Πρωτογεωμετρικός αμφορέας ~ 950 π.Χ.-Ύψος αγγείου 52 εκατοστά.
Κύκλου τ' αν λήξαι και αναπνεύσαι κακότητος’-Ο κύκλος, σε κάθε σημείο του ταυτίζει την αρχή με το τέλος.Βρέθηκε στον Αθηναϊκό Κεραμεικό και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο που βρίσκεται μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.
Κύκλος είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων που απέχουν ίση απόσταση από το κέντρο.
Ηράκλειτος: Ξυνόν γαρ αρχή και πέρας επί κύκλου περιφερείας. Σε κάθε κύκλο το οποιοδήποτε σημείο του είναι ταυτόχρονα αρχή και τέλος.
Πλάτων: Αεί ο θεός γεωμετρεί.
Μη μου τους κύκλους τάραττε. Αποδίδεται στον Αρχιμήδη.
Αϊνστάιν: Τα Μαθηματικά είναι η ποίηση των λογικών ιδεών.
Εικονογράφηση του αμφορέα.
Ομόκεντρα ημικύκλια, σε δύο σειρές στον ώμο του αμφορέα.
Στο κυρίως σώμα (κοιλιά) του αμφορέα υπάρχουν έξι ενότητες από οκτώ ομόκεντρους κύκλους
Τα ημικύκλια και οι κύκλοι είναι βασικά θέματα στην εικονογράφηση πρωτογεωμετρικών αγγείων.
Η άψογη χάραξη κύκλων και ημικυκλίων προϋποθέτει σταθερό διαβήτη μεγάλης ακριβείας.
Ο σχεδιασμός των κύκλων και των ημικυκλίων είναι τέλειος, προϊόν υψηλής μαθηματικής, τεχνολογικής και καλλιτεχνικής δεινότητας.
Υπάρχει αρμονία ανάμεσα στην εικονογράφηση και στο γλυπτικό σχήμα του αγγείου.
Σχόλια:
-Ο αγγειογράφος επιλέγει τον κύκλο και τα ημικύκλια απ` όλα τα γεωμετρικά σχήματα «αποθεώνοντας» έτσι το άρρητο, πολυσήμαντο, συμβολικό γεωμετρικό σχήμα. Παντού στο αγγείο υπάρχουν κύκλοι ακόμα και στις σχεδιαστικές τομές.
-Το αγγείο αυτό δημιουργήθηκε ~ 200 χρόνια πριν τα έπη του Ομήρου.
-Τα κέντρα των κύκλων και των ημικυκλίων σημειώνονται με μία στιγμή. Αυτή η τελεία είναι η γεωμετρική εικόνα του κέντρου. Το κάθε κέντρο είναι η αφετηρία και γέννεση όλων των κύκλων και ημικυκλίων. Το κέντρο είναι το σημείο που απέχει ίδια απόσταση από κάθε σημείο του κύκλου. Η ιδανικό θέση για «ίσες αποστάσεις».
- Ο κύκλος συνήθως συμβολίζει τον ουρανό ή τον ήλιο ή το 100 που είναι ο αριθμός ενός πλήρους κύκλου.
Χρονολογικά.
Η κεραμική και οι διακοσμήσεις των αγγείων αποτελούν ένα ασφαλές τεκμήριο για την χρονολόγηση των αγγείων. Η διακόσμηση με γεωμετρικά σχήματα έδωσε το όνομα «Γεωμετρική Περίοδος» στην εποχή ~ από το 1000 π.Χ. έως το 650 π.Χ.
Οι ειδικοί διακρίνους τις περιόδους:
-Υπομυκηναϊκή περίοδος ~ 1100-1000 π.Χ.
-Πρωτογεωμετρική περίοδος~ 1000- 900 π.Χ.
-Γεωμετρική περίοδος ~ 900- 650 π.Χ.
Στις εποχές αυτές διαμορφώνεται το αρχαίο ελληνικό 12θεο. Οι παλιότερες θεότητες που είχαν να κάνουν με τα ανεξήγητα, για την εποχή, φαινόμενα της γης και της φύσης εκλογικεύτηκαν από τους ανθρώπους, εμπλουτίστηκαν, αναλύθηκαν και έτσι προέκυψε το 12θεο στο οποίο άρχει ο Ζευς με όλη του την οικογένεια που κατανίκησαν τις παλιές σκοτεινές, μοχθηρές, εκδικητικές, χθόνιες δυνάμεις και θεότητες.
-Στην αρχή του «Ερωτόκριτου» μας μιλά ο ποιητής Βιτσέντζος Κορνάρος, γύρω στα 1610, και ξεκινά «με του κύκλου τα γυρίσματα»:
1. Του κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Καλό κ' εις το Κακό περιπατούν και τρέχουν·
και των αρμάτω' οι ταραχές, έχθρητες, και τα βάρη,
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση φιλιάς η χάρη·
ετούτα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέραν,
ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέραν
σ' μιά Κόρη κ' έναν Άγουρο που μπερδευτήκα' ομάδι
10. σε μιά φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι.
Κι όποιος του πόθου εδούλεψε εις-ε καιρόν κιανένα,
ας έρθει για ν' αφουκραστεί ό,τ' είν' εδώ γραμμένα·
να πάρει ξόμπλι κι αρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει
πάντα σ' αμάλαγη φλιάν, οπού να μην κομπώνει.
15. Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει,
εις μιάν αρχή κιαν βασανιστεί καλό το τέλος έχει.
και του τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Καλό κ' εις το Κακό περιπατούν και τρέχουν·
και των αρμάτω' οι ταραχές, έχθρητες, και τα βάρη,
του Έρωτος οι μπόρεσες και τση φιλιάς η χάρη·
ετούτα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέραν,
ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέραν
σ' μιά Κόρη κ' έναν Άγουρο που μπερδευτήκα' ομάδι
10. σε μιά φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι.
Κι όποιος του πόθου εδούλεψε εις-ε καιρόν κιανένα,
ας έρθει για ν' αφουκραστεί ό,τ' είν' εδώ γραμμένα·
να πάρει ξόμπλι κι αρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνει
πάντα σ' αμάλαγη φλιάν, οπού να μην κομπώνει.
15. Γιατί όποιος δίχως πιβουλιά του Πόθου του ξετρέχει,
εις μιάν αρχή κιαν βασανιστεί καλό το τέλος έχει.
..................................................................................................................
ΠΗΓΗ://www.efsyn.gr/ Κωστής Καζαμιάκης. 1*, 2*
1*. Αρχιτέκτων. Ιστορικός Αρχιτεκτονικής. Ιστορικός Τέχνης.
2¨*. Στη Ρένα Βοστάνη και στον Πέτρο Κούμπα αγαπημένους φίλους από την πανέμορφη Λέσβο που χάρη σ` αυτούς αγάπησα τη Λέσβο όσο και την γενέτειρα μου Κρήτη.
