Η μάστιγα της πειρατείας στην Μεσόγειο κατά την αρχαιότητα

Οι Τυρρηνοί πειρατές μεταμορφώνονται από τον θεό Διόνυσο σε δελφίνια 

Η πειρατεία είναι φαινόμενο παλιό, όσο και η σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα. Από τον καιρό που το πρώτο θαλάσσιο ταξίδι έλαβε τεκμηριωμένα χώρα από το Φράχθι της Αργολίδας, στην Μήλο, την 8η χιλιετία π.Χ. εμφανίστηκαν και οι πρώτοι πειρατές. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη ο Μίνωας ήταν ο πρώτος που εκκαθάρισε το Αιγαίο από τους πειρατές.

Πειρατές όμως υπήρχαν, τεκμηριωμένα και σε άλλες περιοχές της γης, όπως στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, τουλάχιστον από τα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ.

Μινωικός σφραγιδόλιθος -αποτύπωμα- με Κρητικό πλόα του  θαλασσοκράτορα Μίνωα  

Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη επί Μίνωα μόνο εξαλείφτηκαν οι πειρατές από το Αιγαίο, για να κάνουν την επανεμφάνισή τους, αμέσως μετά την κατάρρευση της μινωικής θαλασσοκρατορίας.

Πύλος, τοιχογραφία μυκηναϊκού πλόα 

Ονομαστοί πειρατές ήταν και οι Μυκηναίοι οι οποίοι όργωναν τις θάλασσες από τον 16ο αιώνα π.Χ. εκτελώντας τολμηρές επιδρομές ακόμα και εναντίον της Αιγύπτου και των πόλεων των σημερινών ακτών της Συρίας και του Λιβάνου.

Από τις πρώτες καταγραφές, στους κλασικούς χρόνους

Αίγυπτος -χαρακτικό ναυμαχίας στην θάλασσα, του ναυτικού του Φαραώ και των Λαών της Θάλασσας 

Η πρώτη καταγεγραμμένη πειρατική επίθεση αναφέρεται στα αιγυπτιακά βασιλικά αρχεία, επί Φαραώ Ακενατόν, το 1350 π.Χ. Μετά τον Τρωικό Πόλεμο, περί το 1200 π.Χ. η πειρατεία γνώρισε νέα άνθηση. Ήταν η εποχή των μεγάλων επιδρομών των λεγόμενων Λαών της Θάλασσας, όπως τους ονομάζουν τα αιγυπτιακά και τα χιττιτικά αρχεία.

Ονομαστός πειρατής ήταν και ο περίφημος τύραννος της Σάμου Πολυκράτης, ο στόλος του οποίου δέσποζε στο Αιγαίο τον 6ο αιώνα π.Χ. Οι πειρατές, για μια ακόμα φορά, εξαφανίστηκαν από το Αιγαίο στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ. όταν ο πανίσχυρος αθηναϊκός στόλος κυριάρχησε στην περιοχή.

Ο Πολυκράτης ήταν πολύ τυχερός. Ότι κι αν έκανε, σε καλό του έβγαινε. Ποτέ του δεν δοκίμασε συμφορά ή αποτυχία. Αυτό δεν άρεσε στο φίλο του Άμασι, γιατί πίστευε, πως οι πολύ ευτυχείς δεν έχουν καλό τέλος. Του έγραψε λοιπόν πως οι θεοί φθονούν τους τυχερούς και του συνιστούσε να δοκιμάσει θεληματικά μια λύπη, αφού η τύχη όλο χαρές του έστελνε. Ο Πολυκράτης δέχτηκε τη συμβουλή του φίλου του και ένα απομεσήμερο, με φίλους πολλούς, τράβηξε με πλοίο ανοιχτά στο πέλαγος. Εκεί έβγαλε το πολύτιμο δαχτυλίδι του, έργο ξακουστού τεχνίτη, που το αγαπούσε υπερβολικά και το χρησιμοποιούσε και για σφραγίδα του και με μεγάλη λύπη το πέταξε στη θάλασσα. Μα δεν πέρασαν 5-6 μέρες και το δαχτυλίδι βρέθηκε! Κάποιος φτωχός ψαράς, έπιασε ένα ψάρι διαλεχτό και μεγάλο. Δε θέλησε να το πουλήσει στην αγορά, αλλά προτίμησε να το χαρίσει στον Πολυκράτη, ο οποίος μάλιστα, ευχαριστημένος τον κάλεσε να το φάνε μαζί. Τη στιγμή, που ο μάγειρας καθαρίζοντάς το ψάρι, έσκισε το στομάχι του, βρήκε το δαχτυλίδι-βούλα και χαρούμενος το πήγε στον Πολυκράτη, που επίσης χάρηκε πολύ και γέμισε τον ψαρά με πλούσια δώρα.

Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο όμως, η γενική ένδεια που επικράτησε στις ελληνικές χώρες προκάλεσε νέα άνθηση του φαινομένου. Έχει σωθεί μια επιγραφή των μέσων του 4ου αιώνα π.Χ. με την οποία ο αθηναϊκός δήμος τιμά τον τύραννο της Μήθυμνας της Λέσβου, γιατί εξαγόρασε Αθηναίους αιχμαλώτους πειρατών.

 Στο τέλος η επιγραφή αναφέρει.....
  [Διονυ]σίω Ἀρτεμιδω[ρείω — — —]   ... Νικάνδρ<ε>ιος, Ἴδ[αιο]ς Φίλ[ειο]ς(?) ...  ... Κρατιάνακ̣(τι) Αἰσ̣χρω̣νε̣ίω̣ι ... ... Ματριφα(νείω) ...  παῖδες [Ἐ]χ̣έ̣[τ]ε̣ιοι ... Ἀρτεμίδωρ[ος Λ]ώ[ι]στε[ι]ο[ς] ...   b.5 [Χ]αρία Μα[τρ]- [ι]είω ...    ... Ζωϊττ[α] [Λ]ασείω ... ... Ε[ὐ]- [αι]τάδας ... — —ε․ης Ὑβ̣ρί[αος]   ... Ἰάκ̣χιον(?)ἐν τῶ ταμίω ἄργυρον {²⁷ἄργυρου?}²⁷ λίτραι πέντε ὁ δῆμος Μυράμναν Πρα[ξ— — —]

ΕΔΩ

Ζωγραφική σε ελληνικό κύλικα ,πολεμικό πλοίο πλησιάζει εμπορικό 

Ο Μέγας Αλέξανδρος εξάλειψε και πάλι τους πειρατές.  Μετά τον θάνατό του όμως μόνο οι Πτολεμαίοι διατήρησαν αξιόλογο στόλο στην Αν. Μεσόγειο, περιορίζοντας τη δράση των πειρατών στην κεντρική και δυτική Μεσόγειο. Διάσημοι πειρατές της εποχής ήταν οι Σικελοί Μαμερτίνοι, εναντίον των οποίων πολέμησε ο Πύρρος της Ηπείρου και ο Αγαθοκλής των Συρακουσών, αλλά και οι Ρόδιοι. Με πειρατές συνεργάστηκε ο Δημήτριος ο Πολιορκητής όταν επιτέθηκε στην Ρόδο.

Ελληνικό αγγείο -Ζωγραφική- -Οι Τυρρηνοί πειρατές μετατρέπονται σε δελφίνια από τον θεό Διόνυσο 

Ελληνικός «Ελληνιστικός» κόσμος και Ρώμη

Την εποχή της παρακμής του Ελληνικού Κόσμου ανάλαβαν τα ηνία η Ρώμη και η Καρχηδόνα. Οι Φοίνικες και άλλοι της Λιβυκής λαοί δηλαδή οι  Καρχηδόνιοι διέθεταν έναν πανίσχυρο στόλο. Οι Ρωμαίοι τους μιμήθηκαν και τελικά τους νίκησαν, κυριαρχώντας πλήρως στη Μεσόγειο.

Αμέσως μετά όμως παραμέλησαν το ναυτικό τους, επιτρέποντας για μια ακόμα φορά την ανάπτυξη πραγματικών πειρατικών στόλων. Οι πειρατές, με έδρα την Κιλικία της Μικρά Ασίας ίδρυσαν ανεξάρτητο ουσιαστικά κράτος, αψηφώντας την δύναμη της Ρώμης.

Η ελληνική πόλη Όλυμπος εν Λυκία και οι πειρατές 

Μία πόλη γίνεται έδρα των πειρατών

[ Η ακριβής ημερομηνία της ίδρυσης της πόλης είναι άγνωστη. Ένας τοίχος και μια επιγραφή σε σαρκοφάγο χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., οπότε η πόλη  Όλυμπος πρέπει να έχει ιδρυθεί το αργότερο κατά την Ελληνιστική περίοδο .Η πόλη υποτίθεται ότι πήρε το όνομά της από το κοντινό Όρος Όλυμπος Η πόλη ήταν μέρος της Λυκίας .

