Από τις λιγότερο γνωστές ελληνικές πόλεις του Πόντου που άκμασαν κατά την αρχαιότητα, αλλά και μέχρι την βυζαντινή εποχή, είναι τα αρχαία Κόμανα Ποντικά. Η πόλη βρισκόταν επί του ποταμού Ίριος (σημερινό Γεσίλ Ιρμάκ) και ονομάζεται Κόμανα Ποντικά για να διακρίνεται από την ομώνυμη αρχαία πόλη Κόμανα της Καππαδοκίας.
Οι ερευνητές που εργάζονται στα αρχαία ελληνικά Κόμανα , έχουν ανακαλύψει τρεις τάφους που χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα την εποχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας . Οι τρεις τάφοι που έχουν βρεθεί πιστεύεται ότι ανήκουν σε μια οικογένεια - ένας άνδρας, μια γυναίκα και ένα παιδί - δήλωσε ο Emine Hitit από το Πανεπιστήμιο Sökmen του Τμήματος Αρχαιολογίας.
«Βρήκαμε σκουλαρίκια και αξεσουάρ, έτσι ώστε να είναι ο λόγος που σκεφτήκαμε ότι αυτό είναι ένα γυναικείο σώμα", πρόσθεσε. "Γνωρίζαμε ότι υπήρχε στην περιοχή τάφος από την βυζαντινή εποχή», είπε, προσθέτοντας ότι υπάρχουν πληροφορίες που χρονολογείται από τον 11ο και 12ο αιώνα.
Ο Sökmen είπε επίσης ότι η πόλη ήταν γνωστή ως μια «πόλη ναός». "Αυτό προσέλκυσε την προσοχή μας, καθώς δεν υπάρχει άλλη αρχαία πόλη που φέρεται ως μια πόλη ναός, οπότε αρχίσαμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό." Οι αρχαιολόγοι έχουν εργαστεί εκεί σε διαφορετικές λόφους στην ίδια πόλη, είπε. "Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, έχουμε ανακαλύψει μια πολύ μεγάλη συλλογή κεραμικών από την βυζαντινή εποχή."
Ο Sökmen είπε επίσης ότι η πόλη ήταν γνωστή ως μια «πόλη ναός». "Αυτό προσέλκυσε την προσοχή μας, καθώς δεν υπάρχει άλλη αρχαία πόλη που φέρεται ως μια πόλη ναός, οπότε αρχίσαμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό." Οι αρχαιολόγοι έχουν εργαστεί εκεί σε διαφορετικές λόφους στην ίδια πόλη, είπε. "Κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, έχουμε ανακαλύψει μια πολύ μεγάλη συλλογή κεραμικών από την βυζαντινή εποχή."
ΛΙΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΜΑΝΑ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΡΑΒΩΝΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ
ΣΤΡΑΒΩΝ [34] ἐπὶ μὲν οὖν τῶν βασιλέων οὕτω τὰ Κόμανα διῳκεῖτο ὡς εἴρηται, παραλαβὼν δὲ Πομπήιος τὴν ἐξουσίαν Ἀρχέλαον ἐπέστησεν ἱερέα καὶ προσώρισεν αὐτῷ χώραν δίσχοινον κύκλῳ （τοῦτο δ᾽ ἔστιν ἑξήκοντα στάδιοι）πρὸς τῇ ἱερᾷ, προστάξας τοῖς ἐνοικοῦσι πειθαρχεῖν αὐτῷ: τούτων μὲν οὖν ἡγεμὼν ἦν καὶ τῶν τὴν πόλιν οἰκούντων ἱεροδούλων κύριος πλὴν τοῦ πιπράσκειν: ἦσαν δὲ οὐκ ἐλάττους οὐδ᾽ ἐνταῦθα τῶν ἑξακισχιλίων. ἦν δ᾽ οὗτος Ἀρχέλαος υἱὸς μὲν τοῦ ὑπὸ [p. 784]
[36] τὰ μὲν οὖν Κόμανα εὐανδρεῖ καὶ ἔστιν ἐμπόριον τοῖς ἀπὸ τῆς Ἀρμενίας ἀξιόλογον: συνέρχονται δὲ κατὰ τὰς ἐξόδους τῆς θεοῦ πανταχόθεν ἔκ τε τῶν πόλεων καὶ τῆς χώρας ἄνδρες ὁμοῦ γυναιξὶν ἐπὶ τὴν ἑορτήν: καὶ ἄλλοι δὲ κατ᾽ εὐχὴν ἀεί τινες ἐπιδημοῦσι θυσίας ἐπιτελοῦντες τῇ θεῷ. καί εἰσιν ἁβροδίαιτοι οἱ ἐνοικοῦντες, καὶ οἰνόφυτα τὰ κτήματα αὐτῶν ἐστι πάντα, καὶ πλῆθος γυναικῶν τῶν ἐργαζομένων ἀπὸ τοῦ σώματος, ὧν αἱ πλείους εἰσὶν ἱεραί. τρόπον γὰρ δή τινα μικρὰ Κόρινθός ἐστιν ἡ πόλις: καὶ γὰρ ἐκεῖ διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἑταιρῶν, αἳ τῆς Ἀφροδίτης ἦσαν ἱεραί, πολὺς ἦν ὁ ἐπιδημῶν καὶ ἐνεορτάζων τῷ τόπῳ: οἱ δ᾽ ἐμπορικοὶ καὶ στρατιωτικοὶ τελέως ἐξανηλίσκοντο, ὥστ᾽ ἐπ᾽ αὐτῶν καὶ παροιμίαν ἐκπεσεῖν τοιαύτην “
οὐ παντὸς ἀνδρὸς εἰς Κόρινθόν ἐσθ᾽ ὁ πλοῦς.
