Ο κλέψας ,του κλέψαντος

Το αρχαιότερο μελανόμορφο αγγείο, ένας αρύβαλλος με πανέμορφη λεοντοκεφαλή από την Βοιωτία-Κορινθία, προϊόν αρχαιοκαπηλίας, στο Βρετανικό Μουσείο!
και- 2 ...... Οι ''ξενιτεμένες'' αρχαιότητες της Δωδώνης

«Υπάρχει μια φυλή ανθρώπων, μια φυλή θεών…» Πίνδαρος (ΣΤ ΄ Ωδή Νεμεονίκου)

Το αρχαιότερο μελανόμορφο αγγείο, ένας αρύβαλλος με πανέμορφη λεοντοκεφαλή από την Βοιωτία-Κορινθία

Χρονοτοπία 09.11.2013-

Γράφει o συγγραφέας - λαογράφος Γιώργος Λεκάκης

www.lekakis.com

Δεν είναι μόνον τα - κακώς γνωστά από τον κλέπτη «ελγίνεια» - μάρμαρα του Παρθενώνος... Δεν είναι μόνον τα ανάγλυφα του Επικουρείου Απόλλωνος... Είναι κι άλλα πολλά, προϊόντα κλοπής και λεηλασίας, που έχουν καταστήσει το Βρετανικό Μουσείο τον μεγαλύτερο κλεπταποδόχο έργων τέχνης όλων των εποχών...

Ένας αρύβαλλος (μυροδοχείο), πρωτοκορινθιακού ρυθμού (640 π.Χ.), με τρεις παραστάσεις (μία πολεμική, μία κυνηγιού λεόντων και άλλη μια κυνηγιού) είναι ένα από τα πλέον αξιοθαύμαστα δείγματα της ελληνικής κεραμικής και μικρογραφικής αγγειογραφίας! Και ταυτόχρονα, το αρχαιότερο μελανόμορφο ελληνικό αγγείο! Ευρέθη σε κάποιον τάφο, πλησίον του δρόμου προς την
Λειβαδιά, την περίοδο 1886-1888. Το σπάνιο αγγείο αγοράσθηκε παρανόμως (αφού ως γνωστόν τα αρχαία αντικείμενα απαγορεύεται να πωλούνται και να εξάγονται άνευ επισήμου αδείας) στην πόλη των Θηβών, από τον Malcolm Macmillan, ο οποίος... εδώρισε το παράνομα αποκτηθέν έργο τέχνης στο... Βρετανικό Μουσείο, την άνοιξη του 1889, λίγο πριν ξεκινήσει για εξερευνητική αποστολή. Κι έτσι σήμερα «φιλοξενείται» στο Βρετανικό Μουσείο (αρ. GR 1889.4-18.1), το οποίο νομιμοποιεί την παρανομία αυτήν...

Άραγε θα βρεθεί κανείς ποτέ να ζητήσει από το Βρετανικό Μουσείο εάν έχει τα απαραίτητα εκείνα δικαιολογητικά, που να αποδεικνύουν ότι το Μουσείο κατέχει νόμιμα - βάσει των διεθνών νόμων περί αρχαιοτήτων - το σπουδαίο αρχαίο ελληνικό εύρημα, που είναι κληρονομιά του ελληνικού λαού;

Το αγγείο ήταν, μάλλον, ταφικό μυροδοχείο, που περιείχε βάλσαμο, άρωμα ή αιθέριο έλαιο... Κατασκευάσθηκε μάλλον σε εργαστήριο της Κορινθίας απ' όπου εισήχθη στην Βοιωτία. Άλλωστε οι σχέσεις Κορινθίων-Βοιωτών είναι γνωστές από τα μυθολογικά χρόνια! Τον 7ο αι. π.Χ. η Κόρινθος είχε πάρει ήδη τα πρωτεία στην αγγειοπλαστική και την κεραμεική στην περιοχή. Είχε ειδικευθεί στην κατασκευή μικροαγγείων, διακεκοσμημένων με ζώα και άνθη. Αυτή η τεχνοτροπία ονομάσθηκε παγκοσμίως «πρωτοκορινθιακός ρυθμός». Και εξακολούθησε έως το τέλος του 6ου αι. π.Χ.

Το αρχαιότατο αγγείο, καίτοι ύψους μόλις 6.8 εκατ., διακρίνεται για την κεραμική και την ζωγραφική του αξία! Ο λαιμός του είναι μια λεοντοκεφαλή που βρυχάται, χειροποίητη φυσικά, κατασκευασμένη χωρίς καλούπι. Το φοβερό στόμα του θηρίου είναι ανοικτό και εμφανίζονται σειρές τρομακτικών δοντιών, καθώς και η κατακόκκινη γλώσσα του! Το σχήμα του κυρίου σώματος του αγγείου είναι όμοιο με τις ληκύθους του πρωτοκορινθιακού ρυθμού.