Σαρκοφάγος από την πόλη Όλυμπο ,και όπως η ελληνική γραφή αναφέρει είναι του Έλληνα  καπετάνιου Εύδημου 

 Ξεκίνησε να κόβει νομίσματα του Κοινού των Λυκίων  από τα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ.Την εποχή εκείνη ο Όλυμπος ήταν μία από τις έξι μεγαλύτερες πόλεις από το  Κοινό των Λυκίων , οι οποίες είχαν τρεις ψήφους η κάθε μία 

Οι Λυκιακές πόλεις είχαν δημιουργήσει το Κοινό των Λυκίων που ήταν μια ομοσπονδία των πόλεων της Λυκίας. Από αυτές 23 πόλεις είχαν δικαίωμα ψήφου και αποφάσιζαν από κοινοί σε περιπτώσεις πολέμων και συμμαχιών. Το κοινό υπήρχε από τον 3ο αιώνα π.Χ. και διατηρήθηκε και στα ρωμαϊκά χρόνια.Οι πόλεις της Συμμαχίας της Λυκίας - Κοινό των Λυκίων- Τον 7ο αιώνα Ρόδιοι αποίκησαν τις ακτές της και ίδρυσαν τη Φασηλίδα τη Ροδιάπολιν και τα Κορύδαλλα. 

Περίπου το 100 π.Χ. ο Όλυμπος ξεκίνησε να εκδίδει τα δικά του νομίσματα ξεχωριστά από την Συμμαχία Σε αυτό το σημείο οι Πειρατές της Κιλικίας είχαν πάρει τον έλεγχο της πόλης, είτε μέσω της κατάκτησης είτε της κερδοφόρας συνεργασίας με τους κατοίκους. Ως εκ τούτου, η πόλη εγκατέλειψε την ένωση ή εκδιώχθηκε από αυτήν.

Νόμισμα της ελληνικής πόλεως Φασηλίς 

Ο αρχηγός των πειρατών Ζηνηκίτης  (Zenicetes) το κατέστησε το οχυρό του από όπου ελέγχει τα υπόλοιπα δικά  του μέρη , τα οποία περιλάμβαναν την Κώρυκο ,(ήταν μια αρχαία ελληνική πόλη-λιμάνι στη Λυκία )  την Φασηλίδα (Η πόλη ιδρύθηκε από τους Ρόδιους το 700 π.Χ. Λόγω της τοποθεσίας του σε έναν ισθμό που χωρίζει δύο λιμάνια, έγινε η σημαντικότερη λιμενική πόλη της ανατολικής Λυκίας και ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο μεταξύ Ελλάδας , Ασίας , Αιγύπτου και Φοινίκης ,)  και πολλά άλλα μέρη στην Παμφυλία .

Αναπαράσταση -Οι πειρατές της Κιλικίας

Η αρχηγία του  τελείωσε το 67 π.Χ., όταν ο Ρωμαίος διοικητής  Πομπήιος , συνοδευόμενος από τον νεαρό Ιούλιο Καίσαρα, κατέλαβε τον Όλυμπο και τα άλλα εδάφη του μετά από μια νίκη στη θάλασσα. Κατά την μάχη και την ήττα ο Ζηνηκίτης (Zenicetes) από  φωτιά στο σπίτι του αυτός και οι δικοί του  έχασαν τη ζωή τους.

Νόμισμα της πόλεως Πάταρα του Κοινού της Λυκίας αναφέρει πάνω από την κιθάρα του Απόλλωνα [...ΛΥΚΙΩΝ...]
Η Λυκία στα βάθη των αιώνων είχε πολλές ονομασίες που μας παραδίδουν οι αρχαίοι συγγραφείς. Ο Ησύχιος την αποκαλεί Γιγαντία και Τελμιλία και λέει αυτό ήταν το όνομα της πριν ονομαστεί Λυκία . Ο Παυσανίας με τον Ηρόδοτο λένε ότι λεγόταν Μιλυάδα, με την εγκατάσταση των Κρητών του Σαρπηδόνα μετά ονομάστηκε σε Τερμιλία. Με την έλευση στην περιοχή του Λύκου ονομάστηκε Λυκία.Αναφορά στη Λυκία γίνεται στην Ιλιάδα, όταν ο Πάτροκλος σκοτώνει τον εξέχοντα ήρωα της, τον Σαρπηδόνα. Εκεί επεμβαίνει ο Δίας (στίχοι Π 663-683) και δίνει εντολή στον Απόλλωνα για την ανάληψη του νεκρού Σαρπηδόνα από το πεδίο της μάχης και τη μεταφορά του στην πατρική Λυκία.. Στις μεσογειακές ακτές της έχουν βρεθεί ίχνη μυκηναϊκής παρουσίας.

