστήμονες θέλησαν να λύσουν το πρόβλημα με την σύγκριση των γενετικών χαρακτηριστικών του DΝΑ ανθρώπων και ζώων, από διάφορες περιοχές, που έχουν ακουσθεί ότι υπήρχαν Τυρρηνοί και παρακάτω, παραθέτουμε τα αποτελέσματα, από συγκρίσεις γενετικού υλικού του Πανεπιστημίου του Τορίνο. Μια μελέτη από τον γενετιστή Alberto Piazza του Πανεπιστημίου του Τορίνο συνέδεσε τους Ετρούσκους με την Μικρά Ασία.
Προτομή γυναίκας Καρέρε, Ετρουρία, 5ος αι. π.Χ. - Βρετανικό Μουσείο.
Η ομάδα σύγκρινε το DNA τους, με αυτό των κατοίκων της αρχαίας περιοχής της Λυδίας της βόρειας Ιταλίας, της Λήμνου , της Σικελίας και της Σαρδηνίας και από το νότιο μέρος των Βαλκανίων. Διαπίστωσαν ότι, οι γενετικές ακολουθίες των ανδρών της Τοσκάνης διέφεραν σημαντικά από εκείνες των ανδρών στις γύρω περιοχές της Ιταλίας και ότι οι άνδρες από τη Murlo και τη Volterra ήταν οι πιο στενοί συγγενείς με τους άνδρες από της Μ. Ασίας και κυρίως από την περιοχή της Σμύρνης. Ειδικά, το χωρίο Murlo της Τοσκάνης έχει μια γενετική παραλλαγή, παρόμοια με αυτή, των νυν κατοίκων της Μ. Ασίας, που είναι γνωστό, ότι είναι απόγονοι εξισλαμισμένων Ελλήνων της περιοχής.
Η έρευνα αυτή επιβεβαίωσε, πανηγυρικά τον Ηρόδοτο ,τον Στράβωνα τον Ελλάνικο, από την Λέσβο και άλλους, που υποστήριζαν την προέλευση των Ετρούσκων, από την αρχαία Λυδία.
Θέλω να πιστεύω ότι αν αναζητηθεί γενετικό υλικό από την περιοχή της Αιανής ή άλλων γηγενών κατοίκων της περιοχής, που ζουν προγονοί τους ,πολλές γενιές, τώρα και συγκριθεί με κατοίκους εκείνων των περιοχών, υπάρχουν πιθανότητες να έχουμε παρόμοιο αποτέλεσμα.
Οι πόλεις που έχτισαν στην ενδοχώρα, η Ταρκυνία, το Αρέττιο, η Περούτζια ήταν πιο εξελιγμένες από των Λατίνων και των Σαβίνων. Ήταν ζωσμένες με οχυρά, είχαν δρόμους και υπονόμους! Οι μηχανικοί τους ήταν εκπληκτικοί και δούλευαν με σχέδιο. Ήξεραν να οργανώνουν συλλογική εργασία κοινωφελούς χρήσης και αυτό μας το δείχνουν τα κανάλια με τα οποία εξυγίαναν την περιοχή από την ελονοσία.
