Αυτός που κέρδισε το θρόνο και τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε δημοπρασία...

Ο Ιουλιανός που αγόρασε τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε δημοπρασία! Η εξευτελιστική διαδικασία που πλήρωσε με τη ζωή του

Του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Ιουλιανός γνωστός ως «Παραβάτης» ήταν αυτοκράτορας στην Κωνσταντινιύπολη κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο ( από το 361 έως το 363 μ.Χ.) και αξιοσημείωτος φιλόσοφος και συγγραφέας στην ελληνική γλώσσα, ήταν ο δεύτερος Ρωμαίος αυτοκράτορας με αυτό το όνομα. Ο πρώτος Ιουλιανός είχε ανέβει στο θρόνο ενάμιση αιώνα πριν, υπό ντροπιαστικές συνθήκες, αφού κέρδισε το θρόνο και τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε δημοπρασία!

Οι πραιτοριανοί

Το 193 μ.Χ. μετά τη δολοφονία του παράφρονα αυτοκράτορα Κόμμοδου, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία βρισκόταν σε αναταραχή.

Αυτοκράτορας ανακηρύχθηκε ο Περτίναξ ή Περτίνακας , ένας άξιος Ρωμαίος συγκλητικός που είχε διακριθεί στον πόλεμο εναντίον των Πάρθων. Δυστυχώς γι’ αυτόν, είχε πάρει την εξουσία από την πραιτοριανή φρουρά. Η μονάδα είχε ιδρυθεί από τον Αύγουστο, τον πρώτο Ρωμαίο αυτοκράτορα ως σωματοφυλακή του και ήταν η μόνη που στρατοπέδευε εντός των τειχών της Ρώμης.

Πραιτοριανοί σε ανάγλυφη πλάκα από την αψίδα που ανέγειρε ο Κλαύδιος το 51 μ.Χ. για την κατάκτηση της Βρετανίας. Μουσείο Λούβρου.

Το γεγονός αυτό, καθώς και ότι ήταν κοντά στον αυτοκράτορα, είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί η δύναμη και η πολιτική επιρροή τους. Το 41 μ.Χ. για πρώτη φορά οι πραιτοριανοί επέβαλλαν ένα νέο αυτοκράτορα, τον Κλαύδιο, μετά τη δολοφονία του προκατόχου και ανεψιού του, Καλιγούλα.

Αργότερα κάθε νέος αυτοκράτορας, είτε ήταν νόμιμος διάδοχος είτε έπαιρνε την εξουσία πραξικοπηματικά, έπρεπε να τα έχει καλά με τους πραιτοριανούς. Συνήθως μόλις έπαιρνε την εξουσία τους καλόπιανε δίνοντάς τους αυξήσεις, μπόνους και νέα προνόμια.

Ο Περτίνακας, ο οποίος ήταν τίμιος, έκανε το αντίθετο από τους προκατόχους του.

Περτίναξ :Αν και χρωστούσε το θρόνο στους πραιτοριανούς, αποφάσισε να τους κόψει την πολιτική επιρροή και προσπάθησε να τους επιβάλει τάξη και πειθαρχία.

Ο Περτίνακας ανακηρύσσεται αυτοκράτορας. Γαλλική λιθογραφία του 19ου αιώνα. Πηγή: Wikipedia

Το χειρότερο ήταν ότι μείωσε το μισθό τους ώστε να είναι κοντά σε αυτό που έπαιρναν οι στρατιώτες στις λεγεώνες στα σύνορα της αυτοκρατορίας.Η δαπάνη για τους πραιτοριανούς είχε φθάσει σε τέτοια επίπεδα ώστε ένα μεγάλο τμήμα των δημοσίων εσόδων πήγαιναν στη μισθοδοσία τους.

Όταν οι πραιτοριανοί έμαθαν ότι ο Περτίνακας μείωσε το μισθό τους τον σκότωσαν!

Ο καλός αλλά πολιτικά αφελής Ρωμαίος συγκλητικός ήταν μόλις τρεις μήνες αυτοκράτορας.

Ρωμαϊκή προτομή του Περτίνακα στην Πινακοθήκη Ουφίτσι στη Φλωρεντία.

Η αυτοκρατορία σε δημοπρασία!

Ο θρόνος της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας ήταν για μία φορά ακόμη κενός.

Αυτή τη φορά οι πραιτοριανοί σκέφθηκαν πονηρά. Το πάθημα με τον Πέρτινακα έδειξε ότι δεν ήταν σίγουρο πως ο επόμενος αυτοκράτορας θα τους έδινε τα χρήματα που τους είχε τάξει. Αυτό που ακολούθησε ήταν ένα από τα πιο ντροπιαστικά γεγονότα της ρωμαϊκής ιστορίας.

Οι πραιτοριανοί αποφάσισαν να οργανώσουν ένα δημόσιο πλειστηριασμό για το αξίωμα του αυτοκράτορα. Στη διαφήμιση ισχυρίζονταν ότι όποιος πλήρωνε θα γινόταν αυτοκράτορας και θα του παραχωρούσαν ολόκληρη την αυτοκρατορία.

Η δημοπρασία πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 193 στο στρατόπεδο της Πραιτοριανής Φρουράς στη Ρώμη. Σε αυτή συμμετείχαν αρκετοί πλούσιοι αριστοκράτες. Η τιμή που δήλωναν ήταν το ποσό που θα έδιναν άμεσα σε κάθε άνδρα της πραιτοριανής φρουράς.

