8.500 αρχαία νομίσματα «Nummi Minimi» ανακαλύφθηκαν σε βυζαντινή πόλη – Πώς ανατρέπουν όσα γνωρίζαμε.
Επιστήμονες από την Αρχαιολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας εξέτασαν χιλιάδες μικρά νομίσματα που ανακαλύφθηκαν στην αρχαία πόλη Μάρεια, η οποία βρίσκεται 45 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.
Τα ευρήματά τους αλλάζουν την αντίληψη που είχαν οι επιστήμονες για την κυκλοφορία του χρήματος στο τέλος της αρχαιότητας στην Αίγυπτο. Η Μάρεια, ως και Φιλοξενίτης κατά τη Βυζαντινή περίοδο, ήταν ένα μεγάλο λιμάνι της αρχαιότητας. Φημιζόταν, μεταξύ άλλων, για το εξαιρετικό κρασί της που πωλούνταν σε όλα τα μέρη της Μεσογείου.
Η Μάρεια στην αρχαιότητα
Η πόλη βρίσκεται στη λίμνη Μαρεώτιδα κοντά στην Αλεξάνδρεια. Ήταν γνωστή στους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους αλλά πιθανότατα υπήρχε ήδη από την εποχή των Πτολεμαίων. Συνδεόταν με κανάλια με τον Νείλο και τη Μεσόγειο Θάλασσα και από εκεί μεταφέρονταν προϊόντα από την Άνω Αίγυπτο.
Η σημασία της Μάρειας αποδεικνύεται από τις 4 μακριές προβλήτες, η μεγαλύτερη από τις οποίες (125 μ.) χτίστηκε με γερές πέτρες. Ανέπτυξε αξιοσημείωτη υποδομή και αρχιτεκτονική στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και έγινε σημαντικός τόπος ανάπαυσης για τους προσκυνητές, που ταξίδευαν στον τάφο του Αγίου Μηνά. Ο τάφος του μάρτυρα της χριστιανικής πίστης βρίσκεται σε έρημο της Αιγύπτου.
Την αρχαιολογική έρευνα στην Μάρεια διεξάγει το Πολωνικό Κέντρο Μεσογειακής Αρχαιολογίας UW του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας από το 2000. Αυτήν την περίοδο πραγματοποιούνται ανασκαφές στο εκτεταμένο συγκρότημα λουτρών και στην μεγάλη βασιλική που χτίστηκε επί Ιουστινιανού.
Έρευνα σε 8.500 νομίσματα
Μία ομάδα επιστημόνων από την Αρχαιολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, με επικεφαλής τον Piotr Jaworski, εξέτασε σχεδόν 8.500 βυζαντινά και νομίσματα του Χαλιφάτου των Ομαγιαδών. Ανάμεσά τους, ανακάλυψαν αρκετούς θησαυρούς και χιλιάδες νομίσματα που έχασαν οι κάτοικοι της πόλης και οι προσκυνητές.
«Η σημασία της έρευνας που διεξάγουμε στη Μάρεια δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί, γιατί ο υλικός πολιτισμός αυτής της πλούσιας βυζαντινής πόλης δίνει μια ιδέα για τη σημαντικότερη πόλη της περιοχής, την Αλεξάνδρεια. Λόγω της ραγδαίας ανάπτυξης της πόλης τον 19ο και τον 20ο αιώνα, οι δυνατότητες διεξαγωγής αρχαιολογικής έρευνας εκεί είναι εξαιρετικά περιορισμένες και η κατάσταση της έρευνας στα χρηματικά ευρήματα απέχει πολύ από το να είναι ικανοποιητική», λέει ο Piotr Jaworski.
Τα αποτελέσματα της έρευνας στα νομίσματα από την Μάρεια είναι εκπληκτικά γιατί δίνουν μια εικόνα της κυκλοφορίας των νομισμάτων στο τέλος της αρχαιότητας στην Αίγυπτο. Η εικόνα αυτή διαφέρει από αυτή που είναι γνωστή από τη λογοτεχνία. Οι περισσότερες υπάρχουσες δημοσιεύσεις επικεντρώνονται στα νομίσματα που «έκοβε» η βυζαντινή Αλεξάνδρεια.
Τι δείχνουν τα ευρήματα – Τι είναι τα nummi minimi
Μια σημαντική εξαίρεση και βασικό υλικό αναφοράς για τους Πολωνούς νομισματιστές είναι το σώμα των ευρημάτων από την κοντινή πόλη Αμπού Μένα, η οποία ήταν η τελευταία στάση των προσκυνητών. Το υλικό συγκεντρώθηκε από τον Hans-Christoph Noeske. Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι προτού πάρουν την εξουσία οι χαλίφηδες των Ομαγιαδών, η Αίγυπτος φαινόταν να είναι το μέρος μιας οικονομικής ζώνης που εκτεινόταν πολύ πέρα από την επικράτεια της χώρας και κάλυπτε μεγάλες περιοχές της ανατολικής Μεσογείου. Το μοντέλο της νομισματικής κυκλοφορίας στην Αίγυπτο εκείνης της περιόδου μπορεί να συγκριθεί με το εκείνο του σημερινού Ισραήλ.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, αυτά τα σημαντικά συμπεράσματα ήρθαν αφού ερευνήθηκε περίπου το 75% της λιγότερο ελκυστικής ομάδας νομισμάτων, δηλαδή της ομάδας με μικρά νομίσματα με διάμετρο μόνο λίγα χιλιοστά, που ονομάζεται nummi minimi.
Η πλειονότητα των «nummi minimi» αποθηκεύτηκε σε σάκους, πολλά υπολείμματα των οποίων ανακαλύφθηκαν στην τοποθεσία. Αυτά τα νομίσματα είχαν τεθεί στο περιθώριο σε μεγάλο βαθμό από τις δημοσιεύσεις των επιστημόνων μέχρι σήμερα. Ωστόσο, οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας αποφάσισαν να εξετάσουν κάθε δείγμα, ακόμη και τα πιο μικρά και κακοδιατηρημένα.
Χάρη σε αυτό, ανακάλυψαν ότι στην ομάδα των «nummi minimi» που βρέθηκε στη Μάρεια, κυριαρχούσαν τα νομίσματα που κόπηκαν στην Καρχηδόνα από τους βασιλείς των Βανδάλων και στη συνέχεια, μετά την ανάκτηση της Αφρικής από τους βαρβάρους, από τον Ιουστινιανό.
Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης οστρογοτθικά μικρά νομίσματα, τα οποία άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στην ανατολική Μεσόγειο μετά τον τερματισμό του οστρογοτθικού βασιλείου από τον Ιουστινιανό.
Μεταξύ των νομισμάτων που βρέθηκαν στη Μάρεια ένα σημαντικό ποσοστό προέρχεται από τοπικές αιγυπτιακές απομιμήσεις. Περιλαμβάνει νομίσματα εμπνευσμένα από τη νομισματοκοπία του Βασιλείου του Αξούμ και απομιμήσεις βυζαντινών νομισμάτων που κόπηκαν στην Αλεξάνδρεια. Ένας εκπληκτικά μεγάλος αριθμός αυτών των νομισμάτων, ονομάζονται «blanki», δηλαδή άδειοι δίσκοι νομισμάτων από χαλκό ή μόλυβδο που λειτουργούσαν ως εφεδρικά νομίσματα.
Πηγή: Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας μέσω FOXreport.gr.
