Ανάγλυφο από τα Μέγαρα με απόδοση νεκρικού Δείπνου (Μουσείο του Λούβρου )
Τύραννος των Μεγάρων κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα. Εκείνη την εποχή ο πλούτος της πόλης ήταν συγκεντρωμένος στα χέρια ολίγων πλουσίων, έτσι ώστε η μάζα του λαού και οι ακτήμονες δούλοι, ακούγανε πρόθυμα ανθρώπους που υπόσχονταν καλύτερη ζωή (βλέπετε ότι το φρούτο των υποσχέσεων, για καλύτερη ζωή, είναι γνωστό από την αρχαιότητα).
Αυτή τη λαϊκή νοοτροπία εκμεταλλεύτηκε ο πανέξυπνος Θεαγένης και αποφάσισε να γίνει Τύραννος, συνδυάζοντας τα πιο πάνω, με τη γνωστή συνταγή, δηλαδή επαίνεσε τους φτωχούς και κατάγγειλε τους πλουσίους (άλλη πάλη των τάξεων και εδώ ...). Με την ευκαιρία αυτή δημιούργησε μία σωματοφυλακή και αφού μπήκε επικεφαλής της εξέγερσης των αγροτών και των βιοτεχνών εναντίον της αριστοκρατίας, κατά το δεύτερο μισό του 7ου π.Χ. αιώνα, ανέτρεψε την κυβέρνηση και πήρε την εξουσία.
Ως τύραννος υποστήριξε τα συμφέροντα των φτωχών και αναγνώρισε πολιτικά δικαιώματα, πρωτόγνωρα για την εποχή εκείνη. Ο Θεαγένης κυβέρνησε τα Μέγαρα επί μία γενιά και κατά τη
διακυβέρνηση της πόλης πραγματοποίησε, μεταξύ των άλλων, και τα
εξής:
Ελευθέρωσε τους δουλοπάροικους (γεωργοί που ήταν υποτελείς στους φεουδάρχες ή γαιοκτήμονες – κολίγοι).
Κατάργησε τους τόκους πάνω στα χρέη και επέστρεψε στο δήμο τα κοινοτικά βοσκοτόπια.
Φέρθηκε σκληρά και ταπείνωσε τους ισχυρούς.
Ίδρυσε της αποικίες του Βυζαντίου (πόλη της ακτές του Βοσπόρου, η μεταγενέστερη Κωνσταντινούπολη) και της Χαλκηδόνας (πόλη στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου, σημερινό
προάστιο της Κων/πολης) και σύναψε στρατιωτική συμμαχία με τη Μίλητο και την Αίγινα (σπουδαία πνευματικά και εμπορικά κέντρα της εποχής).
Με αρχιτέκτονα τον περίφημο Μεγαρίτη Ευπαλίνο
(δημιουργός του σπουδαίου υδραγωγείου της Σάμου) κατασκεύασε στα Μέγαρα, υδραγωγείο.
ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ
Το 632 π.Χ., περίπου, υποστήριξε με στρατιωτική δύναμη (μισθοφόρους) το γαμπρό του Κύλωνα (νεαρός Αθηναίος Ολυμπιονίκης), που προσπάθησε, χωρίς επιτυχία – και τούτο γιατί οι μικροί γεωργοί της Αττικής έμειναν πιστοί στους ευγενείς - , να εγκαθιδρύσει τυραννίδα στην Αθήνα και να επιφέρει κοινωνικές αλλαγές. Η αποτυχία είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η σφαγή των οπαδών του, από το Μεγακλή (Αθηναίος πολιτικός της οικογένειας των Αλκμεωνίδων, έζησε από το 600 μέχρι το 525 π.Χ.) που αποτέλεσε το ονομαστό «ΚΥΛΩΝΕΙΟ ΑΓΟΣ».
Όπως πολλοί φωτισμένοι τύραννοι, έτσι κι αυτός προστάτευσε, όχι μόνο τα γράμματα και τις τέχνες, αλλά διακρίθηκε και ως ιδρυτής δημοσίων έργων, με τα γνωστά ευεργετικά αποτελέσματα, που
ακολουθούν τις πράξεις αυτές.
Κεραμικό αγαλματίδιο από τα Μέγαρα με μορφή ηθοποιού κωμωδίας (Αρχ. Μουσείο Βερολίνου )
Από τα Μέγαρα άρχισε το θεατρικό είδος ΚΩΜΩΔΙΑ
Εδώ, νομίζω, αξίζει να σημειώσουμε ότι, κατά την περίοδο που κυβέρνησε ο Θεαγένης, διαμορφώθηκε στα Μέγαρα η πολιτική σάτιρα, που αργότερα εξελίχθηκε στο θεατρικό είδος που πήρε το όνομα: ΚΩΜΩΔΙΑ.
Κεραμικό Αγαλματίδιο από τα Μέγαρα 370-350 π.Χ. με μορφή ηθοποιού κωμωδίας
Μετά από αυτά και αφού πέρασε περίπου μία γενιά, οι πλούσιοι αριστοκράτες, κτηματίες και βιοτέχνες, ανέτρεψαν με τη σειρά τους το Θεαγένη. Αυτό όμως δεν κράτησε πολύ, γιατί άλλη τρίτη
επανάσταση αποκατάστησε τη δημοκρατία, η οποία με τη σειρά της:
- Κατάσχεσε τη μεγάλη περιουσία των Αριστοκρατών.