 Την εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης ο Όλυμπος περιγράφηκε από τον Κικέρωνα  ως μια πλούσια και άκρως διακοσμημένη πόλη. Ο Όλυμπος έγινε τότε μέρος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας . Ο αυτοκράτορας Αδριανός επισκέφθηκε την πόλη, μετά από την οποία πήρε το όνομα της Αδριανούπολης για μια περίοδο, προς τιμήν του. ]

Είναι γνωστή η ιστορία της απαγωγής ακόμα και του Ιουλίου Καίσαρα από τους πειρατές, οι οποίοι ζήτησαν ως λύτρα 20 τάλαντα για να τον απελευθερώσουν.

Μετά την καταβολή των λύτρων και την απελευθέρωσή του, ο Καίσαρας αναζήτησε τους πειρατές που τον είχαν απαγάγει, τους βρήκε και τους σταύρωσε όλους. Επίσης τη βοήθεια των πειρατών είχε ζητήσει και ο ηγέτης των εξεγερμένων σκλάβων Σπάρτακος.

Τότε όμως ο Ρωμαίος Κράσσος τους εξαγόρασε και έτσι η Ρώμη σώθηκε από έναν πραγματικά μεγάλο κίνδυνο. Η Ρώμη αναγκάστηκε να διεξάγει πραγματική εκστρατεία με στρατό και στόλο για να υποτάξει το κράτος των πειρατών, με επικεφαλής τον Πομπήιο.

Ο Πομπήιος νικά τους  πειρατές της Κιλικίας 

Ο Πειρατικός Πόλεμος κράτησε σχεδόν 3 χρόνια. Από το 60 π.Χ. μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. η Μεσόγειος ησύχασε από τους πειρατές. Ωστόσο η κατάρρευση του Ρωμαϊκού κράτους και η μεγάλη μετανάστευση των λαών επανέφερε νέα αναστάτωση.

Οι Ρωμαίοι κτυπούν Βανδάλους 

Η κατάσταση χειροτέρεψε δραματικά όταν τα γερμανικά φύλα άρχισαν να εξοικειώνονται με το υγρό στοιχείο. Οι διαβόητοι Βάνδαλοι εξελίχθηκαν σε πραγματική μάστιγα. Εκτελούσαν τολμηρές επιδρομές σε ολόκληρη την Μεσόγειο, σφάζοντας και λεηλατώντας. Δεν δίστασαν να καταστρέψουν ακόμα και την ίδια τη Ρώμη. Παντελής Καρύκας στο slpress.gr/φωτ ΑΡΧΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ /μέρος κειμένου ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ 

Ο Μίνως και η πειρατεία

Ζωγραφική Κρητομινωικού πλόα  Ρουσσέτος Παναγιωτάκης

Θουκιδίδου Ιστορίαι  Βιβλίον Α' προοίμιον 1-23 

Μετάφραση Ελ. Βενιζέλου

 4. Ο Μίνως, εξ όσων κατά παράδοσιν γνωρίζομεν, πρώτος απέκτησε πολεμικόν ναυτικόν, και εκυριάρχησεν επί του μεγαλυτέρου μέρους της θαλάσσης, η οποία ονομάζεται σήμερον Ελληνική. Κατακτήσας τας Κυκλάδας νήσους, ίδρυσεν αποικίας εις τας περισσοτέρας από αυτάς, αφού εξεδίωξε τους Κάρας και εγκατέστησε τους υιούς του ως κυβερνήτας. Ως εκ τούτου και την πειρατείαν φυσικά κατεδίωκεν όσον ημπορούσεν από την θάλασσαν αυτήν, διά να περιέρχωνται εις αυτόν ασφαλέστερον τα εισοδήματα των νήσων.

5. Διότι εις την παλαιάν εποχήν οι Έλληνες, και όσοι από τους βαρβάρους εκατοικούσαν είτε τα ηπειρωτικά παράλια, είτε νήσους, όταν ήρχισαν να επικοινωνούν μεταξύ των συχνότερον δια θαλάσσης, επεδόθησαν εις την πειρατείαν υπό την αρχηγίαν ανδρών εκ των δυνατωτάτων, οι οποίοι ωθούντο εις τούτο και από τον πόθον του προσωπικού κέρδους και από την ανάγκην όπως επαρκούν εις την συντήρησιν των απορωτέρων οπαδών των. Και επιτιθέμενοι κατά πόλεων ατειχίστων και αποτελουμένων από άθροισμα κωμών, τας διήρπαζαν και εντεύθεν επορίζοντο κυρίως τα προς το ζην, διότι το έργον τούτο δεν έφερεν εντροπήν, αλλ' επέσυρε τουναντίον και κάποιαν δόξαν.
Τον ισχυρισμόν μου τούτον αποδεικνύει όχι μόνον η μέχρι σήμερον συνεχιζομένη δράσις των κατοίκων της Στερεάς, οι οποίοι σεμνύνονται δια τα πειρατικά των κατορθώματα, αλλά και οι παλαιοί ποιηταί, εις τους στίχους των οποίων απευθύνεται πάντοτε στερεότυπος προς τους καταπλέοντας η ερώτησις εάν είναι πειραταί, καθόσον ούτε οι ερωτώμενοι εθεώρουν το έργον τούτο ανάξιον δια τους εαυτούς των, ούτε οι τυχόν απευθύνοντες την ερώτησιν αυτήν υβριστικήν. Και επί της Στερεάς, άλλωστε, ελήστευαν οι μεν τους δε.
Και μέχρι σήμερον διατηρείται η συνήθεια αυτή της κατά κώμας οικήσεως και της διαρπαγής εις πολλά μέρη της Ελλάδος, όπως εις την χώραν των Οζολών Λοκρών, την Αιτωλίαν, την Ακαρνανίαν και τας παρακειμένας λοιπάς ηπειρωτικάς περιφερείας. Και η συνήθεια προς τούτοις της οπλοφορίας έχει διατηρηθή μεταξύ των πληθυσμών αυτών από την εποχήν της παλαιάς ληστείας.

6. Διότι όλοι οι Έλληνες ωπλοφόρουν λόγω του ότι αι κατά κώμας διεσπαρμένοι εγκαταστάσεις των ήσαν ανοχύρωτοι και αι προς αλλήλους συγκοινωνίαι επισφαλείς και ούτως εσυνήθισαν να διαιτώνται, φέροντες όπλα όπως οι βάρβαροι. Το γεγονός άλλωστε, ότι εις τα διαμερίσματα αυτά της Ελλάδος διατηρείται ακόμη ο τρόπος αυτός της διαίτης, είναι τεκμήριον ότι η συνήθεια αυτή επεκράτει άλλοτε γενικώς.
Οι Αθηναίοι, εξ άλλου, υπήρξαν μεταξύ των πρώτων, οι οποίοι, αφού παρήτησαν την οπλοφορίαν, ηκολούθησαν δίαιταν μάλλον αβίαστον και ετράπησαν εις την τρυφηλότητα. Και από τους πλέον ηλικιωμένους μεταξύ των, οι πλούσιοι, ένεκα του αβροδιαίτου αυτών, μόλις εσχάτως έπαυσαν να φορούν λινούς χιτώνας και να συμπλέκουν επί της κεφαλής την κόμην των εις κρώβυλον διά χρυσής πόρπης, εχούσης το σχήμα τέττιγος.
Ως εκ τούτου, άλλωστε, και ο ιματισμός αυτός επεκράτησεν επί πολύ μεταξύ των πλέον ηλικιωμένων Ιώνων, λόγω της φυλετικής προς τους Αθηναίους συγγενείας. Εξ άλλου, οι Λακεδαιμόνιοι πρώτοι μετεχειρίσθησαν την απλουστέραν ενδυμασίαν, η οποία σήμερον συνηθίζεται, και συγχρόνως η δίαιτα των ευπορωτέρων αφωμοιώθη γενικώς, όσον ήτο δυνατόν, προς την του κοινού λαού.
Πρώτοι ωσαύτως κατά τους αθλητικούς αγώνας, αποβάλλοντες τα ενδύματά των, παρουσιάζοντο γυμνοί και ηλείφοντο με έλαιον. Αλλά παλαιότερον, ακόμη και εις τους Ολυμπιακούς αγώνας, οι αθληταί, όταν ηγωνίζοντο, έφεραν διαζώματα περί τα αιδοία, και η συνήθεια αυτή διετηρείτο μέχρι προ ολίγων ετών και διατηρείται, ακόμη και σήμερον εις μερικούς βαρβάρους και ιδίως Ασιάτας, όπου οι αγωνιζόμενοι δια τα έπαθλα πυγμής και πάλης φέρουν διαζώματα. Αλλά θα ημπορούσε κανείς ν' αποδείξη ότι και πολλάς άλλας συνήθειας είχαν οι παλαιοί Έλληνες, ομοίας με τας συνηθείας των σημερινών βαρβάρων.