” τὰ μὲν δὴ Κόμανα τοιαῦτα.
Δίπλα στο ποτάμι της Ίριδος 9 χλμ. από την πόλη της αρχαίας Δαζιμώνος ή Δάξιμον ή Δαξιμονίτης ή Δαζίμωνον ,(ονομαζόταν επίσης) Ιεροκαισάρεια την εποχή του Τίτου κατά την ρωμαϊκή πάροδο , Ένα ανάχωμα αυξάνεται σε ένα φυσικό λόφο πιθανά να είναι η τοποθεσία των αρχαίων Κόμανων -Ποντοηρακλείας. Σε μεγάλο βαθμό δεν έχει ανασκαφεί και είναι ακόμη αβέβαιο αν ήταν μια πόλη ή ένα στρατιωτικό καταφύγιο.
Το 838 μ.Χ. έγινε εκεί κοντά η Mάχη του Δαζιμώνος: Έλαβε χώρα κατά τις πρώτες πρωϊνές ώρες στην πεδιάδα Δαζιμώνος (σημερινή Dazmana στην Τουρκία) ανάμεσα στο εκστρατευτικό σώμα του Άραβα στρατηγού Αφσίν και τις δυνάμεις του αυτοκράτορα Θεόφιλου. Παρά την αρχικά θετική εξέλιξη της σύγκρουσης, τελικά οι Βυζαντινοί ηττήθηκαν και τράπηκαν σε άτακτη φυγή, ενώ ο ίδιος ο Θεόφιλος με δυσκολία διασώθηκε από το πεδίο της μάχης.
Η ΜΑΧΗ
Ο βυζαντινός στρατός επιτέθηκε την αυγή, και αρχικά σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο: που οδήγησε πίσω μία πτέρυγα του αντίθετου στρατού, προκαλώντας 3.000 απώλειες στους Άραβες. Γύρω στο μεσημέρι, ο Θεόφιλος αποφάσισε να ενισχύσει την άλλη πλευρά, και να αποσπάσει 2.000 Βυζαντινούς για το ενδεχόμενο Κούρδοι να εγκαταλείψουν τη θέση τους και περνώντας πίσω από τις γραμμές του δικό του στρατό του. Σε αυτό το σημείο, όμως, ο Afshin ξεκίνησε τους -τοξότες με άλογα του σε μια άγρια αντεπίθεση που εμποδίζοντας τους βυζαντινούς να αποχωρήσουν και επέτρεψε οι αραβικές δυνάμεις να ανασυνταχθούν.
Τα βυζαντινά στρατεύματα είχαν παρατηρήσει την απουσία του αυτοκράτορα, και, νομίζοντας ότι είχε σκοτωθεί, άρχισε να αμφιταλαντεύονται. Αυτό σύντομα μετατράπηκε σε μια άτακτη υποχώρηση. Ορισμένοι άνδρες κατέφυγαν μέχρι την Κωνσταντινούπολη, φέρνοντας μαζί τους τη φήμη ότι ο αυτοκράτορας είχε σκοτωθεί. Ορισμένες μονάδες, ωστόσο, ήταν προφανώς σε θέση να υποχωρήσουν συντεταγμένα σε καλή κατάσταση και να συγκεντρωθούν σε ένα μέρος που λέγεται Χιλιόκωμον.
Τα βυζαντινά στρατεύματα είχαν παρατηρήσει την απουσία του αυτοκράτορα, και, νομίζοντας ότι είχε σκοτωθεί, άρχισε να αμφιταλαντεύονται. Αυτό σύντομα μετατράπηκε σε μια άτακτη υποχώρηση. Ορισμένοι άνδρες κατέφυγαν μέχρι την Κωνσταντινούπολη, φέρνοντας μαζί τους τη φήμη ότι ο αυτοκράτορας είχε σκοτωθεί. Ορισμένες μονάδες, ωστόσο, ήταν προφανώς σε θέση να υποχωρήσουν συντεταγμένα σε καλή κατάσταση και να συγκεντρωθούν σε ένα μέρος που λέγεται Χιλιόκωμον.
ΤΕΛΟΣ