ΥΠΗΡΧΕ ΠΟΛΗ ΒΟΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΤΡΟΥΡΙΑ ;
Πριν λίγο καιρό έπεσε στα χέρια μας ένας κατάλογος τα 12 πιθανά ονόματα της Ετρουσκικής Δωδεκάπολης, έχει ενδιαφέρον ή 9η πόλη που έχει παραπλήσιο όνομα με το Βοΐο
Λέγεται ( Vei, Veia ,Veii , Βήιοι, Veio Βέιο )
Τον 11ο - 12 αιώνα π.Χ είχαμε την « κάθοδο» των Δωριέων από το Βοΐο Κοζάνης και την περιοχή Λάμκου της Πίνδου , που στην περιοχή της Αμφισημίας είχαν δημιουργήσει την πόλη με το όνομα Βοΐο, αλλά και αργότερα είχαμε και άλλες ομόηχες πόλεις και περιοχές (Βοιω-τία, Εύ(β)οια , Βόιο Μ. Ασίας ,Βοιές Λακωνία ,Βια-νου στην Κρήτη κ.α.). Έχει ενδιαφέρον να μελετήσουμε το θέμα των πόλεων ή περιοχών αυτών και πιστεύω ότι θα βγουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Δείτε τον κατάλογο :
Δωδεκάπολη (πιθανές πόλεις)
Ετρουσκικά Λατινικά Αρχαία ελληνικά Ιταλικά Ελληνικά
1 .Aritim, Arreti Arretium Αρρήτιο Arezzo Αρέτσο
2.Caisra, Caisri, Ceizra Caere Καιρέα Cerveteri Τσερβέτερι
3.Clevsin Clusium Κλούσιον Chiusi Κιούζι
4.Curtun Cortona Κόρτωνα Cortona Κορτόνα
5.Perusna Perusia Περουσία Perugia Περούτζια
6.Pupluna, Fufluna Populonia Ποπλώνιον Populonia Ποπουλόνια
7.Tarchna, Tarchna Tarquinii Ταρκυνία Tarquinia Ταρκουίνια
8.Vatluna Vetulonia Βετουλωνία Vetulonia Βετουλόνια
---- 9. Vei, Veia Veii Βήιοι Veio Βέιο ----
10.Velathri, Velathera Volaterrae Βολατέρραι Volterra Βολτέρα
11.Velch Volci Βόλκοι Vulci Βούλτσι
12 Velzna Volsinii Βολσίνιοι (Νέοι ή Παλαιοί) Bolsena ή Orvieto Μπολσένα ή Ορβιέ
Την προέλευση τους και θα μας δοθεί η ευκαιρία να την ξαναδούμε όταν αργότερα θα δώσουμε την πορεία των Τυρρηνών σε όλη την Μεσόγειο και μέχρι να φθάσουν και να εγκατασταθούν κάποιοι από αυτούς μόνιμα στην Κεντρική Ιταλία
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Οι Ρωμαίοι, αφού πρώτα μορφώθηκαν από τους Ετρούσκους και αφού πάντα υπέφεραν από την πνευματική τους ανωτερότητα, όχι μόνο κατέστρεψαν, αλλά και θέλησαν να σβήσουν κάθε ίχνος του πολιτισμού τους, γιατί τον θεωρούσαν άρρωστο και φθοροποιό. Αντέγραψαν όμως ό,τι τους βόλευε! Οι πιο ευκατάστατοι έστελναν τα παιδιά τους στις ετρουσκικές πόλεις να ειδικευτούν στην ιατρική και στη μηχανική. Υιοθέτησαν τη χρήση του νομίσματος, μιμήθηκαν τον χιτώνα και δανείστηκαν την πολιτειακή τους οργάνωση. Όμως, η αρχαία Ρώμη με τα στωικά της ήθη, τη σκληρή πειθαρχία και τον συντηρητισμό στον καθημερινό της βίο, προχώρησε, όχι μόνο στην πολεμική νίκη εναντίον τους, στην κατάληψη της γης τους, αλλά και στον αφανισμό τους για να μη μολυνθούν από τα ετρουσκικά ήθη. Έτσι, θέλησαν να θάψουν όλα τα ίχνη και τα μνημεία τους! Όλα αυτά βεβαίως έλαβαν χώρα μετά από αιώνες κυριαρχίας των Ετρούσκων.
Κυρίος κείμενο Σταύρου Π. Καπλάνογλου ://www.kozanilife.gr/
Ένθετα, περιλήψεις, λεζάντες από ://eranistis.net/ Ιταλική Αγγλική και Ελληνική ://el.wikipedia.org/ Και την Encyclopædia Britannica
ΦΩΤΟ :ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/eranistis.net
Intro Montanelli, Ιστορία των Ρωμαίων, Εκδ. Θεμέλιο
Friedhelm Prayon, Οι Ετρούσκοι, Εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
http://en.wikipedia.org/wiki/Etruscan_civilization
http://www.talepiano.it/scacco-allarte-con-la-prof-la-pittura-etrusca/
https://www.thinglink.com/scene/662319362065039360
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