Η πλατειά λαβή του, που καταλήγει στην κορυφή του κρανίου, ανάμεσα στ' αυτιά είναι διακεκοσμημένη με γοργόνειο, αρχαϊκού τύπου, και φαρδειά πλεξούδα. Ο δε λαιμός είναι διακεκοσμημένος με φοίνικες.

Η αγγειογραφία γύρω από το σώμα εικονίζει τρεις σκηνές:

◘ Η πρώτη, ύψους μόλις 2 εκατ. εικονίζει μάχη στην οποία παίρνουν μέρος 17 πλήρως οπλισμένοι πολεμιστές! Είναι δοσμένοι στην μάχη, και ωθώντας τις λόγχες τους συνωστίζονται για να λάβουν μια θέση, ή για να πέσουν στο έδαφος!

Διόλου απίθανο να εικονίζει τον προγονικό τύπο του Ιερού Λόχου των Θηβών! Κάθε πολεμιστής είναι οπλισμένος με πλουμιστό κράνος, δόρυ και ασπίδα, η οποία φέρει οικόσημα! Άρα είναι πολεμιστές άνδρες ευγενείς! ίσως να απεικονίζει στιγμή από την Μάχη των Επτά επί Θήβαις! Είναι τόσο ρεαλιστική η απεικόνιση που φαίνονται οι ραβδώσεις, ακόμη και το αίμα! Η σκηνή είναι ζωγραφισμένη εν είδει κυκλικής ζωφόρου, χωρίς αρχή και τέλος.

◘ Η δευτέρα, ύψους 1 εκατ. εικονίζει καλπάζουσα ιπποδρομία, στην οποία παίρνουν μέρος 6 νεαροί ιππείς. Ένα άλογο συνοδεύεται από κύκνο. Ένα άλλο από νάνο ή πίθηκο. Ως γνωστόν στην πόλη των Θηβών υπήρχε ιππόδρομος, ο οποίος δεν έχει... εντοπισθεί ακόμη...

◘ Η τρίτη είναι και η εκπληκτικοτέρα σκηνή: Έχει ύψος μόλις 4 χλστ.! Εικονίζει κυνήγι λαγού με 8 σκύλους, έναν άνθρωπο και ένα θήραμα, ή λαγό, ή αλεπού ή τσακάλι.

Το σύνολο των αγγειογραφιών ολοκληρώνεται με μια ταινία με ακτίνες.

Είναι απίθανο αυτό το αγγείο να φιλοτεχνήθηκε χωρίς την χρήση φακών!

Το αγγείο εφιλοτέχνησε ο λεγόμενος «Ζωγράφος του Κίτζι».

Σχετικό είναι το αρχαίο ελληνικό μελανόμορφο «Αγγείο του Κίτζι» (επίσης πρωτοκορινθιακού ρυθμού, περίπου του 640 π.Χ.). Μια όλπη, η οποία φέρει την αρχαιότερη σωζόμενη παράσταση οπλιτών σε φάλαγγα. Οι πολεμιστές του, φέρουν ασπίδες, με διακόσμηση γοργονείου, ταύρου και πουλιού. Φέρει επίσης παραστάσεις από την κρίση του Πάριδος, κυνήγι λεόντος, αλεπούς και λαγού. Ευρέθη στο Βέι της Τυρρηνίας. Εκτίθεται στο Μουσείο της Βίλλας Ιουλίας στην Ρώμη.

Για περισσότερα:

⇢ a.. Βρετανικό Μουσείο http://www.britishmuseum.org/explore/highlights/highlight_objects/gr/p/perfume_bottle_aryballos.aspx
⇢ b.. Γερμ. Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, «Αρχαιολ. Εφημ.», εκδ. G. Reimer, Βερολίνο, 1884.
⇢ c.. Burn L. "The British Museum book of Gre", Λονδίνο, εκδ. The British Museum Press, 1991.
⇢ d.. Boardman J. «Early Greek vase painting: 11t», Λονδίνο, εκδ. Thames and Hudson, 1998.
⇢ e.. Middleton J. H. (J. Henry) «Engraved gems of classical times, with a catalogue of the gems in the Fitzwilliam Museum», εκδ. Cambridge Univ. Press, 1891.
⇢ f.. Society for the Promotion of Hellenic Studies, «The Journal of Hellenic Studies», τ. 10, Λονδίνο, 1889. Και τ. 11, 1890.
⇢ g.. Wikipaidia ελλ., αλλά όχι στην αγγλική της έκδοση ή σε άλλη γλώσσα!
⇢ h.. Williams D. «Greek vases», Λονδίνο, εκδ. The British Museum Press, 1999.