- Υπέταξε τις πλούσιες κατοικίες
- Κατάργησε τα χρέη των φτωχών και
- Θέσπισε νόμο, που υποχρέωνε τους πλουσίους να επιστρέψουν τους τόκους, που είχαν εισπράξει από τους χρεώστες (άλλη παλιά τέχνη εδώ ....)
Κρήνη του Θεαγένους
Κατά την παράδοση, ο Θεαγένης σκοτώθηκε το 580 π.Χ. σε σύγκρουση προς την ολιγαρχική φατρία των Μεγάρων, την οποία βοηθούσαν, μετά την αποτυχία του Κύλωνα, όλοι οι ολιγαρχικοί της Αττικής.
Κρήνη του Θεαγένους-Kτίστηκε στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Πιθανότατα στην ίδια θέση, έναν αιώνα πριν, ο τύραννος Θεαγένης είχε κτίσει μία μικρότερη κρήνη και για το λόγο αυτό είναι γνωστή ως «Κρήνη του Θεαγένους». Είχε μήκος 21μ. περίπου και πλάτος 13,69 μ.Τη στέγη της δεξαμενής στήριζαν 35 οκτάπλευροι κίονες με δωρικά κιονόκρανα. Με ένα λεπτό θωράκιο η δεξαμενή χωριζόταν κατά μήκος σε δύο μέρη, καθένα από τα οποία τροφοδοτούνταν με ξεχωριστό αγωγό. Έτσι, ένα μέρος μπορούσε να αδειάσει για να επισκευαστεί ή να καθαριστεί χωρίς να σταματήσει η λειτουργία της Κρήνης. Στο νότιο τμήμα της, όπου ήταν η πρόσοψή της, υπήρχε το «προστώον» με 5 κίονες και η στενόμακρη λεκάνη άντλησης νερού. Η τροφοδότηση της Κρήνης γινόταν με υδρομάστευση από τη θέση Ορκός βόρεια των Μεγάρων.
Αγαλματίδιο από τα Μέγαρα με χορεύτρια Μεγαρικής κωμωδίας
ΚΥΛΩΝΕΙΟ ΑΓΟΣ
Η ουσία της εξέγερσης του Κύλωνα είναι η πιο κάτω: Ο Κύλωνας, άνθρωπος αριστοκρατικής καταγωγής, νικητής στους ολυμπιακούς αγώνες και γαμπρός του Θεαγένη, απόκτησε μεγάλη φήμη στην Αθήνα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη συσσωρεμένη δυσαρέσκεια, που επικρατούσε την εποχή εκείνη, κατά του καθεστώτος, επωφελήθηκε από τη συγκέντρωση του λαού την ώρα της γιορτής, προς τιμή του Δία και, με τη βοήθεια του πεθερού του, αποφάσισε να κάνει πραξικόπημα για να πάρει την εξουσία.
Οι οπαδοί του Κύλωνα κατόρθωσαν να καταλάβουν την Ακρόπολη˙ όμως δεν μπόρεσαν να κρατηθούν σ' αυτή, γιατί πολύ λίγο τους υποστήριξε ο λαός. Έτσι, μόλις το έμαθαν οι Αθηναίοι, έτρεξαν όλοι μαζί εναντίον του και τον πολιόρκησαν.
Επειδή, όμως, η πολιορκία τραβούσε σε μάκρος, οι περισσότεροι Αθηναίοι κουρασμένοι έφυγαν και ανάθεσαν στους εννέα άρχοντες τη φρούρηση της Ακρόπολης, και τους έδωσαν απόλυτη εξουσία να τα κανονίσουν όλα όπως νομίζουν καλύτερα.
Μεγαρικό νόμισμα
Ο ίδιος ο Κύλωνας κατόρθωσε να δραπετεύσει – φυγαδευτεί – ( παλιά ιστορία κι αυτή ...) και οι οπαδοί του ζήτησαν καταφύγιο κοντά στο βωμό της θεάς Αθηνάς. Τότε, οι άρχοντες, έδωσαν υπόσχεση ότι θα τους χαρίσουν τη ζωή, αν εγκαταλείψουν το ναό. Όμως η υπόσχεση αυτή δεν τηρήθηκε και όταν οι συνένοχοι του Κύλωνα βγήκαν από το ναό, τους σκότωσαν και μερικούς μάλιστα κοντά στο βωμό των Ευμενίδων (οι Ερινύες κατ' ευφημισμό). Επικεφαλής των πολιορκητών ήταν ο Μεγακλής της γενιάς των Αλκμεωνίδων και η πράξη της δολοφονίας, που ονομάστηκε «Κυλώνειο άγος» άφησε ανεξίτηλο το στίγμα σ' αυτή τη γενιά των αρχόντων, που έγινε καταραμένο γένος, γιατί δεν κράτησε την υπόσχεσή του να αφήσει ελεύθερους τους πολιορκημένους και το χειρότερο και βέβηλο, έχυσε αίμα στο βωμό της θεάς, που ήταν η προστάτιδα της πόλης.
Η κρήνη που αντικατέστησε πιθανόν, μια παλαιότερη που φτιάχθηκε επί της τυραννίας του Θεαγένη.
ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ
