Η ίδρυση του Μακεδονικού βασιλείου ανάγεται στην εποχή του μύθου. Παραδόσεις για την πρώιμη ιστορία του και τη γενεαλογία της βασιλικής οικογένειας
αναφέρονται, μεταξύ άλλων, από τον Ηρόδοτο, ο οποίος διασώζει μια εκδοχή του μύθου: σύμφωνα με αυτήν, ο Γαυάνης, ο Αέροπος και ο Περδίκκας, τρεις αδερφοί από το γένος των Τημενιδών, της βασιλικής οικογένειας που είλκυε την καταγωγή της από τον Τήμενο και τον Ηρακλή, ξεκίνησαν από το Άργος και έφτασαν στη Λεβαίη, πόλη των Πιερίων στη Δυτική Μακεδονία.
Από εκεί, διασχίζοντας τον Αλιάκμονα, εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα όπου και ίδρυσαν το βασίλειο τους, ένα μικρό αρχικά κράτος, με κέντρο τις Αιγές, τη σημερινή Βεργίνα. Κυβερνούσαν τους Μακεδόνες, ένα από τα βόρεια ελληνικά φύλα, συγγενείς με τους Θεσσαλούς.....και τους Ηπειρώτες. Η υλική δύναμη της μακεδονικής μοναρχίας βασιζόταν κατά κύριο λόγο στον ορυκτό πλούτο και στην άφθονη ξυλεία. Ο χαλκός, ο σίδηρος, ο άργυρος και ο χρυσός εξορύσσονταν σε ορυχεία που αποτελούσαν βασιλική ιδιοκτησία και απέφεραν σημαντικά έσοδα.
Με την υποχώρηση των Περσών από τον ελλαδικό χώρο, ο Αλέξανδρος Α' κατόρθωσε να καταλάβει τα πλούσια μεταλλεία της Βισαλτίας στην περιοχή του Στρυμόνα, τα οποία - κατά τον Ηρόδοτο - απέφεραν άργυρο βάρος ενός τάλαντου την ημέρα.
Η στρατηγική αυτή επιτυχία του εξασφάλισε την πρώτη ύλη για την κοπή αργυρού νομίσματος. Το νομισματικό σύστημα των Μακεδόνων υπήρξε από τα πρώτα του βήματα εξαιρετικά σύνθετο: πολλές διαφορετικές υποδιαιρέσεις εξυπηρετούσαν διαφορετικές χρήσεις.
Στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., ο Αρχέλαος εισήγαγε στη Μακεδονία το χάλκινο νόμισμα. Η χρήση του χρηματος είχε πλέον διαδοθεί στις καθημερινές οικονομικές συναλλαγές.
Αγαπημένα θέματα των μακεδονικών νομισμάτων υπήρξαν ο ιππέας-κυνηγός, το άλογο, το λιοντάρι, η αίγα και ο κάπρος. Πρόκειται για παραστάσεις που αναφέρονται στη μυθική ίδρυση του βασιλείου (η αίγα), καθώς και στην κοινωνία των Μακεδόνων και στο πολίτευμα τους.
Ο ιππέας είναι πολεμιστής αλλά και κυνηγός, οπως ο ίδιος ο βασιλιάς, καθώς και το σώμα των "εταίρων", της μακεδονικής αριστοκρατίας που τον περιέβαλλε και τον στήριζε.
Το λιοντάρι και ο κάπρος, τα θηράματα των βασιλικών κυνηγιών. Η σημασία των μεμονωμένων αυτών παραστάσεων γίνεται πολύ εύγλωττη όταν αντικρύσει κανείς την τοιχογραφία με το βασιλικό κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές. Το όνομα του βασιλιά αναγραφόταν από τα πρώτα κι όλας χρόνια στην πίσω όψη των νομισμάτων, ενώ η προσθήκη του βασιλικού τίτλου έγινε την εποχή του Αλέξανδρου, αφου οι Μακεδόνες κατέκτησαν το Περσικό βασίλειο.
αναφέρονται, μεταξύ άλλων, από τον Ηρόδοτο, ο οποίος διασώζει μια εκδοχή του μύθου: σύμφωνα με αυτήν, ο Γαυάνης, ο Αέροπος και ο Περδίκκας, τρεις αδερφοί από το γένος των Τημενιδών, της βασιλικής οικογένειας που είλκυε την καταγωγή της από τον Τήμενο και τον Ηρακλή, ξεκίνησαν από το Άργος και έφτασαν στη Λεβαίη, πόλη των Πιερίων στη Δυτική Μακεδονία.
Από εκεί, διασχίζοντας τον Αλιάκμονα, εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα όπου και ίδρυσαν το βασίλειο τους, ένα μικρό αρχικά κράτος, με κέντρο τις Αιγές, τη σημερινή Βεργίνα. Κυβερνούσαν τους Μακεδόνες, ένα από τα βόρεια ελληνικά φύλα, συγγενείς με τους Θεσσαλούς.....και τους Ηπειρώτες. Η υλική δύναμη της μακεδονικής μοναρχίας βασιζόταν κατά κύριο λόγο στον ορυκτό πλούτο και στην άφθονη ξυλεία. Ο χαλκός, ο σίδηρος, ο άργυρος και ο χρυσός εξορύσσονταν σε ορυχεία που αποτελούσαν βασιλική ιδιοκτησία και απέφεραν σημαντικά έσοδα.