7. Από τας πόλεις, εξ άλλου, όσαι συνωκίσθησαν εις μεταγενεστέρους χρόνους, όταν η ναυσιπλοΐα είχεν ήδη γίνει ασφαλεστέρα και συνεπώς είχαν αφθονίαν πλούτου, εκτίζοντο επάνω εις τα παράλια και οι ισθμοί κατελαμβάνοντο και απεχωρίζοντο με τείχος από το επίλοιπον έδαφος, χάριν του εμπορίου και της αμύνης εκάστης πόλεως εναντίον των γειτόνων της. Αλλ' αι παλαιαί πόλεις, ένεκα της πειρατείας, η οποία επί πολύν χρόνον επεκράτησε, συνωκίσθησαν εις μεγαλυτέραν από την θάλασσαν απόστασιν, όπου και διατηρούνται μέχρι σήμερον. Διότι οι πειραταί δεν ελήστευαν μόνον οι μεν τους δε, αλλά και εκείνους, οι οποίοι, χωρίς να είναι ναυτικοί, κατώκουν τα παράλια.

8. Αλλ' ακόμη περισσότερον επεδίδοντο εις την πειρατείαν οι νησιώται Κάρες και Φοίνικες, οι οποίοι είχαν κατοικήσει τας περισσοτέρας από τας νήσους, όπως τεκμαίρεται από το γεγονός ότι, όταν οι Αθηναίοι, διαρκούντος του πολέμου, προέβησαν εις τον καθαρμόν της Δήλου, εσήκωσαν όλους τους νεκρούς και τα φέρετρα όσων είχαν αποθάνει εις την νήσον, περισσότεροι από τους μισούς θαμμένους ευρέθησαν ότι ήσαν Κάρες και ανεγνωρίσθησαν ως τοιούτοι και από το είδος του οπλισμού, ο οποίος είχε συνταφή με αυτούς, και από τον τρόπον της ταφής, ο οποίος και σήμερον συνηθίζεται μεταξύ των. Αλλ' αφότου συνεκροτήθη το πολεμικόν ναυτικόν του Μίνωος, αι δια θαλάσσης συγκοινωνίαι έγιναν ασφαλέστεροι, αφ' ενός μεν διότι οι κακοποιοί των νήσων αυτών εξεδιώχθησαν υπ' αυτού, κατά την εποχήν ακριβώς που προέβη εις εποικισμόν των περισσοτέρων, εξ αλλού δε διότι οι κάτοικοι των παραλίων ήρχισαν ήδη ν' αποκτούν μεγαλυτέρας περιουσίας και να έχουν μονιμωτέραν κατοικίαν, και μερικοί μάλιστα, όπως ήτο φυσικόν δι' ανθρώπους, των οποίων ηύξανε καθημερινώς ο πλούτος, και με τείχη περιέβαλλαν τας πόλεις των. Διότι, ένεκα του γενικού πόθου του κέρδους και οι ασθενέστεροι ηνείχοντο την εξάρτησιν από τους ισχυροτέρους και οι δυνατώτεροι, διαθέτοντες πλούτον, καθίστων υπηκόους των τας υποδεεστέρας πόλεις. Και μόνον βραδύτερον, όταν είχαν ήδη έτι μάλλον προαχθή εις την κατάστασιν αυτήν, εξεστράτευσαν κατά της Τροίας.

ΠΗΓΕΣ  ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΆ 

Ηρόδοτος, Ἱστοριῶν πρώτη ἐπιγραφόμενη Κλειώ
Ηρόδοτος, Ἱστοριῶν ἑβδόμη ἐπιγραφομένη Πολύμνια
Στράβωνος, Γεωγραφικά, Βιβλίο ΙΔ΄
Ομήρου, Ιλιάς, βιβλίο Π'
Phaselis Project
Ιστορία των Λυκίων
Καθολική εγκυκλοπαίδεια: άρθρο Phaselis
Έργο Ηρόδοτου: Φασηλίς