Ο πεθερός του Πέρτινακα, ο Σουλπικιανός, πρόσφερε σε κάθε φρουρό 20.000 σεστέρτιους. Ο σηστέρτιος ήταν το μεγαλύτερο χάλκινο ρωμαϊκό νόμισμα και το ποσό αυτό αντιπροσώπευε μισθούς περίπου δέκα χρόνων για ένα λεγεωνάριο. Ωστόσο, ο συγκλητικός Δίδιος Ιουλιανός, ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρώμη, κέρδισε τη δημοπρασία προσθέτοντας τελευταία στιγμή 5.000 επιπλέον σηστέρτιους.

Δίδιος Ιουλιανός

Ο Ιουλιανός έφθασε αργά στη δημοπρασία και είχαν κλείσει οι πόρτες του στρατοπέδου των Πραιτοριανής Φρουράς. Έτσι έπρεπε να φωνάξει την τιμή του πίσω από τις κλειστές πόρτες. Μόνο αφού οι πραιτοριανοί αποδέχθηκαν την προσφορά του, ο Ιουλιανός μπόρεσε να εισέλθει στο στρατόπεδο και να ανακηρυχθεί αυτοκράτορας.

Ο Δίδιος Ιουλιανός κερδίζει τη δημοπρασία στο στρατόπεδο της Πραιτοριανής Φρουράς. Έργο του Ramón Acedo

Από την αρχή, η θέση του Δίδιου Ιουλιανού ήταν εξαιρετικά επισφαλής. Είχε αγοράσει τον θρόνο αντί να τον αποκτήσει μέσω διαδοχής ή πραξικοπηματικά. Αυτό τον έκανε αμέσως αντιπαθή στο λαό αλλά και τους συγκλητικούς που αναγκάστηκαν από τους πραιτοριανούς να επιβεβαιώσουν την επιλογή τους.

Μάλιστα, όταν ο νέος αυτοκράτορας πήγε εν πομπή μέχρι το κτήριο της Συγκλήτου για να αναγνωριστεί επίσημα η εξουσία του, ένας όχλος τον εμπόδισε πετώντας μεγάλες πέτρες. Χρειάστηκε η βίαιη επέμβαση των πραιτοριανών για να διαλυθεί ο όχλος.

Ο Δίδιος Ιουλιανός συνειδητοποίησε ότι είχε αγοράσει το αξίωμα αλλά όχι την εξουσία. Οι πραιτοριανοί μπορεί να ελέγχαν τη Ρώμη αλλά όχι τις λεγεώνες. Το γεγονός ότι είχε γίνει αυτοκράτορας με την εξευτελιστική διαδικασία της δημοπρασίας με όλα τα χρήματα να πηγαίνουν στους πραιτοριανούς, εξόργισε τους λεγεωνάριους στα σύνορα της αυτοκρατορίας.

Χρυσό νόμισμα (aureus) με τη μορφή του Δίδιου Ιουλιανού που κόπηκε το 193 μ.Χ. στους δύο μήνες που πρόλαβε να βασιλέψει.

Σεπτίμιος Σεβήρος

Τρεις στρατηγοί με επιρροή, ο Πεσκένιος Νίγηρας στη Συρία, ο Σεπτίμιος Σεβήρος στην Πανονία (Δούναβη) και ο Κλόδιος Αλμπίνος στη Βρετανία ανακηρύχθηκαν αυτοκράτορες από τους στρατιώτες τους.Επαναστάτησαν ταυτόχρονα εναντίον του Ιουλιανού κάτι που σήμαινε εμφύλιο με τρεις στρατούς.

Ο Σεπτίμιος Σεβήρος ήταν ο στρατηγός που διοικούσε τα στρατεύματα πλησιέστερα στη Ρώμη. Με αυτά εκστράτευσε στην Ιταλία με στόχο να φθάσει στη Ρώμη να ανατρέψει τον Δίδιο Ιουλιανό και να πάρει τη θέση του.

Ο Ιουλιανός υποχρέωσε τη Σύγκλητο να κηρύξει τον Σεβήρο εχθρό του κράτους. Έστειλε ένα εκατόνταρχο να τον δολοφονήσει και ένα άλλο στρατηγό για να τον αντικαταστήσει.

Ρωμαϊκή προτομή του Δίδιου Ιουλιανού. Μόναχο.

Όμως όλες αυτές οι ενέργειες δεν σταμάτησαν τον Σεβήρο. Τότε ο Ιουλιανός προσπάθησε ανεπιτυχώς να διαπραγματευθεί μαζί του. Η Σύγκλητος ενέκρινε ψήφισμα που ανακήρυξε τον Σεβήρο αυτοκράτορα και καταδίκασε τον Ιουλιανό σε θάνατο.

Ο Ιουλιανός εγκαταλείφθηκε σχεδόν από τους πάντες και δολοφονήθηκε στα ανάκτορα από ένα στρατιώτη. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Γιατί με σκοτώνεις; Δεν έκανα τίποτα κακό, ούτε σκότωσα κάποιον».

Ήταν 2 Ιουνίου 193, και ο Ιουλιανός είχε κυβερνήσει 66 ημέρες.

Δυναστεία Σεβήρων

Ο Σεπτίμιος Σεβήρος εκτέλεσε τους πραιτοριανούς που είχαν δολοφονήσει τον Περτίνακα. Τους υπόλοιπους τους απέλυσε από τη φρουρά και τους εξευτέλισε διατάζοντάς τους να φύγουν γυμνοί από τη Ρώμη. Αν έρχονταν σε απόσταση εκατό μιλίων από την πρωτεύουσα θα εκτελούνταν.

Ο Σεβήρος αναγνωρίστηκε ως αυτοκράτορας από τη Σύγκλητο αλλά έπρεπε να αντιμετωπίσει δύο αντίπαλους διεκδικητές, τον Κλόδιο Αλμπίνο και τον Πεσκένιο Νίγηρα.