Με την υποχώρηση των Περσών από τον ελλαδικό χώρο, ο Αλέξανδρος Α' κατόρθωσε να καταλάβει τα πλούσια μεταλλεία της Βισαλτίας στην περιοχή του Στρυμόνα, τα οποία - κατά τον Ηρόδοτο - απέφεραν άργυρο βάρος ενός τάλαντου την ημέρα.
Η στρατηγική αυτή επιτυχία του εξασφάλισε την πρώτη ύλη για την κοπή αργυρού νομίσματος. Το νομισματικό σύστημα των Μακεδόνων υπήρξε από τα πρώτα του βήματα εξαιρετικά σύνθετο: πολλές διαφορετικές υποδιαιρέσεις εξυπηρετούσαν διαφορετικές χρήσεις.
Στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., ο Αρχέλαος εισήγαγε στη Μακεδονία το χάλκινο νόμισμα. Η χρήση του χρηματος είχε πλέον διαδοθεί στις καθημερινές οικονομικές συναλλαγές.
Αγαπημένα θέματα των μακεδονικών νομισμάτων υπήρξαν ο ιππέας-κυνηγός, το άλογο, το λιοντάρι, η αίγα και ο κάπρος. Πρόκειται για παραστάσεις που αναφέρονται στη μυθική ίδρυση του βασιλείου (η αίγα), καθώς και στην κοινωνία των Μακεδόνων και στο πολίτευμα τους.
Ο ιππέας είναι πολεμιστής αλλά και κυνηγός, οπως ο ίδιος ο βασιλιάς, καθώς και το σώμα των "εταίρων", της μακεδονικής αριστοκρατίας που τον περιέβαλλε και τον στήριζε.
Το λιοντάρι και ο κάπρος, τα θηράματα των βασιλικών κυνηγιών. Η σημασία των μεμονωμένων αυτών παραστάσεων γίνεται πολύ εύγλωττη όταν αντικρύσει κανείς την τοιχογραφία με το βασιλικό κυνήγι από τον τάφο του Φιλίππου στις Αιγές. Το όνομα του βασιλιά αναγραφόταν από τα πρώτα κι όλας χρόνια στην πίσω όψη των νομισμάτων, ενώ η προσθήκη του βασιλικού τίτλου έγινε την εποχή του Αλέξανδρου, αφου οι Μακεδόνες κατέκτησαν το Περσικό βασίλειο.
ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΡΙΝΘΟ .ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΥΟΘ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Β ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Γ
Στα χρόνια του Αρχέλαου η εικονογραφία των μακεδονικών νομισμάτων δέχτηκε ισχυρές επιδράσεις από τις πόλεις-κράτη της Νοτίου Ελλάδας και άρχισαν να απεικονίζονται πλέον και τα πρόσωπα των θεών. Ο εδραιωτής της μακεδονικής ισχύος, ο Φίλιππος Β', έκοψε για πρώτη φορά χρυσά νομίσματα με το κεφάλι του Απόλλωνα.Για τα αργυρά τετράδραχμα επέλεξε την πανελλήνια θεότητα, τον Ολύμπιο Δία. Ο "Ηρακλής πατρώος", όπως αναφέρεται σε μια επιγραφή των Αιγών, εμφανίστηκε στα χρόνια του Αρχέλαου και κυριάρχησε στα νομίσματα των Μακεδόνων από την εποχή του Αμύντα Γ', πατέρα του Φιλίππου.
Όταν, μετά τις κατακτήσεις του Αλέξανδρου, το μακεδονικό τετράδραχμο, το "αλεξανδρειο νόμισμα" όπως ονομάστηκε, επικράτησε στις αγορές της Μεσογείου και της Ανατολής, το κεφάλι του μυθικού ιδρυτή της δυναστείας των Τημενιδών, του Ηρακλή, ταυτίστηκε με τον ίδιο τον Αλέξανδρο.
Η απόδοση θεϊκών ιδιοτήτων στον ηγεμόνα ήταν ένα από τα χαρακτηριστικά του ελληνιστικού κόσμου, αποτέλεσμα της επέκτασης των Ελλήνων στην Ανατολή. Οι ηγεμόνες των βασιλείων που προέκυψαν μετά την κατάλυση της αυτοκρατοριας του Αλέξανδρου απεικόνιζαν στα νομίσματα τους το νεκρό βασιλιά με θεϊκά χαρακτηριστικά, συνήθεια που σταδιακά επεκτάθηκε και για τους εν ζωη ηγεμόνες. Η περιοδος της συνταγματικής βασιλείας, όπου ο βασιλιάς διοικούσε ως "πρώτος μεταξύ ίσων", είχε παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Κ.Σοφία Κρεμύδη αρχαιολόγος, ερευνήτρια στο Κέντρο Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος (ΚΕΡΑ/ΕΙΕ).
Πηγή: Μακεδονίς Γη, ειδική έκδοση της εφημερίδας το Βήμα.
